Ergonomia w projektowaniu

Ergonomia w projektowaniu

maszyn i miejsc pracy

maszyn i miejsc pracy

Definicja ergonomii:

Definicja ergonomii:

Ergonomia (antropotechnika)

Ergonomia (antropotechnika)

– nauka

– nauka

interdyscyplinarna, łącząca elementy biologii,

interdyscyplinarna, łącząca elementy biologii,

medycyny i techniki. Zajmuje się

medycyny i techniki. Zajmuje się

przystosowaniem maszyn, narzędzi i środowiska

przystosowaniem maszyn, narzędzi i środowiska

pracy do potrzeb pracownika, aby zredukować do

pracy do potrzeb pracownika, aby zredukować do

minimum jego wysiłek, zmęczenie i znużenie przy

minimum jego wysiłek, zmęczenie i znużenie przy

zachowaniu dużej wydajności.

zachowaniu dużej wydajności.

Przedmiot ergonomii:

Przedmiot ergonomii:

Przedmiotem ergonomii jest relacja układu

Przedmiotem ergonomii jest relacja układu

człowiek - elementy pracy

człowiek - elementy pracy

w celu zapewnienia

w celu zapewnienia

higieny, bezpieczeństwa i komfortu pracy.

higieny, bezpieczeństwa i komfortu pracy.

CZŁOWIEK

ELEMENTY PRACY

Podstawowy układ ergonomiczny:

Podstawowy układ ergonomiczny:

Każde stanowisko pracy przedstawić można

Każde stanowisko pracy przedstawić można

symbolicznie w postaci układu człowiek –

symbolicznie w postaci układu człowiek –

maszyna - środowisko

maszyna - środowisko

CZŁOWIEK

MASZYNA

ŚRODOWISKO

Ilość pracowników na zagrożonych

Ilość pracowników na zagrożonych

stanowiskach w ujęciu statystycznym.

stanowiskach w ujęciu statystycznym.

Liczba chorób zawodowych w uspołecznionej

Liczba chorób zawodowych w uspołecznionej

gospodarce w latach 1984-1990:

gospodarce w latach 1984-1990:

Zawodowe uszkodzenie słuchu

Zawodowe uszkodzenie słuchu

25,0 %

25,0 %

Choroby zakaźne i inwazyjne

Choroby zakaźne i inwazyjne

18,0 %

18,0 %

Choroby narządu głosu

Choroby narządu głosu

17,0 %

17,0 %

Schorzenia tchawicy, nowotwory

Schorzenia tchawicy, nowotwory

12,0 %

12,0 %

Choroby skóry

Choroby skóry

9,5 %

9,5 %

Pylica płuc

Pylica płuc

8,4 %

8,4 %

Choroba wibracyjna

Choroba wibracyjna

6,0 %

6,0 %

Zatrucia

Zatrucia

4,1 %

4,1 %

Parametry charakteryzujące

Parametry charakteryzujące

sylwetkę człowieka

sylwetkę człowieka

Nauką określającą parametry ciała człowieka takie jak wielkość,

Nauką określającą parametry ciała człowieka takie jak wielkość,

proporcje jest

proporcje jest

antropometria.

antropometria.

Cechy ciała dzielimy na:

Cechy ciała dzielimy na:

Dynamiczne

Dynamiczne

Statyczne

Statyczne

Statyczne cechy antropometryczne:

Statyczne cechy antropometryczne:

Wysokości służące do określenia odległości

Wysokości służące do określenia odległości

punktów antropometrycznych od

punktów antropometrycznych od

położenia, na którym stoi lub siedzi

położenia, na którym stoi lub siedzi

badany

badany

Długości poszczególnych części ciała

Długości poszczególnych części ciała

Szerokości i głębokości

Szerokości i głębokości

Obwody

Obwody

Średnice chwytu i rękojeści

Średnice chwytu i rękojeści

Współrzędne sklepienia stopy

Współrzędne sklepienia stopy

Dynamiczne cechy antropometryczne:

Dynamiczne cechy antropometryczne:

Kąty odchylenia kończyn górnych i dolnych

Kąty odchylenia kończyn górnych i dolnych

(całych i ich części): w dół, w górę, w

(całych i ich części): w dół, w górę, w

prawo i lewo

prawo i lewo

Kąty odchylenia i skrętów głowy

Kąty odchylenia i skrętów głowy

Kąty skrętów kończyn i ich części

Kąty skrętów kończyn i ich części

Kąty odchylenia grzbietowego i

Kąty odchylenia grzbietowego i

podeszwowego stopy

podeszwowego stopy

Kąty odchylenia ręki zaciśniętej na

Kąty odchylenia ręki zaciśniętej na

uchwycie cylindrycznym

uchwycie cylindrycznym

Pozycja ciała przy pracy:

Pozycja ciała przy pracy:

Wraz ze zmianą pozycji ciała zmienia się geometria

Wraz ze zmianą pozycji ciała zmienia się geometria

człowieka i jego możliwości dynamiczne. Istnieje wiele

człowieka i jego możliwości dynamiczne. Istnieje wiele

pozycji w jakich ciało człowieka musi pozostawać

pozycji w jakich ciało człowieka musi pozostawać

podczas wykonywania czynności zawodowych. Jako

podczas wykonywania czynności zawodowych. Jako

zasadnicze przyjmuje się pozycje: stojącą, siedzącą i

zasadnicze przyjmuje się pozycje: stojącą, siedzącą i

leżącą. Istnieją też formy pośrednie np. klęcząca.

leżącą. Istnieją też formy pośrednie np. klęcząca.

Podczas wykonywanej pracy, pozycja, jaką przyjmuje

Podczas wykonywanej pracy, pozycja, jaką przyjmuje

pracownik, jest wynikiem koordynacji mięśniowo-

pracownik, jest wynikiem koordynacji mięśniowo-

nerwowej całego organizmu. Musi on ponieść pewien

nerwowej całego organizmu. Musi on ponieść pewien

koszt fizjologiczny by utrzymać ciało w określonej

koszt fizjologiczny by utrzymać ciało w określonej

pozycji. Najmniejszy koszt występuje dla pozycji

pozycji. Najmniejszy koszt występuje dla pozycji

leżącej w stanie odpoczynku i wynosi

leżącej w stanie odpoczynku i wynosi

64,8 kcal/godz

64,8 kcal/godz

.

.

Jak wykazały badania fizjologiczne, każda inna

Jak wykazały badania fizjologiczne, każda inna

pozycja pociąga za sobą wzrost tego kosztu,

pozycja pociąga za sobą wzrost tego kosztu,

ponoszonego jedynie na utrzymanie w niej ciała:

ponoszonego jedynie na utrzymanie w niej ciała:

W pozycji siedzącej organizm zużywa o

W pozycji siedzącej organizm zużywa o

4,0%

4,0%

energii więcej

energii więcej

W pozycji klęczącej organizm zużywa o

W pozycji klęczącej organizm zużywa o

8,5%

8,5%

energii więcej

energii więcej

W pozycji stojącej organizm zużywa o

W pozycji stojącej organizm zużywa o

12,0%

12,0%

energii więcej

energii więcej

Rozwiązania ergonomiczne dla

Rozwiązania ergonomiczne dla

postawy siedzącej:

postawy siedzącej:

Rozwiązania ergonomiczne dla

Rozwiązania ergonomiczne dla

postawy siedzącej:

postawy siedzącej:

Aspekty analizy

Aspekty analizy

ergonomicznej:

ergonomicznej:

Kształtowanie granic przestrzeni roboczej

Kształtowanie granic przestrzeni roboczej

Przestronności stanowiska pracy

Przestronności stanowiska pracy

Kształtowanie granic przestrzeni

Kształtowanie granic przestrzeni

manipulacyjnej

manipulacyjnej

Kształtów i wymiarów siedzisk

Kształtów i wymiarów siedzisk

Stref wygody i identyfikacji wzrokowej

Stref wygody i identyfikacji wzrokowej

Warunków rozmieszczenia urządzeń

Warunków rozmieszczenia urządzeń

informacyjnych i sterujących

informacyjnych i sterujących

Czym determinowane są

Czym determinowane są

granice przestrzeni roboczej

granice przestrzeni roboczej

Minimalną powierzchnią jaką

Minimalną powierzchnią jaką

zajmować będzie wyposażenie

zajmować będzie wyposażenie

stanowiska

stanowiska

Łatwością dostarczania materiału

Łatwością dostarczania materiału

Długością traktów komunikacyjnych

Długością traktów komunikacyjnych

Jakością warunków środowiskowych

Jakością warunków środowiskowych

(zwłaszcza oświetleniowych)

(zwłaszcza oświetleniowych)

Warunkami BHP

Warunkami BHP

Czym charakteryzuje się

Czym charakteryzuje się

pozycja siedząca:

pozycja siedząca:

Dużą stabilnością tułowia (ograniczenie

Dużą stabilnością tułowia (ograniczenie

ruchów pozornych ,pozwalających

ruchów pozornych ,pozwalających

utrzymać ciało w danej pozycji)

utrzymać ciało w danej pozycji)

Najlepszą koordynacją ruchową kończyn

Najlepszą koordynacją ruchową kończyn

Odciążeniem kończyn dolnych ,a nieraz

Odciążeniem kończyn dolnych ,a nieraz

i górnych (oparcia przy siedziskach )

i górnych (oparcia przy siedziskach )

Odciążeniem układu krwionośnego.

Odciążeniem układu krwionośnego.