Seksualność osób z
uzależnieniami

Pracownia Seksuologii i Psychoterapii
II Kl. Psychiatrycznej Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego

Po co sięgamy po narkotyki, czy
alkohol.



Poszukiwanie przyjemności



Zaspokojenie ciekawości



Uśmierzają ból i cierpienie



Redukują poczucie smutku



Obniżają poziom napięcia i lęku



Ułatwiają identyfikację z grupą rówieśniczą



Podnoszenie wydolności psychofizycznej

Modele przyjmowania substancji
psychoaktywnych



Używanie eksperymentalne



Używanie rekreacyjne (głównie
marihuana)



Używanie okolicznościowo-sytuacyjne
obarczone ryzykiem rozwoju
uzależnienia



Używanie intensywne



Używanie kompulsywne

Klasyfikacja ICD - 10



Zaburzenia psychiczne i zaburzenia
zachowania spowodowane przyjmowaniem
substancji psychoaktywnych



Ostre zatrucie



Używanie szkodliwe



Zespół uzależnienia



Zespół abstynencyjny



Zaburzenia psychotyczne



Zespół amnestyczny

Zespół uzależnienia

Zespół zjawisk fizjologicznych, behawioralnych

i poznawczych charakteryzujących się:



Silnym pragnieniem przyjmowania substancji lub

poczuciem przymusu jej przyjmowania,



Trudnościami kontrolowania zachowania

związanego z przyjmowaniem substancji, jego

rozpoczęcia, zakończenia lub ilości,



Występowaniem objawów zespołu

abstynencyjnego charakterystycznego dla danej

substancji, występujące po nagłym przerwaniu

przyjmowania substancji

Zespół uzależnienia c.d.



Stwierdzenie tolerancji na daną substancję –

poprzednio przyjmowane dawki są

niewystarczające,



Narastające zaniedbywanie innych źródeł

przyjemności lub zainteresowań, zwiększona

ilość czasu poświęconego na zdobywanie lub

przyjmowanie substancji, albo na odwracanie

następstw jej działania,



Przyjmowanie substancji pomimo wiedzy o ich

szkodliwości,



Ograniczenie różnorodności wzorów zachowań

związanych z przyjmowaniem substancji.

Uzależnienie charakteryzuje się -



Utratą kontroli



Obsesyjnością



Kompulsywnością



Rozwiniętym systemem zaprzeczeń



Zmianą osobowości



Zmianą funkcjonowania w sferze



Fizycznej



Psychicznej



Społecznej



Duchowej

ZMIANY MAJĄ CHARAKTER PRZEWLEKŁY

Alkohol – trochę liczb

w Polsce -



50 tyś. osób jest hospitalizowanych w

ciągu roku z powodu uzależnienia,



600 – 800 tyś. osób uzależnionych od

alkoholu,



Podobne wartości dotyczą osób pijących

szkodliwie,



Dziennie kilka milionów osób spożywa

alkohol wprowadzając się w stan ostrej

intoksykacji

Alkohol

DZIAŁA DEPRESYJNIE NA FUNKCJE OUN -



W małych dawkach



Obniża lęk



Obniża zahamowanie



Ułatwia kontakty społeczne



W dużych dawkach – obniża wydolność
funkcji



Poznawczych (kognitywnych)



Motywacyjnych (wolicjonalnych)



Zaburza świadomość

Następstwa psychopatologiczne
picia szkodliwego alkoholu



Stany obniżonego nastroju



Drażliwość



Zmiany osobowości



Upośledzenie funkcjonowania w
rolach społecznych

Motywy picia alkoholu związane z
seksualnością



Substytut pieszczot,



Wyciszenie lęku przed seksualnością, drugą

płcią,



Tłumienie i wypieranie potrzeb

seksualnych,



Przełamanie nieśmiałości, dodanie odwagi

w relacji,



Afrodyzjak,



„leczniczo” w celu korekty wytrysku

przedwczesnego

Problemy dotyczące seksualności
związane z nadużywaniem alkoholu



Odblokowanie lub indukowanie agresji



Nadużycia seksualne wobec dzieci – ok.45%
po spożyciu alkoholu,



Kazirodztwo – ok.50–80% uzależnionych,



Zgwałcenia – ok.50-85% po spożyciu
alkoholu,



Zabójstwa na tle seksualnym – ok.100% po
spożyciu alkoholu

Problemy dotyczące seksualności
związane z nadużywaniem alkoholu
c.d.



Sytuacyjne niepowodzenia w życiu seksualnym,



Lęki dotyczące sfery seksualnej,



Obniżenie samooceny w roli partnera
seksualnego,



Zaburzenia identyfikacji z rolą płciową,



Konflikty partnerskie, rozwody,



Promiskuityzm,



Podejmowanie ryzykownych kontaktów
seksualnych-ryzyko nieplanowanej ciąży,
zakażeń wenerycznych,



Prowokowanie zachowań perwersyjnych

Przyczyny dysfunkcji i zaburzeń
seksualnych u osób uzależnionych
od alkoholu



Czynniki psychospołeczne



Stopniowe wycofywanie się z pełnienia
ról społecznych i rodzinnych,



Negatywna samoocena,



Obniżony nastrój u partnera.

c.d.



Czynniki organiczne



Uszkodzenie funkcji osi podwzgórze-przysadka-

gonada



Bezpośredni, toksyczny wpływ alkoholu na

jądra, spadek poziomu testosteronu,

zahamowanie spermatogenezy



Wzrost konwersji testosteronu do estrogenów -

ginekomastia,



Marskość wątroby,



Zmiany naczyniopochodne,



Polineuropatia obwodowa,



Otępienie alkoholowe

Dysfunkcje i zaburzenia seksualne
u osób uzależnionych od alkoholu



U mężczyzn –



Obniżenie libido



Zaburzenia erekcji



Zaburzenia orgazmu – opóźnienie lub brak

ejakulacji



Wytrysk zbyt wczesny



U kobiet -



Obniżenie libido



Oziębłość



Zaburzenia orgazmu



Dyspareunia, pochwica

Badania na populacji osób

uzależnionych przeprowadzone przez
prof. Lwa – Starowicza – zaburzenia
seksualne rozpoznano u 61%
mężczyzn i 50% kobiet

Seksualność kobiet a alkohol



Zaburzenia cyklu menstruacyjnego



Niepłodność



Ryzyko poronienia



Alkoholowy zespół płodowy

Wpływ narkotyków na seksualność



Motywy o charakterze seksualnym
sięgania po narkotyki



Osiągniecie lub wzmocnienie przyjemności



Redukcja zahamowań seksualnych



Neutralizacja lęku wobec drugiej płci



Zaburzenia identyfikacji z rolą płciową



Agresja wobec rodziców

Przyczyny zaburzeń seksualnych u
osób zażywających narkotyki



Obniżenie stężenia testosteronu



Zaburzenia poziomu LH, FSH, PRL,
estrogenów, oraz serotoniny i dopaminy



Uszkodzenie gonad



Hamujące działanie na ośrodkowy i
obwodowy układ nerwowy



Zaburzenia czucia obwodowego



Pogorszenie ogólnej wydolności organizmu i
stanu somatycznego

Zaburzenia seksualne u osób
uzależnionych od narkotyków



Zaburzenia libido



Zaburzenia orgazmu



Dolegliwości związane z bólem –
pochwica, dyspareunia



Zaburzenia wzwodu



Zaburzenia orgazmu – opóźnienie lub
brak wytrysku

Marihuana



Określana jako „narkotyk rekreacyjny”



Używany w celu intensyfikacji
przyjemności



Często przyjmowane wraz z
alkoholem w celu wzmocnienia
działania euforyzującego

Marihuana c.d.



Powoduje zmianę percepcji czasu,
odległości, obrazu ciała (uczucie
lekkości)



Wyostrzenie doznań zmysłowych –
kolory, dźwięki są odbierane
intensywniej, kontrastowo



Czasem obserwuje się nadmierne
uspokojenie i senność

Marihuana c.d.



WZMACNIA DOZNANIA SEKSUALNE



Towarzyszy temu dobre
samopoczucie, wzmożona
samoocena, czasem euforia, poczucie
dobrego rozumienia rzeczywistości



W przebiegu uzależnienia rozwija się
zespół apatyczno - abuliczny

Marihuana – wpływ na seksualność



Zmniejszenie częstości podejmowania
kontaktów seksualnych



Hamowanie spermatogenezy



Obniżenie poziomu testosteronu



Obniżenie poziomu PRL u kobiet



Spadek gonadotropin u kobiet



Hamowanie owulacji



Impotencja



Ginekomastia

Opiaty – heroina



Uszkodzenie narządów miąższowych –

głównie wątroby



Obniżenie aktywności seksualnej



Obniżenie poziomu FSH i LH



Obniżenie popędu seksualnego



Impotencja (50%)



Opóźnienie, brak ejakulacji



Bezpłodność



Brak miesiączki, mlekotok



prostytucja

Kokaina



Pobudzenie OUN –



Euforia z poczuciem ustąpienia zmęczenia
psychicznego i fizycznego



Jasność myślenia i wyostrzenie
spostrzegania



Wzmożona samoocena i pewność siebie



Potrzeba kontaktu emocjonalnego z ludźmi



Zmniejszenie lęku społecznego



Ogólny wzrost aktywności



Podniecenie seksualne

Kokaina a seks



Wzrost libido



Ryzykowne zachowania seksualne



Nieplanowane ciąże



Zakażenia weneryczne



Możliwa poprawa erekcji



Przedłużenie czasu erekcji (priapizm)



Nasilenie doznań w trakcie
przeżywania orgazmu u obu płci

Substancje psychostymulująca -
amfetamina



Działanie stymulujące na OUN



Zniesienie uczucia zmęczenia



Euforia



Wzmożenie koncentracji uwagi i kojarzenia



Poczucie większej wydolności
psychofizycznej



Wzmożenie agresywności



Zmniejszenie łaknienia i potrzeby snu

Amfetamina a seks



Wzrost libido



Wzrost częstotliwości zachowań
seksualnych



Możliwe wystąpienie zaburzeń
wzwodu

Nikotyna

Natychmiastowe pozytywne doznania -

Zwiększenie koncentracji uwagi
Poprawa wydolności psychicznej i fizycznej

Nikotyna a funkcje seksualne

Nikotyna powoduje zmiany

1.

Naczyniowe

2.

Zaburzenia hormonalne

3.

Choroby układu krążenia

4.

Przyspiesza proces starzenia się
organizmu

Wpływ palenia tytoniu na
seksualność



Palenie tytoniu jako czynnik ryzyka
zaburzeń erekcji



U 35 – 50% palaczy pojawiają się
zaburzenia wzwodu

Palenie tytoniu a seksualność c.d.

Toksyczne składniki dymu tytoniowego

powodują uszkodzenie męskich komórek
rozrodczych. U palaczy dochodzi do –

1.

Obniżenia objętości nasienia

2.

Spadku liczby plemników

3.

Upośledzenia ruchliwości plemników

4.

Powstawania zmian morfologicznych plemników

5.

Mutacje w DNA

Leczenie zaburzeń seksualnych u
osób uzależnionych



Podjęcie leczenia odwykowego



Poprawa ogólnej wydolności

organizmu



Leczenie współistniejących zaburzeń

somatycznych, psychicznych



Leczenie objawowe występujących

dysfunkcji seksualnych



Terapia indywidualna, partnerska,

rodzinna

Uzależnienie od seksu



Seks jako substytut środków
chemicznych psychostymulujących



Używanie seksu w celu radzenia sobie



Ze złością



Z lękiem



Z samotnością



Ze stresem



W celu relaksu



W celu potwierdzenia siebie

Nadmierny popęd seksualny

W ICD – 10 nadmierny popęd seksualny

został zaklasyfikowany do grupy
dysfunkcji seksualnych, które
utrudniają współżycie seksualne, w
wyniku subiektywnego braku
satysfakcji seksualnej i utrudnienia
kontaktów interpersonalnych,
szczególnie erotycznych.

Erotomania – zespół uzależnienia
od seksu (?)



Inne określenia – hiperlibidemia,
hiperseksualność, nimfomania,
promiskuityzm, satyriasis



Charakteryzuje się – patologicznym
nasileniem potrzeb i zachowań
seksualnych, prowadzących do
konfliktów z otoczeniem, naruszania
norm prawnych.

Erotomania c.d.



Intensywne życie erotyczne i zwiększona
potrzeba kontaktów seksualnych



Zakłócenie kontroli impulsów



Poszukiwanie i uwodzenie stale nowych
partnerów



Podejmowanie współżycia nawet w
niesprzyjających okolicznościach



Uporczywe dążenie do uzyskiwania
potwierdzenia swojej sprawności seksualnej

Erotomania c.d.



Dominacja potrzeb seksualnych nad
innymi sferami życia



Brak trwałych związków



Częste zmiany partnerów



„Erotyzacja psychiki”

Kryteria seksoholizmu – Carnes



Utrata kontroli nad zachowaniami
seksualnymi



Dotkliwe konsekwencje czynności
erotycznych



Niemożność zaprzestania czynności
erotycznych pomimo negatywnych
konsekwencji



Uporczywe wysiłki w zakresie ograniczenia
preferowanych czynności erotycznych

Kryteria seksoholizmu c.d.



Rytualizacja i kompulsywność zachowań seksualnych,

które mają charakter przymusu wewnętrznego a próby

ich opanowania podnoszą napięcie



Rosnące zapotrzebowanie na doznania seksualne



Głębokie zmiany usposobienia w wyniku

podejmowanych zachowań erotycznych



Zaniedbywanie spraw zawodowych, rodzinnych



Tracenie czasu na obsesyjne myśli, fantazje,

zdobywanie partnerów, uprawianie seksu.

Fazy uzależnienia od seksu wg
Carnes



Powstanie dominującej seksualnej

aktywności życiowej, wypieranie

innych zainteresowań



Rytualizacja zachowań, co ułatwia

osiągnięcie podniecenia



Zachowania seksualne przybierają

charakter czynności natrętnych, jest

mniejsza nad nimi kontrola



Pojawianie się przykrych odczuć

Formy seksoholizmu – raport
Schneidera z 1991r.



Połączenie zrytualizowanych
zachowań masturbacyjnych z
fantazjami erotycznymi – 100%
badanych



Kontakty seksualne ze zmieniajacymi
się partnerami –



Pozamałżeńskie 68%



Z prostytutkami 15%



Homoseksualne 28%

Formy uzależnienia seksoholizmu –
raport Schneidera z 1991r. c.d.



Podglądactwo – 18% badanych



Zachowania ekshibicjonistyczne –
12%



Kolekcjonowanie pornografii –
większość badanych



Inne formy – pedofilia, fetyszyzm,
sadyzm seksualny

Skutki seksoholizmu



Poczucie winy i wstydu, wstręt do

siebie



Obniżona samoocena



Depresja z myślami samobójczymi



Zmniejszenie satysfakcji życiowej



Brak prawidłowych relacji

interpersonalnych, poczucie

osamotnienia i izolacji, oddalenie od

rodziny

Skutki seksoholizmu c.d.



Zniszczenie kariery zawodowej –

mniejsza kreatywność w pracy lub

utrata pracy



Utrata pozycji społecznej



Działania niezgodne z prawem



Skutki zdrowotne – wyczerpanie

fizyczne, nieplanowane ciąże i

aborcje, choroby weneryczne,

powikłania ginekologiczne

Leczenie uzależnienia od seksu



Ruch „anonimowych seksoholików”



W oparciu o metodę „dwunastu
kroków”



Psychoterapia indywidualna



Psychoterapia partnerska

Dziękuję za uwagę.