Konstytucyjne

Konstytucyjne

podstawy systemu

podstawy systemu

źródeł prawa

źródeł prawa

Zamknięty system źródeł

Zamknięty system źródeł

prawa

prawa

Cechuje się tym, że:

Cechuje się tym, że:



a) wymienia w sposób wyczerpujący w

a) wymienia w sposób wyczerpujący w

treści Konstytucji formy, w jakich mogą

treści Konstytucji formy, w jakich mogą

być tworzone normy prawne,

być tworzone normy prawne,



b) wskazuje jednoznacznie podmioty

b) wskazuje jednoznacznie podmioty

wyposażone w kompetencje do wy dawania

wyposażone w kompetencje do wy dawania

określonego rodzaju aktu prawnego,

określonego rodzaju aktu prawnego,



c) określa zakres spraw, jakie

c) określa zakres spraw, jakie

poszczególne rodzaje aktów prawnych

poszczególne rodzaje aktów prawnych

mogą normować,

mogą normować,



d) ustala stosunki zachodzące między tymi

d) ustala stosunki zachodzące między tymi

aktami normatywnymi, czyli ich

aktami normatywnymi, czyli ich

hierarchię.

hierarchię.

źródła powszechnie

źródła powszechnie

obowiązującego prawa

obowiązującego prawa



Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego
prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja,
ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz
rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa

Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania
organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.



Ustawy o zmianie konstytucji (art. 235)



Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów
wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w stanach
nadzwyczajnych. Rozporządzenia te podlegają
zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.
(art. 234 )

Zasady systemu źródeł

Zasady systemu źródeł

prawa

prawa

1. Jawności i powszechności dostępu

1. Jawności i powszechności dostępu Art. 88. 1. Warunkiem

wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego

jest ich ogłoszenie.

2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.
3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną

w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady

ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

2. możliwość przekazania organizacji międzynarodowej lub

organowi międzynarodowemu określonych kompetencji organów

władzy państwowej w niektórych sprawach

Art. 90. 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy

międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub

organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy

państwowej w niektórych sprawach.

2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o

której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3

głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz

przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby senatorów.

3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w

referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację

podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Akty prawne o charakterze

Akty prawne o charakterze

wewnętrznym

wewnętrznym



Uchwała Rady Ministrów, Sejmu ,

Uchwała Rady Ministrów, Sejmu ,

Senatu

Senatu



Zarządzenie ministra, prezydenta,

Zarządzenie ministra, prezydenta,

pramiera

pramiera



Postanowienia prezydenta

Postanowienia prezydenta

Konstytucja

Konstytucja



Najwyższe prawo

Najwyższe prawo



Zasada bezpośredniego stosowania

Zasada bezpośredniego stosowania



Szczególny tryb zmiany (sztywna)

Szczególny tryb zmiany (sztywna)

Ustawa konstytucyjna

Ustawa konstytucyjna

Z art. 235 określającego tryb zmiany

Z art. 235 określającego tryb zmiany

Konstytucji taki rodzaj aktów prawnych

Konstytucji taki rodzaj aktów prawnych

wyraźnie wynika, co może się wiązać nie

wyraźnie wynika, co może się wiązać nie

tylko z potrzebą zmian dokonywanych w

tylko z potrzebą zmian dokonywanych w

treści ustawy zasadniczej, ale także jej

treści ustawy zasadniczej, ale także jej

uzupełnianiem.

uzupełnianiem.

Konieczność zmian Konstytucji może

Konieczność zmian Konstytucji może

wynikać z przyczyn prawno-ustrojowych

wynikać z przyczyn prawno-ustrojowych

Ustawy

Ustawy



Konstytucja przyjmuje zasadę, że sfera praw, wolności i

Konstytucja przyjmuje zasadę, że sfera praw, wolności i

obowiązków obywa telskich może być regulowana tylko w drodze

obowiązków obywa telskich może być regulowana tylko w drodze

ustaw, podobnie jak sprawy z zakresu organizacji aparatu

ustaw, podobnie jak sprawy z zakresu organizacji aparatu

państwowego i kompetencji organów państwa

państwowego i kompetencji organów państwa



Konstytucja wprowadza rozbudowany katalog spraw, dla

Konstytucja wprowadza rozbudowany katalog spraw, dla

uregulowania których wymagana jest ustawa. Obejmuje on

uregulowania których wymagana jest ustawa. Obejmuje on

ponad 100 artykułów , rezygnuje z utrzymywania aktów

ponad 100 artykułów , rezygnuje z utrzymywania aktów

prawnych z mocą ustawy wydawanych przez organ władzy

prawnych z mocą ustawy wydawanych przez organ władzy

wykonawczej

wykonawczej



Szczególna rola ustawy

Szczególna rola ustawy

wyraża się w tym, że akt ten powinien

wyraża się w tym, że akt ten powinien

stanowić podstawę wszystkich stosunków prawnych w państwie

stanowić podstawę wszystkich stosunków prawnych w państwie



Istnieje formy ustawy dla wyrażania zgody na ratyfikację przez

Istnieje formy ustawy dla wyrażania zgody na ratyfikację przez

głowę państwa umowy międzynarodowej

głowę państwa umowy międzynarodowej



Ustawa

Ustawa

jest aktem prawnym uchwalanym przez Sejm, przy

jest aktem prawnym uchwalanym przez Sejm, przy

udziale Senatu, zaś prezydent może wobec uchwalonej już

udziale Senatu, zaś prezydent może wobec uchwalonej już

ustawy zastosować prawo weta zawieszającego, o którego losie

ustawy zastosować prawo weta zawieszającego, o którego losie

decyduje wyłącznie Sejm, mogący je odrzucić. Trybunał

decyduje wyłącznie Sejm, mogący je odrzucić. Trybunał

Konstytucyjny ma prawo badać ustawę z punktu widzenia jej

Konstytucyjny ma prawo badać ustawę z punktu widzenia jej

zgodności z Konstytucją

zgodności z Konstytucją

Uchwały Sejmu i Senatu

Uchwały Sejmu i Senatu

Konstytucja uznaje zarazem prawo Sejmu i

Konstytucja uznaje zarazem prawo Sejmu i

Senatu do formowania swej woli prawnej,

Senatu do formowania swej woli prawnej,

także w formie uchwał. Są one

także w formie uchwał. Są one

podejmowane zwykłą więk szością głosów

podejmowane zwykłą więk szością głosów

w obecności co najmniej połowy ustawowej

w obecności co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów (lub senatorów). W formie tej

liczby posłów (lub senatorów). W formie tej

nadal przewidziana jest możliwość wydawa

nadal przewidziana jest możliwość wydawa

nia regulaminów izb parlamentu,

nia regulaminów izb parlamentu,

określających ich organizację i tryb pracy.

określających ich organizację i tryb pracy.

Pozaparlamentarne akty

Pozaparlamentarne akty

prawne o mocy ustawy

prawne o mocy ustawy



Konstytucja odstąpiła od tych rozwiązań,

Konstytucja odstąpiła od tych rozwiązań,

umacniając tym samym rangę działalności usta

umacniając tym samym rangę działalności usta

wodawczej parlamentu., poza jednym

wodawczej parlamentu., poza jednym

wyjątkiem.- przewidziano bowiem możliwości

wyjątkiem.- przewidziano bowiem możliwości

ich wydania , ale tylko w wyjątkowych

ich wydania , ale tylko w wyjątkowych

sytuacjach, w stanie nadzwyczajnym, w razie

sytuacjach, w stanie nadzwyczajnym, w razie

wprowadzenia stanu wojennego zaistnieje

wprowadzenia stanu wojennego zaistnieje

sytuacja, która nie pozwala Sejmowi zebrać się

sytuacja, która nie pozwala Sejmowi zebrać się

na posiedzenie Wówczas prezydent, działając na

na posiedzenie Wówczas prezydent, działając na

wniosek Rady Ministrów, może wydawać

wniosek Rady Ministrów, może wydawać

rozporządzenia z mocą ustawy, które następnie

rozporządzenia z mocą ustawy, które następnie

podlegają zatwierdzeniu przez Sejm.

podlegają zatwierdzeniu przez Sejm.

Nie występuje to w normalnej działalności

Nie występuje to w normalnej działalności

państwa

państwa

Umowy międzynarodowe

Umowy międzynarodowe



Umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą parlamentu ma

Umowa międzynarodowa ratyfikowana za zgodą parlamentu ma

moc ustawy, a w razie kolizji ma pierwszeństwo przed ustawą.

moc ustawy, a w razie kolizji ma pierwszeństwo przed ustawą.

Ratyfikacja umowy międzynarodowej, a także jej wypowiedzenie,

Ratyfikacja umowy międzynarodowej, a także jej wypowiedzenie,

wymaga uprzedniej zgody parlamentu, o ile umowa dotyczy:

wymaga uprzedniej zgody parlamentu, o ile umowa dotyczy:

1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w

2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w

Konstytucji,

Konstytucji,

3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji

3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji

międzynarodowej,

międzynarodowej,

4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

5) spraw ure gulowanych w ustawie lub co do których Konstytucja

5) spraw ure gulowanych w ustawie lub co do których Konstytucja

wymaga ustawy.

wymaga ustawy.



Pozostałe umowy międzynarodowe mają moc niższą niż ustawy,

Pozostałe umowy międzynarodowe mają moc niższą niż ustawy,

lecz wyższą niż akty podustawowe.

lecz wyższą niż akty podustawowe.



Jeśli wynika to z umowy konstytuującej organizację

Jeśli wynika to z umowy konstytuującej organizację

międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane

międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane

bezpośrednio. Ma ono zarazem pierwszeństwo w kolizji z

bezpośrednio. Ma ono zarazem pierwszeństwo w kolizji z

normami prawa krajowego.

normami prawa krajowego.



Są ogłaszane w Dz. U.

Są ogłaszane w Dz. U.

Rozporządzenie

Rozporządzenie



Wydawane na podstawie szczególnego

Wydawane na podstawie szczególnego

upoważnienia ustawowego wskazującego

upoważnienia ustawowego wskazującego

organ i wytyczne dotyczące treści.

organ i wytyczne dotyczące treści.



Rozporządzenia wydają: Prezydent RP

Rozporządzenia wydają: Prezydent RP

(art. 142 ust. 1), Rada Ministrów (art.

(art. 142 ust. 1), Rada Ministrów (art.

146 ust. 4 pkt 2), Prezes Rady Ministrów

146 ust. 4 pkt 2), Prezes Rady Ministrów

(art. 148 pkt 3), ministrowie kierujący

(art. 148 pkt 3), ministrowie kierujący

działami administracji rządowej (art. 149

działami administracji rządowej (art. 149

ust. 2), przewodniczący komitetów

ust. 2), przewodniczący komitetów

powołani w skład Rady Ministrów (art.

powołani w skład Rady Ministrów (art.

149 ust. 3), a także Krajowa Rada

149 ust. 3), a także Krajowa Rada

Radiofonii i Telewizji (art. 213 ust. 2).

Radiofonii i Telewizji (art. 213 ust. 2).

Akty kierownictwa

Akty kierownictwa

wewnętrznego

wewnętrznego



Uchwały Rady Ministrów,

Uchwały Rady Ministrów,

zarządzenia premiera oraz ministrów

zarządzenia premiera oraz ministrów

- mogą być wydawane na podstawie

- mogą być wydawane na podstawie

ustaw

ustaw

- nie mogą stanowić podstawy decyzji

- nie mogą stanowić podstawy decyzji

wobec obywateli i osób prawnych

wobec obywateli i osób prawnych

Akty prawa miejscowego

Akty prawa miejscowego



Prawo miejscowe obejmuje akty normatywne powszechnie

Prawo miejscowe obejmuje akty normatywne powszechnie

obowiązujące na obszarze działania organu, który je ustanowił.

obowiązujące na obszarze działania organu, który je ustanowił.



uchwały rady gminy dotyczące wewnętrznego ustroju gminy,

uchwały rady gminy dotyczące wewnętrznego ustroju gminy,

sołectwa, dzielnicy (osiedli), organizacji urzędów i instytucji

sołectwa, dzielnicy (osiedli), organizacji urzędów i instytucji

gminnych, mogą być także przepisy porządkowe wydawane w

gminnych, mogą być także przepisy porządkowe wydawane w

przypadkach, gdy jest to niezbędne dla ochrony życia lub

przypadkach, gdy jest to niezbędne dla ochrony życia lub

zdrowia mieszkańców oraz dla zapewnienia spokoju i

zdrowia mieszkańców oraz dla zapewnienia spokoju i

bezpieczeństwa publicznego.

bezpieczeństwa publicznego.



akty prawne wydawane przez radę powiatu, zwłaszcza przepisy

akty prawne wydawane przez radę powiatu, zwłaszcza przepisy

porządkowe. W sprawach niecierpiących zwłoki wydaje je

porządkowe. W sprawach niecierpiących zwłoki wydaje je

zarząd powiatu. Wówczas podlegają one zatwierdzeniu przez

zarząd powiatu. Wówczas podlegają one zatwierdzeniu przez

radę powiatu.

radę powiatu.



sejmik województwa może je wydawać akty w kwestii: statutu

sejmik województwa może je wydawać akty w kwestii: statutu

województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

województwa, zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń.

zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń.



akty prawne wojewody i organów administracji niezespolonej,

akty prawne wojewody i organów administracji niezespolonej,

wydawane na podstawie i w granicach upoważnień zawartych

wydawane na podstawie i w granicach upoważnień zawartych

w ustawach.

w ustawach.



Wojewoda może także wydawać rozporządzenia porządkowe,

Wojewoda może także wydawać rozporządzenia porządkowe,

gdy jest to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia

gdy jest to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia

oraz zapewnienia spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

oraz zapewnienia spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

Ogłaszanie aktów prawa

Ogłaszanie aktów prawa

miejscowego

miejscowego



Wojewódzkie oraz powiatowe akty prawa

Wojewódzkie oraz powiatowe akty prawa

miejscowego podlegają ogło szeniu w

miejscowego podlegają ogło szeniu w

wojewódzkim dzienniku urzędowym. Ogłasza się

wojewódzkim dzienniku urzędowym. Ogłasza się

je także w środ kach masowego przekazu, w

je także w środ kach masowego przekazu, w

drodze ogłoszenia lub w inny sposób przyjęty

drodze ogłoszenia lub w inny sposób przyjęty

zwyczajowo

zwyczajowo



Gminne akty prawa miejscowego ogłasza się w

Gminne akty prawa miejscowego ogłasza się w

drodze rozplakatowania obwieszczeń, za pomocą

drodze rozplakatowania obwieszczeń, za pomocą

miejscowej prasy lub w inny sposób miejscowo

miejscowej prasy lub w inny sposób miejscowo

przyjęty. Najważniejsze przepisy prawne gminy

przyjęty. Najważniejsze przepisy prawne gminy

publikuje się także w wojewódzkim dzienniku

publikuje się także w wojewódzkim dzienniku

urzędowym.

urzędowym.