CHROM (Cr)

CHROM (Cr)

ANNA JAWORSKA

ANNA JAWORSKA

Chrom jest pierwiastkiem śladowym

Chrom jest pierwiastkiem śladowym

w organizmie (<0,01%). Przeciętnie

w organizmie (<0,01%). Przeciętnie

70 kg człowiek posiada go~6mg,

70 kg człowiek posiada go~6mg,

potrzebuje ~182

potrzebuje ~182

µ

µ

g dziennie.

g dziennie.

Dopuszczalna dzienna dawka nie

Dopuszczalna dzienna dawka nie

powodująca szkody dla zdrowia to 60

powodująca szkody dla zdrowia to 60

µ

µ

g/kg

g/kg

Właściwości fizykochemiczne Cr:

Właściwości fizykochemiczne Cr:



Jest to srebrzystoniebieski metal

Jest to srebrzystoniebieski metal



m

m

at

at

~ 52; d = 7,19 g/cm

~ 52; d = 7,19 g/cm

3

3

; T =2670

; T =2670

0

0

C; T=1860

C; T=1860

0

0

C

C



Występuje na wielu stopniach utlenienia (od +2 do

Występuje na wielu stopniach utlenienia (od +2 do

+6), ale głównie na

+6), ale głównie na

+3

+3

i +6

i +6



W temperaturze pokojowej jest odporny na

W temperaturze pokojowej jest odporny na

działanie wody, fluorowców, S, N, C

działanie wody, fluorowców, S, N, C



Rozpuszcza się w rozcieńczonych HCl i H

Rozpuszcza się w rozcieńczonych HCl i H

2

2

SO

SO

3

3

oraz

oraz

w stężonym HNO

w stężonym HNO

3

3

.

.



Z O

Z O

2

2

tworzy czarny CrO lub szarozielony Cr

tworzy czarny CrO lub szarozielony Cr

2

2

O

O

3

3

.

.

Źródła chromu

Źródła chromu

A.

A.

naturalne

naturalne

B.

B.

antropogenne

antropogenne

Naturalne źródła Cr:

Naturalne źródła Cr:

=>

=>

minerały:

minerały:

- chromit (!- zawiera ~55% Cr

- chromit (!- zawiera ~55% Cr

2

2

O

O

3

3

)

)

- krokwit

- krokwit

- uwarowit

- uwarowit

- ochra chromowa

- ochra chromowa

- chromityt

- chromityt

=>

=>

woda morska (0,1-5

woda morska (0,1-5

µ

µ

g/dm

g/dm

3

3

)

)

i rzek (1-10

i rzek (1-10

µ

µ

g/dm

g/dm

3

3

)

)

=>

=>

gleba

gleba

(ilości śladowe-100

(ilości śladowe-100

µ

µ

g/kg)

g/kg)

=>

=>

powietrze atmosferyczne

powietrze atmosferyczne

rejonów miejskich

rejonów miejskich

(10-50

(10-50

µ

µ

g/dm

g/dm

3

3

)

)

Antropogenne źródła Cr:

Antropogenne źródła Cr:

=>

=>

przemysł metalurgiczny (gazy spawalnicze i

przemysł metalurgiczny (gazy spawalnicze i

twarda

twarda

stal nierdzewna)

stal nierdzewna)

=>

=>

p. ogniotrwały (gaśnice)

p. ogniotrwały (gaśnice)

=>

=>

p. chemiczny (płyny antykorozyjne, preparaty

p. chemiczny (płyny antykorozyjne, preparaty

grzybobójcze)

grzybobójcze)

=>

=>

p. cementowy

p. cementowy

=>

=>

p. graficzny (farby drukarskie)

p. graficzny (farby drukarskie)

=>

=>

garbarstwo

garbarstwo

=>

=>

galwanizacja

galwanizacja

=>

=>

spalanie węgla, paliw płynnych i śmieci

spalanie węgla, paliw płynnych i śmieci

Narażenie na działanie Cr:

Narażenie na działanie Cr:

A.

A.

w życiu codziennym

w życiu codziennym

B.

B.

zawodowe

zawodowe

Narażenie w życiu codziennym:

Narażenie w życiu codziennym:

-

-

chromowana skóra

chromowana skóra

-

-

farby chromowe

farby chromowe

-

-

zapałki

zapałki

-

-

popiół

popiół

-

-

kleje

kleje

-

-

środki wybielające

środki wybielające

Narażenie zawodowe:

Narażenie zawodowe:

-

-

farby i barwniki chromowe

farby i barwniki chromowe

-

-

gazy spawalnicze

gazy spawalnicze

-

-

oleje przemysłowe

oleje przemysłowe

-

-

płyny antykorozyjne

płyny antykorozyjne

-

-

zużyte smary

zużyte smary

-

-

cement

cement

Rola Cr

Rola Cr

+3

+3

w organiźmie:

w organiźmie:

! Cr

! Cr

+3

+3

jest najpowszechniejszą formą w naturze.

jest najpowszechniejszą formą w naturze.

W organiźmie Cr

W organiźmie Cr

+6

+6

jest zawsze redukowany po

jest zawsze redukowany po

przeniknięciu przez błony biologiczne do Cr

przeniknięciu przez błony biologiczne do Cr

+3

+3

,

,

natomiast nie ma dowodów, aby Cr

natomiast nie ma dowodów, aby Cr

+3

+3

był

był

przekształcany w Cr

przekształcany w Cr

+6

+6

.

.

Rola Cr

Rola Cr

+3

+3

w organiźmie - cd:

w organiźmie - cd:

Chrom bierze udział w metaboliźmie:

Chrom bierze udział w metaboliźmie:

A.

A.

Glukozy

Glukozy

-

-

wchodzi w skład Czynnika Tolerancji Glukozy GTF (ang.glucose

wchodzi w skład Czynnika Tolerancji Glukozy GTF (ang.glucose

tolerance factor). Razem z insuliną wpływa na zwiększenie

tolerance factor). Razem z insuliną wpływa na zwiększenie

wykorzystania glukozy przez tkanki dzięki obniżeniu oporności

wykorzystania glukozy przez tkanki dzięki obniżeniu oporności

błony komórkowej na przenikanie glukozy do wnętrza komórek.

błony komórkowej na przenikanie glukozy do wnętrza komórek.

Intensywność tego procesu wpływa na możliwości energetyczne

Intensywność tego procesu wpływa na możliwości energetyczne

organizmu. Regulacja poziom cukru we krwi, zapobiega

organizmu. Regulacja poziom cukru we krwi, zapobiega

powstawaniu cukrzycy.

powstawaniu cukrzycy.

-

-

chrom zwiększa ponadto magazynowanie glukozy w mięśniach

chrom zwiększa ponadto magazynowanie glukozy w mięśniach

wzmagając syntezę glikogenu

wzmagając syntezę glikogenu

-

-

optymalizuje poziom insuliny niezbędnej do prawidłowego

optymalizuje poziom insuliny niezbędnej do prawidłowego

przebiegu procesów energetycznych (w procesach tych uczestniczą

przebiegu procesów energetycznych (w procesach tych uczestniczą

również hormony tarczycy, niacyna, amid kwasu nikotynowego)

również hormony tarczycy, niacyna, amid kwasu nikotynowego)

Rola Cr

Rola Cr

+3

+3

w organizmie - cd:

w organizmie - cd:

B. Białek

B. Białek

– połączenie Cr z insuliną powoduje wzrost syntezy białek

– połączenie Cr z insuliną powoduje wzrost syntezy białek

poprzez poprawę zdolności do przenikania aminokwasów do

poprzez poprawę zdolności do przenikania aminokwasów do

wnętrza komórki.

wnętrza komórki.

C. Lipidów

C. Lipidów

– gł. Cholesterolu

– gł. Cholesterolu

-

-

przeciwdziała powstawaniu otyłości

przeciwdziała powstawaniu otyłości

-

-

zapobiega powstawaniu miażdżycy dzięki zdolności do

zapobiega powstawaniu miażdżycy dzięki zdolności do

regulowania poziomu lipidów w krwi. Wpływa na utrzymanie

regulowania poziomu lipidów w krwi. Wpływa na utrzymanie

poziomu równowagi między poziomem cholesterolu LDL i HDL.

poziomu równowagi między poziomem cholesterolu LDL i HDL.

D.

D.

Wchodzi w skład enzymów

Wchodzi w skład enzymów

(trypsyna)

(trypsyna)

E.

E.

Jest aktywatorem / inhibitorem niektórych

Jest aktywatorem / inhibitorem niektórych

enzymów

enzymów

np. Pobudza aktywność

np. Pobudza aktywność

ß

ß

–glukuronidazy.

–glukuronidazy.

F.

F.

Wykazuje wpływ na aktywność

Wykazuje wpływ na aktywność

tromboplastyczną, przyśpiesza proces

tromboplastyczną, przyśpiesza proces

krzepnięcia krwi.

krzepnięcia krwi.

Niedobory Cr w organiźmie - objawy:

Niedobory Cr w organiźmie - objawy:

A.

A.

Początkowo dochodzi do obniżenia aktywności

Początkowo dochodzi do obniżenia aktywności

insuliny, a tym samym dochodzi do

insuliny, a tym samym dochodzi do

zmniejszenia

zmniejszenia

tolerancji glukozy.

tolerancji glukozy.

B.

B.

ogólne osłbienie organizmu i ograniczenie

ogólne osłbienie organizmu i ograniczenie

jego

jego

wzrostu.

wzrostu.

C.

C.

Zaburzenia w metaboliźmie białek.

Zaburzenia w metaboliźmie białek.

D.

D.

Zmiany w układzie krążenia (arterioskleroza-

Zmiany w układzie krążenia (arterioskleroza-

zwiększone stężenie glukozy i cholesterolu)

zwiększone stężenie glukozy i cholesterolu)

!

!

Zmiany te ustępują po jednorazowym podaniu Cr w

Zmiany te ustępują po jednorazowym podaniu Cr w

dawce 250

dawce 250

µ

µ

g.

g.

Toksykokinetyka:

Toksykokinetyka:

A. Wchłanianie:

A. Wchłanianie:

Cr wchłania się do organizmu 3 drogami, a jego przyswajalność

Cr wchłania się do organizmu 3 drogami, a jego przyswajalność

jest zależna od stopnia utlenienia pierwiastka. Ogólnie można

jest zależna od stopnia utlenienia pierwiastka. Ogólnie można

powiedzieć, że Cr

powiedzieć, że Cr

+6

+6

jest lepiej wchłaniany niż Cr

jest lepiej wchłaniany niż Cr

+3

+3

.

.

=> Przez skórę

=> Przez skórę

– na obu stopniach utlenienia dość

– na obu stopniach utlenienia dość

dobrze

dobrze

=> Przez układ oddechowy

=> Przez układ oddechowy

Cr

Cr

+6

+6

– łatwo wchłanialny z płuc do krwioobiegu

– łatwo wchłanialny z płuc do krwioobiegu

Cr

Cr

+3

+3

– trudno. Może natomiast wywoływać dość

– trudno. Może natomiast wywoływać dość

znaczącą lokalną toksyczność

znaczącą lokalną toksyczność

=> Z przewodu pokarmowego

=> Z przewodu pokarmowego

– żadna z form Cr

– żadna z form Cr

nie

nie

wchłania się za dobrze tą drogą! (2% Cr

wchłania się za dobrze tą drogą! (2% Cr

+6

+6

i <1%

i <1%

Cr

Cr

+3

+3

)

)

Toksykokinetyka:

Toksykokinetyka:

B. Transport

B. Transport

- przez białka osocza i erytrocyty

- przez białka osocza i erytrocyty

- Cr

- Cr

+6

+6

łatwo przenika przez błony erytrocytów i

łatwo przenika przez błony erytrocytów i

po zredukowaniu do

po zredukowaniu do

Cr

Cr

+3

+3

łączy się z Hb.

łączy się z Hb.

Toksykokinetyka:

Toksykokinetyka:

C. Dystrybucja

C. Dystrybucja

- dość równomierna. Zależy od tkanki, wieku, gatunku zwierzęcia.

- dość równomierna. Zależy od tkanki, wieku, gatunku zwierzęcia.

Rozmieszczenie Cr w organizmie jest konsekwencją większej

Rozmieszczenie Cr w organizmie jest konsekwencją większej

przepuszczalności błon biologicznych dla Cr

przepuszczalności błon biologicznych dla Cr

+6

+6

niż Cr

niż Cr

+3

+3

a następnie

a następnie

szybką redukcją Cr

szybką redukcją Cr

+6

+6

do Cr

do Cr

+3

+3

. Równocześnie dochodzi do wiązania

. Równocześnie dochodzi do wiązania

powstającego Cr

powstającego Cr

+3

+3

przez makrocząsteczki.

przez makrocząsteczki.

- istnieje również zależność między rozmieszczeniem Cr w

- istnieje również zależność między rozmieszczeniem Cr w

organizmie a drogą podania:

organizmie a drogą podania:

> p.o. Cr szybko gromadzi się w nerkach i wątrobie

> p.o. Cr szybko gromadzi się w nerkach i wątrobie

> przy narażeniu inhalacyjnym część Cr magazynowana jest

> przy narażeniu inhalacyjnym część Cr magazynowana jest

w

w

płucach

płucach

- Cr przedostaje się również do śledziony, jąder, szpiku kostnego,

- Cr przedostaje się również do śledziony, jąder, szpiku kostnego,

nadnerczy

nadnerczy

- przenika przez łożysko i kumuluje się w zarodku

- przenika przez łożysko i kumuluje się w zarodku

- duża zawartość w sierści, skórze, zębach

- duża zawartość w sierści, skórze, zębach

Toksykokinetyka:

Toksykokinetyka:

D. Eliminacja

D. Eliminacja

- droga wydalania zależy od rozpuszczalności związku i drogi

- droga wydalania zależy od rozpuszczalności związku i drogi

wchłaniania

wchłaniania

=>

=>

Z moczem (~60%)

Z moczem (~60%)

– tak eliminowane są rozpuszczalne

– tak eliminowane są rozpuszczalne

chromiany Zn i Na.

chromiany Zn i Na.

=>

=>

Żółć i kał –

Żółć i kał –

z kałem eliminowane jest od 2-20% Cr.

z kałem eliminowane jest od 2-20% Cr.

Eliminacja tą drogą dotyczy nierozpuszczalnych w wodzie

Eliminacja tą drogą dotyczy nierozpuszczalnych w wodzie

chromianów Pb.

chromianów Pb.

=>

=>

mleko matki

mleko matki

Mechanizm działania toksycznego Cr:

Mechanizm działania toksycznego Cr:

Główne kierunki toksycznego działania Cr:

Główne kierunki toksycznego działania Cr:

=>

=>

toksyczne

toksyczne

=>

=>

działanie odległe

działanie odległe

Działanie toksyczne związków Cr:

Działanie toksyczne związków Cr:



na układ oddechowy

na układ oddechowy

– może indukować nowotworzenie przy

– może indukować nowotworzenie przy

narażeniu drogą inhalacyjną

narażeniu drogą inhalacyjną



Układ pokarmowy

Układ pokarmowy



Wywołuje zmiany skórne

Wywołuje zmiany skórne

– związane z tworzeniem

– związane z tworzeniem

trwałych kompleksów Cr z białkami => wytrącanie się białek

trwałych kompleksów Cr z białkami => wytrącanie się białek



Zaburzenia układu krążenia

Zaburzenia układu krążenia



Uszkodzenia nerek

Uszkodzenia nerek

Działanie odległe Cr:

Działanie odległe Cr:



Mutagenne

Mutagenne



Rakotwórcze

Rakotwórcze



Teratogenne

Teratogenne



Embriotoksyczne

Embriotoksyczne

! ZWIĄZKI Cr ZALICZANE SĄ DO

! ZWIĄZKI Cr ZALICZANE SĄ DO

KANCEROGENÓW.

KANCEROGENÓW.

Działanie toksyczne i odległe Cr jest ściśle związane z

Działanie toksyczne i odległe Cr jest ściśle związane z

utleniającymi właściwościami Cr

utleniającymi właściwościami Cr

+3

+3

. Cr

. Cr

+6

+6

uważany jest za

uważany jest za

prokancerogen. Łatwo przedostaje się do organizmu i

prokancerogen. Łatwo przedostaje się do organizmu i

przemieszcza po nim. W jego redukcji do biorą udział cytochrom

przemieszcza po nim. W jego redukcji do biorą udział cytochrom

P450, wit.B i krwinkowy glutation. O Cr

P450, wit.B i krwinkowy glutation. O Cr

+3

+3

mówi się, że to

mówi się, że to

kancerogen końcowy. Ta postać tworzy trwałe kompleksy z

kancerogen końcowy. Ta postać tworzy trwałe kompleksy z

różnymi cząsteczkami.

różnymi cząsteczkami.

Np. łącząc się z DNA => uszkodzenie => mutageneza => rozwój

Np. łącząc się z DNA => uszkodzenie => mutageneza => rozwój

nowotworu złośliwego.

nowotworu złośliwego.

(Ponieważ wzrasta prawdopodobieństwo oddziaływania Cr

(Ponieważ wzrasta prawdopodobieństwo oddziaływania Cr

+3

+3

na DNA,

na DNA,

procesy redukcji wewnątrzkomórkowej mogą być uznane za aktywację

procesy redukcji wewnątrzkomórkowej mogą być uznane za aktywację

właściwości rakotwórczych Cr)

właściwości rakotwórczych Cr)

-

-

Na rakotwórcze skutki wywoływane przez Cr mogą wpływać różnice

Na rakotwórcze skutki wywoływane przez Cr mogą wpływać różnice

tkankowe i narządowe w aktywności procesów naprawczych DNA.

tkankowe i narządowe w aktywności procesów naprawczych DNA.

-

-

Cr spożywany p.o. – nie obserwuje się jego właściwości

Cr spożywany p.o. – nie obserwuje się jego właściwości

rakotwórczych

rakotwórczych

Objawy kliniczne zatruć Cr:

Objawy kliniczne zatruć Cr:

Zależą od:

Zależą od:

>

>

tego, czy jest to zatrucie ostre czy przewlekłe

tego, czy jest to zatrucie ostre czy przewlekłe

>

>

gatunku zwierzęcia (wrażliwość na związki Cr)

gatunku zwierzęcia (wrażliwość na związki Cr)

>

>

toksyczności chromianu

toksyczności chromianu

Np.. DL u myszy dla Cr

Np.. DL u myszy dla Cr

+6

+6

=17mg/kg; Cr

=17mg/kg; Cr

+3

+3

= 40mg/kg

= 40mg/kg

- do nietoksycznych chromianów zaliczamy kwas chromowy,

- do nietoksycznych chromianów zaliczamy kwas chromowy,

chromiany rozpuszczalne w wodzie i dwuchromian potasowy

chromiany rozpuszczalne w wodzie i dwuchromian potasowy

- chromian potasu jest >>> toksyczny niż octan chromu

- chromian potasu jest >>> toksyczny niż octan chromu

Zatrucia ostre Cr – objawy:

Zatrucia ostre Cr – objawy:



Silne bóle brzucha

Silne bóle brzucha



Wymioty

Wymioty



Owrzodzenia przewodu pokarmowego

Owrzodzenia przewodu pokarmowego



Krwawa biegunka

Krwawa biegunka



Ciężkie uszkodzenia nerek

Ciężkie uszkodzenia nerek

(krwiomocz, bezmocz,

(krwiomocz, bezmocz,

mocznica)

mocznica)

Zatrucia przewlekłe Cr – objawy:

Zatrucia przewlekłe Cr – objawy:



Zaburzenia ze strony układu oddechowego

Zaburzenia ze strony układu oddechowego



Zmiany skórne

Zmiany skórne

(dziury chromowe, wypryski- pokrzywka,

(dziury chromowe, wypryski- pokrzywka,

rumienie, grudki; obrzęk; alergia – spowodowana uszkodzeniem

rumienie, grudki; obrzęk; alergia – spowodowana uszkodzeniem

mechanizmów obronnych skóry. Pojawiają się głównie na twarzy,

mechanizmów obronnych skóry. Pojawiają się głównie na twarzy,

szyi, przedramionach, ramionach i palcach)

szyi, przedramionach, ramionach i palcach)



Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego

Zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego

Np. Ekspozycja inhalacyjna na związki Cr zawarte w powietrzu (pary,

Np. Ekspozycja inhalacyjna na związki Cr zawarte w powietrzu (pary,

pyły, dymy, mgły czy małe cząsteczki) może spowodować

pyły, dymy, mgły czy małe cząsteczki) może spowodować

podrażnienie górnych dróg oddechowych, krwawienia z nosa, i

podrażnienie górnych dróg oddechowych, krwawienia z nosa, i

owrzodzenia jego śluzówki. Charakterystycznym objawem jest tu

owrzodzenia jego śluzówki. Charakterystycznym objawem jest tu

perforacja przegrody nosowej. Mogą też pojawić się chrypa,

perforacja przegrody nosowej. Mogą też pojawić się chrypa,

dychawica oskrzelowa, łzawienie oczu, obrzęk powiek, bóle i

dychawica oskrzelowa, łzawienie oczu, obrzęk powiek, bóle i

zawroty głowy, bezsenność, nerwowość, bóle jamy brzusznej,

zawroty głowy, bezsenność, nerwowość, bóle jamy brzusznej,

biegunka, wymioty, wrzody skórne (dziury chromowe).

biegunka, wymioty, wrzody skórne (dziury chromowe).

Działanie odległe związków Cr:

Działanie odległe związków Cr:



Działanie kancerogenne

Działanie kancerogenne

! Chromiany- kancerogeny pierwotne

! Chromiany- kancerogeny pierwotne

!

!

Cr

Cr

+6

+6

– prokancerogen

– prokancerogen

! Cr

! Cr

+3

+3

kancerogen końcowy

kancerogen końcowy

- Cr został uznany za jeden z najgroźniejszych czynników

- Cr został uznany za jeden z najgroźniejszych czynników

rakotwórczych.

rakotwórczych.

Np.. U ludzi narażonych zawodowo zaobserwowano większą liczbę

Np.. U ludzi narażonych zawodowo zaobserwowano większą liczbę

nowotworów złośliwych, głównie układu oddechowego przy

nowotworów złośliwych, głównie układu oddechowego przy

narażeniu na Cr

narażeniu na Cr

+6

+6

. Przy narażeniu na chromiany obserwowano 25x

. Przy narażeniu na chromiany obserwowano 25x

wyższą śmiertelność.

wyższą śmiertelność.



Działanie teratogenne

Działanie teratogenne

– Cr szybko przedostaje się przez

– Cr szybko przedostaje się przez

łożysko i gromadzi w organizmie płodu indukując powstawanie wad

łożysko i gromadzi w organizmie płodu indukując powstawanie wad

rozwojowych. Do najczęściej spotykanych zaliczamy:

rozwojowych. Do najczęściej spotykanych zaliczamy:



Rozszczep podniebienia

Rozszczep podniebienia



Zaburzenia w budowie kości czaszki

Zaburzenia w budowie kości czaszki



przepukliny

przepukliny

Interakcje:

Interakcje:



Pirofosforany

Pirofosforany



Metionina

Metionina



Seryna

Seryna



Glicyna

Glicyna



Leucyna

Leucyna



Lizyna

Lizyna



Prolina

Prolina

Różnice gatunkowe:

Różnice gatunkowe:

A.

A.

KONIE

KONIE



Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

utrata apetytu, zwiększone

utrata apetytu, zwiększone

pragnienie, przyśpieszone tętno, szybkie i niemiarowe

pragnienie, przyśpieszone tętno, szybkie i niemiarowe

uderzenia serca, wzrost temperatury ciała; początkowo

uderzenia serca, wzrost temperatury ciała; początkowo

wolne oddechy, które z czasem przechodzą w szybkie i

wolne oddechy, które z czasem przechodzą w szybkie i

płytkie. Pojawiają się też sinica błon śluzowych, bóle

płytkie. Pojawiają się też sinica błon śluzowych, bóle

brzucha, przemijająca sztywność.

brzucha, przemijająca sztywność.



Zmiany sekcyjne:

Zmiany sekcyjne:

owrzodzenie śluzówki przewodu

owrzodzenie śluzówki przewodu

pokarmowego, jelita cienkie i grube zawierają skrzepy krwi.

pokarmowego, jelita cienkie i grube zawierają skrzepy krwi.



DL dwuchromianu K to 15-30g (~60 mg/kg)

DL dwuchromianu K to 15-30g (~60 mg/kg)

Różnice gatunkowe:

Różnice gatunkowe:

B. BYDŁO:

B. BYDŁO:



Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

- biegunka prowadząca do odwodnienia i obniżenia ciśnienia

- biegunka prowadząca do odwodnienia i obniżenia ciśnienia

krwi

krwi

- przy zatruciu ostrym pojawia się przekrwienie i zapalenie błon

- przy zatruciu ostrym pojawia się przekrwienie i zapalenie błon

śluzowych żołądka i jelit.

śluzowych żołądka i jelit.

- Przy zatruciu przewlekłym – przekrwienie i zapalenie tylko żołądka,

- Przy zatruciu przewlekłym – przekrwienie i zapalenie tylko żołądka,

w żwaczu i czepcu pojawia się owrzodzenie i perforacja

w żwaczu i czepcu pojawia się owrzodzenie i perforacja



Najwyższe stężenie pojawia się we krwi i wątrobie

Najwyższe stężenie pojawia się we krwi i wątrobie

(minimalny

(minimalny

poziom Cr potwierdzający zatrucie to 4

poziom Cr potwierdzający zatrucie to 4

µ

µ

g/ml krwi i 30ppm w

g/ml krwi i 30ppm w

wątrobie)

wątrobie)



DL chromianu to 700mg/kg p.o.

DL chromianu to 700mg/kg p.o.

Dobowa dawka powodująca zatrucie u młodego bydła w

Dobowa dawka powodująca zatrucie u młodego bydła w

ciągu miesiąca to 30 - 40 mg/kg p.o.

ciągu miesiąca to 30 - 40 mg/kg p.o.

Różnice gatunkowe:

Różnice gatunkowe:

C. DRÓ

C. DRÓ

B:

B:



Zanieczyszczenie wody dwuchromianem K spowodowało u

Zanieczyszczenie wody dwuchromianem K spowodowało u

kur, kaczek i indyków depresję, utratę apetytu, paraliż

kur, kaczek i indyków depresję, utratę apetytu, paraliż

kończyn

kończyn



Dawka 100ppm chromianu sodu w diecie nie wywiera

Dawka 100ppm chromianu sodu w diecie nie wywiera

wpływu na wzrost kurcząt

wpływu na wzrost kurcząt



Eksperymentalne podawanie 50 – 800 mg/kg m.c.

Eksperymentalne podawanie 50 – 800 mg/kg m.c.

dichromianu K w diecie powodowało zmniejszenie produkcji

dichromianu K w diecie powodowało zmniejszenie produkcji

jaj, spadek ich masy oraz spadek wykorzystania paszy na

jaj, spadek ich masy oraz spadek wykorzystania paszy na

produkcję u kur

produkcję u kur

Różnice gatunkowe:

Różnice gatunkowe:

D. PIES:

D. PIES:



Dichromian lub chromian K podane w dawce

Dichromian lub chromian K podane w dawce

3g są dla psów śmiertelne

3g są dla psów śmiertelne



Dawka 2,5 – 50 mg/kg s.c. wywołuje

Dawka 2,5 – 50 mg/kg s.c. wywołuje

zapalenie nerek

zapalenie nerek

Różnice gatunkowe:

Różnice gatunkowe:

E. KRÓLIK:

E. KRÓLIK:



Chromian K w dawce 30 mg/kg s.c.

Chromian K w dawce 30 mg/kg s.c.

powoduje

powoduje

zapalenie nerek

zapalenie nerek



DL Siarczanu chromu = 215mg/kg i.v.

DL Siarczanu chromu = 215mg/kg i.v.

DL trójchloranu chromu = 299 -//-

DL trójchloranu chromu = 299 -//-

Dziękuję!

Dziękuję!