Strategie
konkurencji
prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Katedra Zarządzania w Gospodarce
Szkoła Główna Handlowa
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Sposoby rozumienia strategii
Strategia ma fundamentalny wpływ na sukces lub
porażkę firmy, ale jest pojęciem wieloznacznym
Strategia jest najczęściej definiowana za
H.Mintzbergiem na 5 sposobów, tzw. 5P, jako
1/ plan
2/ sposób pokonania konkurencji,
3/ wzorzec zachowań,
4/ pozycja na rynku
5/ perspektywa, trajektoria rozwoju
Istnieją powiązania między spojrzeniami na strategię i
definicjami strategii.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Głównymi przesłankami wzmożonego
zainteresowania strategiami i
zarządzaniem strategicznym jest
narastająca niepewność i ryzyko
wynikające z gwałtownych, radykalnych
zmian otoczenia i chęć właściwego
przystosowania się do nich
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategiczna rola
menedżerów
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Szczególna rola w zarządzaniu
strategicznym przypada
menedżerom.
Odpowiadają oni za
zastosowanie, wykorzystanie i
rozwój wiedzy.
Pożądane cechy:
Kompetencje,
Intuicja,
Wrażliwość strategiczna,
Odwaga
.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Dylematy osób zarządzających
Jak sprostać rosnącej niepewności otoczenia?
Jak radzić sobie z konkurencją?
Jak pogodzić wielość (niekiedy sprzecznych )
interesów share- i stakeholders?
Jak przetrwać i stworzyć warunki rozwoju?
Jak zbudować potencjał społeczny i zarządzać
wiedzą?
Jak wyzwolić przedsiębiorczość i zwiększyć
innowacyjność?
Jak zwiększyć wartość dodaną?
Zarządzanie przez wartość stanowi coraz
częściej punkt wyjścia do formułowania
strategii
Inwestorzy inwestują w firmy o dużym potencjale
wzrostu, wymagają od zarządów skutecznego
zarządzania zorientowanego na wzrost wartości akcji i
efektywnie uczestniczą w kształtowaniu strategii firmy i
jej realizacji;
Rady nadzorcze określają główne reguły zarządzania,
formułują założenia i cele strategiczne, wybierają
zarząd, sprawują nadzór właścicielski nad firmą;
Zarządy muszą realizować strategię VBM,
podporządkowywać jej zasady prowadzenia biznesu
oraz procesy i struktury zarządzania
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Kreowanie wartości w zarządzaniu
strategicznym oznacza uwzględnienie
różnych grup interesu
Właścicieli, akcjonariuszy (shareholders)
Zewnętrznych i wewnętrznych grup interesu
(stakeholders)
Często interesy te mają charakter konfliktowy,
trudny do pogodzenia, niekiedy sprzeczny.
Czynią proces zarządzania strategicznego
procesem zorientowanym nie tylko na wynik,
ale także na porozumienie
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Opracowanie strategii
Opracowanie skutecznej strategii wymaga
od przedsiębiorstwa:
umiejętnego jej zdefiniowania, tj.
określenia jej treści,
zastosowania określonej procedury jej
kształtowania, obejmującej formułowanie i
wybór strategii
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Tworzenie strategii jest
procesem.
W szkole planistycznej strategii wyróżnia się 2 fazy:
planowania i implementacji;
W szkole ewolucyjnej, uczenia się wyróżnia się
strategie:
zamierzane (intendend),
rozważane (deliberate),
nie realizowane (unrealized),
wyłaniające się (emergent),
realizowane (realized),
a między procesami planowania i implementacji zacierają
się granice.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Proces kształtowania strategii
W procesie formułowania i wyboru strategii
konieczne jest określenie źródeł inspiracji do
tworzenia strategii. Wyróżnia się dwa
modelowe podejścia:
z zewnątrz do wewnątrz
– źródłem
inspiracji jest popyt i preferencje nabywców,
z wewnątrz do zewnątrz
– źródłem
inspiracji są zasoby i kompetencje
przedsiębiorstwa.
© Prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Proces kształtowania strategii –
podejście „od zewnątrz do wewnątrz”
W podejściu „od zewnątrz do wnętrza”
strategia przedsiębiorstwa uwzględnia wizję
rynku, jest nastawiona na zaspokojenie
potrzeb i preferencji klientów, na
„stworzenie klienta” o pożądanych
preferencjach oraz wykreowanie popytu.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
W orientacji strategicznej
ukierunkowanej rynkowo można
wyróżnić 4 wizje rynku
Produkcyjną
Produktową
Sprzedażową
Marketingową
Wizja rynku określa cele strategiczne,
strategie, modele biznesowe, procesy i
struktury zarządzania
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Proces kształtowania strategii –
podejście „od wewnątrz do
zewnątrz”
W podejściu „od wewnątrz do zewnątrz”
podstawą budowy strategii jest odmienność,
unikatowość zasobów przedsiębiorstwa,
zapewniające zdobycie i utrzymanie klientów
oraz przewag konkurencyjnych na rynku.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
W orientacji strategicznej
ukierunkowanej zasobowo
najważniejsze staje się efektywne
wykorzystanie zasobów, wzmocnienie i
budowa potencjałów
Efektywne wykorzystanie zasobów
oznacza wzmocnienie orientacji kosztowej
w zarządzaniu
Wzmocnienie i budowa potencjałów to
skupienie uwagi na takich modelach
biznesowych i elementach łańcucha
wartości, które przyszłościowo tworzą
największa wartość dodaną
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Poziomy i przedmiot
planowania strategicznego
Decyzja co do wizji,
przedmiotu i zakresu
działania firmy
oraz wzrostu jej
wartości
Decyzje o wyborze
rynków docelowych,
ofercie produktowej i
sposobach
konkurowania na
wybranych rynkach
S
tr
a
te
g
i
a
fi
rm
y
S
tr
a
te
g
i
a
S
B
U
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Jakie strategie konkurencji
przedsiębiorstwo ma
stosować?
Odpowiedź na to pytanie wymaga
określenia możliwych obszarów
konkurowania, na których rynkach i
jakich segmentach rynku
przedsiębiorstwo powinno
skoncentrować wysiłki
Strategie produktowo-rynkowe według
Ansoffa
Źródło: Na podstawie H.I. Ansoff. Corporate Strategy
Rynki
DOTYCH-
CZASOWE
NOWE
DOTYCH-
CZASOWE
NOWE
Pr
o
d
u
kt
y
Penetracja rynku
Rozszerzanie rynku
Innowacje
produktowe
Dywersyfikacja
• zajęcie niszy
rynkowej
• zwalczanie
konkurentów
•
współpraca z
konkurentami
•
internacjonalizacja
• segmentacja
rynku
•
pionowa
• pozioma
• równoległa
•
innowacje
produktowe
• modyfikacja,
wzbogacanie,
różnicowanie
produktów
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Wybór segmentów produktowo-
rynkowych przez przedsiębiorstwo
R
1
R
2
R
3
R
1
R
2
R
3
R
1
R
2
R
3
P
1
P
2
P
3
P
1
P
2
P
3
P
1
P
2
P
3
R
1
R
2
R
3
P
1
P
2
P
3
R
1
R
2
R
3
P
1
P
2
P
3
Pełne pokrycie
produktowo-rynkowe
Specjalizacja
selektywna
Specjalizacja
rynkowa
Specjalizacja
produktowa
Koncentracja z jednym
produktem (P2) na 1
segmencie rynku (R1)
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Cykl życia produktu a strategie
wynikające z macierzy Ansoffa
+
0
-
D
o
ch
ó
d
Czas
Wprow
a-
dzanie
produk
tu
Penetra
cja
rynku
Rozwój
produkt
u
Rozwój
rynku
Rozwój
nowego
produkt
u
Dywersy
fi-kacja
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Czym jest strategia konkurencji?
Jest długofalową koncepcją polegającą na
wyborze :
możliwych i priorytetowych obszarów
konkurowania, rynków i segmentów rynku
zachowania się przedsiębiorstwa wobec
konkurentów
podstawy konkurowania
źródeł przewagi konkurencyjnej.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Podstawowe orientacje przy
budowaniu strategii
konkurencji
Orientacja rynkowa:
• klient,
• konkurent.
Orientacja zasobowa:
• własne zasoby,
• potencjały,
• kompetencje.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Narzędziami pomocnymi w
określaniu strategii
konkurencji przy orientacji
rynkowej są:
Model pięciu sił M.E. Portera,
Cykl migracji wartości,
Metody portfelowe,
Metoda kluczowych czynników
sukcesu,
Macierz strategii produktowo-
rynkowych H.I. Ansoffa,
Mapy percepcji w pozycjonowaniu
przedsiębiorstw i ich produktów
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Narzędziami pomocnymi w
określaniu strategii
konkurencji przy orientacji
zasobowej są:
SWOT,
ścieżka ekonomiczna,
łańcuch wartości,
strategiczna karta wyników,
próg rentowności,
segmentowy rachunek zysków i
strat,
macierze kluczowych kompetencji i
oceny potencjałów rozwojowych
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
PODSTAWOWE RODZAJE STRATEGII
KONKURENCJI
PRZEWAGA STRATEGICZNA
Unikalność
postrzegania przez
klienta
W skali
segmen
tu
W skali
sektora
C
E
L
E
S
T
R
A
T
E
G
IC
Z
N
E
ZRÓŻNICOWANI
E
WIODĄCA
POZYCJA
KOSZTOWA
K O N C E N T R A C J A
Pozycja
niskiego
kosztu
Źródło: M.E. Porter. Competitive Advantage
© prof. dr hab. Zbigniew
Dworzecki
RELACJA UDZIAŁU W RYNKU
I RENTOWNOŚCI
W
a
rt
o
ść
s
p
rz
e
d
a
ży
R
e
n
to
w
n
o
ść
Wielkość sprzedaży
koszty stałe
strata
zysk
PR
PR - Próg
rentowności
wyrażony
ilościowo,
wartościowo lub
jako stopień
wykorzystania
zdolności
produkcyjnej
koszty
całkowit
e
Wartość
sprzedaż
y
© prof. dr hab. Zbigniew
Dworzecki
1.Pozytywna korelacja między udziałem w rynku a
rentownością:
sprzedaży,
majątku,
kapitału
własnego.
2.Podwojenie produkcji wyrobów daje potencjalną
możliwość obniżenia kosztów o stałą wielkość (~20 -
30%).
3.Zapewnienie sobie wysokiego udziału w rynku jest
podstawowym warunkiem wzrostu rentowności.
4.Skutki wzrostu udziału w rynku są uzależnione od
charakteru rynku, stopnia nasycenia, wzrostu
popytu, siły nabywczej.
5.Wzrost udziałów powinien następować głównie na
rynkach rosnących (w ich segmentacjach).
6.Im wyższa jest stopa wzrostu rynku, tym większe są
potrzeby kapitałowe, zasileniowe, niezbędne do
rozszerzenia potencjału.
7.Utrzymanie udziałów w rosnących rynkach wymaga
dysponowania nowymi mocami produkcyjnymi.
8.Środki rozwojowe powinny pochodzić z organizacji.
9.Konieczne jest wyodrębnienie SBU (strategicznych
jednostek organizacyjnych).
10.Zrównoważenie popytu na środki inwestycyjne i
podaży tych środków powinno następować w ramach
SBU.
Badania PIMS - wnioski
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
WYBÓR STRATEGII KONKURENCJI
R
e
n
to
w
n
o
ść
Udział w rynku
Przewodnic
two
kosztowe
Zróżnicowa
nie
Ugrzęźnięci
e
Źródło: M.E. Porter. Competitive Advantage
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Najbardziej podziwiane firmy świata
w rankingu „Fortune 2009”
Lp. Firma
Branża
1.
Apple Computer
Elektronika
2.
Berkshire-Hathaway Finanse
3.
Toyota Motor
Motoryzacja
4.
Informatyka
5.
Johnson&Johnson
Kosmetyki
6.
Procter & Gamble
FMCG
7.
FedEx
Logistyka
7.
Southwest Airlines
Transport
lotniczy
9
General Electric
Konglomerat
10. Wal/Mart Stores
Handel
detaliczny
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Najbardziej podziwiane firmy
świata w rankingu „Fortune”
Apple Computer, Berkshire-Hathaway, Toyota Motor,
Google, Johnson&Johnson, Procter & Gamble, FedEx,
Southwest Airlines, General Electric, Wal/Mart Stores
Co wyróżnia te firmy?
Wielcy liderzy,
świetne produkty,
uznane marki,
innowacje w dziedzinie zarządzania
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Najbardziej podziwiane
firmy świata – za co są
cenione?
Jakość kadry menedżerskiej
Innowacyjność
Jakość produktów i usług
Alokacja aktywów firmy
Wartość długookresowych inwestycji
Solidność finansowa
Umiejętność pozyskania, utrzymania i
rozwoju talentów
Odpowiedzialność społeczna firmy (CSR)
Prezencja międzynarodowa
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Sukces rynkowy najbardziej
podziwiane firmy świata
zbudowały w oparciu o:
Zmianę tradycyjnych paradygmatów
dotyczących zarządzania
Wprowadzenie zasad organizacji uczącej
się
Rozwinięcie koncepcji zarządzania wiedzą
i potencjałem społecznym
Umocnienie roli orientacji marketingowej i
zarządzania strategicznego
Nowe modele biznesowe
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
SUKCES ORGANIZACJI ZALEŻY
OD:
1.
Dobrze
rozwiniętych
kluczowych
kompetencji,
umożliwiających
wprowadzanie nowych produktów
2. Ciągłej poprawy łańcucha wartości
dodanej
w
obszarze
wszystkich
prowadzonych biznesów
3. Zdolności firmy do przetrwania i rozwoju
manifestującej
się
poprawą
proporcji
między
dotychczasowym
wachlarzem
asortymentu produktów a wachlarzem
nowych produktów
Czynniki te kształtowane są na podstawie
wiedzy, którą posiada i rozwija organizacja.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
METODA „7-S” McKinsey’a
dostosowanie strategiczne przedsiębiorstwa do
otoczenia
Struktura
Systemy
Styl
Wspólne
wartości
Kadra
Umiejętności
Strategia
Źródło: Peters/Watermann. In Search of Excellence
Cel: Osiągnięcie maksymalnej skuteczności we wdrażaniu
strategii firmy.
4E W General Electric
Energy
– energia własna
Energize
– energetyzowanie innych
Edge
– zacięcie, determinacja
Execution
– skuteczność w realizacji
DROGA w mBanku
i MultiBanku
D
– Doskonałość
R
– Realizacja
O
– Odpowiedzialność
G
– Gotowość
A
– Angażowanie się
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
NOWA METODA „7-S”
1. Satysfakcja grup interesu.
2. Twórcze wizje przyszłości.
3. Szybkość działania.
4. Działanie z zaskoczenia.
5. Ustalanie zasad na rynku.
6. Wyróżnianie się.
7. Nieustanne ataki strategiczne na
konkurentów.
Źródło: R.D’Aveni. Hypercompetitive Rivalries
Cel: uzyskanie nieprzemijającej przewagi
konkurencyjnej – umiejętności tworzenia
nowych możliwości dla firmy poprzez zmianę
status-quo na rynku.
Przewaga konkurencyjna
Lepsze niż u konkurentów opanowanie
kluczowych kompetencji decydujących
o sukcesie przedsiębiorstwa w danej
dziedzinie działalności gospodarczej.
Przewagę konkurencyjną charakteryzuje
wielkość i trwałość.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Przywództwo
Przywództwo
jakościowe
jakościowe
Przywództwo
Przywództwo
kosztowe
kosztowe
Brak strategii
Brak strategii
Strategia
Strategia
zintegrowana
zintegrowana
Koncentracja na kosztach
Koncentracja na kosztach
K
o
n
c
e
n
tr
a
c
ja
n
a
j
a
k
o
ś
c
i
K
o
n
c
e
n
tr
a
c
ja
n
a
j
a
k
o
ś
c
i
Źródło: M. Romanowska. Strategie
rozwoju i konkurencji, CIM,
Warszawa 2000
Modele strategii konkurencji
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Konkurencja
Źródła
przewagi
konkurencyjn
ej
Przewagi
konkurencyjn
e
Strategie
konkurencji
• architektura
• reputacja
• innowacje
• zasoby
strategiczne
• koszt
• jakość
• czas
• komple-
ksowość
• przywództwo
kosztowe
• zróżnicowanie
• strategia
zintegrowana
Źródło: M. Romanowska. Strategie rozwoju i konkurencji, CIM, Warszawa 2000
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
PRZEWAGI KONKURENCYJNE
PRZEDSIĘBIORSTWA
Orientacja na
jakość
1
2
3
4
5
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Orientacja na
kompleksowo
ść
Orientacja na
koszty
Orientacja na
czas
© prof. dr hab. Zbigniew
Dworzecki
Trwałe źródła przewagi
konkurencyjnej
Architektura
Reputacja
Innowacje
Zasoby strategiczne:
materialne
niematerialne
lokalizacja
STRATEGIE WIODĄCEJ
POZYCJI KOSZTOWEJ NA
PRZYKŁADACH
NAJBARDZIEJ
PODZIWIANYCH FIRM
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategia konkurencji oparta na
wiodącej pozycji kosztowej i niskich
cenach
Oczekiwane korzyści:
oszczędność kosztów,
zdobycie klientów wrażliwych na cenę,
możliwość stosowania niższych cen i skutecznego
prowadzenia wojen cenowych.
Podstawowe warunki powodzenia strategii to:
wybór określonego segmentu rynku,
modelu biznesowego,
osiągnięcie dużej skali produkcji i sprzedaży (ekonomii
skali).
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
WALMART
„Każdy dolar zaoszczędzony na dostawcy zostanie
oddany klientowi Walmartu, każdy dolar
niepotrzebnych kosztów, to dolar ukradziony
klientowi” Sam Walton
Wybór atrakcyjnego segmentu rynku i grupy
docelowej
Nowatorski, niskokosztowy model biznesowy w handlu
detalicznym
Upowszechnienie modelu w wymiarze
międzynarodowym
Szczupły łańcuch dostaw
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
ALDI
zakupy od odpowiednich dostawców w tak dużych ilościach,
że narzucane są im wysokie standardy jakościowe produktów,
z gwarancją świeżości i korzystnych cen;
gwarancje wysokiej jakości sprzedawanych produktów
poprzez ciągłe jej monitorowanie i niezależne kontrole;
oszczędzanie na wszystkim, co nie jest niezbędne, a
zazwyczaj podnosi cenę;
dostarczanie tego, co się obiecuje, a więc produktów o
wysokiej jakości i świe4żości, na tak korzystnych warunkach,
jak może to uczynić tylko Aldi;
dumę z idei, zasad i możliwości ich urzeczywistniania
dla dobra klienta
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Southwest Airlines
Southwest Airlines – wyzwaniem
nowatorskie zdefiniowanie rynku i
konkurencji
„naszą konkurencją jest samochód,
nie inne linie lotnicze. Musimy
oferować lepszą, bardziej wygodną
usługę po cenie przekonującej
klienta, że lepiej jest zostawić
samochód w garażu i lecieć
Southwest”
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Efektywny model biznesowy
Strategia
Low Cost / Low Fares
Focus – niche
Pewność
Częstotliwość
Obsługa klienta
Fun
Wskaźniki
sukcesu
Produktywność
Efektywność
Low Cost
Szybki turnaround
Dobre relacje
pracownicze
Ludzie
TEAM
Uważnie dobrani
Cechy zespołowe
Elastyczni
Entuzjastyczni
Zaangażowani
Forma organizacji
Płaska
Oparta na zespole
Przepływ informacji
Posiadanie zapasów
Podział zysków
Kontakty towarzyskie
Wartości
Otwartość
Rodzina
Praca zespołowa
Równouprawnienie
Motywacja do
ciężkiej pracy
Przywództwo
Kelleher
Symboliczne
wzorce
zachowań
Jedność
zarządzania
Kultura Korporacyjna
Model LCC
Loty „z punktu do punktu” na krótkich i średnich trasach
europejskich
Jedna klasa rezerwacyjna, prosta i elastyczna struktura taryf,
bilety elektroniczne
Tanie formy dystrybucji: Internet oraz Call Centre, sieci
zewnętrzne (bez prowizji dla agentów)
Posiłki dostępne za opłatą
Ujednolicona flota
Pełne zaangażowanie ludzi i optymalne wykorzystanie
sprzętu
Płaska, „kadrowa” struktura organizacyjna
Niskokosztowa kultura korporacyjna
Wszechobecność strategii w
różnych branżach i
segmentach
IKEA
McDonald’s
Tele2
mBank
Amazon
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
STRATEGIE OPARTE NA
ZRÓŻNICOWANIU NA
PRZYKŁADACH
NAJBARDZIEJ
PODZIWIANYCH FIRM
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategia konkurencji oparta na
zróżnicowaniu
Oczekiwane korzyści:
Większa sprzedaż
Wyższe ceny i rentowność
Rozłożenie i zmniejszenie ryzyka
Lepsze dostosowanie się do potrzeb i preferencji odbiorców
Podstawowe warunki powodzenia strategii to:
wybór określonego segmentu rynku,
wybór i realizacja modelu biznesowego opartego na
wyróżnieniu
osiągnięcie ekonomii zakresu i synergii
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
P & G
Wprowadzenie formalnych
procedur zarządzania marką
Kreowanie korzyści bazujących
na wartościach niematerialnych
Innowacje
Skupienie się na markach
strategicznych
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Johnson & Johnson
Troska o klienta
Dywersyfikacja
Innowacje
Współpraca z uniwersytetami
Budowanie układów
kooperacyjnych
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Toyota
Rozwój firmy oparty na intelekcie
pracowników
Innowacyjność
Kultura korporacyjna (Toyota Way)
Zdolność do ciągłego usprawniania procesów
(kaizen, TQM, JiT)
Doskonałość operacyjna
Szeroka kooperacja, budowanie układów
modułowych i sieciowych (keiretsu)
Firma jako wspólnota (Toyota Family)
STRATEGIE
ZINTEGROWANE NA
PRZYKŁADACH
NAJBARDZIEJ
PODZIWIANYCH FIRM
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Apple
Wizjonerstwo, zrozumienie kierunku przemian
rynku, technologii
Wykorzystanie internetu
Komputery osobiste - Mac
I-Pod, iPhone – rozrywka
Platformy sprzedaży muzyki i oprogramowania –
iStore
Współpraca z twórcami oprogramowania –
appStore
Inwestycja w kapitał ludzki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Innowacje
Nowe technologie informacyjne
Stworzenie wyszukiwarki internetowej
Nowe bardziej otwarte modele biznesowe
System operacyjny dla telefonów komórkowych
open source (Android)
Nowe modele osiągania zysku
wykorzystujące wyszukiwarkę internetową
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Microsoft
Ustalenie reguł gry na rynku
oprogramowania
Innowacyjność
Kooperacja z LG i kooperencja z Google przy
tworzeniu i wprowadzenie systemu
Windows Mobile dla telefonów
komórkowych
STRATEGIE
ZINTEGROWANE
KONGLOMERATÓW I
INSTYTUCJI
FINANSOWYCH NA
PRZYKŁADACH
NAJBARDZIEJ
PODZIWIANYCH FIRM
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
General Electric
Budowanie wartości dodanej firmy.
Integracja orientacji rynków kapitałowych i
produktowych w ramach zarządzania strategicznego
Podkreślenie roli pozycji lidera i wyróżniania się
Prognozowanie zwrotu z nakładów kapitałowych
Opracowanie znormalizowanej metody porównywania
efektywności jednostek odpowiedzialnych za
poszczególne produkty
Analizy portfelowe
Rola przywództwa, kapitału społecznego, zarządzania
wiedzą
Jakość przywództwa
Wychowywanie wspaniałych liderów umiejących
budować twórcze i efektywne zespoły
Przeds
ię-
biorst
wo
Rynek
Strategie
konkurencji
Sposoby
oddziaływania
Strategie
działań
niezróżnic
o-wanych
Przeds
ię-
biorst
wo
Segmen
t 1
Segmen
t 2
Segmen
t 3
Strategie
konkurencji 1
Strategie
konkurencji 2
Strategie
konkurencji 3
Strategie
działań
zróżnico
wa-nych
Przeds
ię-
biorst
wo
Segmen
t 1
Strategie
konkurencji 1
Strategie
działań
skoncent
ro-
wanych
Strategie oparte na segmentacji
rynku
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Przemawia za nim:
•
oszczędność kosztów
•
możliwość stosowania niższych cen
•
zdobywanie klientów wrażliwych na cenę
Kierunek działań:
•
ubiegać się o największe segmenty rynku, o największym rozmiarze,
potencjale, sile nabywczej
Sposoby działania:
•
skupiać się na tym, co jest wspólne, a nie tym co odmienne
•
stosować umiejętnie dystrybucję i promocję
•
nadać produktom poprzez markę niepowtarzalny wizerunek w umysłach
odbiorców
STRATEGIE DZIAŁAŃ
NIEZRÓŻNICOWANYCH
Motto: „Jeden produkt dla wszystkich oferowany na takich
samych zasadach”
Slogan: „Dam ci samochód w każdym kolorze, pod warunkiem, że
będzie to kolor czarny” - H. Ford
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Przemawia za nim:
*większa sprzedaż
*wyższe ceny
*rozłożenie i zmniejszenie ryzyka
*lepsze dostosowanie się do potrzeb odbiorców
Zagrożenia:
*przesegmentowanie rynku
*kanibalizacja produktów
*wysokie koszty wynikające z konieczności stałej
modyfikacji
produktów, administracji, logistyki,
promocji
W strategii różnicowania
uwzględnić::
*koszt dla przedsiębiorstwa
*wartość dla odbiorcy
*opłacalność dla odbiorcy
Kierunek działań:
*dążyć do przekształcenia
niezróżnicowanego produktu w
zróżnicowaną
ofertę
Rozważyć:
*jak przedsiębiorstwo chce zróżnicować się od
konkurentów
STRATEGIE DZIAŁAŃ ZRÓŻNICOWANYCH
Motto: „Nie ma produktu, którego nie dałoby się zróżnicować”
Slogan: „Produkty na każdą kieszeń, okazję i dla każdej
osobowości”
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Tworzyć różnicę, gdy jest ona:
*ważna - dostarcza znacznych korzyści dla dużej liczby
klientów
*wyróżniająca - nie jest oferowana przez innych lub
może być zaoferowana w sposób odmienny
*korzystniejsza
*komunikatywna - widoczna, zrozumiała dla nabywców
*bezpieczna - trudna do podrobienia przez konkurenta
*dostępna - nabywca jest w stanie za nią zapłacić
*zyskowna
RÓŻNICOWANIE - działanie zmierzające do
zaprojektowania znaczących różnić
pozwalających na wyróżnienie oferty
przedsiębiorstwa od ofert konkurentów
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Różnicowanie przez produkt:
*Nawet przy jednorodnych produktach istnieją możliwości
różnicowania przez markę,wielkość i rodzaj opakowań
*Przy produktach o dużych możliwościach różnicowania należy
ponadto zwrócić uwagę na:
1. Elementy wyposażenia produktu (od podstawowego do
ekskluzywnego)
2. Jakość
3. Utrzymanie norm i standardów
4. Trwałość i niezawodność
5. Łatwość naprawy
6. Wygląd
KONCEPCJE RÓŻNICOWANIA
WOBEC KONKURENTÓW
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Różnicowanie przez serwis:
1. Dostawa (terminowość, czas, troska,
niezawodność)
2. Instalacja
3. Kształcenie i pośrednictwo dla klientów
4. Gwarancje, wymiana, naprawa
5. Dodatkowe świadczenia
KONCEPCJE RÓŻNICOWANIA
WOBEC KONKURENTÓW
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Różnicowanie przez pracowników:
1. Kompetencje
2. Uprzejmość
3. Wiarygodność
4. Niezawodność
5. Szybkość reakcji
6. Komunikatywność
KONCEPCJE RÓŻNICOWANIA
WOBEC KONKURENTÓW
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Różnicowanie przez wizerunek przedsiębiorstwa lub produktów
1. Zbudować wizerunek przedsiębiorstwa przez:
* symbole
* atmosferę
* miejsce
* media
* zachowania pracowników
* wydarzenia
* sponsoring
2. Wykreować osobowość marki przez:
* USP - korzyści dla odbiorcy
* jednoznaczny odbiór marki
* pokazanie różnic wobec innych marek
* emocjonalne wsparcie
KONCEPCJE RÓŻNICOWANIA
WOBEC KONKURENTÓW
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
© Prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Katedra Zarządzania w Gospodarce
Szkoła Główna Handlowa
Best Global Brands 2009 - Interbrand
200
9
200
8
marka
Kraj
pochodzeni
a
Wartość
marki (mln
USD)
zmiana
wartośc
i do
2008
1
1 Coca-Cola USA
68,734
3%
2
3 IBM
USA
60,211
2%
3
2 Microsoft USA
56,647
-4%
4
4 GE
USA
47,777
-10%
5
5 Nokia
Finlandia 34,864
-3%
6
8
Mc
Donald’s
USA
32,275
4%
7
10 Google
USA
31,980
25%
8
6 Toyota
Japonia
31,330
-8%
9
7 Intel
USA
30,636
-2%
10
9 Disney
USA
28,447
-3%
11
12 HP
USA
24,096
2%
12
11 Mercedes Niemcy
23,867
-7%
13
14 Gillette
USA
22,841
4%
14
17 Cisco
USA
22,030
3%
15
13 BMW
Niemcy
21,671
-7%
Dylemat - Ile i które różnice promować na rynku docelowym?
4 błędy pozycjonowania:
zbyt słabe
nadmierne
*różnice
mylące
wątpliwe
4 opcje strategiczne:
*wzmocnienie dotychczasowej własnej pozycji w
świadomości
odbiorców
*poszukiwanie nowej nie zdobytej jeszcze pozycji
w świadomości
dużej liczby odbiorców i
przechwycenie jej
*depozycjonowanie lub repozycjonowanie
konkurentów
*wejście do ekskluzywnej grupy
POZYCJONOWANIE - działanie związane z
kształtowaniem oferty i wizerunku
przedsiębiorstwa, prowadzące do zajęcia
wyraźnego, znaczącego miejsca w pamięci
odbiorców docelowych (grupy docelowej)
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
OBSZARY PERCEPCJI UŁATWIAJĄCE
POZYCJONOWANIE
Firma
Klienci
Konkurencja
Postrzeganie własnego
wizerunku przez firmę
Postrzeganie firmy
przez klientów
Postrzeganie
klientów
przez firmę
Postrzeganie
klientów przez
siebie samych
Postrzeganie
klientów przez
konkurencję
Postrzeganie przez
konkurencję jej
własnego wizerunku
Postrzeganie
konkurencji
przez klientów
Postrzeganie
firmy przez jej
konkurentów
Postrzega
nie
konkurenc
ji przez
firmę
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie konkurencji ze
względu na pozycję rynkową
przedsiębiorstw
Strategie liderów rynku
Strategie pretendentów rynkowych
Strategie naśladowców rynkowych
Strategie firm niszowych
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie liderów
rynkowych
Cel
Kierunki
działań
Utrzymać dominującą pozycję
Znaleźć sposób na zwiększenie
łącznego popytu rynkowego
(poszerzanie rynku)
Chronić swój obecny udział w
rynku
Zwiększyć swój udział w rynku
(nawet jeśli jego wielkość jest
stała)
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie liderów rynkowych
i sposoby działań
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
nowi użytkownicy
nowe sposoby wykorzystania
zwiększenie zużycia
określenie priorytetów
dbałość o image
stały rozwój innowacji
poszerzanie segmentów, dywersyfikacja
obniżka kosztów
poprawa dystrybucji
podejmowanie inicjatyw blokujących,
wyprzedzających
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie pretendentów
rynkowych
Cel
Kierunki
działań
Atak na
Zwiększyć udział w rynku, poprawić
dotychczasową pozycję
Atak na konkurenta
Lidera rynkowego
Firmy o podobnej skali
Małe lokalne i regionalne firmy
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie ataku pretendentów
rynkowych - sposoby działań
Strategia obniżki ceny
Strategia tańszego produktu
Strategia dóbr prestiżowych
Strategia zróżnicowania produktu
Strategia innowacji produktu
Strategia polepszonych usług
Strategia innowacji w systemie dystrybucji
Strategia obniżki kosztów produkcji
Intensywna promocja
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie naśladowców
rynkowych
Klon
Imitator
Usprawniacz
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie specjalistów
rynkowych
Specjalizacja skierowana na użytkownika finalnego
Specjalizacja pionowa
Specjalizacja według rozmiaru klienta
Specjalizacja nakierowana na obsługę
konkretnego klienta
Specjalizacja geograficzna
Specjalizacja produktów
Specjalizacja według kryterium cech produktów
Specjalizacja polegająca na wykonywaniu produktów
na zamówienie
Specjalizacja jakościowo-cenowa
Specjaliści usługowi
Specjaliści kanału dystrybucji
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Właściwości atrakcyjnej niszy
rynkowej
Posiada wystarczający rozmiar i siłę nabywczą, aby
stać się zyskowną.
Posiada perspektywy wzrostu.
Nie interesują się nią duże firmy.
Firma posiada odpowiednie
umiejętności i środki, aby doskonale obsługiwać
daną niszę.
Firma może bronić się przed atakami dużych
konkurentów dzięki dobrej reputacji u klientów.
Źródło: Ph. Kotler. Marketing
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie konkurencji w różnych
fazach rozwojowych rynku
strategie marketingowe wejścia na rynek,
strategie marketingowe na rynku
wzrostowym,
strategie marketingowe w fazie dojrzałości
rynku,
strategie marketingowe wyjścia z rynku.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie wejścia na rynek
Dylemat wejścia: pionier czy naśladowca?
R
e
n
to
w
n
o
ś
ć
Czas wejścia
„first mover
advantage”
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie wejścia na rynek
Dylemat wejścia: pionier czy naśladowca?
U
d
zi
a
ł
w
r
y
n
k
u
w
%
„pionierzy
”
„wcześni
naśladowc
y”
„późni
naśladowc
y”
30 %
21 %
15 %
Przedsiębiorstwa, które przetrwały
do fazy dojrzałości rynku, zdobyły
różne udziały w rynku
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie wejścia na rynek –
PIONIER
Strategia pioniera – korzyści:
wybór atrakcyjnego segmentu i pozycji na rynku,
definiowanie reguł gry,
zdobycie pozycji lidera w świadomości klientów,
wykorzystanie w przyszłości uprzywilejowanej
pozycji w budowie relacji z klientami,
osiągnięcie efektów skali, doświadczeń, rentowności,
zabezpieczenie zasobów rzadkich, niezbędnych przy
produkcji, dystrybucji produktu.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie wejścia na rynek –
PIONIER
Strategia pioniera – rodzaje:
strategia niszy rynkowej,
strategia penetracji rynku
masowego,
strategia zbierania śmietanki i
wycofywania się.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie konkurencji na rynku
wzrostowym
liderzy
pretendenci
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie konkurencji w fazie
dojrzałości rynku
Strategie utrzymania udziału w rynku
bez zmiany jego wielkości:
utrzymanie i zabezpieczenie udziału
w rynku,
stymulowanie dodatkowego wzrostu
sprzedaży.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie konkurencji w fazie
wyjścia z rynku
strategia zbierania żniw,
strategia utrzymania udziałów w
rynku,
strategia korzystnego przetrwania,
strategia niszy rynkowej.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Wybór strategicznego sposobu
postępowania rynkowego
Kształtując strategię konkurencji
przedsiębiorstwo musi podjąć
decyzję co do sposobu postępowania
na wybranym rynku docelowym.
Może przyjąć dwa sposoby:
defensywny lub
ofensywny.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Wybór strategicznego sposobu
postępowania rynkowego
Ofensywny – w ramach wybranego rynku
docelowego (rozpoznanie potrzeb i preferencji
nabywców, by wiedzieć jak je kształtować oraz
kreować nowe potrzeby oraz jak różnić się od
konkurentów)
Defensywny – w ramach wybranego rynku
docelowego (dostosowywanie działalności
przedsiębiorstwa i jego oferty do istniejących
preferencji i potrzeb nabywców oraz działanie,
by postrzegali oni produkt jako nie gorszy od
konkurentów).
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Postępowanie defensywne vs.
ofensywne
Wybór uzależniony od:
określenia charakteru i fazy rozwojowej rynku
docelowego,
stopnia zróżnicowania oczekiwań nabywców,
zmian w strukturze rynku i postępowania
konkurentów na rynku docelowym,
pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku
docelowym,
źródeł przewagi konkurencyjnej, którymi dysponuje
przedsiębiorstwo,
celów i wartości przedsiębiorstwa.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie obronne
Polegają na obronie przez przedsiębiorstwo
osiągniętej pozycji rynkowej.
Strategie obronne są preferowane przez
przedsiębiorstwa, które mają najwięcej do
stracenia
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie agresywne (ataku)
Związane są ze zdobyciem udziałów w
rynku, poprawą pozycji rynkowej
względem konkurentów.
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
Strategie wobec konkurentów –
inne podziały
Rodzaje strategii:
frontalna konfrontacja (konkurencja
czołowa),
selektywne oddziaływanie,
omijanie konkurentów,
strategie kooperacji,
strategie kooperencji,
unikania konkurencji (wycofania się)
© prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki
TO WARTO PRZECZYTAĆ
Cardona P., Rey C. Zarządzanie poprzez misję. Wolters Kluwer Kraków 2009
Dworzecki Z. (red.) Przedsiębiorstwo kooperujące. Euroexpert Warszawa 2002
Dworzecki Z., Romanowska M., Przedsiębiorstwo w otoczeniu globalnym. SGH, Warszawa
2008
Fung V.K. Fung W.K. Wind Y. Konkurowanie w płaskim świecie. Wyd. Akademickie i
Profesjonalne Warszawa 2008
Hamel G. Prahalad C.K. Przewaga konkurencyjna jutra. Business Press Warszawa 1999
Gierszewska G. Romanowska M. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, wyd. 3. PWE
Warszawa 2007
Historia Ikea. Ingvar Kamprad rozmawia z B. Torekullem. W&Media. Kraków 2005
Kay J., Podstawy sukcesu firmy. PWE, Warszawa 1996
Kim W.Ch., Mauborne R. Strategia błękitnego oceanu. MT Biznes, Warszawa 2006
Kotler Ph. Caslione J.A. Chaos. Zarządzanie i marketing w erze turbulencji. MT Biznes
Warszawa 2009
Obłój K. Strategia organizacji. W poszukiwaniu trwałej przewagi konkurencyjnej. PWE
Warszawa 2001
Pierścionek Z. Strategie konkurencji i rozwoju przedsiębiorstwa. PWN Warszawa 2003
Porter M.E. Porter o konkurencji. Warszawa 2001
Ries A. Koncentruj się. Strategiczny klucz do przyszłości Twojej firmy. Prószyński i S-ka
Warszawa 1999
Romanowska M. Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie. PWE Warszawa 2008
Slater R. Dekada Wal-Marta. Difin Warszawa 2009
Slywotzky A.J. Morrison D.J. Andelman B. Strefa zysku. PWE Warszawa 2000
Szablewski A. Tuzimek R. (red.) Wycena i zarządzanie wartością firmy. Poltext Warszawa
2005
Trout J., Rivkin S., Wyróżnij się lub zgiń, Wyd II. IFC Press, Kraków 2001
Welch J., Welch S.. Winning – znaczy zwyciężać. EMKA Warszawa 2005
Wrzosek W. (red) Strategie marketingowe, PWE, Warszawa 2005