1

Temat II

PODAŻ TURYSTYCZNA

2

Podaż turystyczna jest to ilość produktu turystycznego,

którą producenci są gotowi wyprodukować i zaoferować do

sprzedaży przy danej cenie i w danym okresie

3

Produkt turystyczny może być rozumiany dwojako:

• w znaczeniu wąskim – oznacza to, co turyści kupują, np.

transport, nocleg, wyżywienie. Elementy te mogą być
nabywane oddzielnie lub w formie pakietu

4

• w znaczeniu szerokim – stanowi kompozycję tego, co

turyści robią oraz walorów, urządzeń i usług, z których przy
tym korzystają

Produkt turystyczny może być rozumiany dwojako:

Dla turysty całkowitym produktem turystycznym jest

suma wrażeń i doświadczeń, jakich doznał od momentu

opuszczenia miejsca stałego zamieszkania do powrotu do

niego

5

Rys.1. Struktura produktu turystycznego

D o b r a i u r z ą d z e n ia

t u r y s t y c z n e

U s łu g i

t u r y s t y c z n e

P r o d u k t t u r y s t y c z n y

6

Określenie „turystyczny” ma charakter umowny. Zarówno

bowiem wśród dóbr, jak i usług, znajdują się takie, które

mają charakter paraturystyczny, tzn. że ich istnienie

nie jest związane wyłącznie z obsługą turystyki.

7

Rys.2. Struktura dóbr i urządzeń turystycznych

W a lo r y t u r y s ty c z n e

P o d s ta w o w e

S i e ć tr a n s p o r to w a

Ś r o d k i t r a n s p o r tu

B a z a n o c le g o w a

B a z a ż y w i e n i o w a

B a z a to w a r z y s z ą c a

K o m p le m e n t a r n e

D o b r a i u r z ą d z e n i a tu r y s ty c z n e

8

Kluczową rolę w kształtowaniu podaży turystycznej
odgrywają walory turystyczne.

Wynika to z następujących głównych powodów:

• Walory turystyczne stanowią dominujący cel podróży

turystycznych mimo występowania innych motywów;

• Walory turystyczne stanowią najważniejszy czynnik

decydujący o lokalizacji pozostałych elementów podaży
turystycznej;

• Walory turystyczne stają się we współczesnym świecie

coraz częściej czynnikiem ograniczającym dalszy rozwój
podaży.

9

Rys.3. Struktura walorów turystycznych

N a t u r a ln e

A n tr o p o g e n i c z n e

W a lo r y tu r y s ty c z n e

10

Część walorów jest rezultatem działalności człowieka w
zamierzchłej przeszłości, niedalekiej przeszłości i współcześnie.
Dotyczy to takich walorów jak:

• zabytki (wykopaliska, starożytne miasta, zamki, pałace itd.),

• tradycje (zwyczaje, folklor, rzemiosło, tradycje religijne itd.),

• inne (architektura współczesna, targi, wystawy itd.).

Walory antropogeniczne

11

Duże znaczenie walorów naturalnych ma poważne skutki
ekonomiczne: stanowią one główną przyczynę sezonowości w
turystyce.

Walory naturalne (przyrodnicze)

12

• wypoczynkowe (np. wybrzeża, jeziora, góry, aquaparki),

• krajoznawcze (poznawcze) (np. miasta historyczne,

krajobraz, obszary przyrodnicze),

• specjalistyczne (np. jaskinie, stacje narciarskie).

Wszystkie one mogą mieć charakter walorów naturalnych
(przyrodniczych) bądź antropogenicznych.

Podział walorów turystycznych z punktu widzenia pełnionej
funkcji.

Rozróżnia się walory:

13

Rys.4. Struktura usług turystycznych

P o d s ta w o w e

K o m p le m e n t a r n e

U s łu g i tu r y s ty c z n e

14

Usługi podstawowe – te usługi, które umożliwiają

dojazd, pobyt i powrót z miejsca czasowego pobytu.

Są świadczone przez komplementarne dobra i urządzenia

turystyczne.

15

Usługi komplementarne są świadczone w związku z

podstawowymi dobrami turystycznymi (walorami) oraz

czasem wolnym.

Ułatwiają one dostęp do walorów (przewodnictwo,

wypożyczalnie sprzętu, kolejki linowe, wyciągi itd.) oraz

dostarczają usług, które najogólniej można określić

pojęciem usług rozrywkowych.

16

Cechy charakteryzujące podaż turystyczną i produkt
turystyczny:

1. Produkt turystyczny jest elastyczny strukturalnie, co

oznacza, że może w swej ostatecznej postaci przybierać
różnorodne formy w odniesieniu do jego składu.

2. W skład produktu turystycznego wchodzą urządzenia

związane z infrastrukturą ogólną państwa.

17

3. Wiele urządzeń komplementarnych, istniejących w celu

świadczenia usług podstawowych ma charakter inwestycji
kapitałochłonnych.

4. Część podaży ma charakter paraturystyczny (transport,

usługi bytowe).

5. Komponenty produktu turystycznego są komplementarne, co

powoduje, że podaż turystyczna ma charakter łączny
(produkcja jednego komponentu powoduje automatycznie
podaż innego lub innych).

18

6. Podaż turystyczna charakteryzuje się wysokimi kosztami

stałymi i stosunkowo niskimi kosztami zmiennymi. Stąd
sprzedaż usług dodatkowych (krańcowych) może mieć
miejsce przy niewielkich kosztach.

7. Podaż

turystyczna

jest

sztywna

w

układzie

przestrzennym, co wynika z faktu, że o jej lokalizacji
decyduje występowanie walorów turystycznych, których
zasoby są ograniczone.

8. Sztywny charakter podaży turystycznej wyraża się

również tym, że popyt zawsze musi udać się do miejsc jej
występowania.

19

9. Podaż turystyczna lokalizowana jest w miejscach o niskich na

ogół walorach dla produkcji materialnej.

10.Z charakteru popytu, ale również walorów przyrodniczych,

wynika sezonowe wykorzystywanie podaży.

11.Prawidłowości dotyczące kształtowania się głównych

strumieni ruchu, szczególnie zagranicznego powodują, że
podaż turystyczna jest importochłonna.

12.Istnienie i funkcjonowanie podaży turystycznej uzależnione

jest od działalności praktycznie wszystkich sektorów
gospodarki.

20

O. Lange stwierdza, że usługi są czynnościami
związanymi z zaspokajaniem potrzeb ludzkich
(pośrednio lub bezpośrednio), ale nie służącymi
bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów.

Usługi mogą być kierowane na osobę lub przedmioty.

21

Tab.1. Usługi materialne

Usługi skierowane na

osobę

przedmiot

1. Medyczne
2. Kosmetyczne

3. Gastronomiczne
4. Noclegowe
5. Transportowe

1. Konserwacyjno-

reparacyjne

2. Pralnicze
3. Porządkowe
4. Transportowe

22

Tab.2. Usługi niematerialne

Usługi skierowane na

osobę

przedmiot

1. Oświatowe
2. Informacyjne
3. Kulturalne

1. Finansowe
2. Prawne
3. Ubezpieczeniowe
4. Konsultacyjne

23

Do najważniejszych cech produktu turystycznego, które
wynikają z udziału w nim usług, należą:

1. Konsumpcja produktu turystycznego jest zawsze aktem

jednorazowym, nawet jeśli korzysta się z identycznego
pakietu w tym samym miejscu i w tym samym czasie.

2. Różnorodność produktu turystycznego – każde świadczenie

usługi jest unikalne zarówno dla jej producenta, jak i klienta.

3. Nabywanie produktu turystycznego opiera się często na

wyobrażeniu, idei o produkcie oraz o miejscu czasowego
pobytu.

24

4. Produkt turystyczny jest nietrwały, jego konsumpcja musi

odbywać się w określonym miejscu i czasie. Popyt (klient)
musi przemieścić się tam, gdzie produkt ten jest świadczony.

5. Produkt turystyczny nie może być magazynowany chociaż

jego świadczenie może być rezerwowane, ale również w
określonym miejscu i czasie.

6. W

przypadku

produktu

turystycznego

ma

miejsce

jednoczesność aktu produkcji (świadczenia) i konsumpcji.

25

7. Nabycie produktu turystycznego oznacza tymczasowe prawo

jego użycia w określonym miejscu i w określonym czasie.

8. Cechy (ocena) produktu turystycznego są kształtowane w

bezpośrednim kontakcie między świadczącym a klientem.

26

MIERNIKI PODAŻY TURYSTYCZNEJ

Umownym miernikiem wielkości podaży turystycznej jest
baza noclegowa – im bardziej rozwinięta jest baza noclegowa
miejscowości czy regionu recepcyjnego, tym większa jest ich
podaż turystyczna.

27

O wykorzystaniu bazy noclegowej jako miernika podaży
turystycznej decydują w szczególności dwie przesłanki:

1. Baza noclegowa, poza nielicznymi wyjątkami, jest bazą

sensu stricte turystyczną, chociaż i tu występują obiekty
paraturystyczne

(np.

tzw.

pokoje

gościnne

wykorzystywane sezonowo).

2. Baza noclegowa nie może być lokalizowana i rozwijana w

próżni.

Baza noclegowa jako miernik podaży turystycznej

28

Najczęściej, w literaturze i w praktyce, przyjmuje się, że o
atrakcyjności turystycznej decydują trzy następujące elementy:

1) walory turystyczne,

2) dostępność komunikacyjna,

3) zagospodarowanie turystyczne.

Atrakcyjność turystyczna jest sumą subiektywnych i
obiektywnych ocen poszczególnych elementów podaży
turystycznej, mieszczącą się w granicach wyznaczonych przez
określony poziom cen i dochodów.

Atrakcyjność turystyczna jako miernik podaży turystycznej

29

Przy pomiarze walorów turystycznych korzysta się z takich
wskaźników jak:

•udział terenów mających walory naturalne w ogólnej

powierzchni regionu czy państwa,

•liczba zabytków wpisanych do rejestru UNESCO,

•liczba i powierzchnia parków narodowych,

•liczba i powierzchnia jezior,

•stan zanieczyszczenia środowiska

•itd.

Atrakcyjność turystyczna jako miernik podaży turystycznej

30

Wykorzystuje się dane dotyczące transportu, traktowanego
jako całość i w podziale na poszczególne gałęzie.

Atrakcyjność turystyczna jako miernik podaży turystycznej

Chodzi tu przede wszystkim o:

•sieć transportową,

•jej gęstość,

•powiązanie z głównymi regionami recepcyjnymi,

•częstość połączeń tych regionów z głównymi regionami

wysyłającymi, zarówno w kraju, jak i za granicą.

31

Przy ocenie danych dotyczących transportu występują dwa
zasadnicze problemy.

Po pierwsze, muszą to być informacje dotyczące przewozów
osobowych.

Po drugie, transport jest dziedziną służącą całej gospodarce, a
zatem w dużym stopniu ma charakter paraturystyczny.

Atrakcyjność turystyczna jako miernik podaży turystycznej

32

Ocena zagospodarowania turystycznego – wykorzystuje się

takie dane jak:

•liczba obiektów gastronomicznych (restauracje, bary szybkiej

obsługi, kawiarnie itd.);

•liczba obiektów kulturalnych;

•infrastruktura techniczna (ogólna i specjalistyczna);

•instytucje infrastruktury społecznej.

Atrakcyjność turystyczna jako miernik podaży turystycznej

33

Infrastruktura

techniczno-

ekonomiczna

społeczna

komunikacyjna

ochrony

środowiska

podstawowa

specjalistyczna

w zakresie

bazy noclegowej

w zakresie

bazy

gastronomicznej

w zakresie

bazy uzdrowiskowej

w zakresie

infrastruktury

turystycznej

34

PODSTAWOWA KLASYFIKACJA BAZY NOCLEGOWEJ

35

Rys.5. Klasyfikacja bazy noclegowej wg WTO

H o t e le

M o te le

P e n s j o n a ty

Z a j a z d y

H o te la r s k a

P o z o s t a łe

o b ie k ty

U z u p e łn i a ją c a

( k o m p le m e n ta r n a )

B a z a n o c le g o w a

36

W nowych zaleceniach WTO dotyczących terminologii
turystycznej podjęto temat klasyfikacji bazy noclegowej.

Wprowadzono pojęcie obiektu noclegowego, w którego ramach
wyróżniono

turystyczny

obiekt

noclegowy,

proponując

następującą jego definicję:

„... jest nim każdy obiekt, w którym regularnie lub sporadycznie

nocują turyści.”

37

Turystyczne obiekty noclegowe dzielą się na dwie duże grupy:

•turystyczne zakłady zakwaterowania zbiorowego,

•obiekty zakwaterowania indywidualnego.

38

Rys.6. Struktura turystycznych zakładów

zakwaterowania zbiorowego

H o t e le i in n e

o b ie k ty h o t e la r s k ie

O b ie k ty

s p e c j a li s t y c z n e

I n n e o b i e k ty

z a k w a te r o w a n ia z b i o r o w e g o

T u r y s ty c z n e z a k ła d y

z a k w a t e r o w a n ia z b i o r o w e g o

39

Pojęcie hoteli i innych obiektów hotelarskich jest potraktowane
szeroko bowiem tę grupę obiektów tworzą:

•hotele,

•hotele apartamentowe (samodzielne mieszkania zamiast

pokojów),

•motele,

•zajazdy,

•hotele nadmorskie,

•kluby oferujące miejsca noclegowe i podobne zakłady

świadczące usługi hotelarskie w szerszym zakresie niż
codzienne ścielenie łóżek oraz sprzątanie pokojów i mycie
urządzeń sanitarnych.

40

Inne obiekty hotelarskie, to:

•domy z pokojami do wynajęcia,

•pensjonaty,

•rezydencje turystyczne oraz podobne obiekty noclegowe

podzielone na pokoje i prowadzące ograniczone usługi
hotelarskie, w których zakres wchodzi codzienne ścielenie
łóżek oraz sprzątanie pokojów i mycie urządzeń sanitarnych.

41

W skład obiektów specjalistycznych wchodzą:

•obiekty lecznicze,

•obozy wakacyjne i ochotnicze obozy pracy (praca w rolnictwie,

obozy harcerskie, obozy związane z ochroną środowiska itp.),

•środki transportu publicznego (miejsca sypialne w pociągach i

na statkach),

•ośrodki konferencyjne.

42

Inne obiekty zakwaterowania zbiorowego, to przede wszystkim:

•kempingi,

•pola namiotowe,

•schroniska młodzieżowe i turystyczne,

•domy wycieczkowe,

•ośrodki wypoczynkowe zakładów pracy,

•hotele robotnicze,

•domy studenckie,

•internaty.

43

Rys.7. Obiekty zakwaterowania indywidualnego

W ła s n e

o b ie k ty

m i e s z k a ln e

P o k o je

w y n a j ę te

p r z y

r o d z i n ie

M i e s z k a n ia

w y n a j ę te

p r y w a tn ie

W y n a j ę te

n i e o d p ła tn ie

u k r e w n y c h

lu b z n a j o m y c h

I n n e

k w a t e r y

p r y w a tn e

K w a te r y p r y w a tn e

44

Pozycja „własne mieszkania użytkowników” w potocznym
rozumieniu sprowadza się do pojęcia „drugich domów”.

45

Reasumując,

za

turystyczne

zakłady

zakwaterowania

zbiorowego należy uznać wszystkie obiekty, które nie są
obiektami zakwaterowania indywidualnego w rozumieniu
przyjętym na rys.7.

46

Baza noclegowa może być dzielona według co najmniej dwóch

jeszcze ważnych kryteriów:

•dostępności (obiekty ogólnodostępne lub zamknięte),

•sezonowości (obiekty całoroczne, obiekty sezonowe).