HIV, AIDS

Wirus HIV należy do retrowirusów i wywołuje on AIDS.
Obecnie wyróżniamy 2 odmiany retrowirusa: HIV-1 i HIV-2. Uważa się,
że pierwotnym gospodarzem HIV-1 były szympansy, a HIV-2 małpy
mangaby rudoczelne. W latach 50 nastąpiło przeniesienie wirusa do
populacji ludzkiej.
Wirion ma średnicę 110-130 nm. Materiał genetyczny wirusa HIV
stanowi pojedynczą nić RNA. W dojrzałym wirusie (wirionie) występują 2
niezależne nici RNA (1) połączone z 2 enzymami - odwrotną
transkryptazą (2), integrazą (3), znajduje się również białkowy rdzeń (5)
i białkowa otoczka rdzenia (6) oraz zewnętrzna otoczka wirusa
utworzona ze struktur lipidowych (4a) i białka (4b).

Oznaczenia na rysunku:
1-nić RNA,
2-enzym odwrotna transkryptaza,
3-enzym integraza,
4-zewnętrzna otoczka wirusa utworzona:
a. ze struktur lipidowych,
b. z białka,
5-rdzeń zbudowany z białka,
6-otoczka rdzenia.

Znane są dwa wirusy HIV: HIV-1,HIV-2 posiadają 40-60% homologicznych sekwencji.

HIV-1 występuje w kilkunastu genotypach od A do K.
W Europie Środkowej i Wschodniej występują podtypy- A i B
W Zachodniej Europie podtyp B, Ameryce Północnej-B,
Afryka Subsacharyjska:A, C, D, F, G, H, J, K

HIV-2 występuje przede wszystkim w Afryce Zachodniej.

Infekcyjność HIV-2 jest 5-8x mniejsza w porównaniu z HIV-1,
rzadko przenosi się drogą wertykalną, powoduje mniejszą wiremię, wolniejszą
dynamikę zmniejszania CD4, nie wykazuje wrażliwości na NNRTI, może mieć wiele
mutacji powodujących oporność na inhibitory proteazy

NNRTI-nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy

Wyróżnia się dwa typy tropizmu HIV-1 w zależności od preferencji w zakażeniu
limfocytów CD4 i monocytów/makrofagów:
M-tropowy (R5)- monocyty, makrofagi wykorzystuje jako koreceptor C

C

R5.

T-tropowy (X4)- limfocyty CD4, komórki pamięci, komórki dendrytyczne (CXCR4)

W zakażeniu drogą seksualną biorą udział przede wszystkim wirusy M-tropowe,
T-tropizm pojawia się w późniejszym okresie zakażenia, kiedy dochodzi do
ilościowej przewagi wirusów typu T-tropowego- związane to jest z szybkim
zmniejszaniem liczby limfocytów CD4 i postępem w kierunku AIDS.
Wirus T-tropowy tworzy zespólnie (syncytium) w skład których wchodzą:
komórki zakażone, niezakażone (upośledzone czynnościowo i szybko ginące)

Wirus HIV wnika do organizmu w chwili, gdy dochodzi do przerwania
barier ustroju. Po przedostaniu się do krwi wirus HIV łączy się za
pomocą gp 120 z komórkami układu odpornościowego, takimi które na
swojej powierzchni mają receptory CD4 ("detektory" biorące udział w
rozpoznaniu wirusa) i/lub koreceptory CCR5, CXCR4. Wirus HIV wnika
do środka komórki, ale wnika tylko ta jego część, która zawiera kod
genetyczny. Natomiast otoczka zostaje na zewnątrz (wirus "zostawia
płaszcz w szatni"). Limfocyty, które maja CD 4 stanowią więc bazę dla
HIV, w której wirus powiela się i powstają miliony jego kopii.
Wykorzystane limfocyty ulegają zniszczeniu. Co raz więcej z nich
zostaje zakażonych i zmniejsza się ich liczba w organizmie. Ponieważ
limfocyty CD 4 jednocześnie zwalczają inne zakażenia, zniszczenie ich
przez wirusa HIV prowadzi do upośledzenia odporności.

Zakażenia HIV na Świecie.

Zakażenie HIV w Polsce

Drogi przenoszenia HIV

-

Krew

-Kontakty
seksualne
-Wretykalna

KREW

• Przetoczenia preparatów

krwiopochodnych

• „Przyrządowe” naruszenie ciągłości

tkanek

• Kontakt śluzówki, uszkodzonej skóry

z materiałem zakaźnym

Płyny ustrojowe uważane za materiał

zakaźny

• Krew
• Płyn mózgowo-rdzeniowy
• Płyny ustrojowe z widoczną domieszką krwi
• Nasienie, wydzieliny pochwowe, płyn

maziówkowy, opłucnowy, otrzewnowy,
osierdziowy, owodniowy, tkanki

• Mleko kobiece

Materiał biologiczny uznawany za

niezakaźny

• Mocz
• Kał
• Ślina
• Łzy
• Pot,
• Plwocina
• Wymiociny

Kontakty płciowe

ryzyko transmisji prze jednorazowej

ekspozycji

• Bierny

analny 0,5 - 3,2%

waginalny 0,05 – 0,15%

• Czynny 0,03 – 0,09%

Droga wertykalna

• Zależy od etapu zakażenia matki (liczba

CD4,Wiremia HIV)

• W naturalnym przebiegu ok. 30% (Europa) i 40%

(Afryka)

Transmisja w trakcie ciąży:
-łożysko (II połowa)
-poród (70-80%)
-karmienie piersią (ok. 30%)

Diagnostyka

• Przeciwciała
• Antygeny wirusa
• Wirusowy RNA/DNA
• Hodowla

Proces diagnostyczny

Test anty-HIV (ELISA)

Wynik ujemny

Można powtórzyć
po 3 miesiącach

Wynik dodatni

Powtórny test anty-HIV (ELISA)

Wynik dodatni

Wynik ujemny
powtórzyć za

3

miesiące

Badanie W-B

Dodatni-zakażenie

nieokreślony

ujemny

Materiał genetyczny

• Ostra choroba retrowirusowa
• Noworodki
• W okresie okienka serologicznego
• Kwalifikacja i monitorowanie

leczenia

• Osoby z agammaglobulinemią

Historia naturalna zakażenia HIV

Pierwotne zakażenie HIV

Ostra choroba retrowirusowa-(z.mononukleozopodobny) obejmuje okres od ekspozycji
do pojawienia się przeciwciał anty-HIV. Cechuje się wysoką replikacją HIV
(ponad 100 mln. kopii), obniżoną liczbą CD4.
Pierwsza manifestacja kliniczna pojawia się po 2-4 tygodniach od zakażenia, objawy są
Różnorodne i mało swoiste:

-gorączka
-bóle głowy, mięśni, stawów
-powiększenie węzłów chłonnych
-zapalenie gardła
-plamisto grudkowa wysypka na twarzy i tułowiu
-owrzodzenia w jamie ustnej, przełyku, okolicy narządów płciowych
-biegunki
-nudności
-wymioty
-zapalenie mózgu
-zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
-polineuropatia

U większości chorych ustępuje po 2 tygodniach

rz

a

d

k

o

w

y

ją

tk

o

w

o

Faza utajonego zakażenia

Okres ten jest wynikiem hamującego działania mechanizmów odpornościowych
Wobec szybkości replikacji HIV.
Utrzymują się niskie stężenia wiremii, postępuje degradacja układu odpornościowego.

Główny rezerwuar HIV: węzły chłonne (komórki dendrytyczne zatrzymują zakażone
CD4 i wolne wirusy HIV)- częstym objawem jest przetrwała uogólniona limfadenopatia
(PGL-persistent gereralized lymphadenopathy).

Podstawą do rozpozania PGL:
jest powiększenie węzłów chłonnych przekraczające 1cm, utrzymujące się ponad
3 miesiące, w co najmniej 2 różnych miejscach poza pachwinami.

Pod koniec tej fazy mogą pojawiać się wykładniki skórne:
półpasiec, zapalenie mieszków włosowych, łojotokowe zapalenie skóry,
pleśniawki, leukoplakia włochata
Wykładniki hematologiczne-cytopenie
Wykładniki neurologiczne
Wykładniki ogólne- gorączka, nocne poty, spadek masy ciała

Faza zakażenia objawowego kategoria

kliniczna B

• Dysplazja szyjki macicy

• Trombocytopenia

• Neuropatia obwodowa

• Leukoplakia włochata

• Objawy ogólne tj. przewlekła biegunka, spadek masy ciała, gorączka związane z

samym zakażeniem HIV a nie z „jakąś” infekcja oportunistyczną z wykluczeniem

zespołu wyniszczenia

• Poważne stany zapalne dotyczące miednicy małej

• Listerioza

• Angiomatosis baciliaris

Wraz ze spadkiem CD4 wzrasta ryzyka pojawienia się zakażeń oportunistycznych
I innych chorób wskaźnikowych wyznaczających AIDS.

Klasyfikacja zakażenie HIV wg. CDC z 1993r

Kryteriami rozpoznania AIDS w Polsce jest wyłącznie wystąpienie któreś z chorób

wskaźnikowej (grupa C).

Raz postawione rozpoznanie AIDS nie podlega weryfikacji

Choroby wskaźnikowe/definiujące AIDS

• Kandydoza przełyku, tchawicy, oskrzeli, płuc
• Inwazyjny rak szyjki macicy
• Kokcydioidomykoza rozsiana lub pozapłucna
• Kryptokokoza pozapłucna
• Kryptosporydioza z biegunką trwającą ponad miesiąc
• Cytomegalia narządowa (z wyjątkiem wątroby, śledziony, węzłów

chłonnych)

• Cytomegalowe zapalenie siatkówki
• HIV-encefalopatia (HIVdemencja)
• Opryszczka ze zmianami na skórze i/lub błonach śluzowych

utrzymującymi się ponad miesiąc lub zapalenie oskrzeli, płuc, lub
przełyku o etiologii HSV

• Histoplazmoza rozsiana lub pozapłucna
• Zespół wyniszczenia
• Biegunka w przebiegu izosporozy utrzymująca się ponad miesiąc
• Mięsak Kaposiego
• Chłoniak nieziarniczy z limfocytów B lub o nienanym fenotypie.

Choroby wskaźnikowe/definiujące AIDS cd.

• Mykobakterioza rozsiana lub pozapłucna
• Gruźlica płuc oraz pozapłucna
• Nokardioza
• Pneumocystozowe zapalenie płuc
• Nawracające, bakteryjne zapalenie płuc (w ciągu roku)
• Postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia
• Nawracająca uogólniona salmonelloza
• Strongyloidoza pozajelitowa
• Toksoplazmoza narządowa

Grupy leków antyretrowirusowych

• Inhibitory odwrotnej transkryptazy

nukleotydowe (NtRTI)
nukleozydowe (NRTI)
nienukleozydowe (NNRTI)

• Inhibitory proteazy
• Inhibitory fuzji
• Inhibitory wejścia (koreceptorów)
• Inhibitory integrazy

Zasady HAART

Highly Active AntiRetroviral Therapy

• Leczenie skojarzone co najmniej 3 lekami

równocześnie

• Łączenie leków z różnych grup
• Leczenie do końca życia
• Przestrzeganie zaleconego dawkowania

>95%