Recepcja doktryny nauczania

wychowującego Herbarta i

doktryny uczenia się przez

działanie Dewey’a.

Spis treści

1) Biografia — John Fredrich Herbart …………………………….

str. 1

2) Doktryna nauczania wychowującego Herbarta ……...…..

…. str. 2-7

3) Biografia — John Dewey …………………………………….…

str. 8

4) Doktryna uczenia się przez działanie

Dewey’a……………... str. 9-18

5) Bibliografia …………………………………………………….. str.

19

JOHN FREDRICH HERBART

Urodził się 4 maja 1776 roku w Oldenburgu,

zmarł 11 sierpnia 1841 roku w Getyndze.

Niemiecki pedagog, psycholog i filozof. W 1802

roku habilitował się na profesora pedagogiki.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN

1

Idee prowadzące do moralnego

charakteru:

1.

Idea doskonałości

2.

Idea życzliwości

3.

Idea prawa

4.

Idea słuszności

5.

Idea wewnętrznej wolności

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa
1965

2

Pedagogikę ogólną dzielił na

trzy części:

•

Kierowanie, które jest „pierwszą podwaliną

wychowania”

•

Karność, która zawsze towarzyszy nauczaniu

•

Nauczanie wychowujące, dokonywane w drodze

interakcji z innymi ludźmi

Podstawowym zadaniem wychowania jest

systematyczne wyrabianie dobrej woli.

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa 1965 3

Herbart nie oddzielał wychowania od nauczania.
Nie można zgodzić się ze stanowiskiem, że umysł
rozwija się na jednych lekcjach, dzięki wybranym
procesom pedagogicznym, a wola i charakter na
innych.

Rozróżniał on trzy etapy rozwoju umysłu:

•

stadium wrażeń i percepcji

•

stadium wyobrażeń i pamięci

•

koncepcyjne myślenie i formowanie sądów

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa
1965

4

Koncepcja Herbarta „nauczania wychowującego” jest
ściśle związana z jego teorią o wielostronnych
zainteresowaniach.

W zainteresowaniu wyróżniał dwa aspekty:

•

obiektywny, określany jako wiedza

•

subiektywny odnosi się do życzliwości

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa
1965

5

Tok nauczania może być:

syntetyczny

analityczny

„Syntetycznym można nazwać

„[…]

analitycznym zaś

każde nauczanie, w którym

takie, w którym

naprzód

nauczyciel sam bezpośrednio

uczeń

wypowiada swoje

dokonuje zestawienia tego,

myśli, a te myśli,

czego uczył.”

jakiekolwiek one

są rozbiera się

pod

kierunkiem

nauczyciela,

prostuje i

uzupełnia”

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa 1965

6

Przyswajanie nowego materiału wymaga przede

wszystkim uporządkowanej pracy, w której

wyróżniał dwa kolejno następujące po sobie akty:

•

zgłębianie

•

zastanawianie się

Natomiast proces przyswajania ma przechodzić,

według Herbarta, przez stadia:

•

jasności

•

kojarzenia

•

systematyzacji

•

metodyczności

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania” Warszawa 1965

7

JOHN DEWEY

Urodził się 20 października 1859 roku w Burlington,

zmarł 1 czerwca 1952 roku w Nowym Yorku. Filozof,

pedagog. Twórca nowego kierunku w pedagogice.

Swoje idee weryfikował w założonej 1896 roku szkole.

Naczelną zasadą realizowanego tam systemu

dydaktycznego było: ,,uczenie się przez działanie”.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN

8

Układ/ Doktryny Deweya:

I.

I.

Ideowy/ideologiczny

Ideowy/ideologiczny

•

celem procesu wychowawczego jest
przygotowanie młodych ludzi do
osiągania samorealizacji w
zmieniającym się społeczeństwie

•

wychowanie do demokracji

•

rozwój zdolności do działania
społecznego i rozumienia faktów
społecznych - "rozwój ducha
społecznego działania"

•

celem procesu wychowawczego jest
logicznie wyrobiony umysł

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa 1964

9

II.

II.

Teoretyczny

Teoretyczny

•

uczenie się przez działanie i doświadczenie

•

pobudzenie wrodzonych (naturalnych) sił dziecka
przez wymogi sytuacji społeczne

•

proces nauczania oparty na potrzebach,
zainteresowaniach, doświadczeniach życiowych
uczniów

•

działania oparte na instynktach (dziecko ma 4
wrodzone instynkty)

•

stwarzanie sytuacji problemowych, by nastąpiło
uaktywnienie aktu myślenia, który pojawia się w
chwili odczucia wątpliwości lub problemu i generuje:
wnioskowanie i rozumowanie

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa
1964

10

Stopnie następujące po postawieniu problemu:

1.

Odczucie trudności

2.

Wykrycie jej i określenie

3.

Nasuwanie się możliwego rozwiązania

4.

Wyprowadzenie przez rozumowanie wniosków z

przypuszczalnego rozwiązania

5.

Dalsze obserwacje i eksperymenty prowadzące do

przyjęcia lub odrzucenia przypuszczenia

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa 1964

11

III.

III.

Praktyczny

Praktyczny

•

formy, metody warunki kształcenia dostosowane do faz

rozwojowych dziecka

•

różne formy prac rzemieślniczych, zajęcia praktyczne,

ekspresyjne, wytwórcze dające pobudki do zgłębiania

wiedzy

•

zajęcia: gotowanie, szycie, roboty ręczne, powinny być

środkiem dla dziecka do wchodzenia w bardziej

formalne formy przedmiotów szkolnych; stawianie i

odkrywanie problemów do rozwiązania; budzenie

motywacji wewnętrznej; praca w zespole

•

programy nauczania zmienne i związane z

doświadczeniem

•

w pracy szkoły powinny dominować: atmosfera

swobodnego porozumienia się, wymiany myśli, rad,

wyników, doświadczeń gdzie dzieci porównywane są

jedynie pod względem jakości wykonanej pracy

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa
1964

12

SZKOŁA DEWEYA czyli "szkoła

pracy"

•

uczenie się przez doświadczenie i działanie –
przyzwyczajanie dzieci do wykonywania
użytecznych zadań

•

zbliżona do życia – dzieci napotykały problemy
we własnym życiu i to wyznaczało życie szkoły

•

uczniowie są aktywnymi badaczami –
samodzielne rozwiązywanie problemów
doprowadzało do nabywania wiadomości

•

instytucja demokratyczna – uczniowie i
nauczyciele tworzą razem społeczność szkolną

•

podstawowe formy pracy uczniów to; badanie,
konstruowanie, studiowanie natury

Józef Krasucki „Historia Wychowania” Warszawa 1985

13

PROCES MYŚLOWY

czyli to jak myślimy ma pięć etapów

1.

Odczuwanie trudności

2.

Orientacja w położeniu

3.

Hipoteza co do rozwiązania

4.

Wnioski

5.

Działanie

Zbigniew Kwieciński i Bogusław Śliwierski „Pedagogika” Warszawa
2003

14

EPISTEMOLOGIA

EKSPERYMENTALISTYCZNA

DEWEYA

1.

Pojawienie się problemu – w sytuacji
problemowej działanie jednostki zostaje przerwane
na wskutek wystąpienia jakiegoś elementu

2.

Definiowanie problemu – człowiek analizuje
sytuacje problemową

3.

Precyzowanie problemu – jednostka
systematycznie i racjonalnie bada problem

4.

Konstruowanie wstępnej hipotezy – ten proces
polega na projektowaniu siebie w przyszłości

5.

Testowanie wybranej hipotezy w działaniu –
uczeń samodzielnie lub wspólnie z innymi stosuje
strategię naukową

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa 1964

15

PODSTAWOWE ELEMENTY

EDUKACYJNEJ FILOZOFII DEWEYA

TO

•

uczeń jest żywym organizmem

•

uczeń żyje w środowisku zarówno naturalnym jak i
społecznym

•

uczeń kieruje się indywidualnymi dążeniami

•

interakcje środowiska są przyczyną problemów

•

uczenie się jest procesem polegającym na
rozwiązywaniu problemów

•

szkołą pełni funkcję społeczną

Zbigniew Kwieciński i Bogusław Śliwierski „Pedagogika”
Warszawa 2003

16

UWAGI KRYTYCZNE

•

nie doceniano myśli teoretycznej

•

zbyt duża swoboda ucznia

•

inicjatywa ucznia była ważniejsza od nauczyciel

•

dynamizm

•

brak czasu na kontemplację

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w zarysie” Warszawa 1964

17

" GRAM DOŚWIADCZENIA

WIĘCEJ WAŻY NIŻ TONA

WIEDZY TEORETYCZNEJ"

J. Dewey

18

Bibliografia

1.

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN

2.

Łukasz Kurdybacha „Historia wychowania”

Warszawa 1965

3.

Stefan Wołoszyn „Dzieje wychowania i myśli w

zarysie” Warszawa 1964

4.

Józef Krasucki „Historia Wychowania” Warszawa

1985

5.

Zbigniew Kwieciński i Bogusław Śliwierski

„Pedagogika” Warszawa 2003

19