 
ELEMENTY ELEKTROCHEMII
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński
BLOK TEMATYCZNY
XXI
 
Procesy utleniania i redukcji
Procesy redoks polegają na wymianie elektronów:
utlenianie –
proces oddawania elektronów przez atomy, jony lub
cząsteczki
redukcja –
proces odwrotny do utleniania, a więc polegający na
pobieraniu  elektronów.  Procesowi  utleniania  zawsze  towarzyszy 
proces  redukcji,  a  procesowi  redukcji  zawsze  towarzyszy  proces 
utleniania. Substancja utleniana (tracąca elektrony) jest środkiem 
redukującym,  natomiast  substancja  redukowana  (pobierająca 
elektrony) jest środkiem utleniającym. 
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Stopień utlenienia
Związki o budowie jonowej –
następuje realne przeniesienie
elektronów od reduktora do utleniacza.
Związki o budowie kowalencyjnej –
ma miejsce tylko przesunięcie
wiążącej  pary  elektronowej  w  kierunku  atomu  bardziej 
elektroujemnego.
Stopień utlenienia –
liczba elementarnych ładunków (dodatnich
lub  ujemnych),  którą  przypisalibyśmy  atomowi  określonego 
pierwiastka  wchodzącego  w  skład  danej  substancji,  gdyby 
substancja  ta  posiadała  budowę  jonową.  Pojecie  umowne, 
szczególnie  w  przypadku  związku  o  budowie  atomowej.  Dla 
związków  o  budowie  jonowej  stopień  utlenienia  równy  jest 
wartościowości elektrochemicznej (elektrowartościowości)
czyli
liczbie oddawanych lub przyjmowanych elektronów.
Reguły określania stopni utlenienia:
1.
Suma stopni utlenienia wszystkich atomów wchodzących w
skład  cząsteczki  obojętnej  wynosi  zero,  a  w  przypadku  jonu  jest 
równa ładunkowi jonu.
2.
Pierwiastkom w stanie wolnym (niezależnie od odmiany
alotropowej) przypisuje się zerowy stopień utlenienia.
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
3.
Fluor we wszystkich połączeniach występuje na stopniu
utlenienia –I.
4.
Tlen w swych połączeniach występuje głównie na stopniu
utlenienia –II.
Wyjątki stanowią:
- nadtlenki, BaO
2
, (-I)
- ponadtlenki, KO
2
, (-0.5)
- jon oksygenylowy, O
2
+
, (+0.5)
- OF
2
, (II)
5.
Wodór przyjmuje stopień utlenienia I. Wyjątek stanowią
wodorki
1
i
2
grupy
( -I ).
Określanie stopni utlenienia w reakcjach redoks:
utlenianie –
reakcja prowadząca do podwyższenia stopnia
utlenienia
redukcja –
proces obniżania stopnia utlenienia.
Reakcja redoks –
w sposób formalny jest sumą reakcji utlenienia i
redukcji.
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
2Fe
3+
+ Sn
2+
= 2Fe
2+
+ Sn
4+
Niezależnie od siebie procesy utleniania i redukcji oraz ich skutki 
obserwować 
można
w
urządzeniach
zwanych
ogniwami
galwanicznymi (ogniwami elektrochemicznymi) w których:
utlenianie
Sn
2+
= Sn
4+
+ 2e
i redukcja
2Fe
3+
+ 2e = 2Fe
2+
zachodzą wprawdzie jednocześnie, ale każdy z nich w innej części 
ogniwa (na innej elektrodzie).
Schemat ogniwa elektrochemicznego
(1)
G (2)
- +
Pt
Pt
 
 
Sn
2+
Fe
2+
Sn
4+
Fe
3+
 
Półogniwa (elektrody) typu redox
Anoda
– zachodzi proces utleniania :
Pt | Sn
2+
| Sn
4+
;
Sn
2+
= Sn
4+
+ 2e
Wydzielające  się  elektrony  powodują  powstawanie  ładunku 
ujemnego na elektrodzie platynowej (1).
Katoda
–
zachodzi proces redukcji:
Pt | Fe
2+
| Fe
3+
;
2Fe
3+
+2e = Fe
2+
Wskutek  pobierania  elektronów  które  zużywane  są  w  procesie 
redukcji na elektrodzie (2) pojawia się ładunek dodatni.
Wskutek  powstania  różnicy  potencjałów  (nadmiar  elektronów  na 
elektrodzie  (1)  i  ich  niedomiar  na  elektrodzie  (2),  przez  obwód 
zewnętrzny przepłynie prąd (G). 
Ogniwo elektrochemiczne –
praca (energia) reakcji chemicznej jest
zamieniana w energię elektryczną (prąd).
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Różnice potencjałów elektrod ogniwa nie pracującego nazywamy
siłą elektromotoryczną ogniwa (SEM).
Siła elektromotoryczna jest
różnicą  potencjałów:  potencjału    katody  w  stosunku  do  roztworu 
soli  żelaza  oraz  potencjału  anody  w  stosunku  do  roztworu  cyny 
(potencjały  obu  roztworu  połączone  kluczem  elektrolitycznym  są 
takie same):
0.621 = 0.771 - 0.15
Siłę  elektromotoryczną  ogniwa  oblicza  się  odejmując  od  bardziej 
dodatniego  potencjału  elektrody  potencjał  elektrody  mniej 
dodatniej (bardziej ujemnej).
Potencjały półogniw
zależą od stosunku stężeń utleniacza i
reduktora (w przypadku roztworów bardzo rozcieńczonych):
- wzór Nernsta
2
4
2
3
Sn
/
Sn
Fe
/
Fe
E
E
E
2
4
2
3
Sn
/
Sn
Fe
/
Fe
E
E
E
RED
OX
RED
/
OX
0
RED
/
OX
c
c
ln
nF
RT
E
E
RED
OX
RED
/
OX
0
RED
/
OX
c
c
ln
nF
RT
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
E
0
– standardowy potencjał normalny
czyli wartość potencjału
elektrody  zanurzonej  w  roztworze  zawierającym  jednakowe 
stężenia formy utlenionej i zredukowanej:
F
–
stała
Faradaya
równa
ładunkowi
i
mola
jonów
jednowartościowych ; F = 96485C (96500)
n –
ilość wymienianych elektronów w reakcji redox:
OX + ne = RED
Dla rozpatrywanego ogniwa potencjały elektrod wynoszą:
1
c
c
RED
OX
1
c
c
RED
OX
2
3
2
3
2
3
Fe
Fe
Fe
/
Fe
0
Fe
/
Fe
c
c
ln
F
RT
E
E
2
3
2
3
2
3
Fe
Fe
Fe
/
Fe
0
Fe
/
Fe
c
c
ln
F
RT
E
E
2
4
2
4
2
34
Sn
Sn
Sn
/
Sn
0
Sn
/
Sn
c
c
ln
F
2
RT
E
E
2
4
2
4
2
34
Sn
Sn
Sn
/
Sn
0
Sn
/
Sn
c
c
ln
F
2
RT
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
W  przypadku  roztworów  bardziej  stężonych  zamiast  stężeń  we 
wzorze Nernsta wprowadzamy aktywność:
E
0
– standardowy potencjał normalny
czyli potencjał elektrody w
roztworze o aktywności równej 1. Czyli:
a siła elektromotoryczna ogniwa:
RED
OX
RED
/
OX
0
RED
/
OX
a
a
ln
nF
RT
E
E
2
3
2
3
2
3
Fe
Fe
Fe
/
Fe
0
Fe
/
Fe
a
a
ln
F
RT
E
E
2
4
2
4
2
34
Sn
Sn
Sn
/
Sn
0
Sn
/
Sn
a
a
ln
F
2
RT
E
E
4
2
2
3
2
4
2
3
2
3
Sn
Fe
2
Sn
Fe
2
Sn
/
Sn
0
Fe
/
Fe
0
Fe
/
Fe
a
*
a
a
*
a
ln
F
2
RT
E
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Elektrody metaliczne
Niektóre  metale  zanurzone  do  roztworu  soli  innych  metali 
wypierają je z roztworów, np.:
Zn + Cu
2+
 Zn
2+
+ Cu
Cd + 2Ag
+
 2Ag + Cd
2+
Metal bardziej  aktywny wypiera z  roztworu metal mniej  aktywny. 
W  sposób  eksperymentalny  można  ułożyć  metale  według 
malejącej aktywności metali (zwanej szlachetnością metali ) i vice 
versa. Na powierzchni metalu zachodzi reakcja:
Me – ne Me
n+
Układ metal - roztwór zwany jest
elektrodą
lub
półogniwem I
rodzaju.
W  chwili  gdy  nie  płynie  przez  ogniwo  prąd,  ustala  się  między 
roztworem  a  powierzchnią  metalu  równowaga,  której  odpowiada 
określona różnica potencjałów:
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
=
Stężenie metalu w elektrodzie metalicznej jest stałe. Stąd dla T = 
const.:
= const. =
Czyli
W  przypadku  roztworów  b.  stężonych  stężenia  zastąpione  są 
aktywnościami:
Jeżeli  aktywność  jonów  metalu  w  roztworze  jest  równa  jedności, 
to:
a potencjał ten jest nazywany
potencjałem normalnym
, zaś
elektroda zwana jest
elektrodą normalną
.
Me
Me
Me
/
Me
'
0
Me
/
Me
c
c
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
n
n
Me
Me
Me
/
Me
'
0
c
ln
nF
RT
c
1
ln
nF
RT
E
n
n
Me
Me
Me
/
Me
'
0
c
ln
nF
RT
c
1
ln
nF
RT
E
Me
/
Me
0
n
E
n
n
n
Me
Me
/
Me
'
0
Me
/
Me
c
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
Me
Me
/
Me
'
0
Me
/
Me
c
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
Me
Me
/
Me
'
0
Me
/
Me
a
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
Me
Me
/
Me
'
0
Me
/
Me
a
ln
nF
RT
E
E
Me
/
Me
0
Me
/
Me
n
n
E
E
Me
/
Me
0
Me
/
Me
n
n
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Elektroda wodorowa:
2H
3
O
+
+ 2e H
2
+ 2H
2
O
Jeżeli                 a            to                       . Taka elektroda nosi 
nazwę  normalnej  elektrody  wodorowej,  a  potencjał  jej  umownie 
wynosi  zero.  Potencjał  normalny  każdej  elektrody  podawany  jest 
jako  wartość  mierzona  w  stosunku  do  normalnej  el.  wodorowej. 
Pomiar  potencjału  dowolnej  elektrody,  w  tym  elektrody 
metalicznej zanurzonej w roztworze własnych jonów, dokonywany 
wobec  elektrody  wodorowej,  jest  równoznaczny  z  pomiarem  SEM 
ogniwa:
Pt , H
2
| H
3
O
+
(a
H3O+
=1) || Me
n+
( a
Men+
) | Me
2
3
2
3
2
3
H
O
H
2
H
/
O
H
0
H
/
O
H
p
a
ln
nF
2
RT
E
E
2
3
2
3
2
3
H
O
H
2
H
/
O
H
0
H
/
O
H
p
a
ln
nF
2
RT
E
E
1
a
O
H
3
1
p
2
H
2
#
2
3
H
/
O
H
0
H
/
O
H
E
E
)
zdefinicji
(
0
boE
E
E
E
E
0
H
O
H
Me
Me
0
H
O
H
Me
Me
2
3
n
2
3
n
)
zdefinicji
(
0
boE
E
E
E
E
0
H
O
H
Me
Me
0
H
O
H
Me
Me
2
3
n
2
3
n
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Znając wartość potencjału E
Men+/Me
w skali wodorowej oraz
aktywność jonów metalu w roztworze a
Men+
z poniższego wzoru
można obliczyć wartość E
0
Men+/Me
w skali wodorowej:
Nosi ona nazwę
potencjału standardowego elektrody metalicznej.
Szereg elektrochemiczny metali
Li < K < Ba < Na < Mg < Al < Zn < Fe < Ni < Pb <
H
2
< Cu < Pt <
Au
Metal  o niższym potencjale  normalnym  wypiera  z roztworu  metal 
o wyższym potencjale (leżący bardziej na prawo w szeregu), np.:
Fe + Cu
2+
 Cu + Fe
2+
Zn + 2Ag
+
 2Ag + Zn
2+
n
Me
n
Me
n
Me
0
Me
Me
a
ln
nF
RT
E
E
n
Me
n
Me
n
Me
0
Me
Me
a
ln
nF
RT
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
 Na  tej  samej  zasadzie  metale  o  ujemnym  w  stosunku  do  wodoru 
potencjale  wypierają  wodór  z  roztworów  zawierających  jony 
hydroniowe  (roztwory  kwasów,  woda).  Praktycznie  intensywne 
wydzielanie  wodoru  z  wody  w  temperaturze  otoczenia  powodują 
tylko  metale  o  potencjałach  normalnych  niższych  od  potencjału 
normalnego magnezu (> -2.3 V ). 
Przyczyny:
1)
stężenie jonów hydroniowych w wodzie jest bardzo małe -
potencjał  wodoru  liczony  z  wzoru  Nernsta,  jest  obniżony  do   
wartości: 
2)
metale o potencjale niższym od -0.414 V teoretycznie
wydzielają  wodór,  ale  szybkość  reakcji  w  temperaturze  otoczenia 
jest znikoma. Szybkość tej reakcji jest tym niższa, im mniejsza jest 
różnica  potencjałów  między  między  danymi  półogniwami  a 
potencjałem wodoru.
3)
powstawanie trudno rozpuszczalnych produktów reakcji
zmniejszających  powierzchnię  reakcji,  a  nawet  powodujących 
zatrzymanie reakcji
2Fe + 3H
2
O  Fe
2
O
3
+ 3H
2
E
0
Fe3+/Fe
= -0.036
414
.
0
10
log
0592
.
0
a
ln
F
RT
E
7
O
H
H
O
H
3
2
3
414
.
0
10
log
0592
.
0
a
ln
F
RT
E
7
O
H
H
O
H
3
2
3
 
Metale  o  dodatnich  potencjałach  nie  wydzielają  wodoru  nawet  z 
kwasów  i  nie  reagują  z  parą  wodną.  Niektóre  z  nich  (np.  Cu,  Hg, 
Ag)  mogą  być  rozpuszczone  tylko  w  wyniku  działania  na  nie 
kwasami  o  właściwościach  utleniających  (kwasy  tlenowe,  np. 
HNO
3
, H
2
SO
4
). Reakcje te związane są ze zmianą wartościowości
( redukcja ) pierwiastka reszty kwasowej:
3Cu + 8 HNO
3
 3Cu( NO
3
)
2
+ 2NO + 4H
2
O
2Ag + 2 H
2
SO
4
 Ag
2
SO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
Metale  o  potencjale  wyższym  od  +1.0  V  poddają  się  utlenieniu  z 
największą  trudnością  i  ulegają  działaniu  tylko  bardzo  silnych 
utleniaczy np. gorącej wody królewskiej:
HNO
3
+3HCl  2Cl + NOCl + 2H
2
O
która utlenia wszystkie metale szlachetne, np.:
3Pt + 16 H
+
+ 4NO
3
-
+ 18Cl
-
 3[PtCl
6
]
2-
+ 4NO +3H
2
O
Ogniwo  zbudowane  z  dwu  elektrod  metalicznych  możemy 
przedstawić w formie:
Me | Me
n+
| (c
1
) || Me
m.+
2 (c
2
) | Me 2
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Przykładem ogniwa galwanicznego składającego się dwu półogniw 
metalicznych  jest 
ogniwo Daniella
składające się z elektrody
cynkowej i miedziowej:
- Zn |Zn
2+
(C
1
) || Cu
2+
(C
2
) | Cu +
anoda katoda
Znak  elektrody  określa  się  dla  reakcji  elektrodowej  (połówkowej) 
zapisanej w formie redukcji (umownie):
utleniacz + ne reduktor
Reakcje elektrodowe:
A(-)
Zn  Zn
2+
+ 2e
K(+)
Cu
2+
+ 2e  Cu
Sumarycznie:
Zn + Cu
2+
Zn
2+
+ Cu
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Ogniwa stężeniowe –
prąd elektryczny powstaje wskutek
procesu  wyrównania  się  stężeń  tego  samego  elektrolitu  w 
przestrzeni  katodowej  i  anodowej  (nie  zachodzi  reakcja 
chemiczna). 
Ogniwo Volty –
ogniwo nieodwracalne składa się elektrod
miedziowej i cynkowej zanurzonych do 1N roztworu H
2
SO
4
.
Podczas pobierania prądu w ogniwie zachodzą reakcje:
Zn
Zn  Zn
2+
+ 2e
Cu
2H
+
+ 2e  H
2
Sumarycznie:
Zn + 2H
+
 Zn
2+
+ H
2
Elektrody gazowe
Np.
elektroda
wodorowa,
tlenowa,
chlorowa
itp.
Zbudowane są metalu obojętnego (zazwyczaj Pt, pokrytej czernią 
platynową) 
będącego
przenośnikiem
prądu,
obmywanego
strumieniem  danego  gazu  (wodoru,  tlenu  itp.)  i  zanurzonego  do 
odpowiednich jonów; H
+
, Cl
-
.
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Elektroda chlorowa:
Cl
-
/ Cl
2
,Pt,
P
Cl2
= const (1atm)
reakcja elektrodowa:
0.5 Cl
2
+ e Cl
-
Stosując  wzór  Nernsta  potencjał  tej  elektrody  wyrazić  można 
wyrażeniem:
wskutek założenia, że p
Cl2
= const
0
Cl
Cl
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cll
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
Cl
2
2
2
2
2
2
2
2
E
const
p
ln
F
RT
E
c
ln
F
RT
p
ln
F
RT
E
c
p
ln
F
RT
E
E
0
Cl
Cl
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cll
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
Cl
2
2
2
2
2
2
2
2
E
const
p
ln
F
RT
E
c
ln
F
RT
p
ln
F
RT
E
c
p
ln
F
RT
E
E
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
Cl
c
ln
F
RT
E
E
2
2
2
1
Cl
|
0
Cl
Cl
Cl
Cl
c
ln
F
RT
E
E
2
2
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
W przypadku ogólnym (dla dowolnej elektrody gazowej):
X + ne X
n-
a dla roztworów stężonych:
(stężenie zastępujemy aktywnością).
n
n
n
X
|
0
X
Xl
X
X
c
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
X
|
0
X
Xl
X
X
c
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
X
|
0
X
Xl
X
X
a
ln
nF
RT
E
E
n
n
n
X
|
0
X
Xl
X
X
a
ln
nF
RT
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Elektrody odwracalne względem anionu (II rodzaju )
Zbudowane
z
metalu
Me,
pokrytego
warstwa
trudno
rozpuszczalnej soli tego metalu MeX
n
i zanurzonego do elektrolitu
o anionie wspólnym z anionem trudno rozpuszczalnej soli X
n-
.
Należy do nich np. elektroda kalomelowa:
Cl
-
|Hg
2
Cl
2
,Hg
odwracalna względem jonów chlorkowych:
0.5Hg
2
Cl
2
+ e Hg +Cl
-
A  więc  potencjał  jest  funkcją  tylko  stężenia  jonów  chlorkowych 
(aktywności  jonów  chlorkowych).  Z  tego  względu  bardzo  często 
stosuje się tzw. nasyconą elektrodę kalomelową (elektrolitem jest 
nasycony  roztwór  KCl)  charakteryzującą  się  bardzo  stałym 
potencjałem.  Stałość  potencjału  wynika  z  faktu,  że  w  nasyconym 
roztworze  KCl  aktywność  jonów  Cl
-
jest stała. Ponieważ
rozpuszczalność  KCl    zależy  od  temperatury  również  i  potencjał 
nasyconej elektrody kalomelowej (NEK) zależy od T:
E
NEK
= 0.2444 – 0.00025 (t - 25)
gdzie t jest temperaturą w skali Celsiusza.
Cl
0
Ag
,
Cl
Hg
Cl
Ag
,
Cl
Hg
Cl
C
ln
F
RT
E
E
2
2
2
2
Cl
0
Ag
,
Cl
Hg
Cl
Ag
,
Cl
Hg
Cl
C
ln
F
RT
E
E
2
2
2
2
 
E
0
wyraża potencjały elektrod, gdy:
(a
Men+
=1 ; a
xn-
=1)
Wartości E
0
wyznaczone w skali wodorowej noszą nazwę
potencjałów  normalnych.  Szereg  zbierający  te  wartości  nosi 
nazwę 
szeregu potencjałów standardowych (normalnych).
Na podstawie wartości potencjału normalnego wnioskować można 
o właściwościach redox układu:
- Im
niższy jest potencjał standardowy metalu
tym
silniejsze
właściwości redukcyjne
posiada metal. Jony metali (zdolne do
przyjmowania  elektronów)  są  czynnikami  utleniającymi.  Ich 
właściwości utleniające są tym silniejsze, im wyższy jest potencjał 
standartowy metalu.
1
a
a
red
ox
Szereg potencjałów standardowych (normalnych)
 
-
Potencjał standartowy
charakteryzuje również środowisko; w
przypadku  półogniw  redox  ma  ono  właściwości  tym  bardziej 
redukujące  im  niższy  jest  potencjał  standardowy,  a  tym  silniej 
utleniające im potencjał ten jest wyższy.
Znajomość  standardowych  potencjałów  elektrod  umożliwia 
obliczanie SEM ogniw złożonych z dwu dowolnych półogniw: 
red
ox
0
red
ox
red
ox
a
a
ln
nF
RT
E
E
red
ox
0
red
ox
red
ox
a
a
ln
nF
RT
E
E
Biorąc  pod  uwagę,  że  R  =  8.3144  J  /mol  K,  F  =96485  C/mol,  T  = 
298.15  K  oraz  zmieniając  logarytmy  naturalne    na  dziesiętne 
otrzymuje się:
red
ox
0
red
ox
red
ox
0
red
ox
red
ox
a
a
log
n
0592
.
0
E
a
a
log
96485
n
15
.
298
3144
.
3
303
.
2
E
E
red
ox
0
red
ox
red
ox
0
red
ox
red
ox
a
a
log
n
0592
.
0
E
a
a
log
96485
n
15
.
298
3144
.
3
303
.
2
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Np. w
ogniwie Daniella
, w którym odbywa się reakcja:
Zn + Cu
2+
 Zn
2+
+ Cu
zapisanego w postaci:
Zn|Zn
2+
|| Cu
2+
| Cu
gdyż na prawej elektrodzie następuje redukcja jonów Cu
2+
do
miedzi metalicznej:
podstawiając:
E
0
Cu2+/Cu
= +0.337, E
0
Zn2+/Zn
= -0.763, a
Cu2+
=
a
Zn2+
= 1
otrzymuje się:
E=0.337-(-0.763)=1.100 [ V ].
2
2
2
log
2
0592
.
0
log
2
0592
.
0
/
2
0
/
2
0
/
2
/
Zn
Zn
Zn
Cu
Cu
Cu
Zn
Zn
Cu
Cu
a
E
a
E
E
E
E
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Przewidywanie kierunku przebiegu reakcji utleniania i
redukcji
W ogniwie:
Pt| Utl
1
(C
1
), Red
1
(C
2
) || Utl
2
(C
3
) Red
2
(C
4
) |Pt
w poszczególnych półogniwach zachodzą następujące reakcje:
Utl
1
+n
1
e Red
1
Utl
2
+n
2
e Red
2
Podczas  pracy  ogniwa  proces  redukcji  będzie  przebiegał    w 
półogniwie  o  wyższym  potencjale,  a  proces  utlenienia  w 
półogniwie  o  potencjale  niższym.  Wraz  ze  zmianą  stężeń 
składników  półogniwa  różnica  potencjałów  będzie  stopniowo 
maleć. 
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
W  momencie    zrównania  wartości  potencjałów    obydwu  półogniw 
układ  osiąga  stan  równowagi,  a  szybkość  reakcji  redox  jest  w 
obydwu kierunkach jednakowa. Jeśli chcemy aby reakcja:
Utl
1
+ Red
2
Red
1
+ Utl
2
zachodziła na prawo, to potencjał układu Utl
1
/Red
1
musi być
wyższy od potencjału układu Utl
2
/Red
2
bowiem tylko wtedy
różnica potencjałów zmniejsza się dzięki wzrostowi stężenia formy
Red
1
i zmniejszaniu stężenia formy Utl
1.
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński – Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
 
Tytuł kolejnego wykładu:
ELEKTROLIZA
Prof. dr hab. inż. Lech Chmurzyński