Nadwrażliwość na

aspirynę –

diagnostyka i

postępowanie

Ola Szczepaniak, rok V, gr.

5

Patomechanizm

Objawy nadwrażliwości na NLPZ są pochodną

mechanizmu działania tej grupy leków, który

opiera się na hamowaniu niektórych szlaków

metabolizmu kwasu arachidonowego.
Powstająca na końcu ścieżki cyklooksygenaz

PGE

2

hamuje zwrotnie aktywność

lipooksygenazy, co w dalszej kolejności

powoduje zmniejszenie liczby wytwarzanych

leukotrienów.
Leki z grupy NLPZ hamują czynność COX-1, w

związku z czym stężenie PGE

2

maleje, a co za

tym idzie działanie hamujące na

lipooksygenazę zanika i wtórnie rośnie liczba

produkowanych leukotrienów

Fosfolipidy błonowe

Kwas

arachidonowy

Tromboksan A

2

Prostaglandyn
y PGE

2

Prostacyklin
a

Leukotrieny

GKS

PGE

2

NLPZ

Taki mechanizm nadwrażliwości –

nieimmunologiczny - nazywany jest

idiosynkrazją

idiosynkrazją

i obejmuje wszystkie leki z

grupy NLPZ.

Rzadziej spotyka się nadwrażliwość na tle

wytwarzania przeciwciał klasy IgE –

wówczas nadwrażliwość dotyczy tylko

jednego, konkretnego leku z tej grupy, nie

występuje reaktywność krzyżowa z innymi

jej przedstawicielami.

Objawy, charakterystyka,

epidemiologia

Wyróżnia się 3 podstawowe typy odczynów

nadwrażliwości na aspirynę:

1.

Choroba dróg oddechowych nasilająca się pod

wpływem przyjęcia aspiryny (aspirin-exacerbated

respiratory diesease, AERD), inaczej astma aspirynowa

2.

Pokrzywka/obrzęk naczynioruchowy indukowany

aspiryną

3.

Anafilaksja

Częstość występowania nadwrażliwości:

• w polskiej populacji ogólnej osób dorosłych: 0,2-0,6%

• u chorych na astmę: 21%

• u chorych z przewlekłą pokrzywką idiopatyczną: 40%

AERD/Astma aspirynowa

Triada objawów:

Charakterystyczną cechą jest kolejność pojawiania się

poszczególnych składowych zespołu:

1.

Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok/polipy nosa

(zwykle ok. 30 rż., dolegliwości trudno poddają się

leczeniu)

2.

Astma (w 50% przypadków ciężka, zazwyczaj z

przewagą eozynofilów we krwi obwodowej i w

jamie nosowej)

3.

Nadwrażliwość na NLPZ ( w większości

przypadków utrzymuje się przez całe życie

chorego)

Rodzaje nadwrażliwości na leki z grupy NLPZ

Typ reakcji

AERD

Pokrzywka/obrzęk

naczynioruchowy

anafilaksja

Czas

wystąpienia

objawów od

chwili

spożycia leku

30-120 min

15min – 24h

(zazwyczaj 1-4h)

reakcja typu

natychmiast

owego

Spektrum

objawów:

•Obfita wodnista

wydzielina z nosa

•Przekrwienie błony

śluzowej jamy nosowej

•Przekrwienie śluzówek

•Obrzęk powiek

•Skurcz krtani, oskrzeli

•Świszczący oddech

•Duszność

•Uczucie ściskania w kl.

piersiowej

•Bąble pokrzywkowe

•Obrzęk twarzy,

powiek, języka, warg

•Obrzęk krtani z

towarzyszącą

dusznością

•Czasami skurcz

oskrzeli

Objawy

ogólnoustroj

owej reakcji

anafilaktycz

nej ze

spadkiem RR

i utratą

przytomnośc

i włącznie

Reakcje

krzyżowe

Tak

Tak

Nie

Diagnostyka

Warunkiem niezbędnym do rozpoznania

nadwrażliwości na NLPZ jest

wykonanie u chorego prowokacji

aspirynowej:

doustnej, wziewnej lub

doustnej, wziewnej lub

donosowej

donosowej

Prowokacja doustna jest

złotym

standardem

w diagnostyce

nadwrażliwości na aspirynę

Postępowanie

• Unikanie czynnika uczulającego

(nieprzyjmowanie aspiryny i innych leków z

grupy NLPZ hamujących COX-1; możliwe są

reakcje krzyżowe, ale za stosunkowo

bezpieczny lek przeciwbólowy uważa się

paracetamol w dawce do 1000mg/dobę lub leki

przeciwleukotrienowe)

• Leczenie choroby podstawowej/prewencja

• Odczulanie

• Unikanie podawania półbursztynianu

hydrokortyzonu (w przypadku konieczności

zastosowania steroidu systemowego w formie

dożylnej lekiem z wyboru jest prednizolon)