Choroby

Choroby

otępienne

otępienne



Otępienie czołowo-skroniowe

Otępienie czołowo-skroniowe

(FTD)

(FTD)

Początek jest zwykle podstępny, choroba trwa

Początek jest zwykle podstępny, choroba trwa

przeważnie około 10lat, przebieg jest powoli

przeważnie około 10lat, przebieg jest powoli

postępujący. Pierwsze objawy związane są zazwyczaj ze

postępujący. Pierwsze objawy związane są zazwyczaj ze

zmianami osobowości, nastroju, napędu i zaburzeniami

zmianami osobowości, nastroju, napędu i zaburzeniami

zachowania . Pacjenci mogą być albo nadmiernie

zachowania . Pacjenci mogą być albo nadmiernie

pobudzeni ruchowo i słownie, euforyczni, drażliwi, z

pobudzeni ruchowo i słownie, euforyczni, drażliwi, z

niekontrolowanymi wybuchami złości lub nadmierną

niekontrolowanymi wybuchami złości lub nadmierną

sentymentalnością, albo też wycofujący się, apatyczni i

sentymentalnością, albo też wycofujący się, apatyczni i

pasywni. Najbardziej charakterystyczne zaburzenia

pasywni. Najbardziej charakterystyczne zaburzenia

zachowania to zachowania aspołeczne

zachowania to zachowania aspołeczne

(nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych norm obejmujące

(nieprzestrzeganie ogólnie przyjętych norm obejmujące

także zachowania kryminalne i niewłaściwe zachowania

także zachowania kryminalne i niewłaściwe zachowania

seksualne). Wczesnym objawem jest brak empatii,

seksualne). Wczesnym objawem jest brak empatii,

zmiana upodobań dietetycznych z reguły na słodycze,

zmiana upodobań dietetycznych z reguły na słodycze,

wzrost/spadek aktywności seksualnej). Zaburzenia

wzrost/spadek aktywności seksualnej). Zaburzenia

mowy polegają na zubożeniu słownictwa aż do anomii,

mowy polegają na zubożeniu słownictwa aż do anomii,

przy zachowanym rozumieniu mowy i powtarzaniu.

przy zachowanym rozumieniu mowy i powtarzaniu.



· Dostępne leki nie wykazują istotnego

· Dostępne leki nie wykazują istotnego

wpływu na zaburzenia funkcji

wpływu na zaburzenia funkcji

poznawczych w FTD. Istniejące

poznawczych w FTD. Istniejące

interwencje mogą korzystnie wpłynąć na

interwencje mogą korzystnie wpłynąć na

zaburzenia zachowania towarzyszące

zaburzenia zachowania towarzyszące

otępieniu.

otępieniu.



· Lekami rekomendowanymi w

· Lekami rekomendowanymi w

przypadkach FTD są leki o działaniu

przypadkach FTD są leki o działaniu

serotoninergicznym. Najlepiej

serotoninergicznym. Najlepiej

przebadanym lekiem jest trazodon, inną

przebadanym lekiem jest trazodon, inną

opcją są leki z grupy SSRI.

opcją są leki z grupy SSRI.



Zespół Downa

Zespół Downa

to zestaw charakterystycznych cech

to zestaw charakterystycznych cech

fizycznych i psychicznych, które powstają wskutek błędu

fizycznych i psychicznych, które powstają wskutek błędu

genetycznego. W jądrze każdej prawidłowej komórki

genetycznego. W jądrze każdej prawidłowej komórki

człowieka są zawsze 23 pary chromosomów. U osób z

człowieka są zawsze 23 pary chromosomów. U osób z

zespołem Downa w 21 parze znajduje się dodatkowy, trzeci

zespołem Downa w 21 parze znajduje się dodatkowy, trzeci

chromosom. Zespół Downa dość łatwo zdiagnozować, kiedy

chromosom. Zespół Downa dość łatwo zdiagnozować, kiedy

dziecko jest maleńkie, wiążą się bowiem z nim pewne

dziecko jest maleńkie, wiążą się bowiem z nim pewne

bardzo charakterystyczne cechy: znaczna część dzieci

bardzo charakterystyczne cechy: znaczna część dzieci

dotkniętych tą chorobą ma słabe napięcie mięśniowe i

dotkniętych tą chorobą ma słabe napięcie mięśniowe i

sprawia wrażenie wiotkich. Najczęściej oczy są nieco

sprawia wrażenie wiotkich. Najczęściej oczy są nieco

skośne, grzbiet nosa płaski, a kości policzkowe nieco

skośne, grzbiet nosa płaski, a kości policzkowe nieco

odstające. Na skutek wolniejszego rozwoju czaszki młodzi

odstające. Na skutek wolniejszego rozwoju czaszki młodzi

ludzie z zespołem Downa nie wyglądają na swój

ludzie z zespołem Downa nie wyglądają na swój

wiek.Badania dowodzą, że 30-40 procent dzieci z tym

wiek.Badania dowodzą, że 30-40 procent dzieci z tym

schorzeniem cierpi na jakąś postać wady serca. Dość częste

schorzeniem cierpi na jakąś postać wady serca. Dość częste

są u nich wady słuchu, zdarzają się również wady wzroku, a

są u nich wady słuchu, zdarzają się również wady wzroku, a

także zakłócenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego.

także zakłócenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego.

Duży kłopot może sprawiać też sucha skóra, wymagająca

Duży kłopot może sprawiać też sucha skóra, wymagająca

szczególnej pielęgnacji. Dzieci wolniej się rozwijają - później

szczególnej pielęgnacji. Dzieci wolniej się rozwijają - później

zaczynają siadać, stawać i chodzić, wolniej reagują na

zaczynają siadać, stawać i chodzić, wolniej reagują na

bodźce, mają osłabione czucie dotyku, bólu, temperatury.

bodźce, mają osłabione czucie dotyku, bólu, temperatury.



Należy pamiętać, że nie ma jednej

Należy pamiętać, że nie ma jednej

niezawodnej recepty na wspieranie rozwoju

niezawodnej recepty na wspieranie rozwoju

dziecka z zespołem Downa. Wszystkie

dziecka z zespołem Downa. Wszystkie

stosowane przez nas oddziaływania

stosowane przez nas oddziaływania

powinny być dobrane do jego

powinny być dobrane do jego

indywidualnych potrzeb i możliwości

indywidualnych potrzeb i możliwości

psychofizycznych. Niezbędnym czynnikiem

psychofizycznych. Niezbędnym czynnikiem

jest kompleksowa diagnoza rozwoju

jest kompleksowa diagnoza rozwoju

dziecka, obejmująca ocenę somatycznego

dziecka, obejmująca ocenę somatycznego

stanu dziecka, ocenę rozwoju ruchowego,

stanu dziecka, ocenę rozwoju ruchowego,

umysłowego i społecznego w tym rozwoju

umysłowego i społecznego w tym rozwoju

mowy we wszystkich metodach

mowy we wszystkich metodach

neurofizjologicznych.

neurofizjologicznych.



Stymulacja proprioceptywna

Stymulacja proprioceptywna

Propriocepcja to zmysł odczuwania

Propriocepcja to zmysł odczuwania

samego siebie, czucia pozycji i ruchu ciała.

samego siebie, czucia pozycji i ruchu ciała.

Proprioceptory znajdujące się w mięśniach,

Proprioceptory znajdujące się w mięśniach,

stawach, oczach, w narządzie równowagi

stawach, oczach, w narządzie równowagi

przesyłają sygnały do ośrodka

przesyłają sygnały do ośrodka

koordynacyjnego w móżdżku.

koordynacyjnego w móżdżku.

Propriocepcja wraz ze zmysłowymi

Propriocepcja wraz ze zmysłowymi

układami odbioru dotyku i temperatury

układami odbioru dotyku i temperatury

należą do najwcześniej rozwijających się i

należą do najwcześniej rozwijających się i

dojrzewających. Proprioceptory reagują na

dojrzewających. Proprioceptory reagują na

czynne napięcie i bierny naciąg mięśni,

czynne napięcie i bierny naciąg mięśni,

ścięgien i na zgięcia w stawach niezbędne

ścięgien i na zgięcia w stawach niezbędne

do wykonania precyzyjnych ruchów.

do wykonania precyzyjnych ruchów.



Stymulacja wzrokowa i słuchowa

Stymulacja wzrokowa i słuchowa

Zmysły wzroku i słuchu są zmysłami

Zmysły wzroku i słuchu są zmysłami

wyższego rzędu i są stymulowane przez

wyższego rzędu i są stymulowane przez

sensoryczne bodźce płynące z dotyku,

sensoryczne bodźce płynące z dotyku,

propriocepcji i narządu przedsionkowego.

propriocepcji i narządu przedsionkowego.

Zmysły te posiadają szczególne znaczenie

Zmysły te posiadają szczególne znaczenie

w procesie uczenia się, jak również w

w procesie uczenia się, jak również w

zakresie rozwoju motorycznego. Neurolog

zakresie rozwoju motorycznego. Neurolog

Myer stwierdził, iż odruch toniczny szyjny

Myer stwierdził, iż odruch toniczny szyjny

leży u podstaw rozwoju koordynacji

leży u podstaw rozwoju koordynacji

wzrokowo-słuchowej. Przetrwanie tego

wzrokowo-słuchowej. Przetrwanie tego

odruchu poza wiek wczesno-niemowlęcy

odruchu poza wiek wczesno-niemowlęcy

przeszkadza w rozwoju koordynacji

przeszkadza w rozwoju koordynacji

wzrokowo-ruchowej.

wzrokowo-ruchowej.



Stymulacja dotykowa

Stymulacja dotykowa

Układ dotykowy to zmysł pobudzający aktywowanie

Układ dotykowy to zmysł pobudzający aktywowanie

ruchu poprzez stymulację receptorów czuciowych o

ruchu poprzez stymulację receptorów czuciowych o

niskim i wysokim progu pobudliwości w celu zwiększenia

niskim i wysokim progu pobudliwości w celu zwiększenia

wrażliwości mięśni na rozciąganie i wykorzystanie

wrażliwości mięśni na rozciąganie i wykorzystanie

zharmonizowanej stymulacji czuciowej do aktywacji

zharmonizowanej stymulacji czuciowej do aktywacji

odpowiedzi motorycznej. W metodzie sensomotorycznej

odpowiedzi motorycznej. W metodzie sensomotorycznej

Rood bodźce czuciowe to: masowanie, pocieranie,

Rood bodźce czuciowe to: masowanie, pocieranie,

drażnienie szczoteczką, ochładzanie, klepanie,

drażnienie szczoteczką, ochładzanie, klepanie,

przytulanie, pieszczenie. Dzieci z sierocińców są

przytulanie, pieszczenie. Dzieci z sierocińców są

pozbawione stymulacji dotykowej płynącej z przytulania

pozbawione stymulacji dotykowej płynącej z przytulania

i bliskości ludzkiego ciała oraz czułego kołysania w

i bliskości ludzkiego ciała oraz czułego kołysania w

kochających rękach rodziców (stymulacja

kochających rękach rodziców (stymulacja

przedsionkowa); dzieci te nie rozwijają się prawidłowo.

przedsionkowa); dzieci te nie rozwijają się prawidłowo.

Aby mózg dziecka funkcjonował prawidłowo, musi

Aby mózg dziecka funkcjonował prawidłowo, musi

otrzymywać bodźce z trzech podstawowych zmysłów:

otrzymywać bodźce z trzech podstawowych zmysłów:

przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego na

przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego na

równi z bodźcami wzrokowymi, słuchowymi i

równi z bodźcami wzrokowymi, słuchowymi i

smakowymi. W życiu prenatalnym dokonuje się stała

smakowymi. W życiu prenatalnym dokonuje się stała

stymulacja dotykowa przez wody płodowe.

stymulacja dotykowa przez wody płodowe.



Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona

- powoli postępująca,

- powoli postępująca,

samoistna, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego

samoistna, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego

układu nerwowego. Choroba Parkinsona to

układu nerwowego. Choroba Parkinsona to

schorzenie ludzi w starszym wieku, którego

schorzenie ludzi w starszym wieku, którego

przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe w układzie

przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe w układzie

nerwowym, a szczególnie w obszarze mózgu

nerwowym, a szczególnie w obszarze mózgu

zawiadującym aparatem ruchu.

zawiadującym aparatem ruchu.



Objawy

Objawy

Drżenie rąk lub głowy, spowolnienie ruchów, chód

Drżenie rąk lub głowy, spowolnienie ruchów, chód

drobnymi kroczkami, przygarbienie, zaburzenia

drobnymi kroczkami, przygarbienie, zaburzenia

równowagi, drżenie kciuków i palców wskazujących

równowagi, drżenie kciuków i palców wskazujących

(kręcenie kulek), niewyraźna mowa. W stanach

(kręcenie kulek), niewyraźna mowa. W stanach

ciężkich usztywnienie kończyn i tułowia,

ciężkich usztywnienie kończyn i tułowia,

maskowata twarz, szeroko otwarte oczy, brak

maskowata twarz, szeroko otwarte oczy, brak

odruchu mrugania.

odruchu mrugania.



Leczenie

Leczenie

Celem leczenia jest przywrócenie

Celem leczenia jest przywrócenie

proporcji pomiędzy stężeniami dwóch

proporcji pomiędzy stężeniami dwóch

neuroprzekaźników: acetylocholiny i

neuroprzekaźników: acetylocholiny i

dopaminy. Wśród stosowanych metod

dopaminy. Wśród stosowanych metod

leczenia najbardziej rozpowszechniona

leczenia najbardziej rozpowszechniona

jest farmakoterapia, której celem jest

jest farmakoterapia, której celem jest

zwiększenie poziomu dopaminy. Wśród

zwiększenie poziomu dopaminy. Wśród

pozostałych technik znajduje się

pozostałych technik znajduje się

elektrostymulacja oraz zabiegi

elektrostymulacja oraz zabiegi

neurochirurgiczne. Ważnym elementem

neurochirurgiczne. Ważnym elementem

leczenia jest fizykoterapia, poprawiająca

leczenia jest fizykoterapia, poprawiająca

zdolności ruchowe, siłę mięśni oraz

zdolności ruchowe, siłę mięśni oraz

ułatwia utrzymanie równowagi.

ułatwia utrzymanie równowagi.



Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

polega na zmianach

polega na zmianach

zwyrodnieniowych w mózgu a dokładniej zaniku

zwyrodnieniowych w mózgu a dokładniej zaniku

tkanki nerwowej. Postępujące stopniowo

tkanki nerwowej. Postępujące stopniowo

zaburzenia działania mózgu doprowadzają w

zaburzenia działania mózgu doprowadzają w

efekcie do utraty pamięci, zdolności uczenia się,

efekcie do utraty pamięci, zdolności uczenia się,

pojmowania, trzeźwego myślenia, oceny sytuacji,

pojmowania, trzeźwego myślenia, oceny sytuacji,

pogorszenia umiejętności komunikacyjnych i

pogorszenia umiejętności komunikacyjnych i

znacznego obniżenia się zdolności radzenia sobie

znacznego obniżenia się zdolności radzenia sobie

z czynnościami życia codziennego.Alzheimer to

z czynnościami życia codziennego.Alzheimer to

powolny, stopniowy zanik tkanki mózgowej,

powolny, stopniowy zanik tkanki mózgowej,

spowodowany odkładaniem się w mózgu

spowodowany odkładaniem się w mózgu

substancji białkowej zwanej amyloidem. Amyloid

substancji białkowej zwanej amyloidem. Amyloid

uniemożliwia pracę komórek nerwowych poprzez

uniemożliwia pracę komórek nerwowych poprzez

utrudnianie ich komunikacji między sobą.

utrudnianie ich komunikacji między sobą.

Niemożność komunikacji komórek sprawia, iż nie

Niemożność komunikacji komórek sprawia, iż nie

są one w stanie spełniać swoich funkcji.

są one w stanie spełniać swoich funkcji.



Leczenie

Leczenie

W początkowym i średnio

W początkowym i średnio

zaawansowanym stadium choroby stosuje

zaawansowanym stadium choroby stosuje

się tzw.

się tzw.

inhibitory

inhibitory

acetylocholinoesterazy

acetylocholinoesterazy

. Acetylocholina

. Acetylocholina

jest tzw. neuroprzekaźnikiem, czyli

jest tzw. neuroprzekaźnikiem, czyli

substancją chemiczną niezbędną w

substancją chemiczną niezbędną w

procesie przekazywania informacji

procesie przekazywania informacji

pomiędzy komórkami mózgu

pomiędzy komórkami mózgu

(neuronami), co jest warunkiem

(neuronami), co jest warunkiem

zapamiętywania, uczenia się i w ogóle

zapamiętywania, uczenia się i w ogóle

prawidłowego funkcjonowania mózgu.

prawidłowego funkcjonowania mózgu.



Od kilku lat w Polsce dostępna jest inna

Od kilku lat w Polsce dostępna jest inna

substancja chemiczna – memantyna. Jest

substancja chemiczna – memantyna. Jest

ona tzw. blokerem receptora NMDA.

ona tzw. blokerem receptora NMDA.

Blokując z odpowiednią siłą i na

Blokując z odpowiednią siłą i na

odpowiednio długi czas receptor NMDA

odpowiednio długi czas receptor NMDA

zapobiega powstawaniu tzw. „szumu

zapobiega powstawaniu tzw. „szumu

informacyjnego” i umożliwia prawidłowe

informacyjnego” i umożliwia prawidłowe

odczytywanie przez neurony ważnych

odczytywanie przez neurony ważnych

informacji, co jest warunkiem

informacji, co jest warunkiem

prawidłowego funkcjonowania mózgu.

prawidłowego funkcjonowania mózgu.

Memantyna, w odróżnieniu od inhibitorów

Memantyna, w odróżnieniu od inhibitorów

acetylocholinesterazy, jest skuteczna w

acetylocholinesterazy, jest skuteczna w

leczeniu choroby Alzheimera również w

leczeniu choroby Alzheimera również w

zaawansowanym stadium. W Polsce

zaawansowanym stadium. W Polsce

dostępna jest pod nazwą Axura lub Ebixa.

dostępna jest pod nazwą Axura lub Ebixa.



Postępujące porażenie nadjądrowe

Postępujące porażenie nadjądrowe

(PSP).

(PSP).

Początek schorzenia przez długi czas pozostaje

Początek schorzenia przez długi czas pozostaje

niezauważany. Wśród objawów klinicznych

niezauważany. Wśród objawów klinicznych

stwierdza się otępienie podkorowe.

stwierdza się otępienie podkorowe.

Charakterystyczne dla tego otępienia jest

Charakterystyczne dla tego otępienia jest

spowolnienie funkcji psychicznych, osłabienie ich

spowolnienie funkcji psychicznych, osłabienie ich

precyzji, spowolnienie procesów myślenia i

precyzji, spowolnienie procesów myślenia i

zaburzenia zdolności posługiwania się zdobytą

zaburzenia zdolności posługiwania się zdobytą

wiedzą. Występują także zmiany osobowości oraz

wiedzą. Występują także zmiany osobowości oraz



zaburzenia emocjonalne. Wśród objawów

zaburzenia emocjonalne. Wśród objawów

neurologicznych dominują zaburzenia

neurologicznych dominują zaburzenia

gałkoruchowe pod postacią nadjądrowego

gałkoruchowe pod postacią nadjądrowego

porażenia spojrzenia, polegającego na

porażenia spojrzenia, polegającego na

utrudnionych ruchach gałek ocznych w osi

utrudnionych ruchach gałek ocznych w osi

pionowej. Przede wszystkim upośledzony jest ruch

pionowej. Przede wszystkim upośledzony jest ruch

gałek ku dołowi, występuje także niedowład

gałek ku dołowi, występuje także niedowład

spojrzenia ku górze. Odruchowe zwroty gałek

spojrzenia ku górze. Odruchowe zwroty gałek

ocznych mogą być przez długi czas obecne,

ocznych mogą być przez długi czas obecne,

podczas gdy dowolne ruchy gałek ocznych są

podczas gdy dowolne ruchy gałek ocznych są

zaburzone.

zaburzone.



Nie jest znane skuteczne leczenie. Próby

Nie jest znane skuteczne leczenie. Próby

stosowania

stosowania

lewodopy

lewodopy

, agonistów

, agonistów

amantadyny

amantadyny

i dopaminy są mało

i dopaminy są mało

skuteczne. Postęp choroby prowadzi

skuteczne. Postęp choroby prowadzi

nieodwracalnie do unieruchomienia

nieodwracalnie do unieruchomienia

chorego i konieczności

chorego i konieczności

żywienia pozajelitowego

żywienia pozajelitowego

. Przyczyną

. Przyczyną

śmierci są powikłania związane z

śmierci są powikłania związane z

unieruchomieniem pacjenta.

unieruchomieniem pacjenta.