Savoir-vivre

PRZY STOLE

1. Rodzaje przyjęć
2. Sposoby zapraszania
3. Zachowanie wokół stołu
4. Menu i napoje

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Rodzaje przyjęć



Siedzące (przyjęcia zasiadane)



Śniadanie (lunch)



Obiad (dinner)



Obiad bufetowy



Bankiet



Kawy i herbatki



Stojące



Koktajl



Przyjęcie bufetowe



Lampka wina



Aperitif



Przyjęcia ogrodowe (garden party)

Są bardziej osobiste i
mają wyższą rangę niż
stojące

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zaproszenia



Mogą być osobiste, telefoniczne, listowne i

na karcie zaproszeniowej



Tekst zaproszenia powinien zawierać:



Kto zaprasza (sam czy z żoną)



Kogo zaprasza (samego czy z żoną)



Forma przyjęcia



Na czyją cześć lub z jakiej okazji



Miejsce przyjęcia



Obowiązujący strój



Skróty i dopiski

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Skróty i dopiski



R.S.V.P.- répondez si’l vous plaît- proszę
odpowiedziać (wraz z numerem telefonu)



P.M.- pour mémoire, pro memoria, dla
pamięci



En cas d’empéchement, regrets only- w
przypadku niemożności przybycia



Czasami R.S.V.P. z dopiskiem regrets only-
oddzwaniamy w przypadku niemożności
przybycia

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Przygotowanie stołu



Stół stawia się równolegle do ścian jadalni,

symetrycznie w stosunku do oświetlenia



Obrus biały, czysty, starannie wyprasowany,

dostosowany rozmiarem do wiekości stołu



Brzegi obrusu powinny zwisać równomiernie ze

wszystkich stron ok 20-30cm



Stosuje się również podkład pod obrus- folia i

czasem miękka tkanina, by zgubić nierowności

i wyciszyć dźwięki zmienianych talerzy

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Serwetki



Wyróżniamy: obrusowe, ligninowe,
bibułkowe



Obrusowe:



Powinny być bawełniane, lniane lub
półcienne lub innej nieśliskiej tkaniny



Wyprasowane lecz niekrochmalone



Służą do wycierania rąk, ust i chronią
przed zaplamieniem ubrania

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Serwetki



Przy nakrywaniu stołu kładziemy zlożoną z

lewej strony talerza



Sięgając po kieliszek lub szklankę, zawsze

należy wytrzeć usta i ręce by nie zostawić

na szkle tłustych plam lub szminki



Robi się to również odchodząc od stołu



Kładzie się wyłącznie na kolana a przed

odejściem od stoly składa narożniki tak, by

nie wysypały się z niej okruchy i odkłada

się z lewej strony talerza

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Nakrycie stołu

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zastawa



Dla każdego gościa podaje się talerz

podstawowy (średnica ok. 30cm), który chroni

przed zaplamieniem i dźwiękami. Pozostaje na

stole aż do deseru



Talerze podstawowe rozkładamy w jednakowiej

odleglości, ok 60cm od siebie



Talerz podstawowy odsuwa się o 1cm od

krawędzi stołu. Na nim kładziemy serwetkę, o

nieco mniejszej średnicy niż talerz



Na nim pozostałe talerze: głęboki jeśli zupa w

wazie, płaski jeśli obiad na półmiskach

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zastawa i szkło



Powyżej talerza podstawowego z lewej

strony, na godz. 11:00 stawia się talerzyk na

pieczywo i masło oraz mały nóż (deserowy)



Kieliszki ustawia się z prawej strony powyżej

talerza, w jednym lub dwóch rzędach, wg

kolejności użycia



Nieco oddzielnie stawia się szklankę/

kieliszek do wody



Jeśli do przystawki poda się wódkę, kieliszek

do niej będzie stał jako pierwszy

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Kieliszki



Drugie miejsce zajmie kieliszek do
białego wina, trzecie do czerwonego
wina wytrawnego



Kieliszek do wina musującego lub
szampana stoi ostatni

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Rodzaje kieliszków



Do wódek: na nóżce (do wódek czystych

lub gatunkowych) lub bez nóżki (do wódek

czystych). Pojemność 30-60ml, nalewa się

ok 4/5 pojemności i wypija się jednym

haustem



Kieliszek do likieru: smuklejszy niż ten

do wódki, na nóżce, pojemność max.

60ml, nalewa się 3/4 pojemności i pije

małymi łyczkami

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Rodzaje kieliszków



Kieliszek do białego wina: pojemność

100-200ml, ma mniejszą czaszę (kształt

tulipana) i nieco dłuższą nóżkę niż kieliszek

do wina czerwonego. Nalewa się 1/3-1/2

pojemności i pije niewielkimi łykami



Kieliszek do czerwonego wina:

pojemność 100-250ml, ma większą czaszę

(kształt tulipana) i nieco krótszą nóżkę niż

kieliszek do wina białego. Nalewa się 1/3-

1/2 pojemności i pije niewielkimi łykami

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Rodzaje kieliszków



Kieliszek do szampana: smukly,
zwężający się ku górze, pojemność 150-
180ml, lub płaski i płytki. Napelniasię
stopniowo do wysokości ponad połowę. Pije
się większymi porcjami smakując każdy łyk



Kieliszki do win spożywanych podczas
aperitifu i win deserowych, pitych po
jedzeniu: porto, wermut, sherry są ytkie jak
do czerwonego, lecz mniejsze, ok. 100ml

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Trzymamy za nóżkę!



Wszystkie wcześniej omówione
kieliszki trzymamy za nóżkę



W przeciwnym razie ciałem
zmienilibyśmy temperaturę trunku



WINEM i tylko WINEM
spełnia się TOASTY!

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Rodzaje “szkła”

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Kieliszki

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Sztućce



Przy nakrywaniu rozmieszcza się je zawsze

według kolejności użycia, zaczynając od

zewnątrz w kierunku talerza



Z lewej strony kładzie się widelce, a z

prawej noże i łyżki



Łyżka: jeśli od zupy zaczynamy posiłek,

leży najdalej od talerza



Zupa w kokilkach: łyżka powinna być

mniejsza niż normalna, ale większa niż do

herbaty

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Sztućce



Wszystkie noże ułożone są ostrzem
skierowanym w stronę talerza



Widelec i łyżka skierowane są
“grzbietami” w dół



Ponad talerzem, równolegle do stołu
kładzie się sztućce do deseru: łyżeczka
znajduje się nad widelczykiem (rączka
łyżeczki z prawej, widelczyka z lewej)

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Używanie sztućców



Tylko łyżką i widelcem nabiera

się potrawy i wkłada do ust



Wkładając do ust “grzbiety”

skierowane są w dół



Nóż służy do krojenia i nagarniania

jedzenia na widelec



Ręką, jako “naturalnym sztućcem”,

bierze się chleb, twarde sery, owoce

itd.

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Odkładanie sztućców



Sztućce raz wzięte ze stołu nie mogą już tam

powrócić ani częściowo opierać się na talerzu i o

stół



Skrzyżowanie sztućców na talerzu oznacza, że

jedzenie nie zostało jeszcze zakończone



Kończąc jedzenie nóż i widelec odkładamy

równolegle na godzinę piątą, widelec bliżej

jedzącego, nóż ostrzem w stronę widelca



Łyżkę w trakcie jedzenia możemy pozostawić w

zupie, ale po jedzeniu odkładamy na podstawku



Łyżeczka do kawy/herbaty tylko na podstawku

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Dobór dań



Dania z kury, podrobów i gorszych mięs są

raczej nieeleganckie



Finowie nie jedzą flaków i potraw z grzybów



Węgrzy nie jedzą dań z buraków



Hindusi nie jedzą wołowiny i nie spożywają

alkoholu



Wyznawcy islamu i judaizmu nie jedzą

mięsa wieprzowego



Jarosz nie je mięsa wcale

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Kolejność dań



Przystawkę zimną serwujemy przed

zupą, a gorącą po zupie



Danie rybne podajemy przed mięsnym



Sery podaje się po daniu mięsnym



Deser serwuje się po serach



Kawa i herbata: zawsze podawana jest

na końcu- na przyjęciach stojących nie

podaje się

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Dobór napojów



Wszystkie napoje muszą być podane w
odpowiednich szklankach i w
odpowiedniej temperaturze



Nie podaje się win:



Słodkich przed wytrawnymi



Czerwonych przed białymi



Ciężkich przed lekkimi



Słodkich między winem białym i czerwonym

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Dobór napojów



Szampana lub inne wino musujące



Przed winem białym lub czerwonym



Po tych winach lub zamiast tych win



Nigdy pomiędzy nimi



Nie można podawać napojów różniących

się podstawowymi składnikami, np. wódki

i piwa, rumu i winiaku



Do zup nie podaje się żadnych napojów

alkoholowych

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Co do czego…



Przystawki:



Ryby i dania z jaj: białe wino wytrawne



Ostrygi i raki: białe wino wytrawne



Kawior: wódka lub szampan



Potrawy z grzybów: czerwone wino wytrawne



Mięso białe: białe wino wytrawne, czasmi

lekkie wyno czerwone



Mięso ciemne: czerwone wino wytrawne



Sery: tłuste- czerwone wytrawne, chude-

białe wytrawne lub piwo

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Co do czego…



Kawa: koniak, armaniak, brandy,
winiak, czysta whisky, likiery



Do wszystkich potraw można podać
tylko szmapana lub inne wino
musujące, dobierając ten napój od
wytrawnego do słodkiego

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Nalewanie



Napoje nalewamy prawą ręką i z
prawej strony gości, gdyż kieliszki
znajdują się bardziej na prawo za
talerzem podstawowym



Wino nalewa się bardzo ostrożnie,
nie dotykając szyjką butelki kieliszka



Napoje podawane w szklankach
napełnia się powyżej połowy

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zachowanie przy stole



Jeśli nie mamy pewności np. jak co się

je, to obserwujemy gospodarzy lub

innych uczestników przyjęcia i

bierzemy z nich wzór



Po zajęciu miejsca odkłada się kartonik

z nazwiskiem na bok i rozkłada się

serwetkę na kolanach, która służy

wyłącznie do wycierania ust i chroni

przed poplamieniem ubrania

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zachowanie przy stole



Jedzenie można rozpocząć dopiero wtedy,

gdy gospodarz lub gospodyni to uczyni



Na przyjęciach zawsze jada się sztućcami,

za wyjątkiem tartinek czy koreczków



Chwycić kieliszek czy szklankę i rozpocząć

spożywanie napojów można dopiero gdy

gospodarz to uczyni



Nie należy mówić z pełnymi ustami, ani

gestukulować sztućcami, które służą

wyłącznie do jedzenia

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Zachowanie przy stole



Goście obsłużeni jako pierwsi, np. przy

daniu glownym, mogą rozpocząć jedzenie,

ale nie powinni się spieszyć- tak aby zjeść

na równi z innymi



Ryb nigdy nie jada się posługując dwoma

widelcami! Do jedzenia ryb
używa się specjalnie
skonstruowanego
nieostrego noża

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Krewetki



Podaje się bez pancerzy



Małe, pozbawione części niejadalnych,

przyrządza się w formie salatek lub koktajli



Duże podaje się z ogonkami: jeśli podane

same: sztućce deserowe, jeśli jako element

dania głównego: sztućce obiadowe



Ogonki oddziela się nożem,



przytrzymując krewetkę widelcem. Ogonek

odkłada się na specjalny talerzyk na

odpadki, jeśli go nie ma to na własny talerz

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Jak to się je…



Chleb, bułeczki: ułamujemy mniejsze
kęsy, smarujemy masłem i podnosimy
do ust. Ułamanych kęsów nie kładziemy
na talerz, ani nie maczamy w sosie!!!



Ziemniaki: gotowanych nie kroimy,
rozdrabniamy widelcem. Nóż
wykorzystamy do frytek lub
smarzonych ziemniaków

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Jak to się je…



Sos: Polewa się nim mięso lub ryby,
nigdy ziemniaki i jarzyny. Zjada
się tylko jego część, reszta zostaje na
talerzu- nie zbieramy chlebem ani
ziemniakami



Elegancka herbata to ta liściasta
zaparzona w dzbanku- nie podaje
się herbaty ekspresowej w saszetkach

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Goście “specjalni”



Wegetarianizm: jarstwo: rodzaj diety
charakteryzujący się wyłączeniem z
posiłków produktów pochodzenia
zwierzęcego



Weganie: dążą do wyeliminowania
produktów pochodzenia zwierzęcego nie
tylko z diety, ale też ze wszystkich
innych aspektów życia (jaja, nabiał,
wełna itd.)

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Abstynenci



Alkoholicy niepijący



Nie powinni zakółcać przyjęcia- nie

musi być abstynenckie



Przed jego talerzem stawiamy

szklankę na sok/ wodę



Musimy powiadomić go o

ewentualnej zawartości alkoholu np.

w torcie- może to być szkodliwe

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Uroczystości



Jubilat: obchodzi urodziny!!!



Solenizant: obchodzi imieniny!!!



Prezent należy przy wręczającym odpakować i

postawić w widocznym miejscu, ale bez

konieczności pokazywania oficjalnie reszcie gości



Gdy otrzyma się butelkę alkoholu, nie ma

obowiązku otwierania jej tego samego wieczoru

jeśli mamy przygotowany swój wybór trunków



Dla gospodyni zawsze przynosi się kwiaty, dla

gospodarza trunek lub nic

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Jeszcze kilka reguł…



Gospodarze siadają na szczytach stołu,
gość honorowy po prawej gospodyni, jego
żona po prawej gospodarza



Reszta gości naprzemiennie, można
rozdzielać małżeństwa



Wykluczone toasty wódką!!!



Pierwszy toast za zdrowie gości, potem
ktoś z gości winien wznieść toast za
gospodarzy

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Jeszcze kilka reguł…



Nie wolno siadać przed gospodynią, ani

mężczyznom przed kobietami



Nie wolno sięgać niczego ręką przed

twarzą/ ponad talerzem sąsiada



Zawsze dbamy o damę siedzącą obok



Na drugi dzień zawsze dzwonimy i

dziękujemy za przyjęcie



Nie używamy wykałaczek, nawet

zasłaniając usta ręką- trzeba wyjść do

toalety

Savoir-vivre, Natalia Pałka-

Urban

Nie mówmy

“SMACZNEGO”

Jest to tyleż popularne…

co nietaktowne