PODŁOŻA UŻYWANE DO HODOWLI GRZYBÓW

Grzyby można hodować na wielu różnych rodzajach podłoży.

Podłoża te mogą być płynne lub stałe. Stałość może być ich cechą

naturalną, np. krojonych ziemniaków lub marchwi itp., albo też nadaną

przez dodatek substancji powodującej zestalenie lub zgalaretowacenie

pożywki. Grzyby wymagające podłoży stałych hodowane są prawie

wyłącznie na pożywkach zawierających 1,5-2% agaru w stosunku

wagowym. Z powodu dużej różnorodności wymagań pokarmowych

grzybów skład tych pożywek może być poza tym różny. Wiele pospolicie

występujących pleśni rośnie dobrze na każdej substancji organicznej,

podczas gdy inne grzyby, np. niektóre gatunki Phytophthora, wymagają

obecności określonych aminokwasów zawartych tylko w niektórych

substratach, takich jak fasola półksiężycowa (P. lutantus), a pasożyty

bezwzględne (obligatoryczne), jak mączniaki prawdziwe i inne grzyby,

nie mogą być w ogóle hodowane na pożywkach ani naturalnych, ani

syntetycznych.

Podział pożywek ze względu na pochodzenie składników

NATURALNE

PÓŁSYNTETYCZNE

SYNTETYCZNE

EKSTRAKTY ROŚLINNE

 EKSTRAKTY DROŻDŻOWE

WADY

► zmienny skład

►nieznany dokładny skład

Wszystkie składniki

z wyjątkiem jednego lub dwóch

są dokładnie znane

Dokładnie znany

skład chemiczny

ZASADY IZOLACJI

1.

Jeżeli diagnoza uwzględniająca objawy chorobowe wskazywać będzie, iż

przyczyną choroby mogą być grzyby, a objawy chorobowe będą typowe dla

znanych chorób grzybowych, np. rdze,

mączniaki prawdziwe oraz

mączniaki rzekome z rodzaju Perenospora, to gatunek patogena

oznaczyć można po wykonaniu preparatu mikroskopowego z porażonych

tkanek rośliny zawierających oznaki etiologiczne, tj. formy rozwojowe

grzyba, zwłaszcza zarodnikowanie. Wyżej wymienione organizmy grzybowe

(obligatoryczne pasożyty) mogą być hodowane wyłącznie na żywych

roślinach, a więc rozdzielanie mieszanin gatunków lub biotypów możliwe

jest wyłącznie przy zastosowaniu odpowiedniego gatunku rośliny

żywicielskiej!!!

2.

Gdy brak jest oznak etiologicznych grzyba, należy porażone organy roślin

inkubować w wilgotnej komorze do czasu wytworzenia się na nich

zarodników.

3.

Przy braku zarodnikowania i objawach wykluczających jako

przyczynę choroby bezwzględne pasożyty roślin,

konieczne jest

przeprowadzenie izolacji sprawcy z chorych organów na sztuczne podłoża

(zwykle pożywki zestalone agarem) i doprowadzenie do jego zarodnikowania

w kulturach, celem oznaczenia czynnika chorobotwórczego.

Chore organy roślin, z których przeprowadzona

zostanie izolacja, należy oczyścić na sucho lub umyć, aby

usunąć z nich cząstki mechaniczne (gleba, piasek), a

następnie odkazić je powierzchniowo. Najczęściej w tym celu

stosowany jest podchloryn sodu i alkohol etylowy.

w tym celu

-1-

Gdy objawom porażenia roślin towarzyszą dobrze rozwinięte

oznaki etiologiczne, zwłaszcza różne formy zarodnikowania, przeprowadza

się

izolację bezpośrednią

, która polega na przeniesieniu zarodników od

razu z odkażonego organu rośliny na pożywkę.

Gdy oznaki etiologiczne na porażonym substracie są słabo

rozwinięte, ledwie widoczne i trudne do wypreparowania albo ich

brak, należy wykonać

izolację

określoną jako

pośrednia

, która

polega na wyłożeniu odkażonych skrawków porażonych roślin na

pożywkę. Wybierane są fragmenty porażonych roślin o dobrze

rozwiniętych objawach, ale niezbyt przesuszone lub przegniłe.

Z nich krojone są skrawki obejmujące porażoną tkankę, którą patogen

już przerasta lub w której się rozwija, ale nie zdołał jej jeszcze zabić.

Skrawki pobierane z obrzeża, smug i innych typów uszkodzeń

najbardziej nadają się do izolowania z nich patogena, gdyż zawierają

fragmenty tkanki żywej z aktywnie rosnącym w niej grzybem, co

ułatwia izolację patogena na pożywce bez zanieczyszczeń. Optymalna

wielkość skrawków wynosi 2-3 mm

2

powierzchni lub 3-5 mm długości.

Izolację należy przeprowadzać osobno z każdej rośliny, gdyż różne

patogeny, zwłaszcza wywołujące niespecyficzne objawy, mogą

spowodować symptomy niemożliwe do odróżnienia, a oprócz tego

pewne schorzenia są powodowane przez kompleks patogenów. Każda

izolacja powinna być wykonana co najmniej w dwóch powtórzeniach

(szalkach, probówkach, kolbach).

następnie

-2-

PODŁOŻA NATURALNE

Krojone ziemniaki

Pożywka ryżowa

Pędy łubinu

Wyciąg z nasion konopi

Pożywka agarowo-śliwkowa

Pożywka agarowa z mąką kukurydzianą

Pożywka agarowo-jabłkowa

Pożywka agarowa z mąką owsianą

Pożywka agarowa z mąką owsianą (Johnson i wsp. 1959)

Pożywka agarowo-ziemniaczana z glukozą

Pożywka agarowo-brzeczkowa

PODŁOŻA SYNTETYCZNE

Pożywka Czapka

Pożywka syntetyczna kwaśna

Agar peptonowo-glukozowy z różem bengalskim i streptomycyną lub
aureomycyną (Johnson)

Syntetyczna pożywka płynna do hodowli Phytophthora infestans

Agar wodny

PODŁOŻA PÓŁSYNTETYCZNE

Pożywka Czapka z agarem i brzeczką

Pożywka Czapka z agarem i ekstraktem drożdży

Roztwór agarowy Leoniana

Pożywka agarowo-ziemniaczana z glukozą

Zdezynfekowane powierzchniowo, umyte i obrane ziemniaki kroimy drobno.

200g pokrojonych ziemniaków gotujemy w 1 litrze wody destylowanej na
łaźni wodnej

przez godzinę. Po przecedzeniu dodajemy 20g glukozy (dla niektórych
grzybów-sacharozy) i 15-20g agaru i filtrat sterylizujemy przez 15min. przy
ciśnieniu 0,5 atm.

Pożywka ta nadaje się głównie do hodowli grzybów patogenicznych dla
roślin, ale dobrze

rośnie na niej również wiele bakterii.

Ćwiczenie laboratoryjne nr 1 (Ochrona Środowiska 2006/2007)

Grupa:…….

Data: 18. 04.
2007 r.

Imię i nazwisko:

1.

……………………………………………………………..

.

2.

……………………………………………………………..

3.

……………………………………………………………..

Diagnoza choroby: ……………………………………………………..

………………………................

Sprawca:

…………………………………………………………………………………………………….

Metoda izolacji:

………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie wyboru metody:

………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………….

Opis substratu:

…………………………………………………............................................................

………………………………………………………………………………………………………………….

Podłoże hodowlane:

……………………………………………………………………………………….

nr płytek Petriego (oznaczenie):

…………………………………………………………………………

Aktywność i zaangażowanie grupy:
…………………………............................................................

Staranność wykonania izolacji:
……………………………………………………………………………

Stopień trudności:
…………………………………………………………………………………………..

Ogólna ocena:
……………………………………………………………………………………………….

Inne uwagi:
……………………………………………………………………………………………..