GRAFIKA

Jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby

działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki

pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub

tkaninie z uprzednio przygotowanej formy druku

(płyty metalowej, klocka drewnianego, itp.)

RODZAJE GRAFIKI

Zależnie od funkcji rozróżnia się:



Grafikę artystyczną (warsztatową) - wyróżnia się
skupieniem w rękach artysty całego procesu
twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do
wykonania odbitek — rycin, które mają wartość
oryginalnych dzieł sztuki.



Grafika użytkowa - dziedzina grafiki i drukarstwa
artystycznego służąca celom użytkowym. Związana
jest z rynkiem wydawniczym i reklamą. Grafika
użytkowa obejmuje plakat, ilustracje, druki
okolicznościowe, magazyny, gazety, znaczki
pocztowe, banknoty, ekslibrisy i liternictwo.

PODZIAŁ TECHNIK GRAFICZNYCH



Techniki druku wypukłego



Techniki druku wklęsłego:

- techniki suche
- techniki trawione



Techniki druku płaskiego

TECHNIKI DRUKU WYPUKŁEGO

Polegają na żłobieniu w matrycy linii i
płaszczyzn, które mają pozostać nie
wydrukowane – na odbitce ślad pozostawią
wypukłe części formy drukowej; są to m.in.
drzeworyt, linoryt, gipsoryt, metaloryt.

TECHNIKI DRUKU WYPUKŁEGO

TECHNIKI DRUKU WKLĘSŁEGO

Polegają na żłobieniu lub trawieniu w
matrycy linii i płaszczyzn, które odbiją się
na papierze. Dzielą się na:



techniki suche (miedzioryt, staloryt, sucha
igła, mezzotinta)



techniki trawione (akwaforta, akwatinta,
miękki werniks)

TECHNIKI DRUKU WKLĘSŁEGO

TECHNIKI DRUKU PŁASKIEGO

Polegają na takim spreparowaniu matrycy,
aby część nie pokryta rysunkiem była
odporna na przyjmowanie farby drukarskiej;
zaliczamy do nich: litografię, algrafię,
cynkografię.

TECHNIKI DRUKU PŁASKIEGO

DRZEWORYT

Technika druku wypukłego, w której na
powierzchni deski lub klocka wygładzonego i
powleczonego warstwą gruntu wykonuje się
rysunek, następnie metalowymi dłutkami,
nożem lub rylcami wycina się tło,
pozostawiając wypukły rysunek. Tak
przygotowaną formę powleka się farbą
drukarską i odbija na papierze.

Albrecht Dürer, Czterech Jeźdźcy Apokalipsy,
1497-98

Władysław Skoczylas, Janosik z frajerką

LINORYT

Technika druku wypukłego, w której rysunek
wycina się w linoleum nożykami, dłutkami,
igłami (tzw. linoryt punktowy) itp., a następnie,
po pokryciu farbą niewyciętych części
wypukłych, wykonuje się odbitkę.

Józef Gielniak, Sanatorium Wysoka Łąka, 1958

MIEDZIORYT

Technika druku wklęsłego, w której rysunek
wykonuje się rylcem na wypolerowanej i
zagruntowanej powierzchni płyty miedzianej,
za pomocą stalowych rylców.

MIEDZIORYT

Martin Schongauer, Ecce Homo, II poł. XV w.

Abraham Bosse, Wnętrze pracowni, 1642

STALORYT

Technika druku wklęsłego, która polega na
wykonaniu ryciny rylcem na płycie z
hartowanej stali.

William Tombleson, staloryt z cyklu „Views of the Rhine”,
ok. 1840

SUCHA IGŁA

Technika graficzna druku wklęsłego, w której
formę drukową tworzy się za pomocą stalowej
igły bezpośrednio na gładkiej, wypolerowanej
płycie metalowej (miedzianej, cynkowej lub
mosiężnej) bez trawienia.

Rembrandt van Rijn, Madonna z Dzieciątkiem, 1641

Pablo Picasso, Mężczyzna odsłaniający kobietę, 1931

MEZZOTINTA

Technika druku wklęsłego polegająca na
wykonaniu rysunku na płycie metalowej, która
jest najpierw równomiernie nacinana, a
następnie partiami gładzona.

MEZZOTINTA

Thomas Watson, Dziewczyna śpiewająca ballady, przed
1782

Jacob Gole, Dotyk, I poł. XVIII w.

AKWAFORTA

Technika graficzna druku wklęsłego polegająca
na wykonaniu metalowej formy drukowej z
rysunkiem uzyskanym za pomocą trawienia.

Giovanni Battista Piranesi, z cyklu Więzienia, 1761

Francisco Goya, z cyklu Okropności wojny, 1812-15

Michał Płoński, Żyd amsterdamski, 1802

AKWATINTA

Technika druku wklęsłego zbliżona do akwaforty.
Akwatinta różni się od akwaforty przede
wszystkim tym, że trawione są nie linie, lecz
płaszczyzny, a efekt plam o różnym natężeniu
osiąga sie przez odpowiednią regulację czasu
trawienia poszczególnych tonów.

AKWATINTA

Francisco Goya, Co za poświęcenie!, z cyklu Kaprysy,
1799

Pablo Picasso, Siedzący akt i trzech brodaczy, 1934

MIĘKKI WERNIKS

Technika druku wklęsłego, w której formę
drukową wykonuje się z metalowej płyty
pokrytej miękkim werniksem, który częściowo
jest usuwany.

Auguste Renoir, Akt, 1906

LITOGRAFIA

Technika graficzna zaliczana do druku
płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do
powielania wykonuje się na specjalnie
spreparowanym kamieniu litograficznym.
Zasada litografii oparta jest na przyjmowaniu
farby w miejscu zatłuszczonym, a odpychaniu
farby z miejsc zwilżonych wodą.

Honore Daumier, Masakra przy ulicy Transnonain, 1834

Odilon Redon, Pająk, 1887

Henri de Toulouse-Lautrec, Divan Japonais, 1892/1893

CLICHE-VERRE

Dość rzadka technika warsztatowa łącząca
elementy techniki graficznej i fotograficznej,
wynaleziona we Francji w połowie XIX wieku.

Bruno Schulz, Procesja z Xięgi Bałwochwalczej, ok.
1920

SITODRUK

Odrębna technika graficzna tak zwanego druku
przez szablon. Zasada sitodruku polega na
przeciskaniu ścierakiem (raklem) farby
drukarskiej przez odsłonięte oczka sita na
podłożony papier.

Andy Warhol, Marylin, 1967