System płatniczy w

Polsce

Katarzyna Adamek

Nr albumu 35948

Pojęcie systemu

płatniczego

• Zestaw instrumentów płatniczych,

procedur bankowych oraz najczęściej
międzybankowych systemów transferu
funduszy (systemów płatności)
wykorzystywanych do zapewnienia
obiegu pieniądza w obrębie danego
obszaru geograficznego, którym
zazwyczaj jest jeden kraj (krajowy
system płatniczy),

Najważniejsze podmioty

systemów płatności:

• NBP- Narodowy Bank Polski
• KIR- Krajowa Izba Rozliczeń SA
• KDPW-Krajowy Depozyt

Papierów Wartościowych

• KPWiG- – Komisja Papierów

Wartościowych i Giełd

Systemy rozliczeń w Polsce

•ELIXIR

-funkcjonujący w ramach KIR

międzybankowy system pośredniczący w
elektronicznej wymianie komunikatów o
zleceniach płatniczych oraz wierzytelnościach.
Jest to system rozrachunku netto, w którym
zlecenia wystawiane do zaksięgowania na
rachunkach banków są rezultatem kompensaty
wzajemnych należności i zobowiązań banków,
wynikających z indywidualnych zleceń klientów.

•SORBNET-

system rozliczeniowy do

rozliczeń

wysokokwotowych

,

prowadzony

przez NBP. System SORBNET obsługuje
rachunki bieżące banków prowadzone w
NBP do rozliczeń międzybankowych.
Należy do klasy systemów RTGS (ang.
Real Time Gross Settlement) czyli
umożliwiających rozliczenia hurtowe w
czasie rzeczywistym.

•SORBNET-EURO

-system

rozrachunku brutto w czasie
rzeczywistym obsługujący
rachunki bankowe, prowadzone w
Centrali NBP, w którym
dokonywane są rozrachunki
międzynarodowe w euro.

•SYBIR

-polski system rozliczeń

międzybankowych oparty na
dokumentach papierowych.
Rozwożeniem dokumentów zajmowała
się Krajowa Izba Rozliczeniowa. System
został zamknięty w roku 2004. Obecnie
rozliczenia międzybankowe odbywają się
wyłącznie drogą elektroniczną (system
ELIXIR).

Główne etapy rozwoju

polskiego systemu płatniczego

ELIXIR

Płatności dotyczące opracji

miedzybankowych w zł

Płatności klientowskie w

złotych

SORBNET

elektroniczne

papierowe

papierowe

elektroniczne

do

kwietnia 1993 r.

----

stary system rozrachunków

międzybankowych w NBP

-------

kwiecień 1993-

marzec 1994

-----

SORB

SYBIR

stary system rozrachunków

międzybankowych w NBP

kwiecień 1994 r. –

czerwiec 1994 r.

--------

SORB

SYBIR

ELIXIR

stary system rozrachunków

międzybankowych w NBP

lipiec 1994 r. –

marzec 1996 r.

-----

SORB

SYBIR

ELIXIR

marzec 1996 r.–

luty 1998 r.

------

SORBNET

SYBIR

ELIXIR

marzec 1998 r. –

czerwiec 2000 r.

SORBNET

----

SYBIR

ELIXIR

lipiec 2000 r. –

czerwiec 2004 r.

SORBNET

----

SYBIR

ELIXIR

SORBNET

od listopada

2004r.

SORBNET

ELIXIR

----

----

ELIXIR

SORBNET

Cel polskiego systemu

płatniczego

• Celem polskiego systemu płatniczego jest zapewnienie

społeczeństwu powszechnych usług płatniczych na

najwyższym możliwym poziomie, biorąc pod uwagę w

szczególności opłacalny ekonomicznie dostęp

społeczeństwa do różnorodnych i nowoczesnych

instrumentów płatniczych oraz efektywność,

konkurencyjność i bezpieczeństwo rozliczających je

krajowych systemów płatności, uwzględniając konieczne

dostosowywanie polskiej infrastruktury płatniczej i zasad

funkcjonowania systemu płatniczego do wymagań

współpracy i integracji europejskiej.

Działania do osiągnięcia

celu

• poprawa efektywności i bezpieczeństwa

krajowej infrastruktury płatniczej

• zwiększenie zakresu obrotu

bezgotówkowego

• zapewnienie konsumentom dostępu do

szerokiej gamy instrumentów

płatniczych i usług, w tym w obrocie

transgranicznym

• działania związane z rynkiem kart

płatniczych

• kontynuowanie i usprawnianie

działań nadzorczych nad różnymi
elementami systemu płatniczego,

• aktywny udział i bieżące śledzenie

prac nad projektem dyrektywy o
usługach płatniczych na rynku
wewnętrznym (New Legal
Framework) oraz wprowadzenie do
prawa polskiego odpowiednich do
rozwiązań europejskich przepisów
prawnych

Zalety polskiego systemu

płatniczego

• Szybka, efektywna i bezpieczna

infrastruktura rozliczeniowa

zarówno w zakresie płatności

wysokokwotowych, jak i

detalicznych;

• Jeden z najszybszych w Europie

cykli rozliczeniowych dla płatności

detalicznych obsługiwanych przez

KIR S.A.

• Uznanie systemu ELIXIR za system

płatności systemowo ważny (SIPS) i
spełnienie przez KIR S.A. wszystkich
wymagań dla SIPS

• Powiązanie krajowej infrastruktury

płatniczej z paneuropejskimi
systemami TARGET i STEP2

• Wyodrębnienie w ramach NBP

instytucjonalnego nadzoru nad
systemami płatności oraz systemami
autoryzacji i rozliczeń, prowadzonymi
przez niebankowych agentów
rozliczeniowych

• Wprowadzenie w sektorze bankowym

obligatoryjnego standardu NRB,
opartego na standardzie IBAN

Wady polskiego systemu

płatniczego

• Dominacja płatności gotówkowych nad

bezgotówkowymi

• Niski poziom wykorzystania poleceń zapłaty oraz

kart płatniczych w transakcjach bezgotówkowych

• Niski udział płatności bezgotówkowych

dokonywanych przez klientów w sposób
elektroniczny

Bibliografia

• „Strategia rozwoju systemu

płatniczego i obrotu

bezgotówkowego w Polsce”

-

wystąpienie Adama Tochmańskiego w

dniu 21 marca 2006 r.

,

• System płatniczy w Polsce 2008 r.

• www.wikipedia.pl

• www.nbp.pl