PRZEGLĄD PROCESÓW

PRZEGLĄD PROCESÓW

IMMUNOLOGICZNYCH

IMMUNOLOGICZNYCH



W celu obrony przed potencjalnie

W celu obrony przed potencjalnie

niebezpiecznymi substancjami lub

niebezpiecznymi substancjami lub

makroorganizmami organizm stosuje

makroorganizmami organizm stosuje

nieswoiste

nieswoiste

(wrodzone) i

(wrodzone) i

swoiste

swoiste

(adaptacyjne) mechanizmy odporności

(adaptacyjne) mechanizmy odporności



Nieswoiste mechanizmy odporności – mogą

Nieswoiste mechanizmy odporności – mogą

unieczynnić potencjalny patogen bez

unieczynnić potencjalny patogen bez

wcześniejszej styczności z nim

wcześniejszej styczności z nim



W przypadku swoistych mechanizmów musi

W przypadku swoistych mechanizmów musi

zaistnieć

zaistnieć

kontakt

kontakt

, który uruchomi

, który uruchomi

wytwarzanie przeciwciał

wytwarzanie przeciwciał

Nieswoista (wrodzona)

Nieswoista (wrodzona)

obrona

obrona

humoralna

humoralna



Do tej odpowiedzi należą:

Do tej odpowiedzi należą:

-

układ dopełniacza

układ dopełniacza

-

lizozym

lizozym

-

interferon

interferon

-

białka ostrej fazy

białka ostrej fazy

Układ dopełniacza –

Układ dopełniacza –

składa się z ponad 20 indukowanych

składa się z ponad 20 indukowanych

glikoprotein, które są syntezowane głównie przez

glikoprotein, które są syntezowane głównie przez

makrofagi oraz komórki wątroby. Biologiczne znaczenie

makrofagi oraz komórki wątroby. Biologiczne znaczenie

układu dopełniacza polega na obronie przed patogenami

układu dopełniacza polega na obronie przed patogenami

i pośrednictwie w rozwoju stanu zapalnego

i pośrednictwie w rozwoju stanu zapalnego

Lizozym –

Lizozym –

uwalniany jest przez komórki fagocytujące.

uwalniany jest przez komórki fagocytujące.

Lizozym na drodze hydrolizy niszczy ścianę komórkową

Lizozym na drodze hydrolizy niszczy ścianę komórkową

bakterii

bakterii

Interferony –

Interferony –

ze względu na pochodzenie rozróżnia się

ze względu na pochodzenie rozróżnia się

interferon

interferon

α

α

,

,

β

β

,

,

γ

γ

•

interferon

interferon

α

α

(INF–

(INF–

α

α

)- produkowane przez różne

)- produkowane przez różne

komórki ukł. limfatycznego

komórki ukł. limfatycznego

•

interferon

interferon

β

β

(INF-

(INF-

β

β

) – produkowany przez

) – produkowany przez

fibroblasty i komórki nabłonka

fibroblasty i komórki nabłonka

•

interferon

interferon

γ

γ

(INF-

(INF-

γ

γ

) – powstaje w limfocytach po

) – powstaje w limfocytach po

uwolnieniu IL-2

uwolnieniu IL-2

W organizmie wytwarzanie INF

W organizmie wytwarzanie INF

α

α

i INF

i INF

β

β

indukowane jest

indukowane jest

głównie przez wirusy i fragmenty bakterii oraz grzybów

głównie przez wirusy i fragmenty bakterii oraz grzybów

Interferony posiadają własności:

Interferony posiadają własności:

przeciwproliferacyjne,

przeciwproliferacyjne,

antywirusowe

antywirusowe

(

(

α

α

i

i

β

β

), podczas gdy interferon

), podczas gdy interferon

γ

γ

posiada

posiada

właściwości

właściwości

immunomodulacyjne

immunomodulacyjne

Nieswoista (wrodzona) obrona

Nieswoista (wrodzona) obrona

komórkowa

komórkowa

Białka ostrej fazy

Białka ostrej fazy

– rozkładają lipidy zniszczonych

– rozkładają lipidy zniszczonych

komórek i/lub działają jako inhibitory proteinaz

komórek i/lub działają jako inhibitory proteinaz

(zapobiegają nadmiernej aktywności proteaz

(zapobiegają nadmiernej aktywności proteaz

układu dopełniacza, układu krzepnięcia krwi)

układu dopełniacza, układu krzepnięcia krwi)

Na obronę składają się:

Na obronę składają się:

-

-

fagocyty

fagocyty

(przede wszystkim makrofagi, ale także

(przede wszystkim makrofagi, ale także

granulocyty)

granulocyty)

-

-

Limfocyty NK (natural killers)

Limfocyty NK (natural killers)

Swoista (nabyta) obrona

Swoista (nabyta) obrona

humoralna

humoralna



Organizm rozpoznaje zaabsorbowane lub podane

Organizm rozpoznaje zaabsorbowane lub podane

parenteralnie (pozajelitowo) obce substancje(antygeny)

parenteralnie (pozajelitowo) obce substancje(antygeny)

i wytwarza przeciw nim

i wytwarza przeciw nim

przeciwciała.

przeciwciała.



Za wytwarzanie przeciwciał (

Za wytwarzanie przeciwciał (

immunoglobulin,

immunoglobulin,

γ

γ

-

-

globulin

globulin

)

)

odpowiedzialne są

odpowiedzialne są

limfocyty B.

limfocyty B.



Przeciwciała produkowane są w komórkach

Przeciwciała produkowane są w komórkach

plazmatycznych, które powstają z limfocytów B

plazmatycznych, które powstają z limfocytów B



Wytwarzanie przeciwciał stymulowane jest przez

Wytwarzanie przeciwciał stymulowane jest przez

związanie się antygenu z odpowiednim receptorem na

związanie się antygenu z odpowiednim receptorem na

limfocycie B.

limfocycie B.



Oprócz

Oprócz

komórek plazmatycznych

komórek plazmatycznych

wytwarzane są tzw.

wytwarzane są tzw.

komórki pamięci,

komórki pamięci,

które krążąc w krwioobiegu, nawet

które krążąc w krwioobiegu, nawet

po wielu latach przy ponownej ekspozycji potrafią

po wielu latach przy ponownej ekspozycji potrafią

rozpoznać dany antygen

rozpoznać dany antygen

Rodzaje immunoglobulin

Rodzaje immunoglobulin

(pięć klas IgM, IgG, IgA, IgD i

(pięć klas IgM, IgG, IgA, IgD i

IgE)

IgE)



Immunoglobuliny M (IgM)

Immunoglobuliny M (IgM)

-

działają jako pierwsze w czasie pierwszego

działają jako pierwsze w czasie pierwszego

kontaktu immunizującego (

kontaktu immunizującego (

przeciwciała

przeciwciała

natychmiastowe)

natychmiastowe)

-

stanowią 6% wszystkich immunoglobulin w

stanowią 6% wszystkich immunoglobulin w

ludzkim osoczu

ludzkim osoczu

-

Jedna IgM posiadają 10 miejsc wiązania antygenu

Jedna IgM posiadają 10 miejsc wiązania antygenu

(paratopy), są tym sposobem bardziej

(paratopy), są tym sposobem bardziej

efektywniejsze

efektywniejsze



Immunoglobuliny G (IgG)

Immunoglobuliny G (IgG)

-

Są najlepiej poznane i są uważane za prototyp

Są najlepiej poznane i są uważane za prototyp

-

Stanowią 80% wszystkich immunoglobulin w

Stanowią 80% wszystkich immunoglobulin w

ludzkim osoczu

ludzkim osoczu

-

Jako jedyne, ludzkie immunoglobuliny potrafią przenikać

Jako jedyne, ludzkie immunoglobuliny potrafią przenikać

przez błony. Przedostając się przez łożysko do krwioobiegu

przez błony. Przedostając się przez łożysko do krwioobiegu

płodu, wzmacniają jego obronę przed mikroorganizmami

płodu, wzmacniają jego obronę przed mikroorganizmami

-

Dzięki temu IgG matki chronią dziecko także w pierwszych

Dzięki temu IgG matki chronią dziecko także w pierwszych

miesiącach życia

miesiącach życia



Immunoglobuliny A (Iga)

Immunoglobuliny A (Iga)

-

Są jako pierwsza linia obrony w powierzchniowej warstwie

Są jako pierwsza linia obrony w powierzchniowej warstwie

błon śluzowych

błon śluzowych

organizmu

organizmu

-

Immunoglobuliny A znajdują się także w

Immunoglobuliny A znajdują się także w

mleku matki

mleku matki

. W ten

. W ten

sposób karmiony mlekiem matki noworodek objęty jest

sposób karmiony mlekiem matki noworodek objęty jest

częścią immunologicznej obrony matki

częścią immunologicznej obrony matki



Immunoglobuliny D (IgD) -

Immunoglobuliny D (IgD) -

Jak dotąd nie wiele wiadomo

Jak dotąd nie wiele wiadomo



Immunoglobuliny E (IgE)

Immunoglobuliny E (IgE)

– słabo poznane, przypuszcza

– słabo poznane, przypuszcza

się,że biorą udział w odpowiedzi przeciw atakom

się,że biorą udział w odpowiedzi przeciw atakom

pasożytom, szczególnie w przypadkach robaczyc

pasożytom, szczególnie w przypadkach robaczyc

Swoista (nabyta) obrona

Swoista (nabyta) obrona

komórkowa

komórkowa



Za swoiste procesy odporności odpowiadają

Za swoiste procesy odporności odpowiadają

limfocyty

limfocyty

T,

T,

które powstają w

które powstają w

szpiku kostnym

szpiku kostnym

z komórk

z komórk

macierzystych

macierzystych



W

W

grasicy

grasicy

limfocyty przechodzą „szkolenie”

limfocyty przechodzą „szkolenie”

immunologiczne i następnie przemieszczają się

immunologiczne i następnie przemieszczają się

między śledzioną, węzłami chłonnymi, a chronionymi

między śledzioną, węzłami chłonnymi, a chronionymi

tkankami

tkankami



Limfocyty T

Limfocyty T

posiadają na powierzchni komórki

posiadają na powierzchni komórki

specyficzne receptory, które potrafią rozpoznać i

specyficzne receptory, które potrafią rozpoznać i

wiązać kompleksy antygen-białko

wiązać kompleksy antygen-białko



Powstają także

Powstają także

komórki pamięci,

komórki pamięci,

które przy ponownym

które przy ponownym

kontakcie z tym samym alergenem reagują szybciej

kontakcie z tym samym alergenem reagują szybciej

Uodpornienie

Uodpornienie



Organizm jest

Organizm jest

odporny

odporny

na dany patogen,

na dany patogen,

gdy bez wywołania reakcji patologicznej

gdy bez wywołania reakcji patologicznej

potrafi ten patogen unieczynnić

potrafi ten patogen unieczynnić



W czasie pierwszej ekspozycji dochodzi do

W czasie pierwszej ekspozycji dochodzi do

uodpornienia na wiele chorób zakaźnych,

uodpornienia na wiele chorób zakaźnych,

które częściowo pozostają na całe życie

które częściowo pozostają na całe życie



Uodpornienie może nastąpić przez podanie

Uodpornienie może nastąpić przez podanie

unieszkodliwionego antygenu

unieszkodliwionego antygenu

(

(

uodpornienie czynne)

uodpornienie czynne)

lub przeciwciał

lub przeciwciał

(

(

uodpornienie bierne)

uodpornienie bierne)