Uszkodzenie chrząstki

Uszkodzenie chrząstki

stawu kolanowego

stawu kolanowego

Marcin Ferenc

Marcin Ferenc

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM

„

„

Staw jest tak stary jak

Staw jest tak stary jak

jego chrząstka”

jego chrząstka”

Chrząstka – tkanka unikalna

Chrząstka – tkanka unikalna



Brak naczyń krwionośnych,

Brak naczyń krwionośnych,

limfatycznych i nerwów

limfatycznych i nerwów



Brak reakcji zapalnej na uszkodzenie

Brak reakcji zapalnej na uszkodzenie

Budowa chrząstki

Budowa chrząstki



Chondrocyty - 1% masy

Chondrocyty - 1% masy



Proteoglikany

Proteoglikany



Kolagen II typu

Kolagen II typu



Woda

Woda

Budowa chrząstki

Budowa chrząstki



3 warstwy

3 warstwy



Najgłębsza – pionowe włókna, arkady

Najgłębsza – pionowe włókna, arkady



Środkowa – „szczyty arkad”

Środkowa – „szczyty arkad”



Powierzchowna – poziome włókna

Powierzchowna – poziome włókna

Funkcja chrząstki

Funkcja chrząstki



Równomierna dystrybucja obciążeń

Równomierna dystrybucja obciążeń



Zmniejszenie tarcia powierzchni

Zmniejszenie tarcia powierzchni

stawowych

stawowych



Absorbcja i amortyzacja

Absorbcja i amortyzacja

Odżywianie chrząstki

Odżywianie chrząstki

stawowej

stawowej



Płyn stawowy

Płyn stawowy



Przepływ płynu stawowego jest

Przepływ płynu stawowego jest

determinowany przez

determinowany przez

ruch i

ruch i

obciążenie

obciążenie

Przyczyny uszkodzenia

Przyczyny uszkodzenia

chrząstki

chrząstki



Zwyrodnienie – wiek

Zwyrodnienie – wiek



Nadmierne obciążenie

Nadmierne obciążenie



Brak obciążenia

Brak obciążenia



Uraz

Uraz

Czynniki predysponujące

Czynniki predysponujące



Niestabilność stawu

Niestabilność stawu



Zmiany zwyrodnieniowe

Zmiany zwyrodnieniowe



Reakcje zapalne

Reakcje zapalne



Zaburzenie ukrwienia warstwy

Zaburzenie ukrwienia warstwy

podchrzęstnej kości

podchrzęstnej kości



Leki

Leki



Choroby metaboliczne

Choroby metaboliczne

Diagnostyka

Diagnostyka



Badanie kliniczne i wywiad

Badanie kliniczne i wywiad



Rtg

Rtg



MRI

MRI

Uszkodzenia chrząstki

Uszkodzenia chrząstki

stawowej - leczenie

stawowej - leczenie



Pacjenci w podeszłym wieku –

Pacjenci w podeszłym wieku –

artroskopia, alloplastyka

artroskopia, alloplastyka



Pacjenci młodzi i w średnim

Pacjenci młodzi i w średnim

wieku - ???????

wieku - ???????

Reakcja zapalna i

Reakcja zapalna i

naprawcza

naprawcza



Zachodzi tylko po uszkodzeniu

Zachodzi tylko po uszkodzeniu

warstwy podchrzęstnej kości

warstwy podchrzęstnej kości



Ubytek zostaje wypełniony tkanką

Ubytek zostaje wypełniony tkanką

włóknisto-chrzęstną wytworzoną

włóknisto-chrzęstną wytworzoną

przez komórki multipotencjalne i

przez komórki multipotencjalne i

fibroblasty

fibroblasty



Wytrzymałość blizny jest znacznie

Wytrzymałość blizny jest znacznie

niższa niż chrząstki

niższa niż chrząstki



Czas + obciążenie = artroza

Czas + obciążenie = artroza

Klasyfikacja uszkodzeń

Klasyfikacja uszkodzeń

urazowych Bauera - Jacksona

urazowych Bauera - Jacksona



Typ I – pęknięcie

Typ I – pęknięcie



Typ II – liczne

Typ II – liczne

pęknięcia

pęknięcia



Typ III –

Typ III –

uszypułowany płat

uszypułowany płat



Typ IV – krater

Typ IV – krater



Typ V – fibrylacja

Typ V – fibrylacja



Typ VI – strefa

Typ VI – strefa

odsłoniętej kości

odsłoniętej kości

Klasyfikacja chondromalacji wg

Klasyfikacja chondromalacji wg

Outerbridge’a

Outerbridge’a



Stopień I – rozmiękanie

Stopień I – rozmiękanie



II – fragmentacja i pęknięcia

II – fragmentacja i pęknięcia



III – fibrylacja

III – fibrylacja



IV - ekspozycja kości

IV - ekspozycja kości

Cel leczenia

Cel leczenia



Regeneracja chrząstki ?????

Regeneracja chrząstki ?????



Wypełnienie ubytku tkanką zbliżoną

Wypełnienie ubytku tkanką zbliżoną

właściwościami do chrząstki

właściwościami do chrząstki

stawowej

stawowej



Pełna integracja z otaczającą

Pełna integracja z otaczającą

chrząstką mechaniczna i

chrząstką mechaniczna i

metaboliczna ????

metaboliczna ????

Metody leczenia

Metody leczenia



Bez leczenia

Bez leczenia



Leczenie objawowe – zmniejszanie

Leczenie objawowe – zmniejszanie

dolegliwości (lavage, debridement)

dolegliwości (lavage, debridement)



Komórki szpiku – mikrozłamania,

Komórki szpiku – mikrozłamania,

mikronawiercania, artroplastyka abrazyjna,

mikronawiercania, artroplastyka abrazyjna,

spongializacja

spongializacja



Indukcja komórkowa chondrogenezy –

Indukcja komórkowa chondrogenezy –

przeszczep okostnej, ochrzęstnej,

przeszczep okostnej, ochrzęstnej,

chondrocytów własnopochodnych

chondrocytów własnopochodnych



Przeszczepy mozaikowe

Przeszczepy mozaikowe

Leczenie

Leczenie



Identyfikacja przyczyny uszkodzeń i

Identyfikacja przyczyny uszkodzeń i

jej leczenie np. zaburzenia osi

jej leczenie np. zaburzenia osi

kończyny, niestabilności, uszkodzenia

kończyny, niestabilności, uszkodzenia

łąkotek

łąkotek

Leczenie objawowe - lavage

Leczenie objawowe - lavage



Artroskopowe płukanie stawu

Artroskopowe płukanie stawu



Efekt czasowy

Efekt czasowy



Nie polecane u młodych pacjentów

Nie polecane u młodych pacjentów

Leczenie objawowe -

Leczenie objawowe -

debridement

debridement



Artroskopowe usunięcie wolnych ciał,

Artroskopowe usunięcie wolnych ciał,

zniszczonej i niestabilnej chrząstki,

zniszczonej i niestabilnej chrząstki,

shaving

shaving



Leczenie z wyboru w uszkodzeniach

Leczenie z wyboru w uszkodzeniach

częściowych i całej grubości chrząstki

częściowych i całej grubości chrząstki

Otwarcie warstwy

Otwarcie warstwy

podchrzęstnej kości dla

podchrzęstnej kości dla

komórek szpiku

komórek szpiku



Nawiercanie drutem K 1.6 – 2.0 mm

Nawiercanie drutem K 1.6 – 2.0 mm



Abrazja

Abrazja



Mikrozłamania

Mikrozłamania



Wytworzenie krwiaka i umożliwienie

Wytworzenie krwiaka i umożliwienie

migracji komórkom

migracji komórkom

mezenchymalnym i fibroblastom do

mezenchymalnym i fibroblastom do

ubytku w chrząstce

ubytku w chrząstce

Wskazania

Wskazania



Młody pacjent

Młody pacjent



Stabilna chrząstka otaczająca ubytek

Stabilna chrząstka otaczająca ubytek



Stabilny staw

Stabilny staw



Prawidłowa oś kończyny

Prawidłowa oś kończyny



Średnica ubytku < 15 mm

Średnica ubytku < 15 mm



„

„

zdrowe” łąkotki

zdrowe” łąkotki

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Ubytek > 15 mm

Ubytek > 15 mm



Niestabilna chrząstka wokół defektu

Niestabilna chrząstka wokół defektu



Zaburzenia osi kończyny

Zaburzenia osi kończyny



Niestabilny staw

Niestabilny staw



Podeszły wiek

Podeszły wiek



Otyłość

Otyłość



Ubytek w stawie rzepkowo-udowym

Ubytek w stawie rzepkowo-udowym

Indukcja chondrogenezy

Indukcja chondrogenezy



Przeszczep okostnej (szycie, klej

Przeszczep okostnej (szycie, klej

tkankowy) – raczej złe odległe

tkankowy) – raczej złe odległe

rezultaty

rezultaty



Przeszczep ochrzęstnej (z żeber +

Przeszczep ochrzęstnej (z żeber +

klej tkankowy) – złe rezultaty

klej tkankowy) – złe rezultaty

Przeszczepy mozaikowe

Przeszczepy mozaikowe



Dobre 5 letnie rezultaty w 86 – 90%

Dobre 5 letnie rezultaty w 86 – 90%

przypadków

przypadków



Uszkodzenia do 2 - 4 – 6 cm

Uszkodzenia do 2 - 4 – 6 cm

2

2

Przeszczep autologicznych

Przeszczep autologicznych

chondrocytów - wskazania

chondrocytów - wskazania



Uszkodzenie całej grubości chrząstki

Uszkodzenie całej grubości chrząstki



Wiek 15 – 55 lat

Wiek 15 – 55 lat



Stabilny staw

Stabilny staw

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę