OSTRE ZAPALENIE

WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

WYROSTEK ROBACZKOWY

U człowieka wyrostek ma postać ślepo zakończonej cewki o

zmiennej

długości,

najczęściej

8-10

cm,

rzadko

przekraczającej 20 cm. Leży w prawym dole biodrowym, lecz

jego dokładne położenie jest wysoce zmienne osobniczo.

Bardzo często swobodnie zwisa do miednicy mniejszej (tzw.

wyrostek miedniczny). Niekiedy leży w dole biodrowym,

często w bezpośrednim sąsiedztwie talerza kości biodrowej.

Najczęściej wyrostek układa się między pętlami jelitowymi.

Rzadziej położony jest za kątnicą lub przebiega obok niej

(tzw. wyrostek zakątniczy lub typu wstępującego). Błona

śluzowa wyrostka pokryta jest nabłonkiem walcowatym

jednowarstwowym i posiada gruczoły jelitowe oraz liczne

skupiska tkanki limfatycznej w postaci grudek chłonnych .

Wyrostek posiada silnie rozwiniętą warstwę mięśniową.

Pokrywa

go

otrzewna

tworząca

krezkę

wyrostka

robaczkowego. Wyrostek unaczyniony jest przez tętnicę

wyrostka robaczkowego odchodzącą od tętnicy krętniczo-

okrężniczej. Obok tętnicy między blaszkami krezki biegnie

żyła wyrostka robaczkowego, prowadząca krew do żyły

krezkowej górnej. Unerwienie pochodzi z pnia współczulnego

i z nerwu błędnego.

TROCHĘ HISTORII

 Ostre zapalenie wyrostka

robaczkowego opisane zostało po raz

pierwszy na świecie w 1886 r. przez

amerykańskiego chirurga Reginalda

Hebera Fitza, który wprowadził

również dla tej choroby łacińską

nazwę appendicitis. Natomiast inny,

również amerykański, chirurg Charles

McBurney opisał trzy lata później

punkt największej bolesności jamy

brzusznej w przebiegu ostrego

zapalenia wyrostka robaczkowego

nazywany do tej pory punktem

McBurneya.

EPIDEMIOLOGIA

Zapalenie wyrostka robaczkowego jest

procesem, który występuje u osób w

każdym wieku, najczęściej jednak między

10 a 30 rokiem życia. Dotyczy zarówno

kobiet, jak i mężczyzn. Przyczyną zapalenia

wyrostka robaczkowego jest najczęściej

zatkanie światła, najczęściej kałem.

Zatkanie światła prowadzi do rozdęcia i

ropnia, a następnie zakrzepów,

niedokrwistości, zgorzeli i przedziurawienia.

Rzadkimi przyczynami zamknięcia światła

mogą być pasożyty, ciała obce, a u dzieci

przerost tkanki chłonnej.

ROZPOZNANIE

Jest zazwyczaj łatwe, zdarzają się jednak przypadki

nietypowe. Początkowo chory odczuwa ogólny ból

brzucha, często określa to jako ból wokół pępka lub w

nadbrzuszu. Po kilku godzinach ból umiejscawia się po

prawej stronie podbrzusza. W tym też czasie chory

odczuwa wstręt do jedzenia, mdłości i w większości

przypadków wymiotuje. Osłuchiwaniem brzucha

stwierdza się prawidłową perystaltykę lub w

zaawansowanej chorobie- ciszę. Dotykiem stwierdza

się bolesność w punkcie McBurneya. Stwierdza się

też obronę mięśniowa w prawym podbrzuszu, a przy

uciśnięciu i nagłym puszczeniu występuje objaw

otrzewnowy Blumberga. Objaw Rowsinga wywołuje

się przez uciśnięcie szeroko dłonią lewej połowy

brzuch, wyzwala to ból po prawej stronie w miejscu

wyrostka. W badaniu per rectum stwierdza się

bolesność po prawej stronie. U kobiet wskazane jest

także wykonanie badania ginekologicznego.

BADANIE FIZYKALNE

*Osłuchiwaniem brzucha stwierdza się prawidłową
perystaltykę lub w zaawansowanej chorobie- ciszę.
*Dotykiem stwierdza się bolesność w punkcie
McBurneya.
*Stwierdza się też obronę mięśniowa w prawym
podbrzuszu, a przy uciśnięciu i nagłym puszczeniu
występuje objaw otrzewnowy Blumberga.
*Objaw Rowsinga wywołuje się przez uciśnięcie
szeroko dłonią lewej połowy brzuch, wyzwala to ból po
prawej stronie w miejscu wyrostka.
*W badaniu per rectum stwierdza się bolesność po
prawej stronie.
*U kobiet wskazane jest także wykonanie badania
ginekologicznego.

BADANIA DODATKOWE

*Badania laboratoryjne. Hematokryt

może być lekko podwyższony wskutek

odwodnienia spowodowanego wymiotami i

nie przyjmowaniem płynów. Liczba białych

krwinek jest prawie zawsze podwyższona.

U około 20% chorych w moczu pojawia się

białko, niekiedy krwinki czerwone.
*Badanie rentgenowskie nie wnosi nic

do potwierdzenia rozpoznania zapalenia

wyrostka. Może wykazać obecność innych

chorób dających ostre objawy brzuszne,

takich jak niedrożność jelit, kamica

żółciowa, nerkowa, perforacja wrzodu.
*USG jamy brzusznej

OBJAWY

-ból w okolicy pępka rozszerzający się

na całą jamę brzuszną (punkt

McBurneya),
-nudności,
-wymioty,
-Podwyższona temperatura ciała do

38-39 stopni Celsjusza,
-Tachykardia, ok. 120 ud./ min.;

OBJAWY NIETYPOWE

Występują u dzieci, u osób w

podeszłym wieku, u osób, u których

wyrostek robaczkowy usytuowany

jest w innym miejscu, np. blisko

moczowodów, pozakątniczo lub

kątnica ma wysokie ułożenie.

PUNKT MCBURNEYA

Znajduje się w połowie odległości

między pępkiem a kolcem

górnym przednim kości

biodrowej. Miejsce bolesności w

zapaleniu wyrostka

robaczkowego.

LECZENIE

Operacja ostrego wyrostka robaczkowego

jest łatwa i nie obciążona powikłaniami we

wczesnym okresie choroby. Natomiast

opóźnienie wykonania operacji może

prowadzić do bardzo ciężkich powikłań.

Dlatego należy decydować się na operację

także wtedy, gdy istnieje podejrzenie

zapalenia przy niepełnym zespole

objawów.

Lepiej operować chorego niepotrzebnie,

niż przeoczyć potrzebę operacji wyrostka

robaczkowego.

PRZYGOTOWANIE DO

OPERACJI

1. Przetaczanie dożylnie płynu Ringera lub innego

roztworu fizjologicznego, tak aby odtworzyć
diurezę ponad 100 ml/ h,

2. Wprowadzenie zgłębnika żołądkowego i

odessanie zawartości żołądka, aby zapobiec
wymiotom w czasie znieczulenia. U chorych,
którzy nie pili i nie jedli, żołądek może zawierać
treść cofającą się antyperystaltycznie z jelit.

3. Podanie dożylnie antybiotyków, aby zapobiec

powikłaniom otrzewnowym i rozwojowi
zakażenia rany ( cefalosporyny, aminoglikozydy,
klindamycyna lub metronidazol- drobnoustoje
Gram-ujemne i beztlenowe).

4. Jeśli rozpoznanie i decyzja o operacji jest

ustalona można choremu podać leki
przeciwbólowe.

RODZAJE OPERACJI

(appendektomia)

*METODA TRADYCYJNA.Przez
otwarcie jamy brzusznej cięciem
skośnym McBurneya lub cięciem
przyprostnym. Blizna pozostaje na
całe życie.
*METODA LAPARASKOPOWA.

Wyrostek w ostrym
zapaleniu – przekrój
podłużny

POSTĘPOWANIE

POOPERACYJNE

*Po usunięciu wyrostka stosuje się antybiotyk, aby

nie doszło do zakażenia rany. Pooperacyjnie przez

kilka dni stosuje się antybiotyki skuteczne w walce z

bakteriami Gram-ujemnymi i beztlenowymi.
*Po operacji pacjent pozostaje na diecie ścisłej do

momentu ruszenia perystaltyki jelit. Najczęściej w 1-

2 dobie po operacji otrzymuje początkowo płyny,

następnie zwykłą dietę.
*Wskazane są ćwiczenie przeciwzakrzepowe,

wczesne wstawanie z łóżka, głębokie oddechy i

kaszel.
*W przypadkach niepowikłanych pacjenci są

wypisywani do domu w 3-4 dobie po operacji, a szwy

usuwa się po 7-10 dniach. *Przez około 3 miesiące

po operacji należy unikać znacznych wysiłków

fizycznych w celu uniknięcia rozwoju przepukliny

pooperacyjnej.

POWIKŁANIA

Wyrostek robaczkowy, w wyniku

toczącego się stanu zapalnego może

ulec perforacji, jeżeli pacjent zgłosi się

do lekarza zbyt późno w czasie

narastających objawów i

zaawansowanego procesu zapalnego.

1. NACIEK OKOŁOWYROSTKOWY
( PLASTRON)
Objawy:
-przesuwalny guz w prawym podbrzuszu,
-guz żywo bolesny, po około 4 dniach
niebolesny,
-z wywiadu-wymioty, nudności, gorączka,
utrata apetytu, ból utrzymujący się już od
wielu dni,
Leczenie:
Zachowawcze-polegające na leczeniu
spoczynkowym, dietetycznym (dieta
bezbłonnikowa) i antybiotykoterapii.
Po leczeniu guz ulega zmniejszeniu,
choremu zaleca się usunięcie wyrostka po
kilku miesiącach.

2. ROZLANE ZAPALENIE OTRZEWNEJ
Objawy:
- rozlany ból brzucha nasilający się zwłaszcza przy ruchu i kaszlu,
- objaw Blumberga,
-wzmożone napięcie mięśni prostych brzucha określane jako „brzuch
deskowaty”,
- „cisza” w jamie brzusznej-zatrzymanie gazów i stolca, brak ruchów
perystaltycznych w osłuchiwaniu, mogą być słyszalne cechy
przelewania w jelitach,
-wymioty, nudności,
-suchy, obłożony język jako wyraz utraty płynu pozakomórkowego i
rozwijającej się hipowolemii,
- powiększony obwód brzucha- późny objaw pojawiający się na skutek
rozdęcia pętli jelitowych i gromadzenia się wysięku w jamie
otrzewnowej,
* OBJAWY OGÓLNE: tachykardia, przyspieszony oddech, obniżone
ciśnienie tętnicze krwi, skąpomocz, następnie bezmocz, zaostrzone
rysy twarzy- „twarz Hipokratesa”, potliwość, zgięcie kończyn w
stawach kolanowych i biodrowych,
Leczenie:
Podstawą jest wyrównanie niedoborów wodno-elektrolitowych i
kwasowo- zasadowych. Operacja w trybie nagłym po wcześniejszym
krótkotrwałym ale intensywnym przygotowaniu chorego, polega na
otwarciu jamy brzusznej, usunięciu zmienionego zapalnie wyrostka
robaczkowego, oczyszczeniu i wypłukaniu jamy otrzewnowej z treści
ropnej i pozostawieniu drenu w loży po usuniętym wyrostku.
Antybiotykoterapia.

3. ZAKAŻENIA RAN po operacji wyrostków
zdarzają się często. Jeśli 5 dni po operacji
pojawia się wysoka gorączka, trzeba
podejrzewać istnienie ropnia. Częstym
umiejscowieniem ropnia jest zatoka
Douglasa. Badaniem przez odbytnice można
wyczuć bolesne wypuklenie przedniej ściany
odbytnicy, które nakłuwa się bardzo grubą
igłą i drenuje po nacięciu. Ropień może
także znajdować się w przestrzeni
podwątrobowej i podprzeponowej. Obecność
tych ropni wykrywa USG, za pomocą której
można dokonywać nakłucia i opróżnienia
ropnia.
Przetoki zewnętrzne z kikuta wyrostka
ulegają samoistnemu wyleczeniu, jeśli nie
ma upośledzenia drożności jelita grubego.

PRZEWLEKŁE I NAWRACAJĄCE

ZAPALENIE WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

Wielu chorych zgłasza się z powodu

powtarzających się bólów w okolicy

prawego podbrzusza. Jeśli nie towarzyszą

temu ostre objawy ze strony przewodu

pokarmowego, gorączka i tachykardia a

przede wszystkim miejscowa bolesność,

należy poszukiwać innej przyczyny bólu.

Dawniej wykonywano wiele operacji z

powodu przewlekłego zapalenia wyrostka

robaczkowego, dzisiaj tych operacji

prawie nie przeprowadza się, a wielu

chirurgów twierdzi, że przewlekłe

zapalenie wyrostka robaczkowego nie

występuje.

MODEL OPIEKI

PIELĘGNIARSKIEJ NAD

CHORYM Z OSTRYM

ZAPALENIEM WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

PRZYGOTOWANIE DO

ZABIEGU OPERACYJNEGO

polega na:

*Udzielaniu przez lekarza informacji na temat leczenia: zabieg metoda

laparoskopową lub tradycyjną i znieczulenia,
*Uzyskaniu pisemnej zgody na zabieg operacyjny,
*Założeniu sondy do żołądka w celu opróżnienia go, jeżeli nie upłynęło

minimum 6 h od ostatniego posiłku i chory nie wymiotuje,
*Podaniu antybiotyku przed zabiegiem operacyjnym w ramach

profilaktyki okołooperacyjnej zgodnie z kartą zleceń,
*Podaniu środka przeciwbólowego zgodnie z karta zleceń, gdy decyzja o

zabiegu jest podjęta,
*Wykonaniu pozostałych czynnościach przygotowawczych, zgodnie z

procedura przygotowania pacjenta w trybie nagłym do zabiegu

operacyjnego, z wyjątkiem oczyszczania jelita grubego.
*Chory po zabiegu operacyjnym przewieziony jest z bloku operacyjnego

na oddział. Przyjmuje w łóżku najczęściej pozycję półwysoką na grzbiecie.

Pielęgniarka wykonuje czynności zgodnie z kartą pooperacyjną i

podejmuje działania pielęgnacyjne, zapobiegające powikłaniom

pooperacyjnym.

PROBLEM ZDROWOTNY 1
Ból w jamie brzusznej spowodowany stanem zapalnym.
Cel opieki: zmniejszenie bólu
Plan działania:
-przeprowadzenie wywiadu z pacjentem w zakresie
umiejscowienia, rodzaju i charakteru bólu,
- nawiązanie kontaktu z chorym i zachęcenie go do współpracy,
- informowanie pacjenta o wykonywanych czynnościach i
wyjaśnienie celów zabiegu,
-współudział w wykonywanym przez lekarza badaniu fizykalnym,
-pomoc w przyjęciu pozycji: *leżącej na plecach: tułów i kończyny
dolne ułożone są w linii prostej, głowa położona na kozetce ;* z
kończynami górnymi ułożonymi wzdłuż ciała; *z odsłoniętymi
powłokami brzusznymi od wyrostka mieczykowatego do połowy
wzgórka łonowego; * z nogami lekko ugiętymi w stawach
kolanowych, aby zmniejszyć napięcie mięśniowe jamy brzusznej,
-obserwacja intensywności bólu, jego rodzaju i umiejscowienia,
-wyjaśnienie choremu mechanizmu powstawania bólu,
-stosowanie okładu wysychającego lub zimnego okładu żelowego
na powłoki brzuszne, zmniejszającego ból i stan zapalny,
-stosowanie leków przeciwbólowych zgodnie z zaleceniem
lekarza.

PROBLEM ZDROWOTNY 2
Możliwość wystąpienia odwodnienia z powodu wymiotów i stosowania
diety ścisłej.
Cel opieki: Wczesne wykrycie objawów w celu niedopuszczenia do
odwodnienia i zapewnienie bezpieczeństwa choremu.
Plan działania:
-przeprowadzenie wywiadu: czas, miejsce, rodzaj wymiotów, niechęć
do spożywania posiłków, rodzaj ostatniego posiłku,
-obserwacja ilości, rodzaju wymiotów i udokumentowanie ,
-zabezpieczenie chorego podczas wymiotów przed zabrudzeniem i
zachłyśnięciem: ułożenie chorego w pozycji wysokiej, dostarczenie
miski nerkowatej, ligniny, kubka z przegotowaną wodą do płukania
ust,
-wyjaśnienie konieczności utrzymania diety ścisłej,
-obserwacja cech odwodnienia pacjenta: obserwacja skóry, błon
śluzowych jamy ustnej, diurezy i udokumentowanie,
-prowadzenie bilansu wodnego,
-podjęcie działań terapeutycznych zgodnie z indywidualną kartą
zleceń: pobranie krwi, oznaczenie grupy krwi, czynnika Rh, poziomu
elektrolitów ze względu na zaburzenie poziomu potasu i sodu,
hematokrytu podwyższonego z powodu wymiotów i nie przyjmowania
płynów doustnie,
-założenie dostępu żylnego,
-podanie płynów w kroplowym wlewie dożylnym w celu uzupełnienia
płynów, elektrolitów i osiągnięcia prawidłowej diurezy na zlecenie
lekarza,

PROBLEM ZDROWOTNY 3
Gorączka w wyniku reakcji obronnej organizmu
spowodowana ostrym zapaleniem wyrostka
robaczkowego.
Cel opieki: Obniżenie gorączki.
Plan działania:
-uzyskanie informacji od kiedy utrzymuje się
gorączka,
-pomiar temperatury ciała i udokumentowanie,
-zastosowanie okładu chłodzącego, zimnego
kompresu żelowego lub worka z lodem na czoło,
po obu stronach szyi, w pachwinach do momentu
podania środka przeciwgorączkowego,
-dostarczenie pacjentowi suchej, czystej bielizny,
okrycie go,
-zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w
sali(temperatura ok. 20 stopni Celsjusza,
wilgotność powietrza ok. 70%).

PROBLEM ZDROWOTNY 4
tachykardia spowodowana zaburzeniami
gospodarki wodno-elektrolitowej i gorączki.
Cel opieki: Zwolnienie akcji serca i
zapewnienie bezpieczeństwa.
Plan działania:
-Ocena czynności życiowych chorego: pomiar
RR, tętna, temperatury i udokumentowanie,
-pozostawienie chorego w pozycji leżącej,
-oznaczenie poziomu elektrolitów we krwi na
zlecenie lekarza,
-podanie środków farmakologicznych zgodnie
z kartą zleceń: uzupełnienie płynów,
elektrolitów, podanie środków
przeciwgorączkowych.

PROBLEM ZDROWOTNY 5
Niepokój z powodu nagłej hospitalizacji i proponowanego
leczenia chirurgicznego.
Cel opieki: Zmniejszenie niepokoju.
Plan działania:
-Okazanie pacjentowi życzliwości i wsparcia,
- Wykonanie przez pielęgniarkę czynności pielęgnacyjnych w
sposób zdecydowany, zapewnienie bezpieczeństwa,
-Przeprowadzenie rozmowy wyjaśniającej przyczynę
hospitalizacji,
-Przygotowanie chorego do badań diagnostycznych,
wyjaśnienie celu badania, sposobu wykonania i postępowanie
po badaniu,
-Wyjaśnienie celu i sposobu wykonania zabiegów przed
operacją
-Umożliwienie pacjentowi kontaktu z lekarzem, rodziną,
osobami znaczącymi,
-Rozmowa z lekarzem na temat konieczności leczenia
operacyjnego.

PROBLEM ZDROWOTNY 6
Możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno-
elektrolitowej w wyniku zabiegu operacyjnego w leczeniu
ogólnym w obrębie jamy brzusznej.
Cel opieki: Zapobieganie zaburzeniom gospodarki
wodno-elektrolitowej.
Plan działania:
-Prowadzenie bilansu wodnego,
-Utrzymanie diety ścisłej w dniu zabiegu operacyjnego,
uzupełnianie płynów infuzyjnych i elektrolitów zgodnie z
kartą pooperacyjną,
-Zastosowanie diety płynnej w pierwszym dniu po
zabiegu, chory może pić płyny obojętne, część płynów
uzupełniana jest wlewem dożylnym zgodnie z kartą
zleceń,
Rozszerzenie diety po przywróceniu perystaltyki jelit i
wprowadzenie posiłków lekko strawnych,
-Obserwacja perystaltyki jelit: odchodzenie gazów,
wydalanie stolca i udokumentowanie w karcie3
gorączkowej.

PROBLEM ZDROWOTNY 7
Ograniczenie poruszania się z powodu osłabienia po zabiegu
operacyjnym.
Cel opieki: zaspokojenie potrzeby ruchu.
Plan opieki:
-współdziałanie w rehabilitacji pacjenta: w dobie zabiegu
operacyjnego wykonywanie pod kierunkiem fizykoterapeuty a
później pielęgniarki ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń czynnych
kończyn górnych i dolnych,
-współdziałanie w pionizacji chorego. Po zabiegu laparoskopowym
chory wstaje wieczorem. Chory operowany metodą tradycyjną
może czuć się na siłach przyjąć pozycję stojącą. W pierwszym
dniu po zabiegu operacyjnym pacjent powinien po raz pierwszy
przejść do toalety z pomocą pielęgniarki, a następnie już
samodzielnie (uzależnione jest to od wieku, stanu chorego przed
zabiegiem i chorób współistniejących),
-zwrócenie uwagi na przyjmowanie przez chorego wyprostowanej
sylwetki
-współdziałanie w wykonywaniu ćwiczeń oddechowych i ćwiczeń
czynnych w następnych dniach po zabiegu,
-informowanie chorego o oszczędnym trybie postępowania.

ZALECENIA PRZY WYPISIE

1. Zgłoszenie się do kontroli w celu usunięcia

szwów w dniu podanym przez lekarza.

2. Obserwowanie rany operacyjnej: czy brzegi nie

są zaczerwienione.

3. Po kąpieli pod prysznicem- a nie w wannie-

założenie jałowych opatrunków na ranę.

4. Obserwowanie temperatury ciała: jeżeli wystąpi

gorączka należy szybciej zgłosić się do lekarza.

5. Spożywanie posiłków lekkostrawnych, nie

wzdymających.

6. Ograniczenie podnoszenia ciężkich przedmiotów

przez ok. 3 miesiące, żeby zapobiec

powstawaniu przepukliny w miejscu rany

pooperacyjnej.

7. Stosowanie się do zaleceń lekarskich podanych

w karcie informacyjnej otrzymanej w dniu

wypisania ze szpitala.

MODEL OPIEKI

PIELĘGNIARSKIEJ NAD

CHORYM Z NACIEKIEM

OKOŁOWYROSTKOWYM

PROBLEM ZDROWOTNY 1
Ból w prawym podbrzuszu spowodowany
naciekiem zapalnym obejmującym tkanki
otaczające wyrostek.
Cel opieki: Zmniejszenie bólu.
Plan działania:
-ułożenie pacjenta w pozycji dla niego dogodnej,
-podwyższenie progu bólowego,
-stosowanie diety kleikowej po konsultacji z
dietetykiem,
- poinformowanie chorego o konieczności
pozostania w łóżku,
-zastosowanie na powłoki brzuszne okładu
wysychającego lub zimnego okładu żelowego
zmniejszającego ból i stan zapalny,
-zastosowanie środków przeciwbólowych zgodnie z
kartą zleceń,
-podawanie antybiotyku zgodnie z kartą zleceń.

PROBLEM ZDROWOTNY 2
Gorączka w wyniku ogólnego odczynu
organizmu na ograniczony naciek zapalny
tkanek otaczających wyrostek.
Cel opieki: Zmniejszenie gorączki.
Plan działania:
-pozostanie pacjenta w łóżku,
-kontrola temperatury, tętna i oddechu oraz
udokumentowanie w karcie gorączkowej,
-podanie środków przeciwgorączkowych,
antybiotyku zgodnie z kartą zleceń,
-zapewnienie choremu lekkiego okrycia,
zmiany bielizny pościelowej i osobistej w razie
potrzeby.

PROBLEM ZDROWOTNY 3
Ograniczenie poruszania się z powodu
leczenia spoczynkowego.
Cel opieki: zapewnienie poczucia
bezpieczeństwa i zaspokajanie potrzeb.
Plan działania:
-pomoc choremu w przemieszczaniu się do
toalety, łazienki,
-zapobieganie odparzeniom, zapaleniu płuc,
-pomoc w organizowaniu czasu wolnego
choremu,
-ułatwienie kontaktu chorego z rodziną,
osobami znaczącymi,
-okazanie gotowości do pomocy, jeżeli chory
tego potrzebuje.

MODEL OPIEKI

PIELĘGNIARSKIEJ NAD

CHORYM Z ROZLANYM

ZAPALENIEM OTRZEWNEJ

PROBLEM ZDROWOTNY 1
Stan zagrożenia życia z powodu narastających objawów
wstrząsu hipowolemicznego i stanu toksycznego w przypadku
rozlanego zapalenia otrzewnej na skutek perforacji wyrostka
robaczkowego.
Cel opieki: zapewnienie bezpieczeństwa, niedopuszczenie do
narastania objawów.
Plan działania:
-poinformowanie chorego o konieczności pozostania w łóżku,
-założenie i prowadzenie karty obserwacyjnej: pomiar tętna, RR,
oddechów,
-pobieranie krwi do badań laboratoryjnych zgodnie z zaleceniem
lekarskim,
-założenie dostępu żylnego i na zlecenie lekarza podanie w
kroplowym wlewie dożylnym 2l płynów,
-zastosowanie miejscowych środków przeciwzapalnych, np. w
postaci zimnego okładu żelowego,
-założenie cewnika do pęcherza moczowego w celu kontroli
godzinowej diurezy zgodnie z zaleceniem lekarza,
-poinformowanie chorego o konieczności pozostania na diecie
ścisłej,
-podanie antybiotyku o szerokim zakresie działania zgodnie z
zaleceniem lekarskim,
-obserwacja pacjenta w kierunku ewentualnie narastających
objawów klinicznych,
-zapewnienie choremu spokoju.

PROBLEM ZDROWOTNY 2
Możliwość wystąpienia zaburzeń gospodarki wodno-
elektrolitowej w wyniku nagłej operacji w obrębie jamy
brzusznej.
Cel opieki: Zapobieganie zaburzeniom gospodarki wodno-
elektrolitowej.
Plan opieki:
-kontrola objawów stanu nawodnienia organizmu
pacjenta( RR, napięcie skóry, obecność obrzęków),
-poinformowanie chorego o konieczności pozostania na
diecie ścisłej i otrzymywaniu płynów drogą dożylna zgodnie
z kartą zleceń,
-pobranie krwi do badania poziomu elektrolitów,
hematokrytu, mocznika i kreatyniny,
-uzupełnianie płynów oraz elektrolitów zgodnie z kartą
zleceń,
-obserwacja diurezy godzinowej,
-prowadzenie bilansu wodnego,
-zastosowanie środków diuretycznych zgodnie z zaleceniem
lekarza oraz obserwacja reakcji pacjenta na podanie leku,
-obserwacja chorego w kierunku objawów zaburzeń
gospodarki wodno-elektrolitowej( hipo- i hiperkaliemii, hipo-
i hipernatremii, hipo- i hiperkalcemii),

PROBLEM ZDROWOTNY 3
Ból rany operacyjnej i ran powstałych w
miejscu założenia drenów do jamy brzusznej.
Cel opieki: Zniwelowanie dolegliwości
bólowych.
Plan działania:
-podanie zleconych środków przeciwbólowych
uwzględniające planowane zabiegi
rehabilitacyjne, okres snu, czuwania,
-obserwacja skuteczności zastosowanego
leczenia przeciwbólowego,
-zastosowanie niefarmakologicznych metod
podnoszenia progu bólowego oraz łagodzenia
bólu (m.in. Psychoterapia elementarna), a
także przekazanie pacjentowi i rodzinie
informacji potrzebnych do samodzielnego
wykorzystania zalecanej terapii.

PROBLEM ZDROWOTNY 4
Ryzyko wystąpienia zakażenia rany operacyjnej spowodowane
rozlanym zapaleniem otrzewnej, nagłym zabiegiem operacyjnym
oraz pozostawieniem drenów w jamie brzusznej.
Cel opieki: Wczesne wykrycie objawów zakażenia i zapobiegnięcie
następstwom.
Plan działania:
-zapewnienie higieny osobistej chorego i otoczenia,
-obserwacja rany w kierunku objawów zapalenia: obrzęk i
zaczerwienienie brzegów rany, ból, podwyższona temperatura
ciała,
-obserwacja ilości zabarwienie wydzieliny w zbiornikach i
udokumentowanie,
-asystowanie przy zmianie opatrunku zgodnie z zasadami aseptyki
i antyseptyki,
-stosowanie procedur postępowania pielęgniarskiego i standardów
zapobiegania zakażeniom,
-zabezpieczenie drenów założonych do rany operacyjnej lub jamy
brzusznej przed mechanicznym drażnieniem, opróżnienie
pojemników z wydzielin przynajmniej raz na dobę, przestrzegając
zasad aseptyki, utrzymanie pojemników poniżej poziomu łóżka,
-współdziałanie w płukaniu drenów w celu zapewnienia drożności,
-stosowanie antybiotykoterapii zgodnie z kartą zleceń.

PROBLEM ZDROWOTNY 5
Możliwość wystąpienia zakażenia z powodu
założonego cewnika Foleya.
Cel opieki: zapobieganie zakażeniu.
Plan działania:
-przestrzeganie zasad aseptyki a antyseptyki podczas
zakładania cewnika Foleya,
-przestrzeganie procedur związanych z zapobieganiem
zakażeniom układu moczowego,
-obserwacja chorego w kierunku objawów infekcji ze
strony układu moczowego( ból w okolicy cewki
moczowej, mocz z zawartością krwinek czerwonych,
nieklarowny),
-pobranie na zlecenie lekarza materiału do badań:
krew do badania poziomu leukocytów, mocz do
badania ogólnego i bakteriologicznego,
-współudział w zastosowaniu zleconej farmakoterapii
antybiotykowej oraz leków przeciwzapalnych zgodnie z
karta zleceń lekarskich.

PROBLEM ZDROWOTNY 6
Ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej z
powodu podwyższonego stopnia zagęszczenia krwi w
wyniku rozwijającej się hipowolemii przed zabiegiem
operacyjnym, unieruchomienia oraz reakcji organizmu na
uraz operacyjny.
Cel opieki: zapobieganie zaburzeniom zakrzepowo-
zatorowym.
Plan działania:
-stosowanie zleceń profilaktyki
przeciwzakrzepowej(bandażowanie kończyn dolnych na
których występują żylaki i podawanie zgodnie z kartą
zleceń heparyny przeciwzakrzepowej),
-współudział we wczesnym unieruchamianiu pacjenta po
operacji
z uwzględnieniem stanu chorego,
-mobilizowanie chorego do wykonywania ćwiczeń
izometrycznych kończyn dolnych do czasu pozostania w
łóżku,
-wyjaśnienie pacjentowi znaczenia ćwiczeń ruchowych
kończyn dolnych oraz zachęcenie do ich wykonywania,
-okresowa kontrola poziomu hematokrytu oraz czasu
protrombinowego we krwi zgodnie z zaleceniem lekarza.

BIBLIOGRAFIA

1. Fibak J.; Chirurgia. Podręcznik dla studentów

medycyny; Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2002, wyd. 3, 312-322

2. Czupryna A., Kłapa Z., Kowalewska M., Kózka

M., Kózka M., Solecki R., Szczepaniak A.M.,

Ścisło L., Walewska E., Zahradniczek K., pod

red. Walewskiej E.; Podstawy Pielęgniarstwa

Chirurgicznego; Wydawnictwo Lekarskie PZWL,

Warszawa 2006, 262-275

3.

www.emedica.pl

4. www.eChirurgia.pl