Właściwości fizyczne

- gęstość fazy stałej
- gęstość gleby suchej
- gęstość gleby wilgotnej
- porowatość rzeczywista
- porowatość chwilowa (aktualna)
- wilgotność gleby
- konsystencja
- lepkość, zwięzłość

Gęstość fazy stałej

(ρ)

ρ

= [g/cm

3

]

gdzie:
M – masa gleby absolutnie suchej tzn. wysuszonej w

temperaturze 105˚C (g)

Vs – objętość

fazy stałej

gleby (cm

3

)

Gęstość

fazy stałej

zależy od:

- składu mineralogicznego
- zawartości substancji organicznej

W glebach mineralnych waha się w granicach:

2,4 –

2,65(kwarc)

– 2,80 g/cm

3

Vs

M

Metody oznaczania

1. metoda piknometryczna (określenie masy)
Jest to metoda „czterech ważeń”
pusty piknometr - a – (g)
piknometr + gleba - b - (g)
piknometr + gleba + woda - c - (g)
piknometr + woda - d - (g)

ρ =

g/cm

3

b)

(c

a)

(d

a

b









2. metoda biuretowa
pusta kolbka – a - (g)
kolbka + gleba – b – (g)
objętość alkoholu – V – (cm

3

) (odczyt z biurety)

objętość kolbki – 50 - (cm

3

)

ρ =

g/cm

3

V

a

b





50

Gęstość gleby suchej (ρ

o

)

ρ

o

= g/cm

3

gdzie:
M – masa gleby absolutnie suchej (g)
V - objętość próbki w stanie naturalnym( pobranej w

odpowiednich cylindrach o znanej objętości) (cm3)

Gęstość

objętościowa

zależy od:

a) struktury
b) składu granulometrycznego
c) zawartości substancji organicznej

d) sposobu ułożenia (układu) cząstek

mineralnych

e) stopnia wzruszenia lub „odleżenia się

gleby”

f) głębokości w profilu
itp.

W glebach mineralnych waha się w granicach:

1,1 – 1,5 – 2,0 g/cm

3

V

M

Metody oznaczania:

W pierścieniach („cylindrach”) metalowych o znanej

objętości

50 – 250 cm

3

np. w naczyńkach Nitzsch’a o

objętości 100 cm

3

Sposób postępowania:
pobrać glebę do cylindra
wysuszyć w temperaturze 105˚C
zważyć cylinder z suchą glebą (a)
zważyć pusty cylinder (b)

ρ

o

=

g/cm

3

V

b

a 

Gęstość gleby wilgotnej (chwilowa)

(ρ

och

)

ρ

och

= g/cm

3

V

Mw

gdzie:
Mw – masa gleby wilgotnej (w chwili pobrania – stąd
gęstość
chwilowa) (g)

V – objętość gleby w stanie naturalnym (cylindra, do
którego
została pobrana) (cm

3

)

Oznaczenie gęstości gleby wilgotnej odbywa się w ten
sam sposób co gęstości gleby suchej przy czym nie suszy
się tu gleby. Lecz waży się ją w stanie naturalnym
(wilgotnym).

Porowatość (n)

n = * 100(%)

gdzie:
Vp – objętość porów
V - objętość gleby

Podział porów:
makropory Ø > 8,5 µm
mezopory Ø 8,5 – 0,2 µm
mikropory Ø < 0,2 µm

Porowatość ma ścisły związek i zależy od tych samych

czynników co gęstość objętościowa

W glebach mineralnych waha się w granicach:

29

– 40 – 50 –

66 %

V

Vp

Metody oznaczania

Najczęściej porowatość wyznacza się ze wzoru:

gdzie:

n = * 100(%)

ρ - gęstość właściwa

ρ

o

- gęstość objętościowa

Przykład:

n = * 100 43

%







o



65

,

2

5

,

1

65

,

2





PLASTYCZNOŚĆ I STANY KONSYSTENCJI

Plastyczność jest właściwością polegającą na przybieraniu przez glebę
pod wpływem sił zewnętrznych różnych form i utrzymywaniu tych form
po ustaniu działania siły. Plastyczność występuje tylko przy pewnych
stopniu uwilgotnienia gleby. Ilość wody niezbędna do ujawnienia się
plastyczności zależy przede wszystkim od składu granulometrycznego,

a

w szczególności od zwartości iłu koloidalnego.

Lepkość

:

zdolność przylegania gleby do sykających się z nią

ciał a więc przede wszystkim narzędzi uprawowych.

Zwięzłość

-

opór jaki stawia gleba przy próbie

jej rozcięcia lub rozklinowania ( penetrometr
pneumatyczny).

Struktura

–

rodzaj, sposób wzajemnego

powiązania oraz
przestrzenny. układ elementarnych cząstek fazy
stałej gleby.

Zwięzłość

- opór jaki stawia gleba przy próbie jej

rozcięcia lub

rozklinowania ( penetrometr pneumatyczny).

Struktura

– rodzaj, sposób wzajemnego powiązania

oraz

przestrzenny. układ elementarnych cząstek fazy stałej

gleby.

Rys.4. Stanowisko do modelowanych badań struktur

glebowych w warunkach laboratoryjnych -

oznaczanie dynamicznej wodoodporności:

1 - wkraplacz dozującykrople,

2 - rura osłonowa,

3 - modelowane agregaty glebowe,

4 - cylinder z pipetą

Rys.5. Stanowisko do modelowanych badań struktur

glebowych w warunkach laboratoryjnych -

oznaczanie statycznej wodoodporności:

1 - pojemnik z pleksiglasu z napiętymi w odstę-

pach co 6 mm żyłkami,
2 - modelowane agregaty glebowe o V=1 cm

przed zalaniem wodą,

3 - rozpad modelowanych agregatów po

statycznym działaniu wody

3

1

1

3

2

4

2

3