Niepożądane następstwa
Niepożądane następstwa
interakcji leków w
interakcji leków w
praktyce lekarskiej
praktyce lekarskiej
Katedra i Zakład
Katedra i Zakład
Farmakologii Klinicznej
Farmakologii Klinicznej
Akademii Medycznej we
Akademii Medycznej we
Wrocławiu
Wrocławiu
Interakcja leków
Interakcja leków
jest zjawiskiem polegającym na
jest zjawiskiem polegającym na
wzajemnym
wzajemnym
oddziaływaniu
oddziaływaniu
podanych
podanych
równocześnie
równocześnie
kilku
kilku
leków
leków
, w wyniku czego zmienia się
, w wyniku czego zmienia się
końcowy wynik działania niektórych
końcowy wynik działania niektórych
z nich.
z nich.
Jest to wpływ jednego leku
Jest to wpływ jednego leku
na ko
na ko
ń
ń
cowy wynik działania
cowy wynik działania
drugiego równocześnie
drugiego równocześnie
zastosowanego leku
zastosowanego leku
.
.
Niepoż
Niepoż
ą
ą
dan
dan
a
a
interakcj
interakcj
a
a
leków
leków
terapeutycznie niepo
terapeutycznie niepo
żą
żą
dane
dane
działanie
działanie
, które może wystąpić
, które może wystąpić
podczas równoczesnego
podczas równoczesnego
zastosowania u chorego dwu lub
zastosowania u chorego dwu lub
więcej leków, polegające na
więcej leków, polegające na
osłabieniu
osłabieniu
lub
lub
nasileniu
nasileniu
działania,
działania,
na
na
pojawieniu się objawów
pojawieniu się objawów
toksycznych
toksycznych
, lub
, lub
jakościowo
jakościowo
odmiennego od spodziewanego
odmiennego od spodziewanego
działania farmakologicznego
działania farmakologicznego
.
.
Kryteria klinicznego
Kryteria klinicznego
znaczenia interakcji
znaczenia interakcji
niebezpieczeństwo następstw interakcji
niebezpieczeństwo następstw interakcji
– na
– na
przykład wzajemne
przykład wzajemne
wypieranie
wypieranie
się z połączeń z
się z połączeń z
białkami dwu leków o dużej rozpiętości
białkami dwu leków o dużej rozpiętości
terapeutycznej rzadko prowadzi do niebezpiecznych
terapeutycznej rzadko prowadzi do niebezpiecznych
następstw, natomiast to samo zjawisko
następstw, natomiast to samo zjawisko
obserwowane w przypadku leków o małym
obserwowane w przypadku leków o małym
współczynniku terapeutycznym posiada duże
współczynniku terapeutycznym posiada duże
znaczenie kliniczne (warfaryna wiąże się z białkami
znaczenie kliniczne (warfaryna wiąże się z białkami
w 97%, wyparcie z połączeń z białkami zaledwie 3%
w 97%, wyparcie z połączeń z białkami zaledwie 3%
leku zwiększa dwukrotnie siłę jego działania),
leku zwiększa dwukrotnie siłę jego działania),
Kryteria klinicznego
Kryteria klinicznego
znaczenia interakcji c.d.
znaczenia interakcji c.d.
Stopień udokumentowania
określonej
interakcji w
interakcji w
materiale klinicznym
materiale klinicznym
– wa
– wa
ż
ż
ne
ne
jest, czy okre
jest, czy okre
ś
ś
lona interakcja
lona interakcja
została potwierdzona u chorych,
została potwierdzona u chorych,
Kryteria klinicznego
Kryteria klinicznego
znaczenia interakcji c.d.
znaczenia interakcji c.d.
Cz
Cz
ę
ę
sto
sto
ść
ść
,
,
z
z
jaką
jaką
spotyka si
spotyka si
ę
ę
daną
daną
interakcj
interakcj
ę
ę
w okre
w okre
ś
ś
lonej populacji
lonej populacji
chorych
chorych
(czynnik bardzo u
(czynnik bardzo u
ż
ż
yteczny
yteczny
prognostycznie),
prognostycznie),
Kryteria klinicznego
Kryteria klinicznego
znaczenia interakcji c.d.
znaczenia interakcji c.d.
Cz
Cz
ę
ę
sto
sto
ść
ść
wyst
wyst
ę
ę
powania i stopie
powania i stopie
ń
ń
udokumentowania interakcji
udokumentowania interakcji
–
–
czynnik zale
czynnik zale
ż
ż
ny przede wszystkim
ny przede wszystkim
od cz
od cz
ę
ę
sto
sto
ś
ś
ci, z jak
ci, z jak
ą
ą
okre
okre
ś
ś
lona
lona
kombinacja leków jest stosowana w
kombinacja leków jest stosowana w
praktyce lekarskiej.
praktyce lekarskiej.
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
mo
mo
ż
ż
liwo
liwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji
danych interakcji
p
p
olifarmakoterapia
olifarmakoterapia
–
–
l
l
iczba
iczba
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji wzrasta
danych interakcji wzrasta
proporcjonalnie do liczby leków
proporcjonalnie do liczby leków
zapisywanych jednemu choremu
zapisywanych jednemu choremu
(
(
4 lub
4 lub
5 leków równocze
5 leków równocze
ś
ś
nie
nie
).
).
W
W
przypadku jednoczesnego stosowania
przypadku jednoczesnego stosowania
więcej ni
więcej ni
ż
ż
5 leków liczba interakcji
5 leków liczba interakcji
wzrasta ponadproporcjonalnie
wzrasta ponadproporcjonalnie
,
,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
możliwo
możliwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji
danych interakcji
c.d.
c.d.
s
s
tosowanie leków silnie
tosowanie leków silnie
działaj
działaj
ą
ą
cych
cych
,
,
o w
o w
ą
ą
skim
skim
współczynniku terapeutycznym
współczynniku terapeutycznym
oraz
oraz
leków okre
leków okre
ś
ś
lonych jako
lonych jako
substancje potencjalnie
substancje potencjalnie
stwarzaj
stwarzaj
ą
ą
ce najwi
ce najwi
ę
ę
ksze
ksze
niebezpiecze
niebezpiecze
ń
ń
stwo wyst
stwo wyst
ą
ą
pienia
pienia
interakcji
interakcji
,
,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
możliwo
możliwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji
danych interakcji
c.d.
c.d.
s
s
tosowanie leków o
tosowanie leków o
nieliniowej
nieliniowej
kinetyce
kinetyce
, np. teofilina, fenytoina
, np. teofilina, fenytoina
,
,
w
w
spó
spó
ł
ł
istnienie innych chorób
istnienie innych chorób
,
,
zwłaszcza upo
zwłaszcza upo
ś
ś
ledzaj
ledzaj
ą
ą
cych czynno
cych czynno
ść
ść
narz
narz
ą
ą
dów eliminuj
dów eliminuj
ą
ą
cych leki – jak
cych leki – jak
w
w
ą
ą
troba i/lub nerki
troba i/lub nerki
,
,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
mo
mo
ż
ż
liwo
liwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji
danych interakcji
c.d.
c.d.
starszy
starszy
lub
lub
bardzo młody
bardzo młody
wiek
wiek
chorych i
chorych i
zwi
zwi
ą
ą
zane z tym fizjologiczne odmienności
zane z tym fizjologiczne odmienności
czynno
czynno
ś
ś
ci układu kr
ci układu kr
ąż
ąż
enia, o
enia, o
ś
ś
rodkowego
rodkowego
układu nerwowego, w
układu nerwowego, w
ą
ą
troby, nerek
troby, nerek
.
.
N
N
ajbardziej nara
ajbardziej nara
ż
ż
one na niepo
one na niepo
żą
żą
dane
dane
interakcje s
interakcje s
ą
ą
osoby starsze, cierpi
osoby starsze, cierpi
ą
ą
ce na
ce na
wiele schorze
wiele schorze
ń
ń
, za
, za
ż
ż
ywaj
ywaj
ą
ą
ce w zwi
ce w zwi
ą
ą
zku z
zku z
tym wiele leków równocze
tym wiele leków równocze
ś
ś
nie,
nie,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
możliwo
możliwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepo
niepo
żą
żą
danych interakcji
danych interakcji
c.d.
c.d.
p
p
oliterapia
oliterapia
u ci
u ci
ęż
ęż
ko chorych
ko chorych
otrzymuj
otrzymuj
ą
ą
cych wiele leków, gdy
cych wiele leków, gdy
objawy choroby s
objawy choroby s
ą
ą
trudne do
trudne do
odr
odr
óż
óż
nienia od powikła
nienia od powikła
ń
ń
polekowych, które chorzy
polekowych, które chorzy
przestaj
przestaj
ą
ą
tolerowa
tolerowa
ć,
ć,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
możliwo
możliwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepoż
niepoż
ą
ą
danych interakcji
danych interakcji
c.d.
c.d.
l
l
eczenie chorych przez
eczenie chorych przez
kilku lekarzy
kilku lekarzy
i
i
brak dok
brak dok
ł
ł
adnie zebranego wywiadu
adnie zebranego wywiadu
dotycz
dotycz
ą
ą
cego poprzednio stosowanych
cego poprzednio stosowanych
leków
leków
,
,
z
z
a
a
ż
ż
ywanie
ywanie
ś
ś
rodków antykoncepcyjnych
rodków antykoncepcyjnych
,
,
Czynnik
Czynnik
i
i
ryzyka
ryzyka
najcz
najcz
ęś
ęś
ciej zwi
ciej zwi
ę
ę
kszaj
kszaj
ą
ą
c
c
e
e
możliwo
możliwo
ść
ść
wyst
wyst
ą
ą
pienia
pienia
niepoż
niepoż
ą
ą
danych interakcji
danych interakcji
r
r
eklama leków
eklama leków
w
w
ś
ś
rodkach
rodkach
masowego przekazu
masowego przekazu
,
,
p
p
owszechna dost
owszechna dost
ę
ę
pno
pno
ść
ść
leków
leków
,
,
zw
zw
ł
ł
aszcza z grupy
aszcza z grupy
OTC
OTC
(
(
O
O
ver
ver
T
T
he
he
C
C
ounter) sprzedawanych bez recepty
ounter) sprzedawanych bez recepty
,
,
n
n
iebezpieczne zjawisko
iebezpieczne zjawisko
samoleczenia
samoleczenia
się chorych.
się chorych.
Mechanizmy odpowiedzialne
Mechanizmy odpowiedzialne
za osłabienie siły działania
za osłabienie siły działania
farmakologicznego leku
farmakologicznego leku
farmakodynamiczny antagonizm,
farmakodynamiczny antagonizm,
utrudnienie wchłaniania (zmniejszenie
utrudnienie wchłaniania (zmniejszenie
dostępności biologicznej),
dostępności biologicznej),
nasilenie procesów metabolizmu,
nasilenie procesów metabolizmu,
zwiększenie wydalania.
zwiększenie wydalania.
Zwiększenie siły działania
Zwiększenie siły działania
farmakologicznego leku
farmakologicznego leku
może być spowodowane
może być spowodowane
przez:
przez:
farmakodynamiczny synergizm,
farmakodynamiczny synergizm,
wypieranie leków z połączeń z
wypieranie leków z połączeń z
białkami,
białkami,
zahamowanie procesów metabolizmu,
zahamowanie procesów metabolizmu,
zmniejszenie wydalania.
zmniejszenie wydalania.
Synergizm
Synergizm
zgodne, jednokierunkowe działanie
zgodne, jednokierunkowe działanie
leków, będące wynikiem sumowania
leków, będące wynikiem sumowania
(synergizm addycyjny) lub potęgowania
(synergizm addycyjny) lub potęgowania
działania (synergizm hiperaddycyjny)
działania (synergizm hiperaddycyjny)
równocześnie zastosowanych leków
równocześnie zastosowanych leków
Antagonizm
Antagonizm
różnokierunkowe, przeciwne
różnokierunkowe, przeciwne
działanie równocześnie zażytych
działanie równocześnie zażytych
leków, prowadzące do osłabienia lub
leków, prowadzące do osłabienia lub
całkowitego zahamowania ich
całkowitego zahamowania ich
działania
działania
Fazy w
Fazy w
zajemne
zajemne
go
go
oddzia
oddzia
ł
ł
ywani
ywani
a
a
leków
leków
Interakcje w f
Interakcje w f
azie farmaceutyczn
azie farmaceutyczn
ej
ej
-
-
s
s
ą
ą
to niezgodno
to niezgodno
ś
ś
ci fizyczne i/lub
ci fizyczne i/lub
chemiczne, wyst
chemiczne, wyst
ę
ę
puj
puj
ą
ą
one poza
one poza
organizmem chorego, podczas
organizmem chorego, podczas
przygotowywania i przechowywania
przygotowywania i przechowywania
leków.
leków.
Fazy w
Fazy w
zajemne
zajemne
go
go
oddziaływani
oddziaływani
a
a
leków
leków
c.d.
c.d.
Interakcje w fazie
Interakcje w fazie
farmakodynamicznej
farmakodynamicznej
polegaj
polegaj
ą
ą
na
na
zmianie czasu, si
zmianie czasu, si
ł
ł
y
y
, zakresu
, zakresu
dzia
dzia
ł
ł
ania
ania
jednego
jednego
leku pod wp
leku pod wp
ł
ł
ywem dzia
ywem dzia
ł
ł
ania
ania
farmakodynamicznego drugiego,
farmakodynamicznego drugiego,
równocze
równocze
ś
ś
nie zastosowanego leku.
nie zastosowanego leku.
Fazy w
Fazy w
zajemne
zajemne
go
go
oddziaływani
oddziaływani
a
a
leków
leków
c.d.
c.d.
Interakcje w fazie
Interakcje w fazie
farmakokinetycznej
farmakokinetycznej
dotycz
dotycz
ą
ą
wp
wp
ł
ł
ywu
ywu
jednego leku na losy drugiego leku w
jednego leku na losy drugiego leku w
organizmie na etapie wch
organizmie na etapie wch
ł
ł
aniania,
aniania,
transportu przez błony biologiczne,
transportu przez błony biologiczne,
dystrybucji – w tym wi
dystrybucji – w tym wi
ą
ą
zania z białkami
zania z białkami
krwi, biotransformacji i wydalania.
krwi, biotransformacji i wydalania.
Interakcje wpływające na
Interakcje wpływające na
wchłanianie leków
wchłanianie leków
po podaniu doustnym
po podaniu doustnym
Zmiana pH tre
Zmiana pH tre
ś
ś
ci
ci
ż
ż
o
o
łą
łą
dk
dk
owo-jelitowej
owo-jelitowej
Absorpcja, chelatowanie, tworzenie
Absorpcja, chelatowanie, tworzenie
kompleksów, zespół złego wchłaniania
kompleksów, zespół złego wchłaniania
Zmiany motoryki przewodu pokarmowego
Zmiany motoryki przewodu pokarmowego
Hamowanie aktywności enzymów CYP3A
Hamowanie aktywności enzymów CYP3A
cytochromu P450 odpowiedzialnych za
cytochromu P450 odpowiedzialnych za
metabolizm pierwszego przejścia w ścianie
metabolizm pierwszego przejścia w ścianie
jelita
jelita
Zmiana pH
Zmiana pH
treści żołądkowo-jelitowej
treści żołądkowo-jelitowej
Zwiększenie pH – zmniejszenie liczby
Zwiększenie pH – zmniejszenie liczby
niezjonizowanych cząsteczek leków o
niezjonizowanych cząsteczek leków o
charakterze kwaśnym – utrudnienie ich
charakterze kwaśnym – utrudnienie ich
wchłaniania, ułatwienie wchłaniania leków o
wchłaniania, ułatwienie wchłaniania leków o
oddziaływaniu zasadowym
oddziaływaniu zasadowym
Wodorotlenek i trójkrzemian magnezu
Wodorotlenek i trójkrzemian magnezu
zwiększając pH treści żołądkowej, powodują
zwiększając pH treści żołądkowej, powodują
zwiększenie rozpuszczalności w wodzie i
zwiększenie rozpuszczalności w wodzie i
ułatwienie wchłaniania pochodnych kumaryny
ułatwienie wchłaniania pochodnych kumaryny
oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych
oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych
Absorpcja
Absorpcja
Leki o dużej powierzchni, np. węgiel
Leki o dużej powierzchni, np. węgiel
aktywowany, glinka kaolinowa
aktywowany, glinka kaolinowa
adsorbują na swojej powierzchni inne
adsorbują na swojej powierzchni inne
substancje lecznicze, np. salicylany,
substancje lecznicze, np. salicylany,
acetaminofen, tetracykliny, propranolol
acetaminofen, tetracykliny, propranolol
– utrudniają ich wchłanianie
– utrudniają ich wchłanianie
Chelatowanie
Chelatowanie
Leki zawierające jony wapnia, żelaza,
Leki zawierające jony wapnia, żelaza,
magnezu, glinu, bizmutu poprzez
magnezu, glinu, bizmutu poprzez
chelatowanie tworzą trudno
chelatowanie tworzą trudno
wchłanialne kompleksy z
wchłanialne kompleksy z
antybiotykami tetracyklinowymi –
antybiotykami tetracyklinowymi –
osłabiają ich działanie
osłabiają ich działanie
przeciwbakteryjne
przeciwbakteryjne
Tworzenie kompleksów
Tworzenie kompleksów
Cholestyramina tworzy kompleksy z
Cholestyramina tworzy kompleksy z
digoksyną, warfaryną, lewotyroksyną
digoksyną, warfaryną, lewotyroksyną
– utrudnia ich wchłanianie
– utrudnia ich wchłanianie
Zespół złego wchłaniania
Zespół złego wchłaniania
Neomycyna i paromomycyna mogą
Neomycyna i paromomycyna mogą
prowadzić do wystąpienia zespołu
prowadzić do wystąpienia zespołu
złego wchłaniania i w ten sposób
złego wchłaniania i w ten sposób
utrudniają wchłanianie metotreksatu,
utrudniają wchłanianie metotreksatu,
digoksyny, fenoksymetylpenicyliny
digoksyny, fenoksymetylpenicyliny
Zmiany motoryki
Zmiany motoryki
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
Leki wzmagające motorykę przewodu
Leki wzmagające motorykę przewodu
pokarmowego np. metoklopramid
pokarmowego np. metoklopramid
zmniejsza wchłanianie digoksyny,
zmniejsza wchłanianie digoksyny,
cymetydyny, kumaryn – osłabiając ich
cymetydyny, kumaryn – osłabiając ich
działanie
działanie
Zmiany motoryki
Zmiany motoryki
przewodu pokarmowego c.d.
przewodu pokarmowego c.d.
Leki zwalniające perystaltykę np.
Leki zwalniające perystaltykę np.
propantelina opóźnia opróżnianie
propantelina opóźnia opróżnianie
żołądka - zwiększa wchłanianie
żołądka - zwiększa wchłanianie
digoksyny
digoksyny
Hamowanie aktywności enzymów
Hamowanie aktywności enzymów
CYP3A cytochromu P450
CYP3A cytochromu P450
odpowiedzialnych za metabolizm
odpowiedzialnych za metabolizm
pierwszego przejścia w ścianie jelita
pierwszego przejścia w ścianie jelita
Składniki
Składniki
soku grejpfrutowego
soku grejpfrutowego
(naringenina, dihydroksyergorutyna) hamują
(naringenina, dihydroksyergorutyna) hamują
aktywność izoenzymu CYP3A4 - zwiększają
aktywność izoenzymu CYP3A4 - zwiększają
wchłanianie z jelit nifedypiny, nitrendypiny,
wchłanianie z jelit nifedypiny, nitrendypiny,
felodypiny, cyklosporyny, estradiolu,
felodypiny, cyklosporyny, estradiolu,
diazepamu, triazolamu, karbamazepiny,
diazepamu, triazolamu, karbamazepiny,
statyn – leków ulegających metabolizmowi
statyn – leków ulegających metabolizmowi
pierwszego przejścia w ścianie jelita
pierwszego przejścia w ścianie jelita
Interakcje na etapie transportu
Interakcje na etapie transportu
leków przez błony biologiczne.
leków przez błony biologiczne.
Wpływ leków na aktywność
Wpływ leków na aktywność
P-glikoproteiny (gp-P)
P-glikoproteiny (gp-P)
P-glikoproteina
P-glikoproteina
jest
jest
wielkocząsteczkowym białkiem
wielkocząsteczkowym białkiem
wykrytym w błonach komórkowych
wykrytym w błonach komórkowych
różnych narządów, która na zasadzie
różnych narządów, która na zasadzie
transportu aktywnego („pompy”)
transportu aktywnego („pompy”)
wyrzuca leki z komórek zapobiegając
wyrzuca leki z komórek zapobiegając
ich kumulacji.
ich kumulacji.
Indukcja aktywności gp-P
Indukcja aktywności gp-P
Ryfampicyna
Ryfampicyna
indukuje aktywność gp-P
indukuje aktywność gp-P
w komórkach nabłonka jelita, zwiększa
w komórkach nabłonka jelita, zwiększa
usuwanie digoksyny do światła jelita i
usuwanie digoksyny do światła jelita i
zmniejsza jej stężenie w surowicy
zmniejsza jej stężenie w surowicy
Cyklosporyna
Cyklosporyna
hamuje aktywność gp-P
hamuje aktywność gp-P
w komórkach cewek nerkowych,
w komórkach cewek nerkowych,
zmniejsza wydalanie digoksyny do
zmniejsza wydalanie digoksyny do
moczu, zwiększa jej stężenie w
moczu, zwiększa jej stężenie w
surowicy
surowicy
Interakcje na etapie
Interakcje na etapie
wiązania leków z białkami krwi
wiązania leków z białkami krwi
Leki o dużym powinowactwie do białek krwi,
Leki o dużym powinowactwie do białek krwi,
tzw. „
tzw. „
wypieracze
wypieracze
" –
" –
substancje o
substancje o
oddziaływaniu kwaśnym
oddziaływaniu kwaśnym
– kwas
– kwas
acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak,
acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak,
fenylbutazon, niektóre
fenylbutazon, niektóre
sulfonamidy
sulfonamidy
, wodzian
, wodzian
chloralu, kwas trichlorooctowy, klofibrat, kwas
chloralu, kwas trichlorooctowy, klofibrat, kwas
etakrynowy, chinidyna, werapamil, amiodaron
etakrynowy, chinidyna, werapamil, amiodaron
Interakcje zmieniające metabolizm
Interakcje zmieniające metabolizm
leków, substancje hamujące
leków, substancje hamujące
metabolizm innych leków, tzw.
metabolizm innych leków, tzw.
„
„
inhibitory enzymatyczne
inhibitory enzymatyczne
”
”
:
:
–
allopurynol,
allopurynol,
–
amiodaron,
amiodaron,
–
chinidyna,
chinidyna,
–
chloramfenikol,
chloramfenikol,
–
cymetydyna,
cymetydyna,
–
cyprofloksacyna,
cyprofloksacyna,
–
diltiazem,
diltiazem,
–
disulfiram,
disulfiram,
–
Enoksacyna,
Enoksacyna,
–
erytromycyna,
erytromycyna,
–
fenylbutazon,
fenylbutazon,
–
flukonazol,
flukonazol,
- fluoksetyna,
- fluoksetyna,
–
izoniazyd,
izoniazyd,
–
indynawir
indynawir
–
ketokonazol,
ketokonazol,
–
klarytromycyna,
klarytromycyna,
–
omeprazol,
omeprazol,
–
Metronidazol,
Metronidazol,
–
rytonawir,
rytonawir,
–
sulfinpirazon
sulfinpirazon
–
werapamil,
werapamil,
–
alkohol spożywany jednorazowo w dużej
alkohol spożywany jednorazowo w dużej
ilości,
ilości,
–
sok grejpfrutowy
sok grejpfrutowy
Interakcje zmieniające metabolizm
Interakcje zmieniające metabolizm
leków, substancje hamujące
leków, substancje hamujące
metabolizm innych leków, tzw.
metabolizm innych leków, tzw.
„
„
induktory enzymatyczne
induktory enzymatyczne
”
”
:
:
pochodne kwasu barbiturowego, zwłaszcza
pochodne kwasu barbiturowego, zwłaszcza
fenobarbital,
fenobarbital,
aminoglutetimid,
aminoglutetimid,
karbamazepina,
karbamazepina,
fenytoina,
fenytoina,
ryfampicyna,
ryfampicyna,
gryzeofulwina,
gryzeofulwina,
preparaty
preparaty
dziurawca,
dziurawca,
alkohol
alkohol
przewlekle
przewlekle
nadużywany
nadużywany
,
,
węglowodory
węglowodory
zawarte
zawarte
w
w
dymie
dymie
papierosów
papierosów
Interakcje na etapie
Interakcje na etapie
wydalania leków
wydalania leków
Zmiany pH moczu
Zmiany pH moczu
Zmiany aktywnego transportu przez
Zmiany aktywnego transportu przez
cewki nerkowe
cewki nerkowe
Zmiany nerkowego przepływu krwi
Zmiany nerkowego przepływu krwi
Zmiany pH moczu
Zmiany pH moczu
Alkalizacja moczu wywołana podaniem
Alkalizacja moczu wywołana podaniem
wodorowęglanu sodowego, mleczanu
wodorowęglanu sodowego, mleczanu
sodowego poprzez jonizację leków
sodowego poprzez jonizację leków
kwaśnych powoduje zwiększone ich
kwaśnych powoduje zwiększone ich
wydalanie, a zmniejszenie wydalania
wydalanie, a zmniejszenie wydalania
leków o charakterze zasadowym
leków o charakterze zasadowym
wskutek zmniejszenia ich jonizacji
wskutek zmniejszenia ich jonizacji
Zmiany pH moczu c.d.
Zmiany pH moczu c.d.
Zakwaszenie moczu wywołane
Zakwaszenie moczu wywołane
podaniem np.. chlorku amonowego
podaniem np.. chlorku amonowego
poprzez jonizację leków zasadowych
poprzez jonizację leków zasadowych
powoduje zwiększenie ich
powoduje zwiększenie ich
wydalania, a zmniejszenie wydalania
wydalania, a zmniejszenie wydalania
leków o charakterze kwaśnym
leków o charakterze kwaśnym
wskutek zmniejszenia ich jonizacji
wskutek zmniejszenia ich jonizacji
Zmiany aktywnego
Zmiany aktywnego
transportu przez cewki
transportu przez cewki
nerkowe
nerkowe
Konkurencja między lekami o
Konkurencja między lekami o
systemy przenośnikowe
systemy przenośnikowe
Dikumarol hamuje wydzielanie
Dikumarol hamuje wydzielanie
pochodnych sulfonylomocznika,
pochodnych sulfonylomocznika,
probenecyd hamuje wydalanie
probenecyd hamuje wydalanie
penicyliny, kwas p-aminosalicylowy
penicyliny, kwas p-aminosalicylowy
ogranicza wydalanie izoniazydu
ogranicza wydalanie izoniazydu
Zmiany nerkowego
Zmiany nerkowego
przepływu krwi
przepływu krwi
Przepływ krwi przez nerki jest
Przepływ krwi przez nerki jest
kontrolowany przez wytwarzanie
kontrolowany przez wytwarzanie
prostaglandyn rozszerzających
prostaglandyn rozszerzających
naczynia nerkowe. Zahamowanie ich
naczynia nerkowe. Zahamowanie ich
syntezy np. przez indometacynę
syntezy np. przez indometacynę
powoduje upośledzenie wydalania
powoduje upośledzenie wydalania
przez nerki soli litu i zwiększenie ich
przez nerki soli litu i zwiększenie ich
stężenia w surowicy
stężenia w surowicy
Lek
Lek
i
i
najczęściej powodujące
najczęściej powodujące
niepożądane następstwa
niepożądane następstwa
interakcji
interakcji
leki
leki
hamujące krzepnięcie krwi
hamujące krzepnięcie krwi
leki przeciwcukrzycowe
leki przeciwcukrzycowe
niesteroidowe leki przeciwzapalne
niesteroidowe leki przeciwzapalne
leki stosowane w chorobach układu krążenia takich jak:
leki stosowane w chorobach układu krążenia takich jak:
niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca,
niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca,
nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, (zwłaszcza
nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, (zwłaszcza
glikozydy nasercowe, leki beta-adrenolityczne, leki
glikozydy nasercowe, leki beta-adrenolityczne, leki
moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny,
moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny,
antagoniści receptora angiotensyny II, leki blokujące kanał
antagoniści receptora angiotensyny II, leki blokujące kanał
wapniowy, leki przeciwarytmiczne, leki rozszerzające
wapniowy, leki przeciwarytmiczne, leki rozszerzające
naczynia obwodowe – azotany),
naczynia obwodowe – azotany),
leki hipolipemiczne
leki hipolipemiczne
leki przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze
leki przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze
Lek
Lek
i
i
najczęściej powodujące
najczęściej powodujące
niepożądane następstwa
niepożądane następstwa
interakcji c.d.
interakcji c.d.
leki
leki
działające na ośrodkowy układ
działające na ośrodkowy układ
nerwowy: leki psychotropowe -
nerwowy: leki psychotropowe -
przeciwdepresyjne, neuroleptyczne,
przeciwdepresyjne, neuroleptyczne,
anksjolityczne (pochodne benzodiazepiny),
anksjolityczne (pochodne benzodiazepiny),
ponadto leki przeciwpadaczkowe,
ponadto leki przeciwpadaczkowe,
teofilina
teofilina
leki przeciwnowotworowe
leki przeciwnowotworowe
leki immunosupresyjne - cyklosporyna,
leki immunosupresyjne - cyklosporyna,
takrolimus, syrolimus
takrolimus, syrolimus
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
innymi lekami
innymi lekami
i substancjami
i substancjami
Leki i inne substancje
osłabiające
przeciwzakrzepowe
działanie pochodnych kumaryny
Leki i inne substancje
zastosowane równocześnie z
pochodnymi kumaryny
Rodzaj i następstwo
interakcji
Wodorotlenek glinu,
neomycyna,
cholestyramina,
metoklopramid
Utrudnienie wchłaniania
kumaryn z przewodu
pokarmowego, osłabienie
ich działania
Witamina K, estrogeny,
glikokortykosteroidy,
doustne środki
antykoncepcyjne
Działanie antagonistyczne
z
kumarynami, osłabienie ich
działania
Fenobarbital, sekobarbital,
aminoglutetimid, glutetimid,
karbamazepina, gryzeofulwina,
ryfampicyna, nafcylina,
dikloksacylina, fenytoina,
etanol (długotrwale
nadużywany)
Pobudzenie metabolizmu
kumaryn, osłabienie ich
działania
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
innymi lekami
innymi lekami
i substancjami
i substancjami
Leki
nasilające
przeciwzakrzepowe działanie
pochodnych kumaryny
Wodorotlenek magnezu, trójkrzemian
magnezu
Ułatwienie wchłaniania
kumaryn z przewodu
pokarmowego, nasilenie
ich działania
Neomycyna, kanamycyna,
paromomycyna
Obok wymienione leki,
poprzez zmianę składu
bakteryjnego flory
jelitowej hamują
tworzenie witaminy K,
nasilenie działania
kumaryn
Fenylbutazon, azapropazon,
sulfinpyrazon, indometacyna, kwas
mefenamowy, rofekoksyb, celekoksyb,
salicylany, fenytoina, wodzian chloralu,
sulfonamidy
Wypieranie
kumaryn
z
połączeń z białkami
,
nasilenie ich działania,
zwiększenie
toksyczności, wzrost
ryzyka krwawień
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
Interakcje leków hamujących krzepnięcie krwi z
innymi lekami
innymi lekami
i substancjami
i substancjami
Leki
nasilające
przeciwzakrzepowe działanie pochodnych
kumaryny
Steroidy anaboliczne, tyroksyna, inne
preparaty tarczycy, chinina, chinidyna,
heparyna, glukagon, klofibrat, niektóre
cefalosporyny (cefazolina, cefamandol,
cefonicid, cefoperazon, ceforanid,
ceftriakson, cefemenoksym, cefpyramid),
flutamid, doustnie podane antybiotyki
wywołujące niedobór witaminy K
(tetracykliny, chloramfenikol), ponadto
tyklopidyna
Działanie
synergistyczne
z
kumarynami, nasilenie
ich działania,
zwiększenie ryzyka
powikłań krwotocznych
Cymetydyna, amiodaron, chloramfenikol,
fenylbutazon, metronidazol, flukonazol,
itrakonazol, ketokonazol, mikonazol,
tamoksyfen, cyprofloksacyna,
norfloksacyna, erytromycyna,
klarytromycyna
Hamowanie
metabolizmu
kumaryn,
nasilenie ich działania,
zwiększenie
toksyczności, wzrost
ryzyka krwawień
Interakcje insuliny i doustnych leków
Interakcje insuliny i doustnych leków
przeciwcukrzycowych
przeciwcukrzycowych
z innymi lekami i substancjami
z innymi lekami i substancjami
Leki i inne substancje
osłabiające
działanie leków
przeciwcukrzycowych
Leki i substancje
zastosowane równocześnie
z lekami
przeciwcukrzycowymi
Rodzaj i następstwo
interakcji
Glikokortykosteroidy,
sympatykomimetyki,
preparaty tarczycy,
glukagon, leki
moczopędne (furosemid,
kwas etakrynowy),
doustne środki
antykoncepcyjne
Działanie antagonistyczne
wobec leków
przeciwcukrzycowych,
osłabienie ich działania
Ryfampicyna
Nasilenie metabolizmu
doustnych leków
przeciwcukrzycowych,
osłabienie ich działania
Interakcje insuliny i doustnych leków
Interakcje insuliny i doustnych leków
przeciwcukrzycowych
przeciwcukrzycowych
z innymi lekami i substancjami
z innymi lekami i substancjami
Leki
nasilające
działanie leków
przeciwcukrzycowych
Wodorotlenek magnezu i
dwuwęglan sodu
Ułatwienie wchłaniania
doustnych
leków przeciwcukrzycowych,
nasilenie działania
Niesteroidowe leki
przeciwzapalne
(fenylbutazon,
oksyfenbutazon, salicylany
- własne działanie
hipoglikemiczne w dużych
dawkach), sulfonamidy
przeciwbakteryjne
Wypieranie
leków
przeciwcukrzycowych
z połączeń z
białkami krwi
, nasilenie działania
Chloramfenikol,
dikumarol, fenylbutazon,
sulfafenazol, steroidy
anaboliczne, leki blokujące
receptory H
2
, ketokonazol,
flukonazol
Hamowanie metabolizmu
leków
przeciwcukrzycowych, nasilenie ich
działania
Interakcje insuliny i doustnych leków
Interakcje insuliny i doustnych leków
przeciwcukrzycowych
przeciwcukrzycowych
z innymi lekami i substancjami
z innymi lekami i substancjami
Leki
nasilające
działanie leków
przeciwcukrzycowych
Leki beta-
adrenolityczne
(propranolol)
Działanie synergistyczne
z
lekami przeciwcukrzycowymi,
nasilenie ich działania
Salicylany, allopurynol
Wypieranie
leków
przeciwcukrzycowych
z
systemów transportowych w
kanalikach nerek
Farmakodynamiczne
Farmakodynamiczne
interakcje NLPZ
interakcje NLPZ
o największym znaczeniu klinicznym
o największym znaczeniu klinicznym
Leki i inne substancje
zastosowane równocześnie z
NLPZ
Rodzaj i następstwo interakcji
Leki obniżające ciśnienie
tętnicze krwi (beta-adrenolityki,
inhibitory konwertazy
angiotensyny, diuretyki)
Osłabienie
hipotensyjnego działania
tych leków na skutek
zmniejszenia
przez NLPZ
syntezy
naczyniorozszerzających prostaglandyn
Leki hamujące krzepnięcie krwi
(pochodne kumaryny)
Wzrost
ryzyka wystąpienia krwawień z
przewodu pokarmowego na skutek
hamującego wpływu
NLPZ
na czynność
płytek krwi i na wytwarzanie
protrombiny
Leki przeciwcukrzycowe
Nasilenie hipoglikemizującego
działania
przez
własne działanie hipoglikemiczne
niektórych NLPZ
Fluorochinolony
Nasilenie
toksycznego działania na
OUN
Cyklosporyna, takrolimus,
inhibitory konwertazy
angiotensyny
Nasilenie
przez NLPZ
nefrotoksyczności
Sole litu
Nasilenie
przez NLPZ
toksyczności
Alkohol
Wzrost ryzyka
wystąpienia krwawień z
przewodu pokarmowego
Leki przeciwpłytkowe
(tyklopidyna, klopidogrel)
Wzrost ryzyka
wystąpienia krwawień,
działanie synergistyczne
Farmakokinetyczne
Farmakokinetyczne
interakcje NLPZ
interakcje NLPZ
o największym znaczeniu klinicznym
o największym znaczeniu klinicznym
Leki równocześnie
zastosowane z NLPZ
Rodzaj i następstwo interakcji
Leki hamujące
krzepnięcie krwi
(pochodne kumaryny)
Wzrost ryzyka
wystąpienia krwawień z przewodu
pokarmowego na skutek m.in.
wypierania
pochodnych kumaryny z połączeń z białkami krwi
Leki
przeciwcukrzycowe
(doustne leki
przeciwcukrzycowe,
zwłaszcza pochodne
sulfonylomocznika)
Nasilenie działania hipoglikemicznego
, przede
wszystkim przez
wypieranie
leków
przeciwcukrzycowych
z połączeń z białkami krwi
oraz hamowanie ich metabolizmu
Metotreksat
Nasilenie toksyczności
metotreksatu na skutek
wypierania
jego
z połączeń z białkami i
zmniejszenia przesączania kłębkowego
tego leku
Leki nasercowe
(digoksyna)
Wzrost stężenia
digoksyny na skutek
wypierania
jej
z połączeń z białkami i zmniejszenia wydalania
przez nerki
, prowadzący do zwiększenia siły
działania i ryzyka wystąpienia działań
niepożądanych
Farmakokinetyczne
Farmakokinetyczne
interakcje NLPZ
interakcje NLPZ
o największym znaczeniu klinicznym
o największym znaczeniu klinicznym
Leki równocześnie
zastosowane z NLPZ
Rodzaj i następstwo interakcji
Antybiotyki
aminoglikozydowe
Wzrost stężenia
aminoglikozydów w
surowicy prowadzący do zwiększenia ryzyka
wystąpienia działań niepożądanych na
skutek
zahamowania
ich
przesączania
kłębkowego
, nasilenie oto- i
nefrotoksyczności
Leki wpływające na
OUN (fenytoina,
kwas walproinowy)
Wzrost stężenia
fenytoiny i kwasu
walproinowego na skutek
zahamowania
ich
metabolizmu
i
wypierania ich z połączeń z
białkami krwi
Kortykosteroidy
Wzrost stężeń
kortykosteroidów na skutek
zmniejszenia wydalania
ich
przez nerki
,
wystąpienie gastropatii, krwawienia z
przewodu pokarmowego
TLP, SSRI,
neuroleptyki, leki
przeciwarytmiczne
Nasilenie działania
poprzez
zahamowanie
metabolizmu
, obok wymienionych leków,
przez NLPZ (celekoksyb)
Interakcje glikozydów nasercowych z innymi lekami
Interakcje glikozydów nasercowych z innymi lekami
i substancjami
i substancjami
Leki i substancje zastosowane
równocześnie z glikozydami
nasercowymi
Rodzaj i następstwo
interakcji
Hiperkalcemia
: preparaty wapnia
Hipokaliemia:
leki
moczopędne
(furosemid,
kwas
etakrynowy),
indapamid, glikokortykosteroidy, leki
przeczyszczające, amfoterycyna B,
polimiksyny
Nasilenie
działania glikozydów
nasercowych oraz ich
działania
arytmogennego
Hiperkaliemia:
preparaty potasu
Hipokalcemia:
wersenian sodowy,
cytrynian sodu
Osłabienie
działania
glikozydów
nasercowych
Epinefryna, norepinefryna, rezerpina,
inhibitory MAO
Możliwość
wystąpienia
zaburzeń rytmu serca
Interakcje glikozydów nasercowych z innymi lekami
Interakcje glikozydów nasercowych z innymi lekami
i substancjami
i substancjami
Leki i substancje zastosowane
równocześnie z glikozydami
nasercowymi
Rodzaj i następstwo interakcji
Leki
upośledzające
wchłanianie
digoksyny z przewodu pokarmowego:
węgiel
leczniczy,
metoklopramid,
cholestyramina, kolestypol, neomycyna,
sulfasalazyna, kwas paraaminosalicylowy
Osłabienie
działania digoksyny
Leki pobudzające biotransformację
glikozydów nasercowych
: fenobarbital,
fenylbutazon,
ryfampicyna,
fenytoina,
preparaty dziurawca
Osłabienie
działania glikozydów
nasercowych
Leki zwiększające stężenie digoksyny
w
osoczu
:
werapamil,
diltiazem,
nifedypina,
chinidyna,
amiodaron,
indometacyna,
spironolakton,
trimetoprim, gentamycyna, cefradyna,
tetracykliny,
erytromycyna,
klarytromycyna,
propafenon,
cyklosporyna, itrakonazol
Zmniejszenie klirensu nerkowego
digoksyny,
hamowanie aktywności
P-glikoproteiny
odpowiedzialnej za
jelitowy
i
nerkowy
transport
digoksyny,
nasilenie
działania
digoksyny
Interakcje inhibitorów konwertazy
Interakcje inhibitorów konwertazy
angiotensyny z innymi lekami i
angiotensyny z innymi lekami i
środkami
środkami
Inhibitory konwertazy
angiotensyny
Równocześnie stosowane
inne leki i su
b
stancje
Rodzaj i następstwo interakcji
IKA
Diuretyki sodopędne
(tiazy
dowe, chlortalidon,
furosemid, kwas et
akrynowy)
Gwałtowne
obniżenie
ciśnienia
tętnicz
e
go krwi, ostra niewydolność
nerek
IKA
Diuretyki oszczędzające
potas (amiloryd, triamteren,
spironolakton
Niebezpieczne, niekiedy zagrażające
życiu o
b
jawy hiperkaliemii
IKA
Leki moczopędne
Zwiększenie
stężenia mocznika we krwi
Kaptopryl w dawce 25 mg
Furosemid
Osłabienie
moczopęd
nego działania
furosem
idu
Inhibitory konwertazy
angiote
nsyny
Równocześnie stosowane
inne leki i su
b
stancje
Rodzaj i następstwo interakcji
Kaptopryl, enalapryl,
lizyno
pryl, perynd
opryl
NLPZ (kwas
acetylosalicylowy,
indometacyna, napro
ksen)
Osłabienie
działania hipotensyjnego i
efektów hemodynamicznych IKA
IKA
Leki przeciwcukrzycowe
U osób z cukrzycą
zmniejszenie
stężenia
glukozy we krwi
Kaptopryl
Środki znieczulenia
ogólnego
Nadmierne
obniżenie
ciśnienia tętn
iczego
krwi
IKA
Allopurynol
Zaburzenia neurologiczne, zespół
Stevensa
-
Johnsona, reakcje
anafilaktyc
z
ne, neutropenia
IKA (kaptopryl, cylazapryl,
imidapryl,
trandolapryl)
Leki immunosupresyjne
(azati
o
pryna), cyt
ostatyki
Neutropenia
Interakcje inhibitorów konwertazy
Interakcje inhibitorów konwertazy
angiotensyny z innymi lekami i
angiotensyny z innymi lekami i
środkami
środkami
Leki wydłużające odstęp QT w EKG o największym ryzyku
Leki wydłużające odstęp QT w EKG o największym ryzyku
indukowania epizodów
indukowania epizodów
częstoskurczu komorowego typu
częstoskurczu komorowego typu
torsade de pointes
torsade de pointes
Leki przeciwarytmiczne
Amiodaron, dizopyramid, dofetylid, chinidyna, sotalol
Leki przeciwhistaminowe
Ebastyna
Leki przeciwbakteryjne
Erytromycyna, klarytromycyna, spiramycyna, cyprofloksacyna, gatifloksacyna,
norfloksacyna, sparfloksacyna, kotrymoksazol
Leki przeciwgrzybicze
Ketokonazol
Leki przeciwpierwotniakowe
Metronidazol, pentamidyna, chinina, chlorochina
Leki przeciwdepresyjne
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, fluoksetyna, meprotylina
Leki przeciwpsychotyczne
Chlorpromazyna, haloperydol, droperydol, tiorydazyna, mezorydazyna, węglan
litu, pimozyd, sertindol
Leki blokujące kanał wapniowy
Beprydyl, prenylamina
Agoniści receptorów opiatowych
Metadon, lewometadyl
Inne leki
Wodzian chloralu, ketanseryna, sukcynylocholina, tamoksyfen, takrolimus,
wazopresyna
Zasady kojarzenia
Zasady kojarzenia
antybiotyków
antybiotyków
nie powinno się łączyć antybiotyków
nie powinno się łączyć antybiotyków
między sobą lub antybiotyków z
między sobą lub antybiotyków z
innymi lekami o podobnych
innymi lekami o podobnych
właściwościach toksycznych lub
właściwościach toksycznych lub
zmieniających nawzajem swoje losy w
zmieniających nawzajem swoje losy w
organizmie, a więc wpływających na
organizmie, a więc wpływających na
właściwości farmakokinetyczne,
właściwości farmakokinetyczne,
Zasady kojarzenia
Zasady kojarzenia
antybiotyków c.d.
antybiotyków c.d.
dawki antybiotyków stosowanych w
dawki antybiotyków stosowanych w
kombinacji nie mogą być mniejsze od
kombinacji nie mogą być mniejsze od
dawek tych leków stosowanych
dawek tych leków stosowanych
oddzielnie,
oddzielnie,
Zasady kojarzenia
Zasady kojarzenia
antybiotyków c.d.
antybiotyków c.d.
kojarzenie, wymagających do swego działania
kojarzenie, wymagających do swego działania
aktywnego wzrostu komórki bakteryjnej,
aktywnego wzrostu komórki bakteryjnej,
chemioterapeutyków
chemioterapeutyków
bakteriobójczych
bakteriobójczych
(penicyliny,
(penicyliny,
cefalosporyny, aminoglikozydy, ryfampicyna, izoniazyd,
cefalosporyny, aminoglikozydy, ryfampicyna, izoniazyd,
fluorochinolony, polimiksyny, wankomycyna,
fluorochinolony, polimiksyny, wankomycyna,
bacytracyna, nitrofurany, makrolidy w większych
bacytracyna, nitrofurany, makrolidy w większych
dawkach) z
dawkach) z
bakteriostatycznymi
bakteriostatycznymi
(sulfonamidy,
(sulfonamidy,
tetracykliny, makrolidy, chloramfenikol, linkozamidy,
tetracykliny, makrolidy, chloramfenikol, linkozamidy,
trimetoprym, etambutol), które hamują wzrost
trimetoprym, etambutol), które hamują wzrost
bakterii, przy dużej wrażliwości drobnoustrojów może
bakterii, przy dużej wrażliwości drobnoustrojów może
wywołać niepożądane w skutkach klinicznych zjawisko
wywołać niepożądane w skutkach klinicznych zjawisko
antagonizmu
antagonizmu
; najbardziej jaskrawym jego przykładem
; najbardziej jaskrawym jego przykładem
jest skojarzone leczenie penicylinami z tetracyklinami,
jest skojarzone leczenie penicylinami z tetracyklinami,
makrolidami lub chloramfenikolem.
makrolidami lub chloramfenikolem.
Interakcje antybiotyków
Interakcje antybiotyków
aminoglikozydowych z innymi
aminoglikozydowych z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki i substancje zastosowane
Leki i substancje zastosowane
równocześnie z antybiotykami
równocześnie z antybiotykami
aminoglikozydowymi
aminoglikozydowymi
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Środki zwiotczające mięśnie
Środki zwiotczające mięśnie
(tubokuraryna, galamina,
(tubokuraryna, galamina,
pankuronium)
pankuronium)
Nasilenie
Nasilenie
działania
działania
zwiotczającego mięśnie,
zwiotczającego mięśnie,
przedłużenie okresu porażenia
przedłużenie okresu porażenia
mięśniowego, w następstwie
mięśniowego, w następstwie
niebezpieczeństwo bezdechu
niebezpieczeństwo bezdechu
Furosemid, kwas etakrynowy
Furosemid, kwas etakrynowy
Nasilenie
Nasilenie
działania
działania
ototoksycznego
ototoksycznego
Cefalotyna, cefradyna,
Cefalotyna, cefradyna,
wankomycyna, amfoterycyna,
wankomycyna, amfoterycyna,
furosemid, kwas etakrynowy,
furosemid, kwas etakrynowy,
metoksyfluran, cisplatyna,
metoksyfluran, cisplatyna,
cyklosporyna
cyklosporyna
Nasilenie
Nasilenie
działania
działania
nefrotoksycznego
nefrotoksycznego
Pochodne fenotiazyny
Pochodne fenotiazyny
(tietylperazyna,
(tietylperazyna,
chlorpromazyna,
chlorpromazyna,
dimenhydrynat)
dimenhydrynat)
Maskowanie
Maskowanie
objawów
objawów
ototoksycznych antybiotyków
ototoksycznych antybiotyków
aminoglikozydowych
aminoglikozydowych
Interakcje tetracyklin z innymi
Interakcje tetracyklin z innymi
lekami
lekami
Leki i substancje zastosowane
Leki i substancje zastosowane
łącznie z tetracyklinami
łącznie z tetracyklinami
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Leki zawierające jony wapnia,
Leki zawierające jony wapnia,
żelaza, magnezu, glinu,
żelaza, magnezu, glinu,
bizmutu, cynku, miedzi, mleko,
bizmutu, cynku, miedzi, mleko,
zasady
zasady
Upośledzenie
Upośledzenie
wchłaniania
wchłaniania
tetracyklin z przewodu
tetracyklin z przewodu
pokarmowego, osłabienie ich
pokarmowego, osłabienie ich
działania
działania
Fenytoina, barbiturany,
Fenytoina, barbiturany,
karbamazepina
karbamazepina
Nasilenie
Nasilenie
metabolizmu
metabolizmu
tetracyklin – doksycykliny,
tetracyklin – doksycykliny,
osłabienie działania
osłabienie działania
Pochodne fenotiazyny
Pochodne fenotiazyny
(chlorpromazyna)
(chlorpromazyna)
Nasilenie
Nasilenie
działania
działania
hepatotoksycznego tetracyklin
hepatotoksycznego tetracyklin
Warfaryna, fenindion
Warfaryna, fenindion
Nasilenie
Nasilenie
działania leków
działania leków
hamujących krzepnięcie w
hamujących krzepnięcie w
wyniku dysbakteriozy,
wyniku dysbakteriozy,
zmniejszenie wytwarzania
zmniejszenie wytwarzania
witaminy K przez bakterie
witaminy K przez bakterie
jelitowe i zmniejszenie stężenia
jelitowe i zmniejszenie stężenia
protrombiny
protrombiny
Digoksyna, insulina
Digoksyna, insulina
Tetracykliny
Tetracykliny
nasilają
nasilają
działanie
działanie
digoksyny i insuliny
digoksyny i insuliny
Interakcje antybiotyków
Interakcje antybiotyków
makrolidowych z innymi
makrolidowych z innymi
lekami
lekami
Antybiotyk
Antybiotyk
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Grupa I
Grupa I
Makrolidy starej generacji
Makrolidy starej generacji
erytromycyna,
erytromycyna,
troleandomycyna
troleandomycyna
Nasilają
Nasilają
działanie warfaryny,
działanie warfaryny,
digoksyny, teofiliny, ebastyny,
digoksyny, teofiliny, ebastyny,
metyloprednizolonu,
metyloprednizolonu,
karbamazepiny, cyklosporyny,
karbamazepiny, cyklosporyny,
dizopiramidu, felodypiny,
dizopiramidu, felodypiny,
pochodnych benzodiazepiny
pochodnych benzodiazepiny
(triazolam, midazolam) i
(triazolam, midazolam) i
bromokryptyny poprzez
bromokryptyny poprzez
zahamowanie metabolizmu i
zahamowanie metabolizmu i
wydalania
wydalania
Grupa II
Grupa II
josamycyna,
josamycyna,
roksytromycyna,
roksytromycyna,
klarytromycyna,
klarytromycyna,
flurytromycyna, miokamycyna,
flurytromycyna, miokamycyna,
midekamycyna
midekamycyna
Nasilają
Nasilają
działanie teofiliny,
działanie teofiliny,
ebastyny, karbamazepiny,
ebastyny, karbamazepiny,
pochodnych kumaryny,
pochodnych kumaryny,
bromokryptyny, cyklosporyny
bromokryptyny, cyklosporyny
poprzez zahamowanie
poprzez zahamowanie
metabolizmu
metabolizmu
Grupa III
Grupa III
azytromycyna, spiramycyna,
azytromycyna, spiramycyna,
dirytromycyna, rokitramycyna
dirytromycyna, rokitramycyna
Nie obserwowano dotąd
Nie obserwowano dotąd
klinicznie istotnych interakcji u
klinicznie istotnych interakcji u
ludzi
ludzi
Interakcje fluorochinolonów
Interakcje fluorochinolonów
z
z
innymi lekami
innymi lekami
Leki zastosowane
Leki zastosowane
łącznie z
łącznie z
fluorochinolonami
fluorochinolonami
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Teofilina
Teofilina
Zahamowanie
Zahamowanie
metabolizmu teofiliny przez
metabolizmu teofiliny przez
enoksacynę, kwas pipemidowy, w mniejszym
enoksacynę, kwas pipemidowy, w mniejszym
stopniu przez cyprofloksacynę,
stopniu przez cyprofloksacynę,
pefloksacynę, norfloksacynę, zwiększenie
pefloksacynę, norfloksacynę, zwiększenie
stężenia teofiliny w organizmie, nasilenie jej
stężenia teofiliny w organizmie, nasilenie jej
działania i objawów niepożądanych
działania i objawów niepożądanych
Leki
Leki
przeciwhistaminowe
przeciwhistaminowe
(ebastyna)
(ebastyna)
Nasilenie
Nasilenie
działania kardiotoksycznego przez
działania kardiotoksycznego przez
cyprofloksacynę, norfloksacynę,
cyprofloksacynę, norfloksacynę,
sparfloksacynę, wydłużenie odstępu QT,
sparfloksacynę, wydłużenie odstępu QT,
niebezpieczeństwo wystąpienia zaburzeń
niebezpieczeństwo wystąpienia zaburzeń
rytmu komorowego typu
rytmu komorowego typu
torsade de pointes
torsade de pointes
Interakcje fluorochinolonów
Interakcje fluorochinolonów
z
z
innymi lekami
innymi lekami
Leki zastosowane
Leki zastosowane
łącznie z
łącznie z
fluorochinolonami
fluorochinolonami
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Leki hamujące krzepnięcie,
Leki hamujące krzepnięcie,
NLPZ, przeciwcukrzycowe,
NLPZ, przeciwcukrzycowe,
cytostatyczne będące
cytostatyczne będące
substratami izoenzymu
substratami izoenzymu
CYP1A2 i CYP3A4
CYP1A2 i CYP3A4
Hamowanie
Hamowanie
przez fluorochinolony
przez fluorochinolony
metabolizmu leków będących
metabolizmu leków będących
substratami izoenzymu CYP1A2 i
substratami izoenzymu CYP1A2 i
CYP3A4, nasilenie działania
CYP3A4, nasilenie działania
Leki neutralizujące kwas
Leki neutralizujące kwas
solny zawierające sole
solny zawierające sole
glinu, magnezu, wapnia,
glinu, magnezu, wapnia,
sukralfat, sole cynku, sole
sukralfat, sole cynku, sole
żelaza
żelaza
Upośledzenie
Upośledzenie
wchłaniania
wchłaniania
fluorochinolonów z przewodu
fluorochinolonów z przewodu
pokarmowego
pokarmowego
Interakcje leków
Interakcje leków
przeciwgruźliczych z innymi
przeciwgruźliczych z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
przeciwgruźlicze
przeciwgruźlicze
Równocześnie stosowane
Równocześnie stosowane
inne leki i substancje
inne leki i substancje
Rodzaj i
Rodzaj i
następstwo
następstwo
interakcji
interakcji
Ryfampicyna
Ryfampicyna
Leki przeciwgrzybicze
Leki przeciwgrzybicze
(itrakonazol, ketokonazol),
(itrakonazol, ketokonazol),
przeciwwirusowe (indynawir,
przeciwwirusowe (indynawir,
sakwinawir, nelfinawir), leki
sakwinawir, nelfinawir), leki
immunosupresujne
immunosupresujne
(cyklosporyna, takrolimus),
(cyklosporyna, takrolimus),
teofilina, narkotyczne leki
teofilina, narkotyczne leki
przeciwbólowe (metadon),
przeciwbólowe (metadon),
środki antykoncepcyjne,
środki antykoncepcyjne,
pochodne kumaryny, doustne
pochodne kumaryny, doustne
leki przeciwcukrzycowe,
leki przeciwcukrzycowe,
trójpierścieniowe leki
trójpierścieniowe leki
przeciwdepresyjne, leki
przeciwdepresyjne, leki
przeciwpsychotyczne
przeciwpsychotyczne
(haloperydol), leki
(haloperydol), leki
hipotensyjne (enalapryl),
hipotensyjne (enalapryl),
kortykosteroidy
kortykosteroidy
Pobudzenie
Pobudzenie
przez
przez
ryfampicynę
ryfampicynę
metabolizmu
metabolizmu
obok
obok
wymienionych
wymienionych
innych leków i
innych leków i
substancji,
substancji,
osłabienie ich
osłabienie ich
działania
działania
Interakcje leków
Interakcje leków
przeciwgruźliczych z innymi
przeciwgruźliczych z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
przeciwgruźlicze
przeciwgruźlicze
Równocześnie
Równocześnie
stosowane inne
stosowane inne
leki i substancje
leki i substancje
Rodzaj i następstwo
Rodzaj i następstwo
interakcji
interakcji
Ryfampicyna
Ryfampicyna
Digoksyna
Digoksyna
Zmniejszenie
Zmniejszenie
stężenia
stężenia
digoksyny w organizmie
digoksyny w organizmie
poprzez indukcję przez
poprzez indukcję przez
ryfampicynę aktywności P-
ryfampicynę aktywności P-
glikoproteiny w komórkach
glikoproteiny w komórkach
nabłonka jelit usuwającej
nabłonka jelit usuwającej
digoksynę z powrotem do
digoksynę z powrotem do
światła jelita, osłabienie
światła jelita, osłabienie
działania digoksyny
działania digoksyny
Interakcje leków
Interakcje leków
przeciwgrzybiczych z innymi
przeciwgrzybiczych z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
przeciwgrzyb
przeciwgrzyb
icze
icze
Równocześnie
Równocześnie
stosowane inne leki i
stosowane inne leki i
substancje
substancje
Rodzaj i następstwo
Rodzaj i następstwo
interakcji
interakcji
Gryzeofulwina
Gryzeofulwina
Leki hamujące
Leki hamujące
krzepnięcie,
krzepnięcie,
cyklosporyna, środki
cyklosporyna, środki
antykoncepcyjne
antykoncepcyjne
Indukcja
Indukcja
metabolizmu obok
metabolizmu obok
wymienionych innych leków
wymienionych innych leków
przez gryzeofulwinę,
przez gryzeofulwinę,
osłabienie ich działania
osłabienie ich działania
Gryzeofulwina
Gryzeofulwina
Barbiturany
Barbiturany
Indukcja
Indukcja
metabolizmu
metabolizmu
gryzeofulwiny przez
gryzeofulwiny przez
barbiturany, osłabienie jej
barbiturany, osłabienie jej
przeciwgrzybiczego działania
przeciwgrzybiczego działania
Gryzeofulwina
Gryzeofulwina
Alkohol
Alkohol
Potęgowanie
Potęgowanie
działania
działania
alkoholu
alkoholu
Ketokonazol,
Ketokonazol,
flukonazol,
flukonazol,
itrakonazol,
itrakonazol,
worikonazol
worikonazol
Fenytoina,
Fenytoina,
cyklosporyna, statyny,
cyklosporyna, statyny,
leki hamujące
leki hamujące
krzepnięcie, leki
krzepnięcie, leki
przeciwhistaminowe
przeciwhistaminowe
H1 II generacji,
H1 II generacji,
glikozydy nasercowe,
glikozydy nasercowe,
leki blokujące kanał
leki blokujące kanał
wapniowy
wapniowy
Zahamowanie
Zahamowanie
przez
przez
ketokonazol, flukonazol,
ketokonazol, flukonazol,
itrakonazol, worikonazol
itrakonazol, worikonazol
metabolizmu obok
metabolizmu obok
wymienionych innych leków,
wymienionych innych leków,
nasilenie ich działania i
nasilenie ich działania i
toksyczności
toksyczności
Interakcje leków
Interakcje leków
przeciwgrzybiczych z innymi
przeciwgrzybiczych z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
przeciwgrzyb
przeciwgrzyb
icze
icze
Równocześnie
Równocześnie
stosowane inne leki i
stosowane inne leki i
substancje
substancje
Rodzaj i następstwo
Rodzaj i następstwo
interakcji
interakcji
Ketokonazol
Ketokonazol
Leki wydłużające
Leki wydłużające
odstęp QT
odstęp QT
Zwiększenie
Zwiększenie
ryzyka
ryzyka
wystąpienia groźnych dla
wystąpienia groźnych dla
życia zaburzeń rytmu serca
życia zaburzeń rytmu serca
typu
typu
torsade de pointes
torsade de pointes
Ketokonazol
Ketokonazol
Alkohol
Alkohol
Objawy
Objawy
nietolerancji
nietolerancji
alkoholu, reakcja
alkoholu, reakcja
disulfiramopodobna
disulfiramopodobna
Ketokonazol,
Ketokonazol,
flukonazol,
flukonazol,
itrakonazol,
itrakonazol,
worikonazol
worikonazol
Fenytoina,
Fenytoina,
ryfampicyna,
ryfampicyna,
fenobarbital
fenobarbital
Fenytoina, ryfampicyna,
Fenytoina, ryfampicyna,
fenobarbital
fenobarbital
indukują
indukują
metabolizm syntetycznych
metabolizm syntetycznych
leków przeciwgrzybiczych,
leków przeciwgrzybiczych,
osłabienie ich działania
osłabienie ich działania
Ketokonazol,
Ketokonazol,
flukonazol,
flukonazol,
itrakonazol,
itrakonazol,
worikonazol
worikonazol
Leki stosowane w
Leki stosowane w
chorobie wrzodowej
chorobie wrzodowej
antagoniści
antagoniści
receptorów H2,
receptorów H2,
omeprazol, sukralfat
omeprazol, sukralfat
Zmniejszenie
Zmniejszenie
wchłaniania
wchłaniania
syntetycznych leków
syntetycznych leków
przeciwgrzybiczych z
przeciwgrzybiczych z
przewodu pokarmowego
przewodu pokarmowego
Interakcje między teofiliną a innymi
Interakcje między teofiliną a innymi
równocześnie stosowanymi lekami i
równocześnie stosowanymi lekami i
substancjami
substancjami
Równocześnie zastosowane
Równocześnie zastosowane
inne leki i substancje
inne leki i substancje
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Antybiotyki makrolidowe –
Antybiotyki makrolidowe –
erytromycyna,
erytromycyna,
klarytromycyna, josamycyna;
klarytromycyna, josamycyna;
fluorochinolony – enoksacyna,
fluorochinolony – enoksacyna,
kwas pipemidowy,
kwas pipemidowy,
cyprofloksacyna, pefloksacyna,
cyprofloksacyna, pefloksacyna,
norfloksacyna; ponadto
norfloksacyna; ponadto
cymetydyna, zileuton, doustne
cymetydyna, zileuton, doustne
środki antykoncepcyjne
środki antykoncepcyjne
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
teofiliny
teofiliny
Induktory enzymatyczne -
Induktory enzymatyczne -
barbiturany, ryfampicyna,
barbiturany, ryfampicyna,
fenytoina oraz preparaty
fenytoina oraz preparaty
dziurawca
dziurawca
Pobudzenie
Pobudzenie
metabolizmu
metabolizmu
teofiliny
teofiliny
Preparaty dziurawca
Preparaty dziurawca
Nasilenie
Nasilenie
metabolizmu teofiliny
metabolizmu teofiliny
i
i
osłabienie
osłabienie
efektu
efektu
farmakologicznego
farmakologicznego
Interakcje metotreksatu z
Interakcje metotreksatu z
innymi lekami
innymi lekami
Leki zastosowane
Leki zastosowane
równocześnie z MTX
równocześnie z MTX
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Cholestyramina, antybiotyki
Cholestyramina, antybiotyki
nie wchłaniające się z
nie wchłaniające się z
przewodu pokarmowego –
przewodu pokarmowego –
neomycyna, paromomycyna
neomycyna, paromomycyna
Zmniejszenie
Zmniejszenie
wchłaniania MTX z
wchłaniania MTX z
przewodu pokarmowego,
przewodu pokarmowego,
osłabienie działania MTX
osłabienie działania MTX
Hydrokortyzon, prednizon,
Hydrokortyzon, prednizon,
cefalotyna
cefalotyna
Zmniejszenie
Zmniejszenie
wychwytu
wychwytu
komórkowego MTX, osłabienie
komórkowego MTX, osłabienie
działania MTX
działania MTX
Gryzeofulwina, ryfampicyna,
Gryzeofulwina, ryfampicyna,
fenobarbital
fenobarbital
Pobudzenie
Pobudzenie
metabolizmu MTX,
metabolizmu MTX,
osłabienie działania MTX
osłabienie działania MTX
Asparaginaza
Asparaginaza
Działanie antagonistyczne wobec
Działanie antagonistyczne wobec
MTX,
MTX,
osłabienie
osłabienie
działania MTX
działania MTX
Kanamycyna
Kanamycyna
Zwiększenie
Zwiększenie
wchłaniania MTX z
wchłaniania MTX z
przewodu pokarmowego,
przewodu pokarmowego,
zwiększenie jego biodostępności,
zwiększenie jego biodostępności,
nasilenie działania MTX
nasilenie działania MTX
Interakcje metotreksatu z
Interakcje metotreksatu z
innymi lekami
innymi lekami
Leki zastosowane
Leki zastosowane
równocześnie z MTX
równocześnie z MTX
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Niesteroidowe leki
Niesteroidowe leki
przeciwzapalne, sulfonamidy,
przeciwzapalne, sulfonamidy,
probenecyd
probenecyd
Wypieranie
Wypieranie
MTX z połączeń z
MTX z połączeń z
białkami krwi, nasilenie działania,
białkami krwi, nasilenie działania,
zwiększenie toksyczności MTX
zwiększenie toksyczności MTX
Salicylany, sulfonamidy,
Salicylany, sulfonamidy,
cefalotyna, penicylina,
cefalotyna, penicylina,
probenecyd
probenecyd
Konkurencyjne
Konkurencyjne
hamowanie
hamowanie
wydalania MTX przez kanaliki
wydalania MTX przez kanaliki
nerkowe, nasilenie działania,
nerkowe, nasilenie działania,
zwiększenie toksyczności MTX
zwiększenie toksyczności MTX
Antybiotyki aminoglikozydowe,
Antybiotyki aminoglikozydowe,
cisplatyna, cyklosporyna,
cisplatyna, cyklosporyna,
prokarbazyna
prokarbazyna
Upośledzenie
Upośledzenie
czynności nerek,
czynności nerek,
zmniejszenie wydalania MTX,
zmniejszenie wydalania MTX,
nasilenie działania, zwiększenie
nasilenie działania, zwiększenie
toksyczności MTX
toksyczności MTX
Interakcje metotreksatu z
Interakcje metotreksatu z
innymi lekami
innymi lekami
Leki zastosowane
Leki zastosowane
równocześnie z MTX
równocześnie z MTX
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Cisplatyna
Cisplatyna
Uszkodzenie
Uszkodzenie
kanalików
kanalików
nerkowych,
nerkowych,
zmniejszenie wchłaniania
zmniejszenie wchłaniania
zwrotnego MTX i
zwrotnego MTX i
kwasu foliowego, zmniejszenie
kwasu foliowego, zmniejszenie
skuteczności
skuteczności
ochrony folinianem wapniowym
ochrony folinianem wapniowym
Fenylbutazon, amidopiryna
Fenylbutazon, amidopiryna
Nasilenie
Nasilenie
mielosupresyjnego
mielosupresyjnego
działania MTX
działania MTX
Azatiopryna, sulfasalazyna
Azatiopryna, sulfasalazyna
Zwiększenie
Zwiększenie
ryzyka
ryzyka
hepatotoksyczności
hepatotoksyczności
Merkaptopuryna
Merkaptopuryna
Osłabieni
Osłabieni
e metabolizmu
e metabolizmu
merkaptopuryny przez MTX,
merkaptopuryny przez MTX,
nasilenie działania
nasilenie działania
merkaptopuryny
merkaptopuryny
Interakcje leków immunosupresyjnych –
Interakcje leków immunosupresyjnych –
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
immunosupres
immunosupres
yjne
yjne
Inne
Inne
równocześnie
równocześnie
zastosowane
zastosowane
leki
leki
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Cyklosporyna,
Cyklosporyna,
takrolimus
takrolimus
Antybiotyki
Antybiotyki
Makrolidowe
Makrolidowe
erytromycyna,
erytromycyna,
klarytromycyna,
klarytromycyna,
josamycyna
josamycyna
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
cyklosporyny i
cyklosporyny i
takrolimusa przez makrolidy,
takrolimusa przez makrolidy,
nasilenie
nasilenie
działania leków
działania leków
immunosupresyjnych
immunosupresyjnych
Cyklosporyna
Cyklosporyna
Leki
Leki
przeciwgrzybic
przeciwgrzybic
ze -
ze -
ketokonazol,
ketokonazol,
flukonazol,
flukonazol,
itrakonazol
itrakonazol
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
cyklosporyny przez leki
cyklosporyny przez leki
przeciwgrzybicze,
przeciwgrzybicze,
nasilenie
nasilenie
jej
jej
działania. Konieczność
działania. Konieczność
zmniejszenia dawki cyklosporyny
zmniejszenia dawki cyklosporyny
o 85% podczas łącznej terapii z
o 85% podczas łącznej terapii z
ketokonazolem, a o 50% podczas
ketokonazolem, a o 50% podczas
łącznej terapii z flukonazolem
łącznej terapii z flukonazolem
Takrolimus
Takrolimus
Flukonazol
Flukonazol
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
takrolimusa przez flukonazol,
takrolimusa przez flukonazol,
nasilenie działania takrolimusa.
nasilenie działania takrolimusa.
Konieczność zmniejszenia dawki
Konieczność zmniejszenia dawki
takrolimusa o 50% podczas
takrolimusa o 50% podczas
łącznej terapii z flukonazolem
łącznej terapii z flukonazolem
Syrolimus
Syrolimus
Ketokonazol
Ketokonazol
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
sirolimusa przez ketokonazol,
sirolimusa przez ketokonazol,
nasilenie działania syrolimusa
nasilenie działania syrolimusa
Interakcje leków immunosupresyjnych –
Interakcje leków immunosupresyjnych –
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
immunosupres
immunosupres
yjne
yjne
Inne
Inne
równocześnie
równocześnie
zastosowane
zastosowane
leki
leki
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Cyklosporyna,
Cyklosporyna,
takrolimus,
takrolimus,
syrolimus
syrolimus
Diltiazem
Diltiazem
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu leków
metabolizmu leków
immunosupresyjnych przez
immunosupresyjnych przez
diltiazem, nasilenie ich działania
diltiazem, nasilenie ich działania
Cyklosporyna
Cyklosporyna
Werapamil
Werapamil
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
cyklosporyny przez werapamil,
cyklosporyny przez werapamil,
nasilenie działania cyklosporyny
nasilenie działania cyklosporyny
Takrolimus
Takrolimus
Nifedypina,
Nifedypina,
leki
leki
przeciwwiruso
przeciwwiruso
we – inhibitory
we – inhibitory
proteazy
proteazy
(nelfinawir,
(nelfinawir,
rytonawir,
rytonawir,
sakwinawir)
sakwinawir)
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
takrolimusa przez obok
takrolimusa przez obok
wymienione leki, nasilenie jego
wymienione leki, nasilenie jego
działania
działania
Cyklosporyna,
Cyklosporyna,
takrolimus
takrolimus
Sok
Sok
grejpfrutowy
grejpfrutowy
Hamowanie
Hamowanie
metabolizmu
metabolizmu
pierwszego przejścia cyklosporyny
pierwszego przejścia cyklosporyny
i takrolimusa w jelicie,
i takrolimusa w jelicie,
zwiększenie ich biodostępności,
zwiększenie ich biodostępności,
nasilenie działania
nasilenie działania
Interakcje leków immunosupresyjnych –
Interakcje leków immunosupresyjnych –
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
immunosupres
immunosupres
yjne
yjne
Inne
Inne
równocześnie
równocześnie
zastosowane
zastosowane
leki
leki
Rodzaj i następstwo interakcji
Rodzaj i następstwo interakcji
Cyklosporyna
Cyklosporyna
Fenobarbital,
Fenobarbital,
ryfampicyna,
ryfampicyna,
fenytoina,
fenytoina,
karbamazepina,
karbamazepina,
preparaty
preparaty
dziurawca
dziurawca
Pobudzenie
Pobudzenie
metabolizmu
metabolizmu
cyklosporyny przez obok
cyklosporyny przez obok
wymienione leki, osłabienie jej
wymienione leki, osłabienie jej
działania, niebezpieczeństwo
działania, niebezpieczeństwo
odrzucenia przeszczepu
odrzucenia przeszczepu
Takrolimus
Takrolimus
Ryfampicyna,
Ryfampicyna,
fenytoina
fenytoina
Pobudzenie
Pobudzenie
metabolizmu
metabolizmu
takrolimusa przez obok
takrolimusa przez obok
wymienione leki, osłabienie jego
wymienione leki, osłabienie jego
działania, niebezpieczeństwo
działania, niebezpieczeństwo
odrzucenia przeszczepu
odrzucenia przeszczepu
Syrolimus
Syrolimus
Ryfampicyna
Ryfampicyna
Pobudzenie
Pobudzenie
metabolizmu
metabolizmu
syrolimusa przez ryfampicynę,
syrolimusa przez ryfampicynę,
osłabienie jego działania,
osłabienie jego działania,
niebezpieczeństwo odrzucenia
niebezpieczeństwo odrzucenia
przeszczepu
przeszczepu
Interakcje leków immunosupresyjnych –
Interakcje leków immunosupresyjnych –
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
cyklosporyny, takrolimusa, syrolimusa z innymi
lekami i substancjami
lekami i substancjami
Leki
Leki
immunosupres
immunosupres
yjne
yjne
Inne równocześnie
Inne równocześnie
zastosowane leki
zastosowane leki
Rodzaj i następstwo
Rodzaj i następstwo
interakcji
interakcji
Cyklosporyna,
Cyklosporyna,
takrolimus
takrolimus
Antybiotyki
Antybiotyki
aminoglikozydowe
aminoglikozydowe
, niesteroidowe
, niesteroidowe
leki
leki
przeciwzapalne,
przeciwzapalne,
amiloryd, inne
amiloryd, inne
nefrotoksyczne
nefrotoksyczne
leki, również
leki, również
syrolimus
syrolimus
Nasilenie
Nasilenie
działania
działania
nefrotoksycznego poprzez
nefrotoksycznego poprzez
sumowanie się jego
sumowanie się jego
działania
działania
Cyklosporyna
Cyklosporyna
Digoksyna
Digoksyna
Zwiększenie
Zwiększenie
stężenia
stężenia
digoksyny w organizmie,
digoksyny w organizmie,
nasilenie jej działania
nasilenie jej działania