Popyt turystyczny,
Elastyczność dochodowa
popytu, elastyczność mieszana
popytu.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
email: rudnickm@uek.krakow.pl
tel. 012 293 52 46, pok. 418, IV p., paw. A
www.uek.krakow.pl/zktur
Popyt turystyczny,
Elastyczność dochodowa
popytu, elastyczność mieszana
popytu.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
email: rudnickm@uek.krakow.pl
tel. 012 293 52 46, pok. 418, IV p., paw. A
www.uek.krakow.pl/zktur
mgr Michał Rudnicki
2
Elastyczność dochodowa
popytu
Elastyczność dochodowa popytu
turystycznego oznacza względną
zmianę popytu turystycznego na
określone dobro lub usługę w stosunku
do względnej zmiany dochodu ludności
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
3
Wskaźnik elastyczności dochodowej popytu
turystycznego
Elastyczność dochodowa
popytu
E
DPp
=
∆ P
p
P
p
:
∆D
D
Względna
(procentowa)
zmiana popytu
Względna
(procentowa)
zmiana dochodu
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
4
Elastyczność dochodowa
popytu
Elastyczność dochodowa popytu
informuje nas o ile procent zmieni się
popyt, jeśli dochody zmienią się o 1%.
Wzrost dochodu powoduje
wzrost popytu turystycznego, a więc
współczynnik elastyczności dochodowej
popytu jest dodatni!
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
5
Elastyczność dochodowa
popytu
E
DPp
> 1
Względna zmiana popytu jest większa od
względnej zmiany dochodu. Popyt jest wysoce
elastyczny.
Im większa wartość, tym popyt bardziej
elastyczny.
Współczynnik ten przyjmuje wartości większe od jedności, co
oznacza bardziej niż proporcjonalny wzrost popytu w stosunku do
wzrostu dochodu.
Stopień elastyczności dochodowej popytu na dobra i usługi
turystyczne zależy od rodzaju turystyki.
Wycieczka
= dobro podstawowe lub
= dobro luksusowe
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
6
Elastyczność dochodowa
popytu
Dobra normalne i niższego rzędu
1.
dobro normalne to dobro, na które popyt
rośnie wraz ze wzrostem dochodów
2.
dobro pierwszej potrzeby to dobro, na które
popyt rośnie mniej niż proporcjonalnie
względem wzrostu dochodów
3.
dobro luksusowe to dobro, na które popyt
rośnie bardziej niż proporcjonalnie
względem wzrostu dochodów
4.
dobro niższego rzędu to dobro, na które
popyt maleje przy wzroście dochodów
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
7
Elastyczność dochodowa
popytu
Klasyfikacja dóbr
1. dobra normalne:
elastyczność dochodowa popytu > 0
2. dobra niższego rzędu:
elastyczność dochodowa popytu < 0
3. dobra wyższego rzędu (luksusowe):
elastyczność dochodowa popytu
> 1
4. dobra pierwszej potrzeby:
dobra normalne 0< E
DPp
<1
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
8
Elastyczność dochodowa
popytu
W społeczeństwach zamożnych wydatki turystyczne rosną
szybciej, a w społeczeństwach ubożejących maleją szybciej
od ogółu wydatków konsumpcyjnych.
Zjawisko to opisuje prawo Engla, według którego w
miarę wzrostu dochodu konsument wydaje relatywnie
coraz mniej na dobra podstawowe (żywność, odzież itp.) i
więcej na dobra wyższego rzędu – luksusowe (np.
turystyka).
I
3
I
2
I
3
I
1
I
2
I
1
dochó
d
dochó
d
wydatki
wydatki
d
1
d
2
d
3
d
1
d
2
d
3
0
0
a
b
Krzywe
Engla
a – dobra
podstawowe
b – dobra
wyższego
rzędu
mgr Michał Rudnicki
9
Elastyczność dochodowa
popytu
Reakcja popytu na produkt turystyczny o charakterze
luksusowym cechuje się niską elastycznością dochodową
(E
DPp
< 1), co wynika z następujących przyczyn:
•
konsumenci luksusowych dóbr i usług są na tyle zamożni,
że zmiana dochodów o kolejne jednostki z powodu
nasycenia nie powoduje większej zmiany w ich
konsumpcji,
•
siła przyciągania luksusowych produktów turystycznych
w określonych segmentach nabywców jest tak duża, że
oddziaływanie dochodu na decyzje o kupnie schodzi na
dalszy plan.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
10
Elastyczność dochodowa
popytu
Występuje duża wrażliwość elastyczności popytu
w przypadku wyjazdów wypoczynkowych,
mniejsza przy wyjazdach np. specjalistycznych.
Elastyczność dochodowa popytu turystycznego
jest znacznie większa od elastyczności na inne
dobra konsumpcyjne.
Elastyczność dochodowa popytu jest większa
w przypadku turystyki zagranicznej niż krajowej.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
11
Zadania z elastyczności dochodowej
popytu
Ekonomika turystyki i rekreacji
Zadanie 1:
W hotelu Abackim pokoje wynajmują turyści, których średni
dochód wynosi 2800 zł. Średnio miesięcznie w tym hotelu jest
zajętych około 1200 miejsc. Proszę obliczyć, jak zmieni się
miesięczne zakwaterowanie jeżeli zarobki odwiedzających hotel:
a) wzrosną o 20%
b) zmaleją do 2500 zł.
jeżeli wiemy, że elastyczność dochodowa popytu wynosi 1,2.
mgr Michał Rudnicki
12
Zadania cd.
Zadanie 2:
Firma Babacki Bus prowadzi sprzedaż biletów na wycieczkę śladami
pętli Cabackiej. Dzięki ankietom, których wypełnienie uprawnia do
5% rabatu na wyjazd, właściciele firmy uzyskali informacje, że w
ciągu ostatnich pięciu lat średnie dochody ich klientów wzrosły z
3500 zł do 3900 zł. Na początku ankietowania, czyli pięć lat temu
sprzedawano 1800 biletów rocznie, ile sprzedano biletów w
ostatnim roku jeżeli elastyczność dochodowa popytu wynosi 6.
Wiedząc, że pięć lat temu cena biletu po wypełnieniu ankiety
wynosiła 50zł, proszę obliczyć teraźniejszą cenę bez rabatu. Wiemy,
że elastyczność cenowa popytu wynosi -2,7.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
13
Zadania cd.
Zadanie 3:
Pan Cabacki prowadzi Pensjonat pod Ptakami na Krupówkach. Obiekt
słynie
z pięknie wykończonych tradycyjnych góralskich pokoi, w których
każdy wyposażony jest w kominek na drewno przed którym można
popijać góralską herbatkę na owczej skórze. Pensjonat jest mały,
dysponuje tylko 25 miejscami, dlatego trzeba zawsze dużo wcześniej
rezerwować pokoje. W tym roku okazało się jednak, że w środku
sezonu można było w dalszym ciągu znaleźć puste miejsca. Pan
Cabacki zaciekawiony porozmawiał z klientami
i dowiedział się, że ich średni dochód zmienił się z 3400 zł na 2500
zł. Proszę obliczyć ile wynosi w tym przypadku elastyczność
dochodowa popytu, wiedząc, że miesięcznie liczba wynajętych
miejsc spadła z 460 na 400. Ile wynosiłyby obecne dochody klientów
gdyby elastyczność dochodowa popytu wynosiła -0,5.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
14
Zadania cd.
Zadanie 4:
Oblicz elastyczność dochodową popytu o równaniu D(Y) = 3000 – 2Y
na odcinku wyznaczonym zmianą dochodu Y1 = 1000, Y2 = 1200.
Określ jakiego typu jest to dobro i zinterpretuj otrzymany wynik.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
15
Zadania cd.
Zadanie 5:
Załóżmy, że w danym okresie popyt konsumentów na bilety do
muzeum historii sztuki Abackiego jest uzależniony zarówno od
ceny biletów jak
i dochodów konsumentów. Przyjmijmy że:
• nominalne dochody konsumentów wynoszą 1000 zł
miesięcznie,
• cena 1 biletu wynosi 5 zł,
• popyt na bilety wynosi 100 sztuk,
• cenowa elastyczność popytu na bilety wynosi – 0,5,
• dochodowa elastyczność popytu wynosi 1
O jaką wielkość zmieni się popyt na bilety jeżeli:
• dochody nominalne konsumentów wzrosną o 100 zł,
• cena 1 biletu wzrośnie o 1 zł,
• dochody nominalne konsumentów spadną o 200 zł,
• cena 1 biletu spadnie o 2 zł.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
16
Elastyczność mieszana
(krzyżowa) popytu
Elastyczność mieszana popytu
turystycznego oznacza względną
zmianę popytu turystycznego na
określone dobro lub usługę x w wyniku
względnej zmiany ceny dobra lub usługi
y.
Miarą tej elastyczności jest
współczynnik mieszanej cenowej
elastyczności popytu.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
17
Elastyczność mieszana
(krzyżowa) popytu
E
cMPp
=
∆ P
px
P
px
: ∆c
y
c
y
Względna (procentowa)
zmiana popytu na dobro lub
usługę x
Względna (procentowa)
zmiana ceny dobra lub usługi
y, pozostającej do dobra lub
usługi x w stosunku
komplementarnym lub
substytucyjnym
Znak ujemny tego współczynnika informuje, że dobra lub usługi x i
y są wobec siebie komplementarne, znak dodatni świadczy o
substytucyjności tych dóbr lub usług.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
18
Komplementarność dóbr i usług
turystycznych
Komplementarność polega na
wzajemnym uzupełnianiu się różnych
wartości użytkowych i występuje
wtedy, kiedy wzrost ceny dobra lub
usługi y powoduje spadek popytu na
dobro lub usługę x.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
19
Komplementarność dóbr i usług
turystycznych
Można wyróżnić następujące rodzaje związków
komplementarnych:
komplementarność techniczną,
komplementarność psychiczną.
Można również wyróżnić komplementarność:
zewnętrzną
pośrednią
wewnętrzną
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
20
Substytucyjność dóbr i usług
turystycznych
Substytucja polega na wzajemnej zastępowalności
dóbr i usług turystycznych i występuje wtedy,
kiedy wzrost ceny dobra lub usługi y powoduje
wzrost popytu na dobro lub usługę x.
Dobra lub usługi turystyczne mogą być również
wzajemnie niezależne – wzrost lub spadek
jednego dobra lub usługi nie pociąga za sobą
zmiany popytu na inne dobro lub usługę.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
21
Substytucyjność dóbr i usług
turystycznych
Można wyróżnić trzy rodzaje związków
substytucyjnych:
substytucja różnych dóbr i usług w zaspokojeniu
jednej potrzeby, czyli klasyczna substytucja,
substytucja różnych potrzeb zaspokajanych przez
jedno dobro lub usługę,
powszechna substytucja dóbr i usług w
warunkach niewystarczalności dochodów
nabywców, powodujących konieczność wyboru
jednych kosztem drugich.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
22
Substytucyjność dóbr i usług
turystycznych
Substytucyjność popytu na dobra i
usługi turystyczne można również
podzielić na:
zewnętrzną,
pośrednią,
wewnętrzną.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
23
Zadania z elastyczności mieszanej
popytu
Zadanie 1:
Od niedawna na polski rynek turystyczny weszła nowa atrakcja:
Park Miniatur w Inwałdzie. Obiekt ten na niedużym obszarze skupił
najważniejsze i zarówno najpiękniejsze zabytki architektury polskiej
i światowej w skali mikro. W lipcu właściciele sprzedali aż 20000
biletów ulgowych i 10000 biletów normalnych. Idylla może się
skończyć, gdyż obok kompleksu miniatur buduje się Dinolandia,
która zachęca turystów XXI – wiecznym Parkiem Jurajskim. Na
wielkie sierpniowe otwarcie Dinolandia zaproponowała swoim
klientom cenę 8 zł za bilet ulgowy i 14 zł za bilet normalny. Wiedząc,
ze elastyczność mieszana popytu wynosi 2, proszę powiedzieć jaka
powinna być cena biletów w Dinolandii, aby popyt w Parku Miniatur
wrócił do punktu przed wybudowaniem Dinolandii, zwłaszcza, że po
otworzeniu obiektu spadł on do 18000 biletów ulgowych i 9000
biletów normalnych.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
24
Zadania cd.
Zadanie 2:
Firmy Abacki i Babacki, już od prawie 100 lat zajmują się produkcją
albumów przyrodniczych, które swoją treścią zachęcają do
odwiedzania pięknych Polskich okolic.
Firmy cechują się podobną technologią, jedyna różnica polega na
tym, że Abacki wydaje swoje albumy w twardej oprawie. Proszę
obliczyć, ile wynosi elastyczność mieszana popytu, jeżeli:
• obniżka ceny albumów w firmie Abackiego o 3% spowodowała
zmianę popytu u Babackiego na minus o 2%.
• podwyższka ceny albumów w firmie Abackiego o 10%
spowodowała zmianę popytu u Babackiego na plus o 2%.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
25
Zadania cd.
Zadanie 3:
Pan Cabacki jest przewodnikiem po Tatrach, oprowadza on swoich
turystów po wszystkich najciekawszych zakamarkach tych pięknych
gór, ukazując zarówno ich piękno jak i niebezpieczeństwo, które w
nich czeka na turystów. Pan Cabacki kocha swoją pracę, a turyści
kochają sposób jego oprowadzania, dlatego miesięcznie sprzedaje
on aż 600 biletów.
W Zakopanem ma on jednak jednego wroga, który chciałby sprawić
aby Pan Cabacki zrezygnował z oprowadzenia turystów przez
nieopłacalność interesu. Otworzył więc własną firmę, która
początkowo wystartowała z ceną 15 zł od osoby, systematycznie ją
obniżając. Czy słusznie Pan Dabacki twierdzi, że pokona Pana
Cabackiego obniżając cenę do 10 zł, jeżeli elastyczność mieszana
popytu wynosi 1,5, a interes Pana Cabackiego zacznie przynosić
straty przy sprzedaży poniżej 200 wycieczek.
Ekonomika turystyki i rekreacji
mgr Michał Rudnicki
26
Zadania cd.
Zadanie 4:
Pan Abacki, który jest właścicielem biura podróży Abacki Tour
proponuje swoim klientom wycieczkę „Szlakiem Kodu Leonarda da
Vinci” po miejscach, w których rozgrywała się akcja tej książki.
Ponieważ większość wydarzeń skupia się w Paryżu wymagana jest
zatem usługa tamtejszego przewodnika, który oprowadzając po
Paryżu ukazuje również inne ciekawe miejsca tego miasta. Do tej pory
taka 4 - dniowa wycieczka kosztowała 2500 zł z czego 50 euro
wynosiła opłata przewodnika (proszę przyjąć kurs 1 euro – 4 zł). Popyt
przy takiej cenie kształtował się na poziomie 40 osób miesięcznie.
Jednak ze względu na zwiększające ceny utrzymania w Paryżu
tamtejsi przewodnicy zaczęli podnosić ceny swoich usług do poziomu
75 euro co proporcjonalnie przełożyło się na wzrost ceny całej
wycieczki oferowanej przez Abackiego. Proszę obliczyć ile wynosi
elastyczność mieszana popytu, jeżeli wiadomo, że popyt spadł do
poziomu 35 osób miesięcznie.
Ekonomika turystyki i rekreacji