Zasady etyczne w praktyce
medycznej - 3

Romuald Krajewski

Etyka

2

Sytuacja nr 1

• Mężczyzna 69-letni hospitalizowany z

powodu udaru mózgu w 5 dobie doznał

następnego udaru i jest nieprzytomny, nie

reaguje na ból. Otrzymuje płyny. Wobec

złego rokowania nie jest odżywiany, przy

czym decyzja ta jest codziennie dyskutowana

z udziałem żony. Po 10 dniach stan chorego

jest taki sam - nie ma objawów poprawy ale

nie ma też pogorszenia stanu

neurologicznego ani powikłań. Taki stan

utrzymuje się do 26 dnia od udaru, kiedy

występuje wysoka gorączka. Zespół na

dyżurze musi podjąć decyzję co zrobić i

dowiaduje się, że lekarze leczący w

porozumieniu z żoną chorego postanowili nie

podawać żadnych leków.

Etyka

3

• Jakie ogólne problemy (grupy

problemów) powstają w
związku z tą sytuacją?

Etyka

4

• Problemy związane z osobą

pacjenta

• Problemy związane z

dystrybucją/zużyciem środków

• Problemy pracowników

Etyka

5

• Jakie zagadnienia należy

przede wszystkim rozważać w
tej sytuacji?

Etyka

6

• Jakość życia pacjenta >
• Co leży w najlepiej

rozumianym interesie
pacjenta >

• Szacunek dla osoby >
• Prawo do życia >

Etyka

7

Jakość życia

Czy pacjent ma lub może liczyć na życie

o akceptowalnej wartości?

• Czy jest to końcowy etap nieuleczalnej

choroby?

• Czy ma bóle i czy można je skutecznie

leczyć?

• Czy jest świadom swojego otoczenia?
• Czy może porozumiewać się z innymi?
• Czy po zakończeniu leczenia będzie

całkowicie zależny od innych osób?

• Czy będzie mógł powrócić do domu?

Etyka

8

Interes pacjenta

Działanie w najlepiej rozumianym interesie

pacjenta jest często wymieniane, ale

bardzo rzadko określane. W przypadku

pacjentów kompetentnych (zdolnych do

oceny sytuacji i podejmowania decyzji) oni

sami decydują o tym co jest dla nich

najlepsze.

• Czy pacjent może podjąć decyzję i

przekazać swoją ocenę sytuacji?

• Jeżeli pacjent nie jest kompetentny czy

można w inny sposób ustalić czego by

chciał?

• Jakie znaczenie i wpływ na postępowanie

ma pogląd pielęgniarki/lekarza na to co jest

dla pacjenta najlepsze?

Etyka

9

Szacunek dla osoby

Szacunek koncentruje się na osobie

pacjenta i oznacza:

• Traktowanie grzecznie i poważnie.
• Słuchanie jakie ma poglądy i

poszanowanie ich.

• Poszanowanie godności, prywatności

i poufności.

• Przekazywanie informacji w taki

sposób, by była zrozumiała.

• Przestrzeganie prawa do udziału w

decyzjach dotyczących

opieki/leczenia.

Etyka

10

Prawo do życia

Europejska Konwencja Praw

Człowieka stwierdza:

• "Nikt nie będzie w sposób

zamierzony pozbawiony życia z
wyjątkiem wykonania wyroku
sądu po udowodnieniu winy, za
którą prawo przewiduje karę
śmierci”.

• Kodeksy etyki nakazują ochronę

życia i zabraniają eutanazji.

Etyka

11

Inne problemy/aspekty

• Jaki wpływ na decyzje ma

organizacja pracy?

• Czy emocje rodziny

pacjenta są ważne?

• Jakie są poglądy członków

zespołu leczącego?

Etyka

12

• Jakie są inne ważne pytania w

tej sytuacji?

Etyka

13

Inne ważne pytania

• Kto jest odpowiedzialny za podjęcie

decyzji?

• Jak oceniamy sprawność umysłową?

• Czy istnieją różnice w podejściu to tego

problemu pomiędzy różnymi grupami

zawodowymi?

• Jakie problemy prawne powstają w tej

sytuacji?

• Czy istnieją spisane wskazówki etyczne i

prawne dotyczące takiej sytuacji?

• Czy potrzebna jest opinia etyczna

niezależnej komisji?

• Jakie problemy etyczne należy rozwiązać

z myślą o przyszłych pacjentach?

Etyka

14

Czy analiza strukturalna
ułatwi rozstrzygnięcie?

Etyka

15

• Jak sformułować

zagadnienie/pytanie?

Etyka

16

Zagadnienie/pytanie

• Czy podać antybiotyk i

poszukiwać przyczyny
gorączki?

Etyka

17

• Jakie są możliwości wyboru?

Etyka

18

Możliwości wyboru

• W1 – NIE
• W2 – TAK, tylko
• W3 – TAK i rozpocząć pełne

leczenie

Etyka

19

W1 – NIE

• Cel/wynik – Pacjent umrze,

przypuszczalnie nieco
szybciej.

• Zasady – Przyjęta od początku

zasada zostanie utrzymana.

• Opieka (czynienie dobra) –

Pacjent otrzyma tylko
minimum opieki.

Etyka

20

W2 – TAK, tylko
antybiotyk

• Cel/wynik – Pacjent umrze,

być może nieco później.

• Zasady – Przyjęta zasada

zostanie zmieniona.

• Opieka (czynienie dobra) –

Zakres udzielonej opieki
będzie nieco większy.

Etyka

21

W3 – TAK, pełne leczenie

• Cel/wynik –

Najprawdopodobniej
pozostanie taki sam – pacjent
umrze później.

• Zasady – Przyjęta zasada

zostanie zmieniona.

• Opieka (czynienie dobra) –

Zostanie udzielona pełna
opieka.

Etyka

22

• Który z wyborów daje

najwięcej korzyści?

Etyka

23

W1

• Cel/wynik – Każdy z możliwych

sposobów działania da ten sam wynik,

w związku z tym środki/zasoby można

przeznaczyć na lepszy cel.

• Zasady – Jeżeli przyjmujemy, że

pierwsza decyzja została podjęta

prawidłowo (i następnie wielokrotnie

potwierdzona) zmiana zasad

postępowania musiałaby wymagać

bardzo mocnych/niezwykłych

argumentów.

• Opieka (czynienie dobra) – Pacjent od

początku otrzymuje minimum opieki.

Więcej opieki można poświęcić

pacjentom lepiej rokującym.

Etyka

24

Dalsze pytania

• Czy nieco dłuższe przeżycie

pacjenta w takim stanie jest
wartościowym celem opieki?

• Co mogłoby stanowić ważny

argument za zmianą
przyjętego sposobu
postępowania?