Wybrane zagadnienia

Wybrane zagadnienia

prawa

prawa

Warszawa, 17 listopada 2009

Warszawa, 17 listopada 2009

r.

r.

Traktat lizboński

Traktat lizboński



Unii Europejskiej zostanie nadana osobowość

Unii Europejskiej zostanie nadana osobowość

prawna;

prawna;



Zlikwidowana zostanie Wspólnota Europejska (jej

Zlikwidowana zostanie Wspólnota Europejska (jej

następcą prawnym będzie Unia).

następcą prawnym będzie Unia).



W związku z tym nazwa TWE zostanie zmieniona na

W związku z tym nazwa TWE zostanie zmieniona na

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

(TFUE).

(TFUE).



Usunięte zostały wszelkie postanowienia sugerujące

Usunięte zostały wszelkie postanowienia sugerujące

państwowość Unii Europejskiej, takie jak nazwa

państwowość Unii Europejskiej, takie jak nazwa

"konstytucja" czy też artykuły o symbolach Unii

"konstytucja" czy też artykuły o symbolach Unii

(flaga, hymn, dewiza). Zrezygnowano również z

(flaga, hymn, dewiza). Zrezygnowano również z

nowego nazewnictwa aktów prawnych (ustawa,

nowego nazewnictwa aktów prawnych (ustawa,

ustawa ramowa) na rzecz dotychczasowych nazw

ustawa ramowa) na rzecz dotychczasowych nazw

(rozporządzenie, dyrektywa).

(rozporządzenie, dyrektywa).

Organy wspólnotowe

Organy wspólnotowe

P a r l a m e n t

E u r o p e j s k i

R a d a

U n i i E u r o p e j s k i e j

R a d a E u r o p e j s k a

K o m i s j a E u r o p e j s k a

E u r o p e j s k i T r y b u n a ł

S p r a w i e d l i w o ś c i

Traktat lizboński

Traktat lizboński



Skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji w Radzie

Skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji w Radzie

Unii Europejskiej:

Unii Europejskiej:



Nicejski system głosowania większością kwalifikowaną

Nicejski system głosowania większością kwalifikowaną

będzie obowiązywać do 31 października 2014 r.

będzie obowiązywać do 31 października 2014 r.



od 31 października 2014 r. większość kwalifikowaną

od 31 października 2014 r. większość kwalifikowaną

będzie się obliczać na zasadzie podwójnej większości:

będzie się obliczać na zasadzie podwójnej większości:

państw członkowskich i ludności. Dzięki temu zwiększy

państw członkowskich i ludności. Dzięki temu zwiększy

się w Unii legitymacja władzy. Podwójną większość

się w Unii legitymacja władzy. Podwójną większość

stanowić będzie co najmniej 55% państw członkowskich

stanowić będzie co najmniej 55% państw członkowskich

(z 27) + jedno, reprezentujących co najmniej 65%

(z 27) + jedno, reprezentujących co najmniej 65%

ludności UE.

ludności UE.



do 31 marca 2017 r. każde państwo będzie mogło

do 31 marca 2017 r. każde państwo będzie mogło

zażądać powtórzenia danego głosowania, zgodnie z

zażądać powtórzenia danego głosowania, zgodnie z

nicejskim systemem głosów ważonych.

nicejskim systemem głosów ważonych.

Traktat lizboński

Traktat lizboński



Od 2017 r. będzie obowiązywać wyłącznie system podwójnej

Od 2017 r. będzie obowiązywać wyłącznie system podwójnej

większości, jednak traktat lizboński ma wprowadzić także

większości, jednak traktat lizboński ma wprowadzić także

mechanizm bezpieczeństwa: jeśli grupie członków Rady nie

mechanizm bezpieczeństwa: jeśli grupie członków Rady nie

wystarczy głosów do zablokowania określonej uchwały, będą

wystarczy głosów do zablokowania określonej uchwały, będą

mogły mimo to odwlekać podjęcie decyzji w tej sprawie na

mogły mimo to odwlekać podjęcie decyzji w tej sprawie na

„rozsądny czas”. Warunkiem będzie odpowiednia wielkość tej

„rozsądny czas”. Warunkiem będzie odpowiednia wielkość tej

grupy:

grupy:



do 2017 r.: kraje reprezentujące co najmniej 75% ludności

do 2017 r.: kraje reprezentujące co najmniej 75% ludności

lub 75% liczby państw niezbędnych do utworzenia

lub 75% liczby państw niezbędnych do utworzenia

mniejszości blokującej;

mniejszości blokującej;



od 2017 r.: 55% ludności lub 55% liczby państw

od 2017 r.: 55% ludności lub 55% liczby państw

niezbędnych do utworzenia mniejszości blokującej.

niezbędnych do utworzenia mniejszości blokującej.



W niektórych szczególnie istotnych dziedzinach

W niektórych szczególnie istotnych dziedzinach

(sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, polityki gospodarczej

(sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, polityki gospodarczej

i pieniężnej, zawieszenia w prawach państwa członkowskiego

i pieniężnej, zawieszenia w prawach państwa członkowskiego

i wystąpienia z UE oraz różnych nominacji) do podjęcia decyzji

i wystąpienia z UE oraz różnych nominacji) do podjęcia decyzji

konieczne będzie zgromadzenie co najmniej 72% liczby

konieczne będzie zgromadzenie co najmniej 72% liczby

państw członkowskich.

państw członkowskich.

Traktat lizboński

Traktat lizboński



Stabilniejsze i mniej skomplikowane ramy instytucjonalne:

Stabilniejsze i mniej skomplikowane ramy instytucjonalne:



Traktat likwiduje rotacyjne, półroczne przewodzenie w Radzie

Traktat likwiduje rotacyjne, półroczne przewodzenie w Radzie

Europejskiej kolejno przez szefów państw i rządów krajów UE i

Europejskiej kolejno przez szefów państw i rządów krajów UE i

ustanawia stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej,

ustanawia stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej,

wybieranego na 2,5 letnią kadencję

wybieranego na 2,5 letnią kadencję



Zmienia się również sposób przewodniczenia w Radzie Unii

Zmienia się również sposób przewodniczenia w Radzie Unii

Europejskiej, które wraz z wejściem w życie Traktatu ma trwać 18

Europejskiej, które wraz z wejściem w życie Traktatu ma trwać 18

miesięcy i być sprawowane wspólnie przez 3 kraje członkowskie.

miesięcy i być sprawowane wspólnie przez 3 kraje członkowskie.



Obecnie każdy kraj ma w Komisji Europejskiej jednego Komisarza.

Obecnie każdy kraj ma w Komisji Europejskiej jednego Komisarza.

Traktat Lizboński przewiduje, że od 2014 r. w Komisji każdorazowo

Traktat Lizboński przewiduje, że od 2014 r. w Komisji każdorazowo

będą zasiadać przedstawiciele dwóch trzecich państw Unii, a

będą zasiadać przedstawiciele dwóch trzecich państw Unii, a

sprawiedliwą reprezentację zapewni system rotacyjny.

sprawiedliwą reprezentację zapewni system rotacyjny.



Wprowadza bezpośredni związek pomiędzy wyborem

Wprowadza bezpośredni związek pomiędzy wyborem

przewodniczącego Komisji Europejskiej a wynikami wyborów do

przewodniczącego Komisji Europejskiej a wynikami wyborów do

PE.

PE.



Parlament Europejski zostanie zmniejszony z 785 do 750

Parlament Europejski zostanie zmniejszony z 785 do 750

parlamentarzystów

parlamentarzystów

Traktat lizboński

Traktat lizboński



W przeciwieństwie do Konstytucji dla Europy Karta Praw

W przeciwieństwie do Konstytucji dla Europy Karta Praw

Podstawowych nie jest częścią traktatu, ale nadaje on jej

Podstawowych nie jest częścią traktatu, ale nadaje on jej

wiążący charakter prawny jako prawo pierwotne:

wiążący charakter prawny jako prawo pierwotne:



Zastrzeżenie wobec UK, Polski i Czech :

Zastrzeżenie wobec UK, Polski i Czech :



Karta nie rozszerza możliwości Trybunału

Karta nie rozszerza możliwości Trybunału

Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani żadnego sądu lub

Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani żadnego sądu lub

trybunału do uznania, że przepisy ustawowe,

trybunału do uznania, że przepisy ustawowe,

wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania

wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania

administracyjne są niezgodne z podstawowymi

administracyjne są niezgodne z podstawowymi

prawami, wolnościami i zasadami, które są w niej

prawami, wolnościami i zasadami, które są w niej

potwierdzone.

potwierdzone.



W szczególności i w celu uniknięcia wątpliwości nic, co

W szczególności i w celu uniknięcia wątpliwości nic, co

zawarte jest w tytule IV Karty – prawa socjalne, nie

zawarte jest w tytule IV Karty – prawa socjalne, nie

stwarza praw, które mogą być dochodzone na drodze

stwarza praw, które mogą być dochodzone na drodze

sądowej, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w

sądowej, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w

prawie krajowym.

prawie krajowym.



Jeśli dane postanowienie Karty odnosi się do krajowych

Jeśli dane postanowienie Karty odnosi się do krajowych

praktyk i praw krajowych, ma ono zastosowanie do

praktyk i praw krajowych, ma ono zastosowanie do

wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w

wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w

tym postanowieniu są uznawane przez krajowe prawo

tym postanowieniu są uznawane przez krajowe prawo

lub praktyki.

lub praktyki.

Traktat lizboński

Traktat lizboński



Zwiększy się znaczenie Europy na arenie międzynarodowej dzięki

Zwiększy się znaczenie Europy na arenie międzynarodowej dzięki

połączeniu instrumentów europejskiej polityki zewnętrznej, zarówno w

połączeniu instrumentów europejskiej polityki zewnętrznej, zarówno w

zakresie opracowywania, jak i realizacji polityki.

zakresie opracowywania, jak i realizacji polityki.



Powołany został nowy wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i

Powołany został nowy wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i

polityki bezpieczeństwa i jednocześnie wiceprzewodniczący Komisji

polityki bezpieczeństwa i jednocześnie wiceprzewodniczący Komisji

zapewni większe oddziaływanie, spójność i widoczność działań

zapewni większe oddziaływanie, spójność i widoczność działań

zewnętrznych UE.

zewnętrznych UE.



Wysokiego przedstawiciela będzie wspomagać nowa Europejska

Wysokiego przedstawiciela będzie wspomagać nowa Europejska

Służba Działań Zewnętrznych.

Służba Działań Zewnętrznych.



Traktat lizboński wzmacnia możliwości działania UE w wielu dziedzinach

Traktat lizboński wzmacnia możliwości działania UE w wielu dziedzinach

o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii i jej obywateli, w szczególności:

o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii i jej obywateli, w szczególności:



w zakresie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (walka z

w zakresie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (walka z

terroryzmem, zwalczanie przestępczości),

terroryzmem, zwalczanie przestępczości),



w dziedzinach takich jak: polityka energetyczna, zdrowie publiczne,

w dziedzinach takich jak: polityka energetyczna, zdrowie publiczne,

ochrona ludności, zmiany klimatyczne, usługi użyteczności

ochrona ludności, zmiany klimatyczne, usługi użyteczności

publicznej, badania, przestrzeń kosmiczna, spójność terytorialna,

publicznej, badania, przestrzeń kosmiczna, spójność terytorialna,

polityka handlowa, pomoc humanitarna, sport, turystyka i

polityka handlowa, pomoc humanitarna, sport, turystyka i

współpraca administracyjna.

współpraca administracyjna.

Kompetencje prawne Unii Europejskiej

Kompetencje prawne Unii Europejskiej

Kompetencje w tworzeniu prawa przed traktatem lizbońskim:

Kompetencje w tworzeniu prawa przed traktatem lizbońskim:

I filar - współpraca gospodarcza państw członkowskich

I filar - współpraca gospodarcza państw członkowskich

II filar - współpraca państw członkowskich w dziedzinie polityki zagranicznej

II filar - współpraca państw członkowskich w dziedzinie polityki zagranicznej

i bezpieczeństwa

i bezpieczeństwa

III filar - współpraca państw członkowskich w dziedzinie wymiaru

III filar - współpraca państw członkowskich w dziedzinie wymiaru

sprawiedliwości i spraw wewnętrznych policyjna i sądowa

sprawiedliwości i spraw wewnętrznych policyjna i sądowa

Kompetencje w tworzeniu prawa wg traktatu lizbońskiego – po 1 grudnia

Kompetencje w tworzeniu prawa wg traktatu lizbońskiego – po 1 grudnia

2009:

2009:



Zniesiony zostanie także system filarowy, jednak pewne odrębności

Zniesiony zostanie także system filarowy, jednak pewne odrębności

dawnego II i III filaru zostaną zachowane.

dawnego II i III filaru zostaną zachowane.



Kompetencje Unii w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i

Kompetencje Unii w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa zostały poszerzone, chociaż Trybunał Sprawiedliwości

bezpieczeństwa zostały poszerzone, chociaż Trybunał Sprawiedliwości

nie będzie sprawować jurysdykcji w tym obszarze.

nie będzie sprawować jurysdykcji w tym obszarze.



W wyniku przyjęcia traktatu nastąpi podział kompetencji na trzy obszary:

W wyniku przyjęcia traktatu nastąpi podział kompetencji na trzy obszary:



zarezerwowany wyłącznie dla Unii (polityka zagraniczna,

zarezerwowany wyłącznie dla Unii (polityka zagraniczna,

bezpieczeństwo i realizacja celów Unii),

bezpieczeństwo i realizacja celów Unii),



obszar współdzielony, gdzie prawo Unii nadal jest nadrzędne nad

obszar współdzielony, gdzie prawo Unii nadal jest nadrzędne nad

prawem państw członkowskich, ale obszary nieregulowane prawem

prawem państw członkowskich, ale obszary nieregulowane prawem

unijnym i obszary, z których zrezygnowała Unia, np. poprzez

unijnym i obszary, z których zrezygnowała Unia, np. poprzez

wycofanie dyrektyw, pozostają pod kontrolą prawa krajowego,

wycofanie dyrektyw, pozostają pod kontrolą prawa krajowego,



obszar, nad którym wyłączną władzę i pierwszeństwo ma prawo

obszar, nad którym wyłączną władzę i pierwszeństwo ma prawo

krajów członkowskich.

krajów członkowskich.

Cele Unii Europejskiej

Cele Unii Europejskiej



Popieranie gospodarczego i społecznego postępu i

Popieranie gospodarczego i społecznego postępu i

wysokiego poziomu zatrudnienia, osiąganie

wysokiego poziomu zatrudnienia, osiąganie

zrównoważonego i trwałego rozwoju, stworzenie obszaru

zrównoważonego i trwałego rozwoju, stworzenie obszaru

pozbawionego granic wewnętrznych, wzmacnianie

pozbawionego granic wewnętrznych, wzmacnianie

spójności gospodarczej i ustanowienie unii walutowej

spójności gospodarczej i ustanowienie unii walutowej



Cztery swobody: swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, osób

Cztery swobody: swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, osób



Potwierdzenie swojej tożsamości na arenie

Potwierdzenie swojej tożsamości na arenie

międzynarodowej przez wspólną politykę zagraniczną,

międzynarodowej przez wspólną politykę zagraniczną,

stopniowe wprowadzanie wspólnej polityki obronnej

stopniowe wprowadzanie wspólnej polityki obronnej



Wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw

Wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw

członkowskich przez wprowadzenie obywatelstwa Unii

członkowskich przez wprowadzenie obywatelstwa Unii



Solidarność państw członkowskich:

Solidarność państw członkowskich:



Traktat lizboński stanowi, że Unia i jej państwa członkowskie

Traktat lizboński stanowi, że Unia i jej państwa członkowskie

działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli którekolwiek państwo

działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli którekolwiek państwo

członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub

członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub

ofiarą klęski żywiołowej bądź katastrofy spowodowanej przez

ofiarą klęski żywiołowej bądź katastrofy spowodowanej przez

człowieka. Podkreślono również znaczenie solidarności w dziedzinie

człowieka. Podkreślono również znaczenie solidarności w dziedzinie

energii.

energii.

Rada Europy

Rada Europy

Rada Europy

Rada Europy

to międzyrządowa organizacja skupiająca prawie

to międzyrządowa organizacja skupiająca prawie

wszystkie państwa Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną

wszystkie państwa Europy, zajmująca się przede wszystkim ochroną

praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw

praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw

członkowskich w dziedzinie kultury. Do dzisiaj pod auspicjami Rady

członkowskich w dziedzinie kultury. Do dzisiaj pod auspicjami Rady

Europy zawarto blisko 200 umów międzynarodowych dotyczących

Europy zawarto blisko 200 umów międzynarodowych dotyczących

wielu ważkich zagadnień z zakresu różnie pojętych praw człowieka.

wielu ważkich zagadnień z zakresu różnie pojętych praw człowieka.

Rada Europy powstała 5 maja 1949 r. w wyniku podpisania przez 10

Rada Europy powstała 5 maja 1949 r. w wyniku podpisania przez 10

państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg,

państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg,

Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu

Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy) Traktatu

Londyńskiego. Obecnie liczy 47 członków. Jej siedzibą jest Strasburg.

Londyńskiego. Obecnie liczy 47 członków. Jej siedzibą jest Strasburg.

Organy Rady Europy

Organy Rady Europy



Sekretarz Generalny Rady Europy - wybierany przez Zgromadzenie

Sekretarz Generalny Rady Europy - wybierany przez Zgromadzenie

Parlamentarne

Parlamentarne



Komitet Ministrów - organ zarządzający, składający się z ministrów

Komitet Ministrów - organ zarządzający, składający się z ministrów

spraw zagranicznych państw członkowskich lub ich przedstawicieli

spraw zagranicznych państw członkowskich lub ich przedstawicieli



Zgromadzenie Parlamentarne - organ doradczy składający się z

Zgromadzenie Parlamentarne - organ doradczy składający się z

parlamentarzystów delegowanych przez parlamenty narodowe

parlamentarzystów delegowanych przez parlamenty narodowe



Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy - organ doradczy

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy - organ doradczy



Europejski Trybunał Praw Człowieka (dawniej organem podrzędnym

Europejski Trybunał Praw Człowieka (dawniej organem podrzędnym

była Komisja Praw Człowieka)

była Komisja Praw Człowieka)

Osoba fizyczna – osoba

Osoba fizyczna – osoba

prawna

prawna



Osoba fizyczna – jednostka ludzka

Osoba fizyczna – jednostka ludzka



Każdy człowiek bez względu na płeć, rasę, narodowość, wyznanie,

Każdy człowiek bez względu na płeć, rasę, narodowość, wyznanie,

pochodzenie, tożsamość seksualną, poglądy, stan zdrowia

pochodzenie, tożsamość seksualną, poglądy, stan zdrowia



Od narodzenia – rozłączenia z organizmem matki

Od narodzenia – rozłączenia z organizmem matki



Warunkowo prawa może nabywać nasciturus, pod warunkiem, że urodzi

Warunkowo prawa może nabywać nasciturus, pod warunkiem, że urodzi

się żywy

się żywy



Do śmierci – płaskiego EEG

Do śmierci – płaskiego EEG



Każda osoba fizyczna jest zindywidualizowana:

Każda osoba fizyczna jest zindywidualizowana:



Imię i nazwisko

Imię i nazwisko



Pesel

Pesel



Data i miejsce urodzenia

Data i miejsce urodzenia



Dane dotyczące imion i nazwisk rodziców

Dane dotyczące imion i nazwisk rodziców



Płeć

Płeć



Dane te wpisywane są do aktu urodzenia – aktu stanu cywilnego

Dane te wpisywane są do aktu urodzenia – aktu stanu cywilnego



Miejsce zameldowania

Miejsce zameldowania



Dodatkowo wpisywane do ewidencji ludności – w dowodzie osobistym

Dodatkowo wpisywane do ewidencji ludności – w dowodzie osobistym



Osoba prawna – twór społeczny, któremu prawo nadaje

Osoba prawna – twór społeczny, któremu prawo nadaje

podmiotowość prawną, np.:

podmiotowość prawną, np.:



Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego

Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego



Organizacje pozarządowe – stowarzyszenia i fundacje

Organizacje pozarządowe – stowarzyszenia i fundacje



Spółki prawa handlowego – akcyjna i z ograniczoną

Spółki prawa handlowego – akcyjna i z ograniczoną

odpowiedzialnością

odpowiedzialnością

Do zobaczenia za tydzień!

Do zobaczenia za tydzień!