Uczenie się i rozwój a

komunikacja

Rola relacji

1

Badanie działania (między innymi:

Lewin, Schon, Argyris, Stacey,

Senge)

Badanie działania to:

wspólne

dociekanie oparte na autorefleksji i

podejmowane przez uczestników danej
sytuacji społecznej, celem zwiększenia
racjonalności i sprawiedliwości
społecznych i edukacyjnych praktyk, a
także po to, żeby zrozumieć te praktyki i
sytuacje, w których są one podejmowane
(OD).

2

ZŁOŻONE SYSTEMY ADAPTACYJNE I

PEWNOŚĆ POZNANIA

„Klasyczne nauki ścisłe stawiały na

pierwszym miejscu stabilność,

podczas gdy dzisiaj jesteśmy zgodni

co do tego, że – na wszystkich

poziomach obserwacji – zasadnicza

rolę odgrywają fluktuacje,

niestabilność, złożoność wyborów i

ograniczenia przewidywalności.”

3

Ilya Prigogine „Kres pewności”

Procesy wewnątrz systemu lokalne interakcje pomiędzy częściami

wzorzec zachowań spójny dla całego układu

Uczenie się uczestniczące: METODA

„PISANIE LISTÓW”

(relacja nauczyciel-uczeń) Kellie Buis

4

zdarzenie 1 list: osobista narracja prezentacja w grupie

reakcja grupy

(indywidualne odniesienia)dzieła twórców

zdarzenie 2

WIEDZA JAKO ZŁOŻONY

PROCES INTERAKCJI – rola

komunikacji

• poczucie odrębności – znaczenie

mini-narracji – osoby w rozmowie –

dyskonfirmacja (przypadek

szpitalny)

• poczucie wspólnoty –

odpowiedzialność za innych

• negocjowanie znaczeń –

współtworzenie rzeczywistości

5

TEORIA SYSTEMÓW

INFORMACYJNYCH – Karl Weick

Założenia:

• organizacja jest procesem przetwarzania informacji,
• niepewność – brak informacji motywuje do poszukiwania

danych,

• wieloznaczność – niejasność czyli nadmiar możliwych

znaczeń wymagający kontekstu (układu odniesienia) dla

odrzucenia nieadekwatnych interpretacji,

• stopień złożoności i zróżnicowania w organizacji powinien

być zgodny z poziomem niejasności danych, które ta

organizacja przetwarza,

• otoczenie organizacji stanowi wyzwanie dla organizacji,

która musi podjąć walkę o przetrwanie,

• konieczność reorganizacji schematu organizacyjnego.

6

Przyjąć lekcję – pytania – Karl

Wieck

• Dlaczego nie wiedziałam/łem?
• Dlaczego nikt mi nie powiedział?
• Dlaczego nie spytałam/łem?
• Dlaczego nie powiedziałam/łem tego, co

wiedziałam?

Odkrywanie sensu opiera się na

przekonaniu, że wiedza nie jest tym, co
ludzie przechowują w głowach lecz jest
tym, co ludzie robią wspólnie.

7

STEROWANIE

• Zdolność kierowania przyszłym

postępowaniem w zależności od
wyników działania w przeszłości

• Zapis poprzednich wyników (pamięć)
• Monitorowanie otoczenia
• Sprzężenie zwrotne
• Zmiana
• Uczenie się

8

CYBERNETYCZNY MODEL

DZIAŁANIA

9

STAN

OBECNY

STAN

POŻĄDANY

Test:
Porównaj to, co masz,
ze stanem pożądanym

Test pokazuje,
że uzyskałeś,
to co chciałeś

Jeśli porównanie
pokaże różnice

Ponowny test
przez porównanie

Zastosowanie
zasobów, wyborów,
nowych działań, aby
zredukować różnice

ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ –

założenia

• Dociekanie (inquiry) – myślenie i działanie

podejmowane w obliczu niedookreślonej sytuacji

problemowej blokującej dotychczasowe działanie

(Dewey).

• Cybernetyczne zasady komunikowania i uczenia się.

Systemy muszą mieć zdolność:

–

odczuwania, bieżącego śledzenia i badania istotnych

aspektów swego otoczenia

–

powiązania tych informacji z normami operacyjnymi,

które kierują zachowaniem systemu

–

wykrywania istotnych odchyleń od tych norm

–

inicjowania działań korygujących, kiedy zostaną odkryte

sprzeczności

10

PĘTLE UCZENIA SIĘ

Pętla pojedyncza – wykrywanie i korygowanie

odchyleń od ustalonych z góry norm z
wbudowaną funkcją pamięci (poprzednie poziomy
osiągniętych wyników wykorzystuje się jako
normy do kontrolowania poziomów bieżących).

Pętla podwójna (deuterolearning – Gregory

Bateson) – przeglądanie i kwestionowanie
podstawowych norm, polityki i procedur
operacyjnych w związku ze zmianami w
otoczeniu.

11

SYSTEM UCZENIA

Składa się ze struktur wyznaczających
dociekanie i zachowanie organizacyjne.

• kanały komunikacji (forum dla dyskusji,

formalne i nieformalne wzorce interakcji)

• systemy informacyjne (media, technologie)
• otoczenie przestrzenne wywierające wpływ

na komunikację

• procedury kierujące dociekaniem
• systemy wzmocnień wpływające na uczenie

się

12

DWA RODZAJE TEORII

DZIAŁANIA

• teoria głoszona (jawna) – wyrażana w

formie przekonań i wartości (myślenie
grupowe, racjonalizacje, retoryka).

• teoria użytkowa (ukryta) –

konstruowana na podstawie obserwacji
wzorców działania:

– normy zachowania
– strategie osiągania wartości
– założenia łączące strategie i wartości

często obłożona tabu.

13

WIEDZA JAWNA

I WIEDZA UTAJONA

(Hatsopoulos)

• Wiedza jawna – przekonania

dotyczące rzeczywistości oraz
reguły działania komunikowane
werbalnie (myślenie linearne).

• Wiedza utajona – odczucia, intuicje

wskazujące sposób rozwiązania
problemu, szczególnie w sytuacji
niepewności (myślenie analogowe).

14

(BRAK) PRZEPŁYW WIEDZY –

ujawnianie intuicji 1

15

Proces podejmowania decyzji w organizacji

BRAK

WIEDZA JAWNA

WIEDZA UTAJONA

PROBLEMY
BIZNESOWE

DECYZJE
FINALNE

WDROŻENIE ROZWIĄZANIA

założenia,
sądy,
wartości,
reguły

UNIWERSALNA TEORIA

DZIAŁANIA

Model I:
1. Osiągnij zamierzony cel.
2. Maksymalizuj zyski i minimalizuj straty.
3. Stłum negatywne emocje.
4. Działaj zgodnie z tym, co uznajesz za

racjonalne.

Strategie działania:
1. Broń swojej pozycji.
2. Oceniaj myśli i działania swoje i innych.
3. Przypisuj przyczyny wszystkiemu, co

próbujesz zrozumieć.

16

ORGANIZACYJNE RUTYNY

OBRONNE

- działania, polityka, praktyka, które chronią przed

doświadczeniem skrępowania, zażenowania,

zagrożenia i jednocześnie uniemożliwiają

odkrywanie przyczyn tych doświadczeń.
NP. NIESPÓJNE PRZEKAZY
„Marto, kierujesz tym wydziałem, ale konsultuj się

z Jerzym.”
„Adamie, bądź innowacyjny, ale uważaj.”

• wyślij niespójny przekaz
• zachowaj się tak, jakby nie był niespójny
• spraw, aby poprzednie dwa punkty były

niedyskutowalne

• spraw, aby niedyskutowalność była niedyskutowalna

17

TECHNIKA LEWEJ KOLUMNY

Myśli i uczucia

niewypowiedziane

Konwersacja

Mam nadzieję, że się nam
uda dogadać.

Szef: Jestem pewien, że mamy te
same cele. Musimy przemyśleć

nasze

ostatnie szacunki kosztów.

Obawiam się, że to będzie
trudne.

Podwładny: Rzeczywiście nie są one

zbyt

wiarygodne.

Coś z nim „nie tak”.
Pogadajmy o prawdziwym
problemie.

Szef: Rozumiem, że niektóre koszty
można zredukować (zgodnie z Twoją
sugestią), ale ciągle

mamy

problem.

Podwładny: To nie my jesteśmy
autorami tych szacunków i nigdy się
z nimi nie zgadzaliśmy.

Nie chce wziąć

odpowiedzialności. Chce ją
zwalić na mnie.

Szef: Musimy przy nich pozostać,

taka jest rzeczywistość.

18

Gdy organizacja nie jest ucząca

się:

• Z dyskursu usuwane jest to, co może

zagrozić status quo poprzez otwarte
dyskutowanie tematów tabu.

• Proces samoorganizacji systemu

przebiega w oparciu o zasady
wyznaczone przez graczy, którzy
posiadają władzę.

19

PRZEPŁYW WIEDZY –

ujawnianie intuicji 2

20

Proces podejmowania decyzji w organizacji

PRZEPŁYW WIEDZY

WIEDZA JAWNA

WIEDZA UTAJONA

PROBLEMY
BIZNESOWE

DECYZJE
FINALNE

WDROŻENIE ROZWIĄZANIA

założenia,
sądy,
wartości,
reguły

U

Z

G

A

D

N

IA

N

IE

RACJONALNA TEORIA

DZIAŁANIA

• ZBIERZ INFORMACJE
• OKREŚL OPCJE DZIAŁANIA
• DOKONAJ WYBORU
• PODEJMIJ DZIAŁANIE
• MONITORUJ PRZEBIEG
• KORYGUJ BŁĘDY

21