Ważne punkty orientacyjne ciała ludzkiego i ich wykorzystanie praktyczne w medycynie

Aby określić punkty orientacyjne ciała ludzkiego, dobrze trzeba zwrócić uwagę na te elementy, które po spojrzeniu na ciało człowieka, od razu rzucają się w oczy. A więc punkty orientacyjne to najbardziej rozpoznawalne obiekty ciała ludzkiego.

Punkty orientacyjne różnią się w zależności od płci. Różnice są duże, potrafimy dostrzec je bez największego wysiłku, to właśnie one decydują o płci człowieka.

Punkty orientacyjne ciała, są to miejsca na ciele dzięki którym możemy określić płeć, okolice skóry, które nie noszą szczegółowych nazw oraz wyrostki kostne. Punkty te pomagają nam dojść do miejsc do których dochodzimy z wielkim wysiłkiem,. miejsca te, to punkty, które zauważamy wówczas, gdy patrzymy na nagą kobietę lub mężczyznę.

Punkty te spełniają bardzo ważną role, ponieważ to dzięki nim możemy wykonywać operacje, a wiec punkty orientacyjne mają zastosowanie praktyczne w medycynie.

1. Punkty orientacyjne wspólne dla obu płci

Punkty te, to punkty, które mają to samo zastosowanie u mężczyzn jak i u kobiet. Są to przede wszystkim: uszy, oczy, nos, usta, sutki, pępek, stopy, dłonie, pośladki oraz uwidoczniona rzepka stawowa w kolanie.

Opiszę punkty orientacyjne na podstawie okolic ciała, które są jak najbardziej dostrzegalne i ważne.

• okolice głowy i twarzy

Najbardziej widoczne części tych okolic to uszy, oczy, nos, usta.

Nos ma kształt trójściennej piramidy, podstawą zwróconej ku dołowi. Nos pokryty jest skórą, w której znajdują się liczne gruczoły łojowe. Wydzielają one łój, który zapewnia miękkość skóry, ochronę antybakteryjną i przeciwgrzybiczą, nawilżanie skóry. Kształt nozdrzy przednich zależy od kształtu nosa. Kształty nosa są dziedziczone przez potomstwo. Charakterystyka kształtu nosa ma bardzo ważne znaczenie w badaniach antropologicznych.

Nos posiada bardzo ważne zastosowanie praktyczne w medycynie. Dzięki niemu możemy oddychać i czyścić powietrze, które przedostaje się do płuc. Nos jest narzędziem zmysłu węchu, dzięki któremu możemy czuć zapachy. Dzięki węchowi także możemy czuć smak potraw, które spożywamy. Możemy także założyć sondę nosowo–żołądkową, której celem jest złagodzenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Podaje się pacjentom, którzy nie są w stanie samodzielnie połykać, służy wypłukiwaniu żołądka po zatruciu oraz uzyskaniu płynu z żołądka do badania, na podstawie którego lekarz może stwierdzić czy znajduje się w nim krew, może określić kwaśność soku żołądkowego, zawartość enzymów i tym podobne cechy

Zabiegi zakładania sondy do nosa są zazwyczaj bezbolesne. Polegają one na wprowadzeniu małej, giętkiej, plastikowej rurki do żołądka lub jelita cienkiego przez nos.

Sonda nosowo - żołądkowa

Nos jest często punktem zainteresowania wielu kobiet, czasami nawet mężczyzn, którym nie podoba się jego kształt. Korygują wówczas wygląd nosa i poddają się operacjom plastycznym, by zniwelować np. „garb” na nosie. Wbrew pozorom jest to bardzo ważny punkt orientacyjny, który wpływa nie tylko na wygląd naszej twarzy lecz także na mówienie. Ze względu na krzywą przegrodę nosową możemy mówić, tak jakbyśmy mieli zatkany nos. Nie jest to aż tak słyszalne, jednak niektórym także to przeszkadza i poddają się zabiegowi poprawienia tejże przegrody. Nos ma bardzo ważne znaczenie dla narkomanów. Wciągają oni bowiem do nosa różnego rodzaju narkotyki w postaci proszku.

Uszy to narządy statyczno - słuchowe. Ucho odbiera fale dźwiękowe, które przekształca w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Ucho składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, ucha środkowego oraz ucha wewnętrznego.

Ucho zewnętrzne - wychwytuje fale dźwiękowe, wzmacnia je i kieruje na błonę bębenkową. Składa się z:

• małżowiny usznej

• przewodu słuchowego zewnętrznego

• powierzchni zewnętrznej błony bębenkowej

Ucho środkowe – to niewielka przestrzeń w czaszce wypełniona powietrzem. Jej zadaniem jest mechaniczne wzmocnienie i doprowadzenie fal dźwiękowych do ucha wewnętrznego. W jego skład wchodzi:

• błona bębenkowa

• trzy kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko)

• trąbka Eustachiusza

• Powierzchnia zewnętrzna okienka owalnego

Ucho wewnętrzne - To najbardziej skomplikowany odcinek narządu słuchu. Składa się ono z przestrzeni wewnątrz kości czaszki, zwanych błędnikiem kostnym. W jego wnętrzu mieści się błędnik błoniasty wypełniony płynem. Część błędnika półkoliste. Kanały półkoliste służą do rejestrowania zmian położenia ciała. Są narządem zmysłu równowagi. Składa się z:

• Ślimaka

• Trzech kanałów półkolistych

• Nerwu słuchowego

Dzięki uszom jesteśmy w stanie wychwytywać dźwięki z otoczenia i przenosić je do mózgu. Rozróżniamy różne rodzaje dźwięków i ich natężenia. Jeżeli chodzi o wygląd uszu to także wykonywane są zabiegi plastyczne w celu skorygowania np. odstających uszu. Jest to zmora wszelkich sław, które jak tylko mogą, dbają o dobry wizerunek. Także dzieci, mające odstające uszy, poddają się temu zabiegowi, gdyż dokuczają im z tego powodu ich rówieśnicy. Ucho może być wszelako ozdabiane przez kolczyki. Przekłuwa się płatek małżowiny, który nie zawiera chrząstki, by włożyć w niego kolczyk i tym samym dodać sobie urody. Ucho może być nam pomocne także w określeniu temperatury naszego ciała. Wkładamy wtedy do niego specjalny termometr, który podaje nam informacje o naszej ciepłocie.

Jeśli chodzi o zastosowanie w medycynie znana jest akupunktura ucha, tzw. Aurikuloterapia, która polega na wkłuwaniu igieł w ściśle określone miejsce na małżowinie usznej. Małżowina uszna jest najbardziej unerwioną częścią ciała. Jest bowiem zakończeniem nerwów narządów wewnętrznych znajdujących się w organizmie. Aurikuloterapię stosuje się przy leczeniu wielu chorób, zwłaszcza przy bólach migrenowych i nerwic

Akupunkty na małżowinie usznej

Większość informacji o otaczającym świecie dociera do nas przez narząd wzroku – oczy. Nasze oczy dostarczają nam wielu informacji o odległości, kształcie i ruchu oraz, oczywiście o barwach. Dzięki poruszaniu się w górę, w dół i w bok pozwalają nam na najszersze, jak to tylko możliwe, widzenie otoczenia.

Oko ludzkie przypomina kształtem małą piłkę. Pośrodku przedniej części oka znajduje się przezroczysta, mocna warstwa zwana rogówką. Przechodzi w białą część oka – twardówkę, która otacza niemal całą gałkę oczną. Twardówka jest pokryta cienką warstwą tkanki, wewnątrz której przebiega sieć drobnych naczyń krwionośnych. Rogówka jest przezroczystą soczewką, przez którą przechodzą promienie świetlne. Za twardówką znajduje się tęczówka. Najczęściej tęczówki są niebieskie, zielone lub brązowe. W rzeczywistości tęczówka ma kształt dysku z otworem pośrodku. Ten otwór to źrenica, przez którą przechodzi światło. Przestrzeń pomiędzy rogówką a tęczówką wypełniona jest przezroczystym płynem, zwanym cieczą wodnista. Dzięki niemu rogówka jest gładka i wolna od zarazków.

Oczy dodają nam uroku…

Istnieją bardzo pospolite wady oczu, które korygujemy nosząc okulary ze specjalnymi soczewkami. Jeżeli dochodzi do krótkowzroczności, osoba nie widzi dobrze przedmiotów odległych. Wadę tę korygują soczewki wklęsłe, w celu skorygowania wady i widzenia lepiej przedmiotów dalekich. Natomiast dalekowzroczności polega na tym iż osoba widzi niewyraźnie przedmioty, które są bardzo blisko. Wadę tę korygują soczewki wypukłe. W XXI wieku okulary można zastąpić soczewkami, które mają ten sam cel – poprawić widoczność, a które są o wiele wygodniejsze. Okulary nosi się na nosie natomiast szkła kontaktowe nakładane są bezpośrednio na rogówkę.

Wady wzroku, krótkowzroczność, dalekowzroczność.

Łzy produkowane są mimo woli, kiedy jesteśmy zmartwieni, przerażeni. Oczy także możemy ozdabiać, robią to szczególnie kobiety, poprzez malowanie kredkami, cieniami, tuszami. Głownie pomalowane oko odróżnia oko kobiece od męskiego.

Usta – zbudowane są z dwóch warg: górnej i dolnej. Miejsce ich połączenia zwane jest kątem ust. posiadają swój mięsień zwany mięśniem okrężnym ust, którego skurcz powoduje zamknięcie jamy ustnej. Jest on ciągle delikatnie napięty, dociska wargi, zapobiega wypływaniu śliny z ust, zatrzymuje pokarm w ustach podczas jedzenia. Jest on wykorzystywany podczas gwizdania i pocałunku. Usta można także ozdabiać za pomocą specjalnych kolczyków do warg. U kobiet spełniają funkcję zdobniczą ciała, gdyż są często malowane wszelkimi szminkami, czy błyszczykami.

• okolice klatki piersiowej

Sutki to jedne z najbardziej widocznych punktów o okolicy klatki piersiowej. Jednak ich zastosowanie rożni się u kobiet i u mężczyzn.

Gruczoł sutkowy u kobiety (potocznie pierś) spełnia najważniejszą rolę w byciu matką. To największy gruczoł skórny. Jego wydzielina, mleko, służy jako pokarm dla noworodków. Pełny rozwój i czynność wykazuje tylko u kobiet.

Kobiecy gruczoł sutkowy leży na wysokości od trzeciego do siódmego żebra. Swoją powierzchnią tylną spoczywa na powięzi mięśnia piersiowego większego. Sutek składa się z tkanki gruczołowej, czyli ciała sutka, oraz z otaczającego je ciała tłuszczowego. Poniżej środka na jego szczycie znajduje się brodawka sutkowa otoczona otoczką brodawki sutkowej. W obrębie niej znajdują się gruczoły otoczki. Matka przystawia usta noworodka do sutka, gdzie dziecko zaczyna ssać mleko.

Jednym z najczęściej występujących u kobiet nowotworów jest rak sutka (potocznie zwany rakiem piersi). Głównym objawem jest guzek lub stwardnienie w piersi. Objawem bliskich przerzutów jest powiększenie i stwardnienie węzłów limfatycznych pachowych po stronie guza.

Dla rozpoznania i leczenia raka sutka decydujące znaczenie ma badanie histologiczne, poprzedzone często mammografią.

Gruczoł sutkowy

Natomiast u mężczyzn sutki po prostu są, nie spełniają żadnej ważnej funkcji.

• okolice brzucha

W tych okolicach, jako punkt orientacyjny, wyróżniamy pępek.

Pępek to blizna w środkowym punkcie brzucha, będąca pozostałością po odpadniętej pępowinie. W tym punkcie bowiem płód łączył się z matką i otrzymywał od niej ważne substancje dla jego rozwoju. Zmiany wyglądu pępka mogą świadczyć o zmianach ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej. U kobiet ciężarnych pępek początkowo jest wklęsły, następnie płaski, a pod koniec ciąży staje się wypukły. Zależnie od tego, w jaki sposób był pielęgnowany kikut pępowiny, pępek może różnie wyglądać. Może być wklęsły, lub wypukły (jest efektem złego zbliznowacenia). Kliniki chirurgii plastycznej oferują korekcję takiego pępka, gdyż jest on uważany za defekt kosmetyczny. W pępku wykonuje się zabiegi piercing’u.

Przez pępek wykonuje się operacje, które zwane są laparoskopią. Operacje takie praktycznie nie zostawiają śladów po sobie i są mało inwazyjne. Cieszą się dużą popularnością. Są to takie operacje jak, np. wyjęcie kamieni z woreczka żółciowego, usunięcie pęcherzyka żółciowego.

Pępek noworodka

• okolice kończyny górnej

W okolicach tych bardzo ważne są dłonie.

Dłoń jest to okolica ciała obejmująca powierzchnię przednią ręki, pozbawiona owłosienia, której skóra pokryta jest liniami papilarnymi. Od dłoni odchodzą palce także pokryte liniami papilarnymi. Dłoń z palcami jest jedną z najważniejszych części ciała ze względu na swoje zastosowania. Dzięki niej możemy chwytać, podnosić, przenosić różne przedmioty. Linie papilarne są bardzo pomocne w zidentyfikowaniu człowieka, który zostawił na jakimś przedmiocie odciski swoich palców. Linie papilarne są niepowtarzalne, niezmienne i nieusuwalne, dlatego są takie wyjątkowe i określenie człowieka na podstawie tychże linii jest najpewniejszym sposobem.

Kciuk jest najważniejszym palcem dłoni, który umożliwia chwytanie przedmiotów.

Dłoń można przeszczepić.

Odcisk palca, linie papilarne

• okolice kroczowe i odbytowe

Uwidocznione w tych okolicach są: wzgórek łonowy i wargi sromowe u kobiety, prącie z jądrami u mężczyzny oraz pośladki z odbytem u obu płci.

Pośladki są to po prostu mięśnie, które spełniają identyczne funkcje u obu płci. Mięsień pośladkowy wielki jest jednym z największych mięśni ludzkiego ciała. Przybiera on różne kształty i w zależności od jego kształtu wygląda tzw. pupa. Główne działanie tych mięśni polega na utrzymaniu pionowej postawy ciała i prostowaniu kończyny podczas wstawania z pozycji siedzącej. „Pupa”, czy to u kobiet czy u mężczyzn, jest obiektem pożądania obu płci. Można go powiększać poprzez specjalne ćwiczenia tylko po to, żeby „pupa” stała się okrąglejsza i wydatniejsza. Między pośladkami występuje szpara pośladkowa (widzimy ją patrząc na „pupę”), która prowadzi do odbytu. Przez odbyt opróżniamy odbytnicę z mas kałowych, możemy także wykonywać różne zabiegi, np., mierzyć temperaturę specjalnym termometrem, wykonywać badania ginekologiczne, wykonywać lewatywę, kolonoskopię, rektoskopię.

• okolice kończyny dolnej

W tych okolicach wyróżniamy punkty orientacyjne takie jak: kolano i stopy.

Kolano to nic innego jak wystająca rzepka. Do rzepki przymocowuje się ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Rzepka wchodzi w skład stawu kolanowego – największego stawu człowieka. Jest to staw złożony – łączą się tu kość udowa, piszczel oraz powyższa rzepka. Jest to drugi staw człowieka najbardziej obciążany. Jest to staw zawiasowy, umożliwiający zginanie i prostowanie kolana, w zgięciu możliwe są także ruchy rotacyjne.

Rzepka jest płaską kością, największą trzeszczką ciała.

Staw kolanowy wykorzystywany jest przez wszystkich ludzi do chodzenia, gdyż bez zginania i prostowania go niemożliwe byłoby poruszanie się. Sportowcy, a zwłaszcza biegacze bardzo obciążają ten staw.

Stopy to jedne z najważniejszych części kończyny dolnej. Zadaniem stopy jest dźwiganie ciężaru ciała i wspomaganie lokomocji (chodzenie, czy bieganie) za pomocą kości stępu. Kości śródstopia zapewniają stabilność w pozycji stojącej. Paliczki palców stanowią podporę stopy podczas ruchów, mają także zdolności chwytne jednak nie tak rozwinięte, jak dłoni, mogą się zginać i prostować. Grzbiet stopy jest jednym z miejsc, gdzie gromadzi się nadmiar płynów (obrzęki). Lekarz musi znać przebieg i położenie dwóch krótkich mięśni prostowników, aby nie pomylić ich z obrzękiem.

Stopa może wykonywać wiele różnych ruchów. Związane to jest z obecnością stawu skokowego. Ruchy w tym stawie mogą odbywać się tylko w jednej płaszczyźnie. W zgięciu grzbietowym palce skierowane są do góry, a w zgięciu podeszwowym do dołu. Możemy skakać dzięki temu stawowi.

Istnieją protezy kończyny dolnej wraz ze stopą, które zakładane są w wyniku amputacji nogi.

1. Punkty orientacyjne kobiety

Wiemy już, ze niektóre punkty orientacyjne są różne u kobiet i u mężczyzn, dlatego patrząc na nagą kobietę rzucają nam się w oczy przede wszystkim jej piersi i wzgórek łonowy wraz z wargami sromowymi. Inne punkty orientacyjne, w tym także piersi, wspólne są dla obu płci, które wymieniłam i opisałam powyżej.

Wzgórek łonowy jest uniesieniem skórnym wywołanym skupieniem tkanki tłuszczowej powyżej spojenia łonowego. Na wzgórku łonowym znajdują się włosy łonowe, u kobiet poprzecznie odgraniczone od ściany brzucha i stosunkowo ubogie w porównaniu z owłosieniem męskim.

Wargi sromowe to fałdy skórne. Ich zewnętrzna powierzchnia jest owłosiona, zawiera gruczoły łojowe i potowe. Wewnętrzna część jest delikatna, w głębi wilgotna, przypominająca błonę śluzową. Między tymi wargami znajduje się łechtaczka, ujście pochwy i ujście zewnętrzne cewki moczowej. Łechtaczka posiada 2 ciała jamiste, które wypełniają się krwią w trakcie podniecenia seksualnego. Dzięki jej dotykaniu kobieta odczuwa przyjemność. Wydalamy mocz dzięki ujściu cewki moczowej. Możemy także cewnikować, w celu odprowadzania moczu, gdy pacjentka nie jest w stanie tego zrobić. Ujście pochwy umożliwia wprowadzenie prącia wewnątrz pochwy w celu zapłodnienia.

Niektóre kobiety masturbują się, co oznacza, że sprawiają sobie przyjemność przez samodzielne pocieranie i dotykanie łechtaczki.

Wzgórek łonowy wraz z wargami sromowymi, łechtaczką i przedsionkiem pochwy jest obiektem pożądania ze względu na swoje specyficzne zastosowanie. Nie współżyje się z partnerem tylko i wyłącznie, żeby kobieta została zapłodniona, lecz także dla czerpania przyjemności dla obojga.

Wejście do pochwy jest wykorzystywane także w badaniu ginekologicznym.

Srom

1. Punkty orientacyjne mężczyzny

Punktami orientacyjnymi mężczyzny są przede wszystkim prącie, moszna i cewka moczowa, pozostałe punkty opisałam powyżej.

Prącie jest narządem o podwójnym działaniu – służy do wprowadzenia nasienia do dróg rodnych kobiety podczas współżycia seksualnego oraz do wyprowadzania moczu. U mężczyzn jest jeden przewód do wyprowadzania nasienia i moczu. Prącie, podczas wzwodu, usztywnia się, gdyż ciała jamiste prącia wypełniają się krwią i bardzo znacznie powiększa swe wymiary. Jest to proces niezbędny do wprowadzenia nasienia do dróg rodnych kobiety. Podczas wzwodu prącia ukazuje się żołądź, która w stanie spoczynku chowana jest pod fałdem skórnym, tzw. napletkiem. Prącie jest miejscem bardzo wrażliwym na dotyk, podczas którego następuje prawie natychmiastowa reakcja, czyli podniecenie. Cewkę moczową można także cewnikować, jak u kobiety, jeśli pacjent nie jest w stanie sam się wypróżnić. Moszna jest luźnym workiem utworzonym ze skóry i tkanki łącznej, w którym leżą jądra. W jądrach wytwarzane są plemniki. W celu ich poprawnego produkowania, jądra nie mogą być przegrzewane.

Prącie

Prącie służy wielu mężczyznom do tzw. masturbowania się, czyli odczuwania ogromnej przyjemności po wpływem samodzielnego podniecenia się.

1. Podsumowanie

Punkty orientacyjne ciała są najważniejszymi jego elementami. Warto, a w zasadzie powinniśmy znać poszczególne punkty, ponieważ to one pozwalają zidentyfikować mniej zauważalne części ciała.

Wszystkie te punkty przydają się w badaniach antropologicznych, które polegają m.in. na identyfikacji zwłok i szczątków ludzkich, ustaleniu ojcostwa na podstawie fotografii dziecka i jego rodziców w przypadku, gdy nie można uzyskać materiału biologicznego od ojca.

Źródła

1. Abrahams P.: Atlas anatomii. Ciało człowieka: budowa i funkcjonowanie, Świat Książki, Warszawa 2005

2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, PZWL 1999

3. Kruś S. (red.): Anatomia patologiczna, PZWL, Warszawa 2001

4. Michajlik A., Ramotowski W., Sylwanowicz W.: Anatomia i fizjologia człowieka, PZWL, Warszawa 1985

5. Świat wiedzy

6. www.anatomia.net.pl

7. www.anatomia24.pl