DŹWIGNIA
FINANSOWA
DŹWIGNIA
FINANSOWA
ROLA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA
W FUNKCJONOWANIU
PRZEDSIĘBIORSTWA
Formy finansowania
Ze
źródłami
finansowania
działalności
bieżącej
i
inwestycyjnej
przedsiębiorstwa
związany jest proces polegający
na dostarczaniu, zastosowaniu,
uwalnianiu
i
wycofywaniu
kapitału. Prezentuje to schemat 1.
SCHEMAT 1. ELEMENTY
SKŁADOWE PROCESU
FINANSOWANIA
F IN A N S O W A N IE
D o s ta r c z a n ie
k a p ita łu
z z e w n ą trz z w e w n ą tr z
P o z y s k iw a n ie P o w ię k s z a n ie
Z a s to s o w a n ie
k a p ita łu
P rz e s u n ię c ia
w m a ją tk u
i k a p ita le
U w a ln ia n ie
k a p ita łu
U p ły n n ia n ie
a k ty w ó w
W y c o fy w a n ie
k a p ita łu
z z e w n ą tr z z w e w n ą trz
S tra ta k a p ita łu S p ła ta k a p ita łu
1 . K a p ita ł
w ła s n y
2 . K a p ita ł o b c y
1 . Z a trz y m y w a n ie
z y s k ó w
2 . T w o rz e n ie
r e z e rw
1 . K a p ita łu o b c e g o
w k a p ita ł w ła s n y
2 . K a p ita łu w ła s n e g o
w k a p ita ł o b c y
3 . W o b r ę b ie k a p ita łu
w ła s n e g o
1 . S p rz e d a ż
a k ty w ó w
2 . U m o rz e n ie
a k ty w ó w
3 . In n e
1 . W ła s n e g o
2 . O b c e g o
1 . W ła s n e g o
2 . O b c e g o
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
PRZEDSIĘBIORSTWA
Źródła
finansowania
przedsiębiorstwo pozyskuje poprzez
zyski
zatrzymane
i
gromadzenie
funduszy niepienieżnych (amortyzacji)
– jest to forma wewnętrzna oraz
poprzez zewnętrzne własne i obce
finansowanie.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
PRZEDSIĘBIORSTWA
Emisja
własnych
akcji
(udziałów) jest zawsze formą
zewnętrzną własną o charakterze
długoterminowym, zaś zadłużenie
(kapitał
obcy)
może
mieć
charakter
krótko-lub
długoterminowy zewnętrzny.
Finansowanie wewnętrzne Finansowanie
zewnętrzne
Kapitał długoterminowy
(1) Zysk zatrzymany (1) Udziałowe papiery
wartościowe
(2) Amortyzacja (2) Dłużne papiery wartościowe
(3) Kredyty i pożyczki dł.
(4) Leasing
Kapitał krótkoterminowy
(1) Niepodzielony wynik finansowy netto (1) Niezapadłe zobowiązania
(2) Zwolnienia i ulgi podatkowe (2) Kredyt kupiecki
(3) Przyspieszenie cyklu przepływów (3) Kredyt odbiorcy
pieniężnych (4) Kredyty i pożyczki obrotowe
(5) Weksle własne
(6) Krótkoterminowe papiery
dłużne
Schemat 2. Finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne a
horyzont czasowy
dysponowania kapitałem
Schemat
3.
Formy
finansowania
Finansowanie
Zewnętrzne
Wewnętrzne
Własne
Obce
Własne
Obce
- wkłady
- udziały
(
emisje akcji,
sprzedaż
udziałów
,
wniesienie
wkładów
)
finansowanie
udziałowe
-
długookresowe
i
krótkotermino
we rezerwy
- fundusze
emerytalne
- zyski
zatrzymane
- amortyzacja
- sprzedaż
majątku
samofinansow
anie
Poprzez:
- rynek
pieniężny
- rynek
kapitałowy
- obrót
kredytowy,
towarowy,
- szczególne
formy
finansowania
finansowani
e kredytowe
TABELA 1. ŹRÓDŁA KAPITAŁÓW
OBCYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE
Kapitały obce
Kapitały długoterminowe Kapitały krótkoterm.
Rezerwy bankowe kredyty krótk.
bankowe kredyty dł. zobowiązania odnawialne
poręczenia kredytowe kredyty od dostawców
leasing kredyty od odbiorców
franchising faktoring
obligacje pożyczki z sektora pozab.
dotacje i subwencje krótk.papiery dłużne
środki z funduszy pomocowych
ZALETY WYKORZYSTANIA
KAPITAŁU OBCEGO:
- wierzyciel nie ma (w zasadzie) wpływu na
samodzielnie
podejmowane
decyzje
finansowe firmy,
- daje przedsiębiorstwu możliwość uzyskania
potrzebnych
kapitałów
bez
potrzeby
poszerzania grona wspólników,
-
pozwala
na
utrzymanie
płynności
finansowej w razie występowania wahań w
zakresie jego potrzeb i wpływów pieniężnych,
- płacone odsetki powodują zmniejszenie
podstawy
opodatkowania
podatkiem
dochodowym.
WADĄ FINANSOWANIA OBCEGO
Jest
zwiększenie
kosztów
działalności firmy i możliwość
utraty samodzielności finansowej , w
skrajnych
sytuacjach
wystąpienie
„pułapki zadłużeniowej”, co trzeba
uwzględnić
w
kształtowaniu
racjonalnej
struktury
kapitałów
własnych o obcych.
STRUKTURA FINANSOWA I
WYKORZYSTANIE DŹWIGNI
FINANSOWEJ
Pojęcie struktury finansowej odnosi się
do sposobu, w jaki finansowany jest majątek
przedsiębiorstwa. Informacji na ten temat
dostarczają nam pasywa przedsiębiorstwa
Zastosowanie
długu
do
finansowania
działalności wymusza płacenie odsetek, co
powoduje uruchomieni efektu dźwigni
finansowej.
DŹWIGNIA FINANSOWA
1)
akcjonariusze
dysponują
ograniczonymi środkami mogą
kontrolować nawet duże spółki, jeśli ich
finansowanie odbywa się w znacznym
stopniu przy wykorzystaniu długów.
2) jeśli koszt kapitału obcego jest
niższy od rentowności operacyjnej
firmy, wywiera to pozytywny wpływ na
rentowność
kapitałów
zainwestowanych przez właścicieli.
PRZYKŁAD 1 – DŹWIGNIA
FINANSOWA
Oceniamy projekt A, który może być
realizowany w dwóch wariantach:
wariant I finansowanie odbywa się w
100% przy udziale kapitału własnego,
w wariancie II - 50% to kapitał
własny, 50% to kapitał obcy, którego
stopa procentowa wynosi 15%. W obu
przypadkach łączna kwota aktywów
wynosi 200.000, wartość sprzedaży
300.000, a EBIT - 40.000.
PRZYKŁAD 1 – DŹWIGNIA
FINANSOWA
Wpływ struktury kapitału na zyskowność kapitału własnego
przedsiębiorstwa ukazuje tabela 1:
Tabela 1. Obliczanie rentowności kapitału własnego
przedsiębiorstwa
:
Wyszczególnienie Wariant I Wariant II
Zysk operacyjny (EBIT) 40 000 40 000
Odsetki od kredytów (I) - 15 000
Zysk brutto (EBT) 40 000 25 000
Podatek dochodowy (T = 40%) 16 000 10 000
Zysk netto 24 000 15 000
ROE = zysk netto/kapitał własny 12% 15%
Koszt kapitału obcego z uwzględnieniem „tarczy podatkowej” 9%
Kwotowy wyraz tarczy podatkowej - 6000
KORZYŚCI PODATKOWE ZWIĄZANE Z
DŹWIGNIĄ FINANSOWĄ „EFEKT
TARCZY PODATKOWEJ”
Faktyczny koszt kapitału obcego
uwzględnia korzyści podatkowe:
k
fd
– faktyczny koszt długu,
k
nd
– nominalny koszt długu.
Kwotowy wyraz „tarczy podatkowej”:
= I * T
I – kwota zapłaconych odsetek,
T – stopa podatku dochodowego
T
k
k
nd
fd
1
EFEKT TARCZY
PODATKOWEJ
Pokazuje o jaką kwotę
zapłacimy
mniej
podatku
dochodowego,
gdy
skorzystamy
z
kredytu,
którego odsetki są kosztem
uzyskania przychodów
DŹWIGNIA FINANSOWA
Zmiana
zyskowności
kapitału
własnego
spowodowana
sięgnięciem
po
źródła
finansowania o wiadomym z góry
oprocentowaniu
nosi
nazwę
dźwigni finansowej.
DŹWIGNIA
FINANSOWA
Miarę
zmiany
zysku
netto
spowodowanej zmianami w zysku
przed
odsetkami
i
opodatkowaniem stanowi stopień
dźwigni
finansowej.
Do
wyznaczenia
stopnia
dźwigni
finansowej służy wzór:
STOPIEŃ DŹWIGNI
FINANSOWEJ (DFL)
a)
w ujęciu dynamicznym
DFL = % ∆ EBT / % ∆ EBIT
DFL = % ∆ zysku netto / % ∆ EBIT
DFL = % ∆ ROE / % ∆ EBIT
DFL = % ∆ EPS / % ∆ EBIT
STOPIEŃ DŹWIGNI FINANSOWEJ
EBT
1
- EBT
0
EBT
0
DFL =
EBIT
1
- EBIT
0
EBIT
0
STOPIEŃ DŹWIGNI FINANSOWEJ
ROE
1
- ROE
0
ROE
0
DFL =
EBIT
1
- EBIT
0
EBIT
0
STOPIEŃ DŹWIGNI FINANSOWEJ
(DFL)
b) w ujęciu statycznym
EBIT – zysk operacyjny
EBT – zysk brutto
0
0
0
0
0
EBT
EBIT
I
EBIT
EBIT
DFL
DODATNI EFEKT DŹWIGNI
FINANSOWEJ
Dodatni efekt będzie miał miejsce, wówczas,
gdy rentowność operacyjna majątku ogółem
(całkowitego
kapitału
zainwestowanego)
będzie wyższa od stopy oprocentowania
kapitału obcego. Zależność ta przedstawia
wzór:
ROA > k
nd
(1-T) lub
ROIC > k
nd
(1-T)
ROA = EBIT / majątek ogółem ۰ 100 > k
fd
lub
ROIC = EBIT / zainwestowany kapitał ۰ 100 >
k
fd
EFEKTY DŹWIGNI
FINANSOWEJ
DŹWIGNIA POŁĄCZONA - DTL
DOL = %∆ EBIT / %∆ S
DFL = % ∆ EBT / % ∆ EBIT
DTL = DOL ٠ DFL =
= % ∆ EBT (zysku netto, ROE) / %∆ S
PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorstwo X stoi przed problemem
wyboru właściwej struktury finansowania. W
wariancie I założono, iż przedsiębiorstwo
będzie finansować się wyłącznie kapitałem
własnym, a w wariancie II, że przedsiębiorstwo
pozyska 50% środków finansowych w formie
kapitału własnego, a 50% w formie kredytu
bankowego. Zysk operacyjny przedsiębiorstwa
ma wynosić 1400 PLN, łączna wielkość środków
potrzebnych do finansowania przedsiębiorstwa
to 6000 PLN, stopa oprocentowania kredytu
bankowego to 15% oraz 25%, stopa podatku
dochodowego od osób prawnych 19%.
PRZYKŁAD 2
Tabela 2. Struktura kapitału
Treść
Struktura
kapitału
Wariant I
Wariant II
Kapitał własny
6000
3 000
Zobowiązania
0
3 000
PRZYKŁAD 2
Tabela 2. Rachunek wyników ( wariant I i II)
Rachunek wyników Wariant I Wariant II Wariant
III
Zysk operacyjny 1400 1400 1400
Koszty finansowe 0 450 750
Zysk brutto 1400 950 650
Podatek dochodowy (19%) 266 180,5 123,5
Zysk netto 1134 769,5
526,5
ROE(%) 18,9%* 25,7%** 17,6%***
PRZYKŁAD 2
*) ROE I = 1134:6000 = 18,9%
**) ROE II = 769,5:3000 = 25,7%
***) ROE III = 526,5:3000 = 17,6%
PRZYKŁAD 3. WPŁYW DŹWIGNI
FINANSOWEJ NA RENTOWNOŚĆ
KAPITAŁU WŁASNEGO
Treść
A
B
C
D
Kapitał
całkowity
600
600
600
600
Kapitał
własny
600
400
300
200
Kapitał
obcy
-
200
300
400
EBIT
120
120
120
120
Odsetki (w
%)
-
18
20
24
Kwota
odsetek
-
36
60
96
EBT
120
84
60
24
Podatek
(T=19%)
22,80
15,96
11,40
4,56
Zysk netto
97,20
68,04
48,60
19,44
ROE
16,20
17,01
16,20
9,72
ZMIANY PROCENTOWE RENTOWNOŚCI
KAPITAŁÓW WŁASNYCH WYWOŁANE
EFEKTEM DŹWIGNI FINANSOWEJ
∆ ROE
B
=
∆ ROE
C
=
∆ ROE
D
=
%
81
,
0
%
100
*
)
19
,
0
1
)(
18
,
0
400
200
120
400
200
%
00
,
0
%
100
*
)
19
,
0
1
)(
20
,
0
300
300
120
300
300
%
48
,
6
%
100
*
)
19
,
0
1
)(
24
,
0
200
400
120
200
400