Środki ochrony

indywidualnej

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z

21 grudnia 2005 r. w sprawie

zasadniczych wymagań dla środków

ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 259,

poz. 2173)

Definicja

Przez „środki ochrony indywidualnej”,

należy rozumieć urządzenia lub
wyposażenie przewidziane do
noszenia bądź trzymania przez
użytkownika w celu jego ochrony
przed jednym lub większą liczbą
zagrożeń, które mogą mieć wpływ na
jego bezpieczeństwo i zdrowie.

Środki ochrony

indywidualnej

Środki ochrony indywidualnej obejmują w

szczególności:

1) zespół kilku urządzeń lub kilka rodzajów

wyposażenia ochronnego, które zostały

skompletowane przez producenta w celu ochrony

przed występującymi zagrożeniami;

2) urządzenie lub wyposażenie ochronne połączone

rozłącznie lub nierozłącznie z nieochronnym

środkiem wyposażenia indywidualnego, noszone lub

trzymane przez użytkownika w celu wykonywania

określonych czynności;

3) części wymienne lub podzespoły środków ochrony

indywidualnej, istotne dla ich właściwego

funkcjonowania oraz używane i przeznaczone

wyłącznie do tych środków.

Środki ochrony

indywidualnej

Każdy podzespół środków ochrony

indywidualnej stosowany do
połączenia tych środków z innymi
zewnętrznymi urządzeniami uznaje
się za integralną część tego środka,
nawet jeżeli podzespół ten nie jest
przewidziany do noszenia lub
trzymania na stałe przez użytkownika
przez cały okres trwania zagrożenia.

Wyłączenia

1) zaprojektowanych i wykonanych na użytek sił

zbrojnych lub Policji oraz innych służb, do których

zadań należy zapewnienie przestrzegania prawa i

porządku publicznego;

2) służących do celów samoobrony;
3) powszechnego użytku, które chronią przed

niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi,

wilgocią, wodą lub ciepłem;

4) przeznaczonych do ochrony i ratowania osób

przebywających na statkach oraz w samolotach,

nieprzeznaczonych do stałego noszenia;

5) hełmów i wizjerów przeznaczonych dla

użytkowników dwu- lub trójkołowych pojazdów

motocyklowych.

Warunek wprowadzenia do

obrotu

Środki ochrony indywidualnej mogą być

wprowadzone do obrotu i stosowane
wyłącznie, gdy chronią zdrowie oraz
zapewniają bezpieczeństwo
użytkownikom, nie stanowiąc zagrożenia
dla zdrowia i bezpieczeństwa innych
osób, zwierząt domowych oraz mienia,
przy założeniu prawidłowej obsługi, a
także użytkowaniu zgodnie z
przeznaczeniem.

Zasadnicze wymagania

Środki ochrony indywidualnej w zakresie ochrony zdrowia i

bezpieczeństwa użytkowników tych środków powinny:

1) zapewniać wystarczającą ochronę przed występującymi

zagrożeniami;

2) być zaprojektowane oraz wykonane zgodnie z wymaganiami

ergonomii w taki sposób, aby w przewidywanych warunkach

używania, do których są przeznaczone, użytkownik mógł

normalnie wykonywać wszystkie czynności w przypadku

zagrożenia, korzystając równocześnie z odpowiedniej

ochrony na możliwie najwyższym osiągalnym poziomie.

 Przez ochronę na możliwie najwyższym osiągalnym poziomie,

który powinien być wzięty pod uwagę przy projektowaniu

środków ochrony indywidualnej, należy rozumieć poziom,

powyżej którego niedogodności związane z ich noszeniem

uniemożliwiają ich skuteczne używanie podczas narażenia

na zagrożenia lub uniemożliwiają normalne wykonywanie

czynności.

Zasadnicze wymagania

Środki ochrony indywidualnej powinny być tak zaprojektowane i

wykonane, aby wykluczały zagrożenia i inne niedogodności w

przewidywanych warunkach użytkowania:

1) materiały, z których są wyprodukowane części i materiały użyte do

produkcji środków ochrony indywidualnej, łącznie z produktami ich

rozkładu, nie powinny wpływać niekorzystnie na zdrowie lub

higienę użytkownika;

2) właściwy stan powierzchni części składowych; każda część

składowa środków ochrony indywidualnej, która ma kontakt lub też

która potencjalnie może mieć kontakt z użytkownikiem podczas

ich używania, powinna być gładka, pozbawiona ostrych brzegów,

występów i krawędzi zagrażających okaleczeniem użytkownika;

3) zminimalizowanie utrudnień dla użytkownika; wszelkie utrudnienia

związane z poruszaniem się, zmianą pozycji ciała i postrzeganiem

zmysłowym podczas używania środków ochrony indywidualnej

powinny być zminimalizowane; jednocześnie nie mogą one

powodować wykonywania ruchów niebezpiecznych dla

użytkownika lub innych osób.

Zasadnicze wymagania

Środki ochrony indywidualnej powinny być tak zaprojektowane

i wykonane, aby możliwe było ich łatwe i prawidłowe

umieszczenie na użytkowniku oraz pozostawienie ich na

właściwym miejscu przez przewidywany okres użytkowania,

z uwzględnieniem panujących wokół warunków,

wykonywanych ruchów i przyjmowanych pozycji ciała. Z

tego względu należy zapewnić możliwość optymalnego

dostosowania tych środków do budowy ciała użytkownika za

pomocą wszelkich właściwych środków, w szczególności

odpowiednich systemów regulacji i mocowania lub przez

zapewnienie odpowiedniego zakresu rozmiarów.

Środki ochrony indywidualnej powinny być możliwie jak

najlżejsze, z zachowaniem wymaganej wytrzymałości i

skuteczności ich działania.

Środki ochrony indywidualnej powinny być odporne na

działanie czynników otoczenia, w przewidywanych

warunkach użytkowanai.

Instrukcja

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel wprowadzając środki ochrony

indywidualnej do obrotu, powinien dostarczyć instrukcję ich użytkowania,

zwaną dalej „instrukcją”.

Instrukcja powinna zawierać:
1) nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela;
2) sposób przechowywania, używania, czyszczenia, konserwacji, obsługi i

dezynfekcji środków ochrony indywidualnej;

3) informację o:

a) zalecanych przez producenta środkach czyszczących, konserwujących i

dezynfekujących, które nie będą negatywnie oddziaływać na użytkownika

środków ochrony indywidualnej oraz na te środki,
b) sposobie działania środków ochrony indywidualnej oraz stwierdzonym

podczas badań technicznych lub sprawdzających poziomie ochrony lub

klasie ochrony,
c) odpowiednim dodatkowym wyposażeniu środków ochrony indywidualnej

i charakterystyce ich części zamiennych,
d) klasie ochrony dla różnych poziomów zagrożeń i związanych z tym

ograniczeń używania środków ochrony indywidualnej,
e) rodzaju opakowania właściwego do ich bezpiecznego transportu;

Instrukcja

4) datę ważności lub okres trwałości środków

ochrony indywidualnej lub ich określonych

części składowych;

5) wyjaśnienie oznaczeń w niej zamieszczonych;
6) nazwę, adres i numer identyfikacyjny

jednostki notyfikowanej uczestniczącej w

procesie oceny zgodności środków ochrony

indywidualnej.

Instrukcja powinna być opracowana dokładnie i

zrozumiale, co najmniej w języku urzędowym

państwa, na którego obszarze środek ochrony

indywidualnej ma być wprowadzony do obrotu.

Wymagania

Jeżeli środki ochrony indywidualnej są wyposażone w

system regulacji, system ten należy zaprojektować

i wykonać w sposób uniemożliwiający ustawienie

nieprawidłowych parametrów regulacji

dokonujących się bez wiedzy użytkownika w

przewidywanych warunkach używania.

Środki ochrony indywidualnej zakrywające chronione

części ciała powinny być właściwie wentylowane,

na tyle, na ile jest to możliwe, aby ograniczyć

wydzielanie się potu podczas ich używania. Jeżeli

spełnienie tego warunku nie jest możliwe, środki te

powinny być wyposażone w układy do wchłaniania

potu.

Wymagania

Wszelkie ograniczenia pola widzenia, wywołane przez

środki ochrony indywidualnej chroniące twarz, oczy i

drogi oddechowe, powinny być zminimalizowane.

Stopień optycznej neutralności wizjerów, znajdujących

się w środkach ochrony indywidualnej, powinien być

dostosowany do wykonywanych przez użytkownika

precyzyjnych i długotrwałych czynności.

Środki, jeżeli jest to konieczne, powinny być wyposażone

w środki przeciwdziałające zaparowywaniu wizjerów.

Środki ochrony indywidualnej przeznaczone dla

użytkowników wymagających korekcji wzroku powinny

być dostosowane do ich noszenia wraz z okularami lub

szkłami kontaktowymi.

Wymagania

Jeżeli stopień zużycia lub starzenia środków ochrony

indywidualnej może mieć poważny wpływ na ich

właściwości, na każdym egzemplarzu środków

wprowadzanych do obrotu lub na ich wymienialnych

częściach składowych należy, w sposób trwały i czytelny,

podać datę ich produkcji i jeśli to możliwe datę upływu

okresu trwałości. Informację taką należy również w sposób

trwały umieścić na opakowaniu tych środków.

Jeżeli producent nie może ustalić okresu trwałości środków

ochrony indywidualnej, dostarczona przez niego instrukcja

powinna zawierać niezbędne informacje umożliwiające

nabywcy lub użytkownikowi tych środków ustalenie

właściwej daty upływu okresu ich trwałości, z

uwzględnieniem poziomu jakości tych środków, warunków

ich składowania, używania, czyszczenia, obsługi i

konserwacji.

Wymagania

Jeżeli wyraźne i gwałtowne zmniejszenie skuteczności działania środków

ochrony indywidualnej może być spowodowane zużyciem w wyniku

zalecanego przez producenta okresowego ich czyszczenia lub

konserwacji, producent powinien na każdym wprowadzanym do

obrotu egzemplarzu takiego środka umieścić oznaczenie informujące

o dopuszczalnej liczbie wykonywanych czynności związanych z

czyszczeniem lub konserwacją, po których środek ochrony

indywidualnej powinien być poddany kontroli stanu technicznego lub

wymianie.

W przypadku gdy na wyrobie nie umieszczono oznaczenia, informacja o

dopuszczalnej liczbie wykonywanych czynności związanych z

czyszczeniem lub konserwacją środka ochrony indywidualnej

powinna być podana przez producenta w instrukcji dołączonej do

każdego egzemplarza tego środka.

Jeżeli przewidywane warunki używania środków ochrony indywidualnej

wskazują na ryzyko ich zahaczenia przez poruszające się przedmioty,

powodując tym samym niebezpieczeństwo dla ich użytkownika,

środki te powinny posiadać odpowiednią wytrzymałość, powyżej

której ich części składowe będą ulegały oderwaniu, eliminując w ten

sposób to zagrożenie.

Wymagania

Środki ochrony indywidualnej przeznaczone do używania:
1) w atmosferze wybuchowej — powinny być tak

zaprojektowane i wykonane, aby nie mogły być źródłem

iskry lub łuku elektrycznego, spowodowanych

elektrycznością statyczną lub uderzeniem, i nie mogły

spowodować zapłonu mieszaniny wybuchowej;

2) w nagłych wypadkach lub do szybkiego zakładania albo

zdejmowania — powinny być tak zaprojektowane i

wykonane, aby czas potrzebny do ich zakładania albo

zdejmowania był jak najkrótszy. Wszystkie elementy

środków ochrony indywidualnej, pozwalające na

prawidłowe ich zakładanie albo zdejmowanie, powinny

umożliwiać szybką i łatwą ich obsługę.

Wymagania

Instrukcja dostarczana przez producenta wraz ze środkami

ochrony indywidualnej o konstrukcji złożonej,

przeznaczonymi do ochrony przed zagrożeniem życia lub

zagrożeniami, które mogą powodować ciężkie i

nieodwracalne uszkodzenie ciała lub utratę zdrowia, w tym

zmiany chorobowe, których skutków według producenta

użytkownik nie jest w stanie stwierdzić w odpowiednim

czasie, powinna zawierać w szczególności:

1) dane przeznaczone do wykorzystania wyłącznie przez

kompetentne i przeszkolone osoby, które posiadają

kwalifikacje do ich właściwej interpretacji i zapewnią

bezpieczne stosowanie tych środków przez użytkownika;

2) opis sposobu sprawdzania, czy środki ochrony

indywidualnej zostały prawidłowo wyregulowane i czy

właściwie funkcjonują podczas używania.

Wymagania

Jeżeli środki ochrony indywidualnej są wyposażone

w urządzenia alarmowe uruchamiane w

przypadku braku przewidzianego poziomu

ochrony, urządzenia te powinny być

zaprojektowane i umieszczone w taki sposób, aby

użytkownik odbierał sygnał alarmowy z tych

urządzeń podczas ich używania w warunkach, do

których są przeznaczone.

Części składowe środków ochrony indywidualnej,

które mogą być regulowane, odłączane lub

wymieniane przez użytkownika, powinny być tak

zaprojektowane i wykonane, aby czynności te

mogły być wykonane bez użycia narzędzi.

Wymagania

Znaki identyfikacyjne lub rozpoznawcze, odnoszące się

bezpośrednio lub pośrednio do bezpieczeństwa i zdrowia

użytkownika, umieszczone na środkach ochrony

indywidualnej danego typu lub rodzaju, powinny być

wykonane w formie znormalizowanych piktogramów lub

ideogramów oraz czytelne przez przewidywany okres

używania tych środków.

Znaki, powinny być kompletne, dokładne i na tyle zrozumiałe,

aby nie można było błędnie ich interpretować. Znaki

zawierające wyrazy lub zdania powinny być sformułowane

w języku urzędowym państwa, na którego obszarze środki

ochrony indywidualnej będą wprowadzane do obrotu.

W przypadku gdy środki ochrony indywidualnej lub ich

składniki są zbyt małe, aby można było umieścić na nich

całość lub część niezbędnych znaków, informację dotyczącą

tych znaków należy umieścić na opakowaniu tych środków

i w instrukcji dostarczonej przez producenta.

Wymagania dla środków zapobiegających

upadkom z wysokości

Środki ochrony indywidualnej zapobiegające upadkom z wysokości lub ich

skutkom — powinny zawierać uprząż i podsystem łącząco-

amortyzujący połączony z punktem kotwiczenia; środki te powinny być

tak zaprojektowane i wykonane, aby w przewidywanych warunkach ich

używania droga spadania użytkownika była zminimalizowana w celu

uniknięcia kolizji z przeszkodami, a siła hamowania nie przekraczała

wartości progowej, powyżej której użytkownik mógłby doznać obrażeń

ciała lub nastąpiłoby zerwanie lub pęknięcie któregokolwiek z

elementów, powodując upadek użytkownika;

Środki ochrony indywidualnej, powinny również zapewniać utrzymanie

użytkownika po wyhamowaniu upadku we właściwej pozycji,

umożliwiającej oczekiwanie na udzielenie pomocy.

 Instrukcja dostarczana wraz ze środkami ochrony indywidualnej

chroniącymi przed upadkiem z wysokości powinna zawierać także

informacje o:

1) wymaganiach dotyczących punktu kotwiczenia i minimalnej wolnej

przestrzeni znajdującej się poniżej użytkownika;

2) właściwym sposobie zakładania uprzęży i przyłączania podsystemu

łącząco-amortyzującego do punktu kotwiczenia.

Procedury oceny zgodności

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel

przed wprowadzeniem do obrotu określonego

wzoru środka ochrony indywidualnej

kompletuje dokumentację wymaganą dla

tego środka, w celu ewentualnego

przedstawienia właściwym organom.

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel

przed rozpoczęciem seryjnej produkcji

środków ochrony indywidualnej innych niż

środki o prostej konstrukcji, powinien

przedstawić egzemplarz wzoru środka

ochrony indywidualnej do oceny typu WE, o

której mowa w § 38.

Środki o prostej konstrukcji

Środki przeznaczone do ochrony przed:
1) działaniami czynników mechanicznych, których skutki są

powierzchniowe;

2) środkami czyszczącymi o słabym działaniu i łatwo

odwracalnych skutkach działania;

3) zagrożeniami związanymi z manipulacją gorącymi

przedmiotami, która nie naraża użytkownika na

temperaturę wyższą niż 50°C (323 K) lub też na

niebezpieczne uderzenia;

4) czynnikami atmosferycznymi, bez uwzględniania czynników

wyjątkowych i ekstremalnych;

5) słabymi uderzeniami i drganiami, które nie mają wpływu na

istotne dla życia obszary ciała i których skutki nie mogą

spowodować nieodwracalnych uszkodzeń ciała;

6) światłem słonecznym.

Środki o złożonej konstrukcji

Środki ochrony indywidualnej zaliczane do środków o złożonej

konstrukcji przeznaczone do ochrony przed zagrożeniem życia

lub przed zagrożeniami, które mogą powodować poważne i

nieodwracalne uszkodzenia ciała lub zmiany chorobowe, a

których bezpośrednich skutków działania, według projektanta,

użytkownik nie jest w stanie zidentyfikować w odpowiednim

czasie

5. Do środków ochrony indywidualnej o złożonej konstrukcji

zalicza się:
1) sprzęt ochrony układu oddechowego chroniący przed stałymi

lub ciekłymi aerozolami bądź też drażniącymi,

niebezpiecznymi, toksycznymi lub promieniotwórczymi gazami;
2) sprzęt ochrony układu oddechowego, zapewniający pełną

izolację od atmosfery, łącznie ze sprzętem używanym do

nurkowania;
3) środki zapewniające ograniczoną w czasie ochronę przed

zagrożeniami chemicznymi lub promieniowaniem jonizującym;

Środki o złożonej konstrukcji

4) sprzęt ratowniczy do użytku w środowiskach o wysokiej

temperaturze, których skutki są porównywalne do działania

powietrza o temperaturze 100°C (373 K) lub wyższej i w

których może występować promieniowanie podczerwone,

płomienie lub duże rozpryski roztopionego materiału;

5) sprzęt ratowniczy do użytku w środowiskach o niskiej

temperaturze, których skutki są porównywalne do działania

powietrza o temperaturze -50°C (223 K) lub niższej;

6) środki chroniące przed upadkiem z wysokości;
7) środki chroniące przed zagrożeniami elektrycznymi,

niebezpiecznym napięciem prądu elektrycznego lub takie,

które są używane jako izolatory podczas wykonywania prac

pod wysokim napięciem.

Deklaracja zgodności

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel wystawia dla środków ochrony

indywidualnej deklarację zgodności WE.

Deklaracja zgodności WE potwierdza zgodność środka ochrony indywidualnej z

wymaganiami zasadniczymi. Treść deklaracji zgodności powinna zawierać:

1) nazwę i adres producenta i jego upoważnionego przedstawiciela (jeżeli jest

ustanowiony na obszarze Unii Europejskiej);

2) pełny opis środka ochrony indywidualnej, w szczególności z podaniem nazwy,

typu, numeru seryjnego;

3) oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej jest zgodny z

wymaganiami zasadniczymi oraz z normą zharmonizowaną (podać numer

norm — dla środków ochrony indywidualnej);

4) oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej jest identyczny ze

środkiem ochrony indywidualnej będącym przedmiotem certyfikatu oceny

typu WE (podać numer certyfikatu), wydanego przez jednostkę notyfikowaną

(podać nazwę i dokładny adres jednostki notyfikowanej);

5) oświadczenie, że nowy środek ochrony indywidualnej podlega procedurze pod

nadzorem jednostki notyfikowanej (podać nazwę i adres jednostki

notyfikowanej);

6) miejsce i datę sporządzenia deklaracji;
7) imię i nazwisko osoby upoważnionej do złożenia podpisu w imieniu

producenta albo jego upoważnionego przedstawiciela.

Deklaracja zgodności

W procedurach oceny zgodności na

etapie projektowania i produkcji
środków ochrony indywidualnej
innych niż środki o prostej konstrukcji
uczestniczą jednostki notyfikowane.