CZYNNIKI

MODYFIKOWALNE

W CHOROBIE WIEŃCOWEJ

Co to jest choroba

wieńcowa?

Choroba wieńcowa, zwana też chorobą

niedokrwienną serca - to zespół chorobowy

charakteryzujący się niedostatecznym ukrwieniem

(i co za tym idzie niedostatecznym zaopatrzeniem

w tlen) serca, spowodowanym znacznym

zwężeniem światła tętnic wieńcowych

odżywiających mięśnie sercowe.

Serce jest oplecione siecią odżywiających je naczyń

przypominających wieniec, od czego pochodzi

nazwa: naczynia wieńcowe. Najczęstszą przyczyną

choroby wieńcowej jest okładanie się na

wewnętrznych ścianach tych tętnic cholesterolu, co

powoduje znaczne ich zwężenia.

Objawy choroby wieńcowej są następujące:

- silny duszący ból w klatce piersiowej,

- wrażenie ucisku, ciężaru po lewej stronie klatki piersiowej,

- uczucie silnego pieczenia w okolicy serca,

- uczucie rozrywania w klatce piersiowej,

- ból za mostkiem, promieniujący w stronę lewej żuchwy,

lewego ucha, lewego ramienia i pleców, czasem i do dołu

brzucha,

- dusznośc z towarzyszącymi nudnościami, wymiotami,

obfitymi potami.

Dolegliwości te mogą wystąpić po silnym zdenerwowaniu,

wysiłku fizycznym, posiłku lub po wyjściu na zimne

powietrze, silny wiatr. Powyższych objawów nie należy

lekceważyć, a gdy dolegliwości trwają dłużej niż kilka minut

(20-30 min) i nie ustępują samoistnie po odpoczynku,

należy wezwać pogotowie ratunkowe, gdyż bóle mogą być

objawem zawału.

Typowe cechy bólu

wieńcowego:

• Lokalizacja za mostkiem
• Promieniowanie do lewej kończyny górnej

rzadziej do nadbrzusza i szyi

• Niekiedy obecne wrażenie duszności
• Czasem drętwienie lewej ręki
• Uciskający, rozpierający lub gniotący

charakter bólu

• Może występować uczucie lęku
• Poprawa samopoczucia po przyjęciu

nitrogliceryny

Czynniki

modyfikowalne:

• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca
• wysoki poziom LDL i

trójglicerydów we

krwi

• Palenie papierosów
• stresujący tryb życia
• niedostateczna

aktywność fizyczna

• otyłość i nadwaga
• Nadmierne spożycie

alkoholu

Czynniki niemodyfikowalne:

• wiek powyżej 40 roku życia

• płeć męska

• okres pomenopauzalny u
kobiet

• czynniki genetyczne

Nadciśnienie tętnicze:

• Podwyższone skurczowe (powyżej 140 mmHg) i rozkurczowe(powyżej 90 mm

Hg) ciśnienie tętnicze, istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby

wieńcowej. Stwarza ono warunki, w których serce pracuje z nadmiernym

wysiłkiem, aby przetoczyć szybciej tę samą co zwykle ilość krwi zwężonymi

naczyniami do narządów i tkanek. Aby temu sprostać, pogrubia swe włókna

mięśniowe i zwiększ ich liczbę, słowem- powiększa objętość i masę swej,,

muskulatury”, czyli przerasta.

• Niefarmakologiczne metody terapii nadciśnienia tętniczego powinny

uwzględnić:

- redukcję wagi ciała,

- systematyczny trening wytrzymałościowy,

- ograniczenie spożycia soli i alkoholu,

- zaniechanie palenia,

- psychoterapię i ćwiczenia relaksacyjne.

Zalecenia opierające się na licznych badaniach wskazują na ograniczenie

spożycia soli do 2,4g/dobę. Ograniczenie soli wiąże się ze spadkiem wysokości

ciśnienia skurczowego o 6mmHg, a ciśnienia rozkurczowego o 2mmHg. Sól

kuchenną należy zastąpić sol potasową i łagodnymi przyprawami - stosując

czosnek, majeranek, bazylię, estragon, zieloną pietruszkę i koperek.

Cukrzyca:

Optymalizacja stylu życia:
•

dieta

•

aktywność fizyczna

•

zakaz palenia

•

ograniczenie alkoholu

Zalecenia dietetyczne PTD na 2007 rok:
•

węglowodany 45-50%

•

białka 15-20%

•

tłuszcze 30-35%

-wykonywanie regularnych badań kontrolnych

Zasady podejmowania wysiłku fizycznego:
•

początkowe zalecenia dotyczące aktywności fizycznej powinny być umiarkowane i

uzależnione od możliwości pacjenta do wykonywania wysiłku

•

może korzystnie wpływać na wrażliwość na insulinę, RR i profil lipidowy

•

może zwiększyć ryzyko ostrej lub opóźnionej hipoglikemii

•

alkohol może zwiększyć ryzyko hipoglikemii po wysiłku

•

zapobieganie odwodnieniu organizmu w warunkach wysokich temperatur otoczenia

•

należy pamiętać o możliwości uszkodzenia stóp

•

Najbardziej wskazany spacer 3-5 razy w tygodniu (około 150 min tygodniowo)

•

Zmierzyć stężenie glukozy przed i po wysiłku (przed najlepiej 135mg/dl)

•

Mieć ze sobą węglowodany proste

Wysoki poziom LDL i

trójglicerydów we krwi

Profilaktyka hipercholesterolemii

•

Podstawą zarówno zapobiegania hipercholesterolemii, jak i

niefarmakologicznego postępowania leczniczego, jest odpowiednio

zbilansowana dieta.

•

Ograniczenie spożycia cholesterolu zawartego w tłuszczu zwierzęcym

•

Zmniejszenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych (< 20 g/dobę),

zawartych w czerwonym mięsie i tłustym nabiale.

•

Wprowadzenie do diety nienasyconych kwasów tłuszczowych.

•

Ograniczenie izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych (< 1%

ogółu energii). Izomery trans zawarte są w margarynach utwardzanych

(kostkowych), chipsach, hamburgerach, produktach czekoladowych, pieczywie

cukierniczym.

•

Spożywanie dużej ilości błonnika

•

Spożywanie produktów zawierających sterole roślinne – występują w specjalnie

wzbogaconych margarynach i jogurtach.

Oprócz diety skuteczną profilaktykę hipercholesterolemii stanowi regularny

wysiłek fizyczny, poprawiający parametry gospodarki lipidowej oraz

redukujący nadwagę i otyłość. Należy również zaprzestać palenia

papierosów.

Wczesne wprowadzenie działań profilaktycznych jest szczególnie ważne w

przypadku osób obciążonych genetycznymi skłonnościami do

wysokiego stężenia cholesterolu.

Palenie papierosów:

• już 5 papierosów dziennie wiąże się

ze wzrostem ryzyka wystąpienia
chorób sercowo - naczyniowych. Po
dwóch tygodniach niepalenia
stabilizuje się układ krążenia, nawet
o 30% podwyższa się poziom
tolerancji wysiłku. Po jednym roku od
rzucenia palenia obniża się ryzyko
zawału mięśnia sercowego.

Aktywność fizyczna:

Osoby, które nigdy nie ćwiczyły powinny zacząć od wysiłków

trwających kilka minut dziennie, np. krótkich 10-minutowych

spacerów wydłużanych stopniowo do 30 minut. Jeśli to okaże się

męczące, można ćwiczyć 3x dziennie po 10 minut. Oprócz

spacerów polecane są ćwiczenia na ruchomej bieżni, pływanie,

jazda na rowerze. Ważna jest systematyczność wykonywanych

ćwiczeń. Najlepiej, aby były powtarzane odpowiednio często: co

najmniej 3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie. Dla tych,

którzy nie lubią, lub nie mogą zaplanować ćwiczeń istnieje inna

propozycja. Powinni oni zredukować czas spędzony w pozycji

siedzącej. Można zastosować proste zmiany w wykonywaniu

codziennych czynności, np. zrezygnować z windy i wchodzić po

schodach, zamiast jeździć autobusem lub samochodem, można

pokonać odległość dwóch, trzech przystanków autobusowych

pieszo. Nie zwiększy to tak szybko i efektywnie sprawności

fizycznej jak ćwiczenia, ale też pozwoli odnieść skutki

zdrowotne. Zaleca się wykonywanie różnych rodzajów wysiłków

fizycznych w zależności od pory roku, dnia, tygodnia czy

własnych upodobań. 

Otyłość, nadwaga:

Dieta powinna być ubogoenergetyczna, a

równocześnie zrównoważona pod względem

zawartości składników odżywczych. Wskazane jest

pieczywo razowe, chrupkie, kasza gryczana, otręby.

Wyłączyć z diety należy produkty zawierające cukry

proste, a zapotrzebowanie na białko powinno być

zaspokojone przez chude mięso, sery, drób, ryby,

jajka( w ograniczonych ilościach) i drobiowe wędliny.

Technika przygotowania posiłków powinna być oparta

głównie na gotowaniu w małej ilości wody lub na

parze, duszeniu bez dodatku tłuszczu, pieczeniu w

folii.

Rady dobrego żywienia:

- unikaj czerwonego mięsa (baranina,
wołowina),
- usuwaj widoczny gołym okiem tłuszcz,
- od stołu odchodź z poczuciem
niedosytu,
- nie dosalaj, przyprawiając wybieraj
zioła,
- ogranicz spożycie tłuszczów.

Nadmierne spożycie

alkoholu:

• Alkohol po wypiciu nie zostaje w całości strawiony w

żołądku, lecz przedostaje się do krwi i tą drogą

rozprowadzany jest po całym organizmie. Dociera do

wszystkich jego komórek - dlatego też skutki wypicia

po pewnym czasie odczuwalne są w całym ciele.

• Alkohol przyspiesza bicie serca, zmienia ciśnienie krwi.

Jest silnym obciążeniem dla wątroby, bez działania

której nie mógłby zostać strawiony i wydalony z

organizmu. Jednak rozkładając alkohol na nietrujące

substancje, wątroba sama ulega zatruciu, co u osób

nadużywających systematycznie alkoholu prowadzi

często do choroby zwanej marskością wątroby.

Alkohol c.d.

• Alkohol zakłóca funkcjonowanie komórek nerwowych i

mózgu, Powoduje zaburzenia pamięci, utrudnia

przypominanie sobie czegoś i zapamiętywanie nowych

informacji, wywołuje zakłócenia równowagi, osłabia refleks,

uniemożliwia koncentrację, utrudnia podejmowanie decyzji.

Zakłóca działanie zmysłów - wzroku, słuchu, powonienia,

smaku i dotyku, może nawet wywołać halucynacje.

• Po alkoholu człowiek często robi rzeczy, których normalnie

nigdy by nie zrobił, zakłóceniu ulega bowiem

zdroworozsądkowa i moralna ocena rzeczywistości.

• Niektórzy po alkoholu wpadają w przygnębienie i depresję,

inni przeciwnie - stają się podnieceni, a nawet agresywni.

• Nawet jeśli po niewielkiej ilości alkoholu młody człowiek

poczuje się rozluźniony, to po jakimś czasie dobre

samopoczucie przechodzi w oszołomienie i otępienie.