Fleksja w działaniu.

Automatyczna analiza

fleksyjna

Marek Łaziński

Gramatyka opisowa języka

polskiego

Schematyczny indeks a tergo

polskich form wyrazowych (J.

Tokarski, Z. Saloni 1992)

Zakończenia w indeksie to nie

końcówki.



-ubie



-ubie



-ubie



-ubie



-ubie



-ije



-ije



-ije



-ije



mIV: przegub-



nI: łubi-e



żIV: zgub-a



A: belzebub-i



IX: skub-ie



Xa: bi-ć



żI: żmi-ja



A: żmi-i



mI: kij-

Automatyczna analiza

fleksyjna



Analizator SAM Krzysztofa Szafrana 1993-99



Moduł analizy w KSJP 1996 (później USJP i
PWN-Oxford)



Analizator Morfeusz M. Wolińskiego:
http://nlp.ipipan.waw.pl/~wolinski/morfeusz/



Sieciowe wyszukiwarki morfologiczne
(ww.szukacz.pl)



Dezambiguacja morfologii w NKJP i w
systemach tłumaczących, np. Translatica
(2005)

Analizator morfologiczny

SAM



Przeszukuje wyrazy od lewej, odcinając kolejno litery i
wyszukuje pozostałe ciągi w indeksie zakończeń. W
wypadku supletywizmu zakończeniem jest cały ciąg, np.
tygodnia, drę,



Po znalezieniu zakończenia w indeksie program zamienia je
na zakończenie formy hasłowej z dołączoną
charakterystyką gramatyczną.



Próbujemy odcinać od lewej: -łodzią -odzią -dzią —zią —ią —ą



Zakończenia -łodzią brak; -odzią pasuje, bo po dodaniu do części
niezmiennej zakończenia hasłowego otrzymujemy ł-ódź (żV)



Krótsze zakończenie –dzią przysługuje rzeczownikom kadź, piędź,
żerdź bez wymiany o:ó.



Analizator można nauczyć rozpoznawać wyrazy, których nie ma w
słowniku, np. sliperetką > -ą: sliperetka.



Analizator nie rozpozna form homonimicznych, np. dźwignie
(dźwignąć Va, dźwignia żI), proponuje też interpretacje nadmiarowe
np. rozpozna fromę chlebu tak jak skarbu, ślubu, trybu (mIII).

Morfeusz

Znakowanie morfosyntaktyczne

NKJP



Program Morfeusz proponuje tagi morfologiczne

<tok><orth>Porządek</orth>
<lex><base>porządek</base><ctag>subst:sg:acc:m3</ctag></lex>
<lex><base>porządek</base><ctag>subst:sg:nom:m3</ctag></lex></tok>
<tok><orth>dzienny</orth>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:acc:m3:pos</ctag>/lex>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:nom:m1:pos</ctag></lex>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:nom:m3:pos</ctag> </lex> </tok>



Dezambiguacja (ujednoznacznienie) statystyczna

<tok><orth>Porządek</orth>
<lex><base>porządek</base><ctag>subst:sg:acc:m3</ctag></lex>
<lex disamb=

H

1

H

>

<base>porządek</base><ctag>subst:sg:nom:m3</ctag> </lex> </tok>

<tok>

<orth>dzienny</orth>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:acc:m3:pos</ctag></lex>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:nom:m1:pos</ctag></lex>
<lex><base>dzienny</base><ctag>adj:sg:nom:m2:pos</ctag></lex>
<lex disamb="1">
<base>dzienny</base><ctag>adj:sg:nom:m3:pos</ctag> </lex> </tok>

Interpretacje NKJP -

ciekawostki



...dopieroż [dopierożyć:impt:sg:sec:perf] by go wzięli
na ozory...



Problem wszakoż [wszakożyć:impt:sg:sec:imperf]
polega na tym, że...



Twórczość Chopina [chopinać:fin:sg:ter:imperf] to
także przeżycia...



...w okolicach Limy [lić:fin:pl:pri:imperf] najgorsze są
warunki...



Ojciec od l [lić:impt:sg:sec:imperf] . 30. prowadził
mleczarnię...



Gdy uczynił pierwszy wyło [wyć:praet:sg:n:imperf]m
[być:aglt:sg:pri:imperf:nwok] w obronie...



na czy [czy:qub] m [m:subst:sg:acc:m3] to polega...