Klasyfikacja przyczynowa

(etiologiczna) zaburzeń mowy

obejmuje:



dyzartria (anartria) –
zniekształcenie dźwięków mowy lub
niemożność ich wytwarzania na
skutek uszkodzenia ośrodków i dróg
unerwiających narządy mowne;

Klasyfikacja przyczynowa

(etiologiczna) zaburzeń mowy

obejmuje:



afazja – utrata częściowa lub
całkowita znajomości języka na
skutek uszkodzenia pewnych struktur
mózgowych; u dzieci alalia.

Klasyfikacja przyczynowa

(etiologiczna) zaburzeń mowy

obejmuje:



nerwice mowy (logoneurozy) –
mutyzm, afonia, jąkanie, zaburzenia
tempa mowy, modulacji siły i
wysokości głosu u osób cierpiących
na nerwice;

Klasyfikacja przyczynowa

(etiologiczna) zaburzeń mowy

obejmuje:



jąkanie – zaburzenie płynności
mowy (rytmu i tempa);

MUTYZM



niemota; uporczywe milczenie jako
objaw chorób psychicznych.
Etymologia słowa- fr. Mutisme
„ niemota; milczenie” z łac. Mutus
„niemy”.

MUTYZM



zanik mowy z przyczyn innych niż
fizjologiczne tj. nie związany z
uszkodzeniami narządów mowy.
Mutyzm może być wybiórczy np. gdy
dziecko nie mówi w obecności
konkretnej osoby, a w obecności
innych komunikacja werbalna
odbywa się normalnie.

MUTYZM



W mutyzmie zachowane jest
rozumienie mowy, a w niektórych
przypadkach dziecko może udzielać
pisemnych odpowiedzi (często
korzysta się z tej strategii w szkole)
oraz wykorzystywać komunikację
niewerbalną (np. gestykulacja, gest
potakiwania lub zaprzeczenia, wyraz
twarzy, oczu itp.).

MUTYZM



U niektórych dzieci z mutyzmem
obserwuje się bardzo żywą
gestykulację i mimikę twarzy, u
innych jednak komunikacja
niewerbalna jest także zredukowana,
podobnie jak językowa (np. dziecko
unika kontaktu wzrokowego z
rozmówcą, opuszcza głowę, mimika
twarzy mało wyrazista).

MUTYZM



Na próby nawiązania z nim kontaktu
dziecko reaguje ucieczką lub
wybuchem płaczu.

MUTYZM-PRZYCZYNY



Silne przeżycia lękowe



Długotrwałe sytuacje stresowe



Długotrwałe, bolesne przeżycia np. alkoholizm

rodzica, konflikty domowe



Sytuacje patogenne



Utrata bliskiej osoby



Upokorzenia, uderzenie w godność dziecka



Nadmiar zakazów

MUTYZM-PRZYCZYNY



Drastyczne poniżanie przez rodziców



Etykietowanie



Zamykanie w pokoju na klucz



Deprywacja potrzeb psychicznych



Nieprawidłowa struktura rodziny



Uczucie odrzucenia przez rodziców

Klasyfikacja przyczynowa

(etiologiczna) zaburzeń mowy

obejmuje:



oligofazja – niedokształcenie mowy
spowodowane upośledzeniem
umysłowym;

Klasyfikacja przyczynowa
(etiologiczna) zaburzeń mowy
obejmuje:



schizofazja – mowa u osób chorych
psychicznie;

Klasyfikacja przyczynowa (etiologiczna)

zaburzeń mowy obejmuje:



dysglosja – zniekształcenie
dźwięków mowy lub niemożność ich
wytwarzania na skutek
nieprawidłowej budowy narządów
mowy lub obniżenia słyszalności;

DYSGLOSJA

Zaburzenia mowy występujące w

rozszczepach podniebienia

są spowodowane:



Brakiem zwarcia podniebienno gardłowego.



Obecnością szpary rozszczepowej.



Zanikami mięśni oraz zniekształceniami
szczękowo-zgryzowymi.

W zakresie rozwoju mowy początkowo u
dzieci z rozszczepem obserwuje się
opóźnienie rozwoju mowy, a potem, gdy
dziecko zacznie mówić, w jego mowie
występuje:

DYSGLOSJA



Rynolalia otwarta (zniekształcona
nosowa wymowa głosek, opuszczanie
głosek wybuchowych).



Rynofonia (nosowe zabarwienie
głosu).



Palatofonia (szmer głośniowy).

Afazja

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

koncepcji

koncepcji

A. Łurii:

A. Łurii:



gnozja somestetyczna, czyli czucie
ułożenia poszczególnych części
aparatu artykulacyjnego, oparta jest
na przetwarzaniu w korowych
okolicach wieczka ciemieniowego
zwrotnej informacji czuciowej,
wytwarzanej podczas wypowiadania
tekstu;

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

koncepcji

koncepcji

A. Łurii:

A. Łurii:



synteza sekwencyjna, czyli
organizacja w czasie ruchów aparatu
artykulacyjnego, która warunkuje
płynne wypowiadanie słów i zdań, jej
organizację reguluje okolica Broca,
leżąca w dolnej części lewej okolicy
przedruchowej;

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

koncepcji

koncepcji

A. Łurii:

A. Łurii:



mowa wewnętrzna, czynnik najmniej
rozpoznany, związany ze zdolnością
do programowania rozwiniętych
wypowiedzi i przypisany okolicom
lewego płata czołowego, położonym
do przodu od okolicy Broca;

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

koncepcji

koncepcji

A. Łurii:

A. Łurii:



słuch fonematyczny, czyli zdolność
różnicowania cech diakrytycznych
dźwięków mowy zgodnie z zasadami
systemu fonologicznego, która jest
realizowana przez okolicę
Wernickego, zlokalizowaną w tylnej
części górnego zawoju skroniowego
w dominującej półkuli mózgu;

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

Ogniwa “łańcucha mowy” wg

koncepcji

koncepcji

A. Łurii:

A. Łurii:



słuchowa pamięć słowna, czyli
zdolność utrzymywania w pamięci
usłyszanych słów i zdań, związana
jest z funkcjonowaniem tylnej części
płata skroniowego, leżącej poniżej
okolicy Wernickego;



synteza symultatywna, czyli
jednoczesna analiza napływającej
informacji językowej pod względem
logiczno-gramatyczno-
semantycznym, realizowana przez
okolice kory mózgowej leżące na
pograniczu płatów: ciemieniowego,
potylicznego i skroniowego

TYPY AFAZJI

afazja ruchowa kinetyczną - rodzaj
czynnika, który został zniesiony lub
zakłócony : - gnozja somestetyczna
(identyfikacja bodźców czuciowych), jej
zaburzenie prowadzi do braku analizy i
syntezy sygnalizacji z obwodu
aktualnej pozycji narządów mowy.

TYPY AFAZJI

afazja ruchowa kinetyczna - rodzaj
czynnika, który został zniesiony lub
zakłócony : - synteza sekwencyjna
(organizacja ruchów artykulacyjnych w
czasie), jej zakłócenie powoduje
całkowitą lub częściową utratę
płynności mowy.

TYPY AFAZJI



afazja dynamiczna, gdy uszkodzenie
obejmuje lewą okolicę czołową



rodzaj czynnika, który został zniesiony
lub zakłócony : - mowa wewnętrzna
(cerebracja, czyli zdolność formowania
planu wypowiedzi w mowie
wewnętrznej), jej zaburzenia
prowadzą do zakłócenia procesu
tworzenia dłuższych wypowiedzi.

TYPY AFAZJI



afazja akustyczno-gnostyczna



rodzaj czynnika, który został
zniesiony lub zakłócony : - słuch
fonematyczny (zdolność rozróżniania
dźwięków mowy), chory może w
ogóle nie rozumieć mowy, zaburzenie
powoduje zatarcie dźwiękowej formy
wyrazów.

TYPY AFAZJI



afazję akustyczno-amnestyczną,



rodzaj czynnika, który został
zniesiony lub zakłócony : - pamięć
słuchowo – werbalna (zdolność
przechowywania słuchowych śladów
wyrazów), jej zaburzenia przejawiają
się nietrwałością śladów słuchowych,
trudnościami w przypominaniu.

TYPY AFAZJI



afazja semantyczna,



rodzaj czynnika, który został
zniesiony lub zakłócony : - synteza
symultatywna (zdolność do
równoczesnej analizy różnych
aspektów odbieranego tekstu).

ZABURZENIA WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

Z AFAZJĄ



zaburzenia pamięci,



zaburzenia uczuć,



zaburzenia procesów myślowych,



zaburzenia ruchowe w formie
niedowładów i porażeń jednej połowy
ciał, całkowite (hemiplegia) lub
częściowe (hemiparesa), nazywane
też paraliżem lub bezwładem,

ZABURZENIA WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

Z AFAZJĄ



zaburzenia ruchów bardziej
złożonych (apraksja). Apraksja to
utrata bądź ograniczenie zdolności
do wykonywania dowolnych i
celowych czynności, spowodowana
uszkodzeniem mózgu.

ZABURZENIA WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

Z AFAZJĄ



zaburzenia w analizie bodźców
zewnętrznych (agnozje: wzrokowe,
słuchowe i inne);



zaburzenia czucia powierzchniowego
i/lub głębokiego (dotyku, bólu
temperatury);



zaburzenia wynikające z porażenia
nerwów obwodowych (zaburzenia w
żuciu, połykaniu),

ZABURZENIA WSPÓŁWYSTĘPUJĄCE

Z AFAZJĄ



zaburzenia orientacji przestrzennej,
orientacji we własnym ciele;



zaburzenia w pisaniu i czytaniu (agrafia i
aleksja). Aleksja, ślepota słowna,
niezdolność czytania, towarzysząca zwykle
afazji, występuje u osób, które przed
chorobą umiały czytać i mają zachowany
sprawny wzrok.



zaburzenia w operowaniu liczbami
(akalkulia).