Zagadnienia HIV/AIDS

Elżbieta Jabłonowska
Klinika Chorób Zakaźnych

Budowa wirusa

Dane epidemiologiczne-

świat

Liczba osób
zakażonych

Liczba ogólna

40 mln

Dorośli
Kobiety
Dzieci<15 lat

37 mln
18,5
mln
3 mln

Nowe zakażenia 2001

Liczba ogólna

5 mln

Dorośli
Kobiety
Dzieci<15 lat

4,2 mln
2 mln
800 tys

Zgony w wyniku AIDS
2001

Liczba ogólna

3mln

Dorośli
Dzieci<15 lat

2,42
mln
580 tys

Zakażeni HIV na poszczególnych

kontynentach

0

5

10

15

20

25

30

35

Subsaharyjska Afryka-28,5mln
Azja Południowa i Południowo-Wschodnia-5,6mln
Ameryka Południowa-1,5mln
Europa Wschodnia i Środkowa Azja-1mln
Azja Wschodnia i Rejon Pacyfiku-1mln
Ameryka Północna-0,95 mln
Europa Zachodnia-0,55 mln
Afryka Północna i Bliski Wschód-0,5mln
Karaiby-0,42mln
Australia i Nowa Zelandia-0,015 mln

Subsaharyjska

Afryka

• 28,5 mln zakażonych
• Nowe zakażenia 2001-3,5 mln
• <30 tys. leczonych
• Osieroconych dzieci 11 mln
• W całym regionie 23% zakażonych

kobiet w wieku 15-19 lat

• Botswana kobiety ciężarne HIV+

38,5% w 1997

44,9% w 2001

0

50

100

150

200

250

300

350

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Kolejne lata

Wschodnia

Centralna

Zachodnia*

Nowo rozpoznane przypadki zakażenia HIV w
latach
1994-2003 w poszczególnych regionach Europy

* Austria, France, Italy, Netherlands, Portugal, Spain excluded:

EuroHIV

U

p

d

a

te

a

t

3

1

D

e

ce

m

b

e

r

2

0

0

3

:

EuroHIV

U

p

d

a

te

a

t

3

1

D

e

ce

m

b

e

r

2

0

0

3

0

15

30

45

60

Cztery główne przyczyny rozpoznania AIDS (%)
w 2003 roku w poszczególnych regionach Europy

EuroHIV

U

p

d

a

te

a

t

3

1

D

e

ce

m

b

e

r

2

0

0

3

%

Centr

Wschodnia

PCP

Zespół wyniszczenia

Grzybica przełyku

Nawracające zapalenia płuc

PCP

0

15

30

45

60

EuroHIV

U

p

d

a

te

a

t

3

1

D

e

ce

m

b

e

r

2

0

0

3

%

Centr

0

15

30

45

60

EuroHIV

U

p

d

a

te

a

t

3

1

D

e

ce

m

b

e

r

2

0

0

3

%

Zachodnia Centralna

Gruźlica

Europa Wschodnia

i Centralna Azja

• Region najszybciej rozwijającej się epidemii

• W 2001r-250 tys. nowozakażonych co daje

ogólną liczbę 1 mln

• Ukraina-najbardziej dotknięte państwo tego

regionu (1% ludności dorosłej jest zakażona

HIV, z tego ¾ to narkomani)

• Rozciąganie się epidemii na szerszą

populację (coraz więcej zakażeń

heteroseksualnych oraz u kobiet w ciąży)

Dane epidemiologiczne-

Polska

( od 1985-31.10.2007)

 
HIV (+) 11 181 z tego narkomani 5434
(48,6%)
AIDS-1992 z tego nie żyje 887 (44,5%)

w 1997

HIV (+) 4654 z tego narkomani 3096
(66.5%)
AIDS-513 z tego nie żyło 314 (61%)

 

 

W październiku 2004 roku 59% zgłoszeń

dotyczących nowo wykrytych zakażeń HIV nie
zawierało informacji na temat grupy ryzyka

Poradnia Nabytych Zaburzeń

Odporności od 1993-08.2007

• Od początku prowadzenia diagnostyki zakażenia HIV

(1993) do sierpnia 2005 zakażenie HIV stwierdzono u

476

osób dorosłych, z czego 25% stanowiły kobiety, a 75%

mężczyźni. Średnia wieku (w momencie wykrycia

zakażenia) wynosiła

27 lat

. Narkomanię dożylną

stwierdzono w wywiadzie

71%

pacjentów, ryzykowne

kontakty heteroseksualne u

13%

, kontakty

homoseksualne u

9%

inne drogi zakażenia lub „nieznane”

u

7%

• W 2003 wykryto

34

nowych zakażeń HIV.

• W 2004 wykryto

73

nowych zakażeń HIV.

• W2005

• W 2006

• Spośród pacjentów pozostających pod opieką poradni

leczenie antyretrowirusowe (HAART) prowadzone jest u

114 osób.

• Od 1992 do sierpnia 2005 doszło do zgonu u

72

pacjentów.

Diagnostyka

• Wykrycie przeciwciał

• Antygenów wirusa

• Wirusowego RNA/DNA

• Hodowla

Diagnostyka zakażenia HIV

Wykrycie anty-HIV1 i anty-HIV2

• Testem ELISA ( w przypadku wyniku

pozytywnego badanie powtarzamy z
kolejnej próbki surowicy )

• Wykrycie anty-HIV przeciwko

glikoproteinom wirusa testem Western-
Blott- (test potwierdzenia wykonywany w
przypadku dwukrotnie dodatniego testu
ELISA)

Szybkie testy

• Czas wykonania około 10 minut
• Dodatnie wynik musi być

potwierdzony tradycyjnymi metodami

serologicznymi

• Wskazania

-gdy zawodowe narażenie

• Kobieta w ciąży w trakcie porodu
• Pacjenci u których jest duże

prawdopodobieństwo, że nie przyjdą

po wynik

Wykrywanie materiału

genetycznego –PCR, bDNA

• Nie mogą zastępować badań serologicznych
• Zastosowanie:-gdy rutynowa serologia może

zawodzić
*u osób z agammaglobulinemią
*ostrą chorobą retrowirusową
*u noworodków
*w okresie okienka serologicznego)
*do kwalifikacji do leczenia i monitorowania jego
wyników

Drogi przenoszenia HIV

• Droga krwi

• Droga kontaktów seksualnych

• Droga wertykalna matka - dziecko

Drogi przenoszenia HIV

DROGA KRWI

- przetoczenie

- narzędzia naruszające

ciągłość skóry

- kontakt uszkodzonej

skóry lub śluzówki z

materiałem zakaźnym

RYZYKO ZAKAŻENIA WIRUSEM HIV

BIORCY KRWI PRZEZ PRZETOCZENIE

Polska

1: 1 000

000
Francja 1: 200 000
Afryka Centralna 1: 1 000

Ryzyko przetoczenia krwi niezgodnej

grupowo 1: 150 000

Ryzyko transmisji HIV przy

jednorazowej ekspozycji na

krew

• Przezskórna

– Zakłucie igłą -zawodowe
– Wspólne użycie igły do inj. IV

• Błony śluzowe
• Skóra uszkodzona- ryzyko

mniejsze niż w przypadku błony
śluzowej (opisano kilka
przypadków)

• Ekspozycja na inne płyny

zawierające HIV- ryzyko jeszcze
niższe

0,32 %

0,67 %
0,09%

Płyny ustrojowe uważane za

materiał zakaźny

• krew
• płyny ustrojowe z widoczną domieszką krwi
• płyn mózgowo- rdzeniowy

• nasienie, wydzieliny pochwowe, płyn

maziówkowy, opłucnowy, otrzewnowy,
osierdziowy, owodniowy, tkanki

• mleko kobiece
• koncentrat wirusa używany w badaniach

laboratoryjnych

Płyny ustrojowe uważane za

materiał niezakaźny

• mocz
• kał
• ślina
• łzy
• pot
• plwocina
• wymiociny

Drogi przenoszenia HIV

DROGA

KONTAKTÓW
SEKSUALNYCH

Ryzyko około 0,5 %

Ryzyko transmisji HIV przy

jednorazowej ekspozycji

• Kontakt seksualny

– bierny
analny

0,5 - 3,2 %

waginalny

0,05-0,15 %

– czynny

0,03-0,09 %

Ryzyko przeniesienia infekcji

po

jednorazowym kontakcie seksualnym z

osobą zakażoną

HIV

0,5%

Rzeżączka

22 – 25% 

  

Ryzyko przeniesienia infekcji na stałego

partnera seksualnego

(para monogamiczna, jedna osoba

zakażona)

HIV

15%

HBV

20-25%

Kiła

30%

Drogi przenoszenia HIV

DROGA WERTYKALNA

MATKA - DZIECKO

Częstość 30% - 1%

Afryka 40%

Transmisja wertykalna zakażenia

HIV

• Zależy od etapu zakażenia matki
(liczba CD4, wiremia HIV)

• Ryzyko w naturalnym przebiegu:
Ok. 25% w Europie i USA

Ok. 40% w Afryce

• Drogi przenoszenia wirusa HIV:
w czasie porodu (70-80%)
przez łożysko (zwykle w II połowie ciąży)

przez karmienie piersią (do 30%)

Nie ma embriopatii, dzieci rodzą się klinicznie

zdrowe.

NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ WIRUSEM

HIV PRZEZ

:

• Podanie ręki
• Przyjacielski pocałunek
• Picie z jednej szklanki
• Używanie tych samych sztućców i talerzy
• Założenie ubrania osoby zakażonej
• Korzystanie ze wspólnej wanny i toalety
• Kąpiel w basenie
• Spanie w tym samym łóżku
• Ukłucia owadów

Zakażenie HIV

W warunkach naturalnych

przeniesienie jednej jednostki zakaźnej

(TCID)

wymagałoby wchłonięcia ok. 0,5 l zakażonej

śliny

1990 r

Obserwacja 757 kontaktów

domowych

osób HIV(+) nie wykazała żadnego
przypadku przeniesienia zakażenia
wirusem HIV (wykluczono możliwość
transmisji drogą typową)

Drogi przenoszenia HIV

Grupy ryzyka –

zachowania ryzykowne

Patogeneza zakażenia HIV

Flora powierzchniowa

Skóra: gronkowce, paciorkowce

Śluzówki: gronkowce, paciorkowce,

beztlenowce (Fusobacterium)

Escherichia coli

pał.Doederleina
candida sp.

Pęch.płucne: kryptokoki (90% osób)
Pneumocystis jiroveci

Saprofity chronią przed kolonizacją innych,
bardziej wirulentnych patogenów (konkurencja o substancje

odżywcze, produkowanie substancji hamujących)

Zakażenia latentne

Wczesne zasiedlanie wnętrza organizmu

Patogen

Miejsce bytowania

HSV

VZV

EBV

CMV

Toxoplasma
gondii

Zwój czuciowy neuronu
zawiadującego odpowiednim

odcinkiem skóry

Nabłonki j.ustnej i gardła →

limfocyty B

Makrofagi

Otorbione cysty w różnych tkankach

Patogeneza zakażenia HIV

Wirus HIV atakuje komórki posiadające

receptor CD4 i / lub

koreceptory CCR5, CXCR4
i łączy się z nimi za pomocą glikoproteiny gp 120

- limfocyty T4 oraz ich prekursory w szpiku i grasicy

- monocyty / makrofagi

- komórki Langerhansa w skórze
- komórki mikrogleju, astrocyty (oun)

- komórki dendrytyczne (narządy limfatyczne, jelito,
układ moczowo-płciowy, tkanka podśluzówkowa)

Mechanizm niedoboru

limfocytów T

• Niszczenie limfocytów , w których

namnaża się wirus HIV
- tworzenie syncycjów, liza

komórek

• Włączanie programu apoptozy

Następstwa niedoboru limfocytów

T4

• Uaktywnienie się patogenów powierzchniowych
Candida albicans, Cryptococcus neoformans
Pneumocystis jiroveci
• Reaktywacja zakażeń latentnych
VZV, toxo, CMV
• Rozwój nowotworów
mięsak Kaposi’ego, chłoniaki nieziarnicze

(EBV)

rak szyjki macicy
• Niemiarodajność badań serologicznych
• Zła odpowiedź na szczepionki

Historia naturalna rozwoju AIDS

Historia naturalna rozwoju AIDS

zakażenie ostra infekcja okres utajenia zakaż

zakażenie ostra infekcja okres utajenia zakaż

enie AIDS

enie AIDS

Etap HIV

Etap HIV

retrowirusowa

retrowirusowa

(PGL) objawowe

(PGL) objawowe

________________________________________________________________

________________________________________________________________

___

___

objawy b

objawy b

ezobjawowy gorączka PCP

ezobjawowy gorączka PCP

paragrypowe

paragrypowe

powiększone chudnięcie

powiększone chudnięcie

CMVr

CMVr

węzły chłonne zmęczenie Tbc

węzły chłonne zmęczenie Tbc

poty nocne MAC

poty nocne MAC

biegunka KS

biegunka KS

wysypki

wysypki

________________________________________________________________

________________________________________________________________

___

___

1000

1000

Limfocyty

Limfocyty

w 1 mm

w 1 mm

3

3

wiremia

wiremia

0

0

5 dni

5 dni

–

–

3 m 1

3 m 1

-

-

2

2

tyg

tyg

kilka

kilka

–

–

naście lat kilka lat

naście lat kilka lat

Przebieg zakażenia HIV/AIDS

ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV


NISZCZENIE LIMFOCYTÓW CD4

SPADEK ODPORNOŚCI

ZAKAŻENIA OPORTUNISTYCZNE

ROZWÓJ NOWOTWORÓW