1
1
Administracja
bezpieczeństwa
wewnętrznego
Wykład
2
2
Bezpieczeństwo
• Bezpieczeństwo wg Słownika Języka
Polskiego PWN oznacza „stan niezagrożenia,
spokoju, pewności”.
• Instytucja bezpieczeństwa publicznego
występuje w aktach normatywnych zarówno
rangi ustawowej, jak też w aktach prawnych
niższego rzędu (np. przepisy porządkowe).
Zakres jej stosowania przez ustawodawcę w
przepisach prawnych różnej rangi stale się
zwiększa z uwagi na wzrastającą w świecie
prawną, a także społeczną i polityczną rolę
bezpieczeństwa publicznego (np. tzw.
bezpieczeństwo cybernetyczne).
3
3
Bezpieczeństwo
publiczne
• Podkreślić należy, że bezpieczeństwo publiczne nie
jest abstrakcyjnym pojęciem prawa
administracyjnego. Prawo określa niektóre
desygnaty tego pojęcia. Nie zostało ono jednak
prawnie zdefiniowane i nie posiada legalnej definicji
w przepisach prawa. Należy jej szukać w doktrynie i
orzecznictwie sądowym. Przedmiotowe pojęcie
występuje w obrocie prawnym jako wartość
konstytucyjna, dla której ochrony możliwe jest
ograniczenie korzystania przez obywateli z wolności i
praw, co stanowi zadanie naczelnych, centralnych,
terenowych organów administracji rządowej a także
organów jednostek samorządu terytorialnego oraz
organów wyspecjalizowanych.
4
4
• Instytucja bezpieczeństwa publicznego
występuje też jako zadanie podmiotów
prywatnych (firm ochrony osób i
mienia, służb porządkowych
organizatora imprezy masowej) oraz
jako zadanie organizacji i instytucji
społecznych oraz obywateli, a także
jako przesłanka uzasadniająca
cofnięcie określonych uprawnień.
5
5
•
Można pokusić się o próbę definicji bezpieczeństwa
publicznego określonego państwa (sensu srticte) oraz
próbę definicji bezpieczeństwa publicznego sensu
largo.
•
Bezpieczeństwo publiczne określonego państwa to ogół
warunków i instytucji chroniących życie, zdrowie, mienie
obywateli oraz majątek narodowy, ustrój i suwerenność
państwa przed zjawiskami groźnymi dla jego ładu społecznego
i prawnego, które mogą godzić w powszechnie przyjęte normy
postępowania. Bezpieczeństwo publiczne to stan w którym
obywatele mogą swobodnie, stosownie do powszechnie
obowiązującej litery prawa, funkcjonować w państwie.
•
Zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego mogą mieć
charakter:
•
1. wewnętrzny (wewnętrzne napięcia i konflikty społeczne,
kulturowe oraz polityczne) oraz
•
2. zewnętrzny (ingerencje ze strony innych podmiotów, w tym
państwowych i niepaństwowych, w sprawy wewnętrzne).
6
6
• Bezpieczeństwo publiczne sensu largo wykracza
poza ramy jednego państwa (dotyczy np. organizacji
międzynarodowych) i może być definiowane w
podobny sposób jak bezpieczeństwo publiczne sensu
stricte lecz w szerszym, międzypaństwowym sensie.
• Bezpieczeństwo publiczne wg Słownika Języka
Polskiego PWN oznacza: „całość porządku i urządzeń
społecznych chroniących państwo i obywateli przed
zjawiskami groźnymi dla ładu prawnego; w węższym
znaczeniu: ochrona ustroju przed zamachami na
podstawowe instytucje polityczne (publiczne – przyp.
P.K.) państwa”.
7
7
• W przepisach prawa nie poprzestano
jedynie na wskazaniu pojęcia
bezpieczeństwo publiczne. Wskazuje się
również na pojęcia do niego zbliżone, tj. na
bezpieczeństwo: narodowe, wewnętrzne,
zewnętrzne, obywateli, państwa itp. Analiza
tych pojęć pozwala na stwierdzenie braku
przyjęcia jednolitych kryteriów, dotyczących
ich wyróżnienia, co czyni, niestety, przepisy
prawa mało czytelnymi.
8
8
• Przedstawiciele doktryny – zespół pod kierunkiem J.
Widackiego – wypracowali propozycje uporządkowania
terminologii i opracowali nw. propozycje definicji:
• 1. bezpieczeństwo powszechne – rozumiane jako
wymóg eliminacji zagrożeń funkcjonowania władz
publicznych i innych struktur życia publicznego, a także
życia, zdrowia i mienia zbiorowości obywateli,
wywołanych bądź to ewentualnymi próbami
unicestwienia lub uszkodzenia instytucji użytku
powszechnego, bądź też siłami natury;
• 2. bezpieczeństwo obywateli – obejmujące wymóg
eliminowania bezpośrednich zamachów na życie,
zdrowie lub mienie indywidualnych obywateli;
• 3. porządek publiczny – zakładający wymóg eliminacji
naruszenia reguł dotyczących korzystania przez
obywateli z miejsc czy przestrzeni publicznych. (J.
Widacki (red.), Ustrój i organizacja Policji w Polsce oraz
jej funkcje i zadania w ochronie bezpieczeństwa i
porządku, Warszawa– Kraków 1998).
9
9
• Podkreślić należy, że utrzymanie bezpieczeństwa
publicznego jest jednym z najstarszych, jeżeli w ogóle
nie najstarszym, zadaniem publicznym wiążącym się
ściśle z podstawową funkcją władzy publicznej. Już w
czasach starożytnych było realizowane przez
ówczesnych władców przez takie organizowanie
przestrzeni w kraju aby zapewnić maksymalne
bezpieczeństwo np. budowanie fortyfikacji, twierdz,
organizowanie administracji i sił zbrojnych.
• Bezpieczeństwo publiczne to w głównej mierze
zadanie publiczne organów administracji. Może być
kompetencją organu administracyjnego administracji
rządowej, czy też samorządowej.
10
10
Bezpieczeństwo
wewnętrzne
• Bezpieczeństwo wewnętrzne, obok
bezpieczeństwa zewnętrznego, zostało
wyróżnione ze względu stosunek do
obszaru państwa.
• Bezpieczeństwo wewnętrzne to rodzaj
bezpieczeństwa, dotyczący zagrożeń i
przeciwdziałań wobec nich występujących
wewnątrz państwa. Zapewnienie
wysokiego poziomu bezpieczeństwa
wewnętrznego jest istotnym elementem
polityki wewnętrznej państwa.
11
11
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP z
2007 r. (SBN RP) zakłada, że: nadrzędnym
celem działań państwa w dziedzinie
bezpieczeństwa wewnętrznego jest
utrzymanie zdolności do reagowania -
odpowiednio do zaistniałej sytuacji - w przypadku
wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa
publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego,
związanych z ochroną porządku prawnego, życia i
zdrowia obywateli oraz majątku narodowego
przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami
klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii
technicznych.
12
12
• Osiągnięcie stanu bezpieczeństwa wewnętrznego
wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych,
kształtowania postaw społecznych, doskonalenia
działalności wszystkich podmiotów państwowych i
społecznych, których aktywność związana jest z
bezpieczeństwem wewnętrznym państwa. Będzie to
możliwe poprzez zwiększenie efektywności działania
administracji publicznej oraz systematyczne
podnoszenie poziomu profesjonalizmu
funkcjonariuszy i pracowników instytucji
państwowych realizujących zadania w tej sferze
funkcjonowania państwa, a także upowszechnianie
wiedzy o zagrożeniach bezpieczeństwa
wewnętrznego państwa.
13
13
• Wszelkie działania w zakresie zapewnienia
odpowiedniego, akceptowanego przez
społeczeństwo, poziomu bezpieczeństwa
wewnętrznego państwa winny być
skierowane na realizacje zadań w zakresie
opracowania i wdrożenia systemów
związanych z zarządzaniem kryzysowym a
także integracją i konsolidacją z działaniami
NATO, UE i ONZ oraz innych organizacji
międzynarodowych, których Polska, bądź
polskie instytucje państwowe są członkiem
14
14
• Kształtując bezpieczeństwo wewnętrzne, należy stale
uwzględniać możliwość wystąpienia zagrożeń
terrorystycznych i przeciwdziałać ich ewentualnemu
powstaniu. Trzeba przy tym zapewniać prawidłową
mobilność, sprawną organizację oraz umiejętność
właściwego zachowania się obywateli w przypadku
wystąpienia realnego zagrożenia terrorystycznego.
Zagrożenie to należy określać w sposób szeroki, mając na
uwadze nie samo zagrożenie atakiem, lecz występujące
grupy wsparcia, jego międzynarodowy charakter, źródła
finansowania, międzynarodowe zaangażowanie kraju oraz
techniczne metody realizacji. Dlatego też ważnym pozostaje
prawidłowe współdziałanie służb i organów
odpowiedzialnych za przeciwdziałanie zagrożeniom
terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu zadań
ustawowych. Ponadto należy zapobiegać innym działaniom
godzącym w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, w tym
naruszającym porządek konstytucyjny oraz promującym
totalitarne ideologie, nienawiść rasową i narodowościowa.
15
15
Art. 146 Konstytucji RP
• 1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i
zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
• 2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie
zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu
terytorialnego.
• 3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
• 4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i
ustawach Rada Ministrów w szczególności:
………………
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz
porządek publiczny,
8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
……………..
11)
sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju
oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do
czynnej służby wojskowej, ..………..
16
16
Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz.U.07.65.437 j.t.). Utworzono ww. ustawą dział
administracji rządowej pod nazwą sprawy wewnętrzne (art. 5
pkt 24). Stosownie natomiast do jej art. 29. ust. 1 Dział
sprawy wewnętrzne obejmuje sprawy:
1) ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2) ochrony granicy Państwa, kontroli ruchu granicznego i
cudzoziemców oraz koordynacji działań związanych z
polityką migracyjną państwa;
3) zarządzania kryzysowego;
4) obrony cywilnej;
5) ochrony przeciwpożarowej;
6) przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i innych
podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu
powszechnemu;
7) nadzoru nad ratownictwem górskim i wodnym;
8) obywatelstwa;
9) ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów;
10) rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imion i nazwisk.
17
17
• Bezpieczeństwo obywatelskie
• Wg SBN RP nadrzędnym celem działań
demokratycznego państwa prawa jest zapewnienie
wszystkim obywatelom poczucia bezpieczeństwa i
sprawiedliwości. Szczególny nacisk należy położyć na
usprawnienie funkcjonowania sadów i prokuratury,
skrócenie postępowań i zagwarantowanie skutecznego
wykonania orzeczeń. Ważnym elementem zapewnienia
bezpieczeństwa obywatelom jest również
zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu
gospodarczego, dzięki uproszczeniu i uelastycznieniu
procedur prawnych. Konstytucyjne gwarancje ochrony
praw i wolności będą w pełni realizowane, gdy
instytucje wymiaru sprawiedliwości staną się
powszechnie dostępne, szybkie w działaniu oraz
przyjazne dla obywateli.
18
18
• Bezpieczeństwo społeczne
• Praca i polityka społeczna.
• Wg SBN RP nadrzędnym celem działań państwa w
dziedzinie bezpieczeństwa społecznego jest
zapewnienie szybkiej i odczuwalnej poprawy jakości
życia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej
polityki społecznej – przede wszystkim radykalnego
ograniczania sfery ubóstwa i zmniejszenia obszarów
wykluczenia społecznego poprzez wzrost realnych
dochodów wszystkich grup społecznych oraz
zmniejszenie stopy bezrobocia. Działania instytucji
państwowych winny mieć również na celu
zapobieżenie nadmiernemu rozwarstwieniu
społecznemu i politykę wyrównywania różnic w
rozwoju społecznym poszczególnych regionów.
19
19
Aktywna polityka społeczna powinna zmierzać do
zapewnienia wzrostu bezpieczeństwa
socjalnego obywateli. Priorytetami w tym
zakresie jest:
• wzrost zatrudnienia, ze szczególnym
uwzględnieniem aktywizacji grup społecznych
znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej;
• wzrost integracji społecznej i doskonalenie
systemu zabezpieczenia społecznego;
• niwelowanie różnic cywilizacyjnych pomiędzy
miastem i wsią;
• przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom
demograficznym oraz migracji obywateli młodego
pokolenia.
20
20
• Nauka i edukacja.
• Polska dąży do budowy społeczeństwa opartego na
wiedzy, które jest ważnym elementem instytucji
bezpieczeństwa społecznego. W tym celu zabiega o
wysoką jakość kształcenia na wszystkich szczeblach
systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu
wiedzy ogólnej w społeczeństwie, jak również o
dalszy rozwój nauczania specjalistycznego,
upowszechnianie wśród obywateli innowacyjności i
nowych technologii, a także wspieranie badań
naukowych. Przedmiotem wyjątkowej troski
państwa musi być system szkolnictwa wyższego, a
zwłaszcza jego powiązanie z rynkiem pracy,
kierunkami rozwoju gospodarki oraz potrzebami
administracji publicznej.
21
21
• Aktywne i sprawne społeczeństwo.
• W zakresie zapewnienia bezpieczeństwa
społecznego priorytetowym zadaniem jest
tworzenie w państwie warunków zapewniających
rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i
zapewnienie dostępu do niej jak najszerszym kręgom
społeczeństwa. Stały rozwój kultury fizycznej i
związanej z nią wiedzy o celowości podnoszenia
sprawności fizycznej, a tym samym stanu zdrowia
społeczeństwa, jest ważnym czynnikiem
wpływającym również na bezpieczeństwo narodowe.
Należy promować aktywność fizyczną, jako
szczególny walor w szeroko pojmowanym systemie
wartości indywidualnych i społecznych, służący
wszechstronnemu rozwojowi człowieka.
22
22
• Bezpieczeństwo zewnętrzne
• Bezpieczeństwo zewnętrzne to rodzaj
bezpieczeństwa, odnoszący się do
zagrożeń i przeciwdziałań wobec nich
występujących na zewnątrz państwa.
Zapewnienie wysokiego poziomu
bezpieczeństwa zewnętrznego jest
istotnym elementem polityki
zagranicznej państwa.
23
23
• Niccolo Machiavelli, włoski historyk, filozof i dyplomata z
XVI wieku, w swym najsłynniejszym dziele Książę pisał:
„…za takich, którzy własnymi siłami bronić się mogą,
uważam tych, co dość posiadają ludzi i pieniędzy, aby
dostateczną wystawić armię dla stoczenia bitwy w polu z
jakimkolwiek napastnikiem. Za potrzebujących zaś stale
obcej pomocy uważam takich, którzy nie mogą stanąć do
otwartego boju z przeciwnikiem, lecz zmuszeni bywają
szukać osłony za murami twierdz i tychże bronić”.
• Obecnie liczy się nie tylko siła własnej armii, ale także
pozyskanie odpowiednich sojuszników, przynależność do
sojuszy wojskowych, dzięki którym zyskuje się wsparcie
ich armii. Oczywiście i siła własnej armii i potrzeba
zawierania sojuszy są zależne od geopolitycznego
położenia danego państwa, które ma zasadnicze
znaczenie dla jego bezpieczeństwa zewnętrznego a to z
kolei ma przełożenie na poziom bezpieczeństwa
wewnętrznego.
24
24
• Obowiązkiem państwa jest konsekwentne zabieganie o
tworzenie jak najkorzystniejszego międzynarodowego
otoczenia kraju i umacnianie jego międzynarodowej
pozycji, wizerunku i prestiżu. Należy tworzyć i rozwijać
zdolności do osiągania narodowych celów
strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa w
bezpośrednim sąsiedztwie, przestrzeni europejskiej,
euroatlantyckiej i globalnej, a także tworzyć warunki
dla umacniania skutecznych powiązań i mechanizmów
wspólnotowych i sojuszniczych. Należy wspierać
procesy transformacyjne w Europie Wschodniej i
Południowej. W wymiarze globalnym, głównym
zadaniem jest rozwój przyjaznych stosunków z
partnerami i przeciwdziałanie negatywnym skutkom
konfliktów, dysproporcji rozwojowych i naruszeń
międzynarodowego porządku prawnego.
25
25
• Bezpieczeństwo narodowe
• Bezpieczeństwo narodowe – to pojęcie
zbieżne z pojęciem bezpieczeństwa
publicznego i dotyczy pożądanego stanu
uzyskanego w rezultacie odpowiednio
zorganizowanej obrony i ochrony przed
wszelkimi zagrożeniami militarnymi i
niemilitarnymi, zewnętrznymi i wewnętrznymi,
przy użyciu środków pochodzących z
rozmaitych dziedzin działalności państwa.
26
26
• Bezpieczeństwo narodowe może być pojmowane nie
tylko jako ochrona narodu i terytorium kraju przed
fizyczną napaścią, ale również jako ochrona interesów
politycznych, ekonomicznych i społecznych, których
naruszenie zagrażałoby ważnym interesom państwa.
• Bezpieczeństwo narodowe może być rozumiane jako
stan równowagi pomiędzy możliwościami obronnymi
kraju a zagrożeniem wywołanym możliwością
powstania konfliktu. To stan świadomości społecznej i
politycznej, w którym istniejący poziom zagrożeń
poprzez posiadane zdolności obronne, nie budzi obaw
o zachowanie właściwych danemu państwu wartości.
• Obecnie bezpieczeństwo narodowe, w niemilitarnym
znaczeniu, może oznaczać zapewnienie możliwości
korzystania z dobrobytu ekonomicznego
(bezpieczeństwo ekonomiczne), autonomii społecznej
oraz określonego statusu społecznego bez
zewnętrznego lub wewnętrznego zagrożenia (np.
bezpieczeństwo energetyczne, gazowe).
27
27
• Bezpieczeństwo ekonomiczne
• Bezpieczeństwo państwa oraz jego stabilność
muszą mieć trwałe podstawy gospodarcze.
Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa
oznacza silną i konkurencyjną gospodarkę a to
jeden z podstawowych atutów w polityce
wewnętrznej i zewnętrznej, a także czynnik
służący umacnianiu narodowej tożsamości.
Przezwyciężająca skutki wieloletniej
degradacji, rozwijająca się w szybkim tempie
gospodarka decyduje o międzynarodowej
pozycji państwa.
28
28
• Bezpieczeństwo militarne
• Nadrzędnym celem działań w obszarze
bezpieczeństwa militarnego jest gotowość do obrony
terytorium i niepodległości Polski oraz sojuszników,
eliminacja zagrożeń o charakterze zbrojnym, a także
przeciwdziałanie ewentualnym, niekorzystnym
zmianom równowagi wojskowej w regionie. Polska
buduje swoją politykę obronna w powiązaniu z
zasadą solidarności i lojalności sojuszniczej.
Gotowość przyjścia z pomocą każdemu członkowi
Sojuszu Północnoatlantyckiego wzmacnia potencjał
odstraszania, zapewniający bezpieczeństwo państw
członkowskich i NATO jako całości.
29
29
• Bezpieczeństwo ekologiczne
• Podstawowym celem działań państwa w obszarze
bezpieczeństwa ekologicznego jest zapewnienie
obywatelom warunków do lepszego życia w zdrowym
środowisku poprzez ochronę przyrody, w tym
stymulowanie procesów zrównoważonego rozwoju.
• Polska biedzie kontynuować działania na rzecz
ochrony środowiska, tak aby zachowywać równowagę
przyrodniczą oraz trwałość podstawowych procesów
przyrodniczych w biosystemie. Szczególnie ważnymi
zadaniami są poprawa czystości wód, zmniejszenie
zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji
gleb, a także ograniczanie ryzyka wystąpienia
katastrof ekologicznych, wywołanych przyczynami
naturalnymi bądź spowodowanych przez człowieka
oraz minimalizacja ich skutków poprzez rozwój
ratownictwa chemicznego i ekologicznego.
30
30
• Bezpieczeństwo informacyjne i
telekomunikacyjne
• Wg SBN RP należy skutecznie zapobiegać próbom
destrukcyjnego oddziaływania na infrastrukturę
telekomunikacyjna państwa poprzez redukowanie jej
podatności na to oddziaływanie, minimalizowanie
skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenie w
krótkim czasie stanu pełnej jej funkcjonalności.
• Należy tworzyć i rozwijać długofalowe plany ochrony
kluczowych systemów teleinformatycznych przed
uzyskiwaniem dostępu do danych przez podmioty do
tego niepowołane, zakłócaniem normalnego ich
funkcjonowania, kradzieżą tożsamości i sabotażem.
Trzeba stale oceniać możliwości wtargnięcia do
systemów teleinformatycznych, przygotować możliwe
formy odpowiedzi na ataki oraz rozwijać metody
ewaluacji poniesionych strat informacyjnych.
Priorytetem państwa będzie wspieranie narodowych
programów i technologii informacyjnych.
31
31
• Zwalczanie zagrożeń rządowych systemów
teleinformatycznych i sieci telekomunikacyjnych ma na
celu przeciwdziałanie przestępczości komputerowej oraz
innym wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukturę
telekomunikacyjna, w tym zapobieganie atakom na
elementy tej infrastruktury. Szczególne znaczenie ma
ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub
przekazywanych w postaci elektronicznej. Ważnym
zadaniem jest opracowanie i wdrożenie przejrzystych zasad
dostępu uprawnionych organów państwa do treści
przesyłanych drogą elektroniczną. Wymaga to ciągłego
dostosowywania przepisów prawa telekomunikacyjnego, by
- mimo szybkiego postępu technologicznego - stale
odpowiadały współczesnym realiom, uwzględniając
bezpieczeństwo Polski.
• Należy kontynuować rozwój nowoczesnej, zintegrowanej
struktury łączności elektronicznej, która byłaby odporna na
awarie i potencjalne ataki przestępczości cybernetycznej.
Będzie to wymagać należytego współdziałania właściwych
resortów i agend, a także podmiotów prywatnych.
32
32
• Wybrane podstawy prawne
bezpieczeństwa wewnętrznego
33
33
Konstytucja RP (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483):
• - art. 5: Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i
nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i
prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli,
strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę
środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
• - art. 31 ust. 3: Ograniczenia w zakresie korzystania z
konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko
w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym
państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej,
albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą
naruszać istoty wolności i praw.
• - art. 146 ust. 4 pkt. 7–8: W zakresie i na zasadach
określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w
szczególności:
• - zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz
porządek publiczny,
• - zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa.
34
34
Konstytucja wskazuje ponadto na możliwość ograniczenia
konkretnych praw i wolności ze względu na ochronę
bezpieczeństwa. Np. :
• – art. 45 ust. 2: Wyłączenie jawności rozprawy może
nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa
i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia
prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok
ogłaszany jest publicznie.
• - art. 53 ust. 5: Wolność uzewnętrzniania religii może być
ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest
to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku
publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych
osób.
• - art. 61 ust. 3: Ograniczenie prawa do uzyskiwania
informacji o działalności organów władzy publicznej oraz
osób pełniących funkcje publiczne, może nastąpić wyłącznie
ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i
praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę
porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu
gospodarczego państwa.
35
35
• Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz.U.07.65.437 j.t.). Utworzono ww. ustawą dział administracji
rządowej pod nazwą sprawy wewnętrzne (art. 5 pkt 24).
Stosownie natomiast do jej art. 29. ust. 1 Dział sprawy
wewnętrzne obejmuje sprawy:
1) ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2) ochrony granicy Państwa, kontroli ruchu granicznego i
cudzoziemców oraz koordynacji działań związanych z polityką
migracyjną państwa;
3) zarządzania kryzysowego;
4) obrony cywilnej;
5) ochrony przeciwpożarowej;
6) przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i innych
podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu
powszechnemu;
7) nadzoru nad ratownictwem górskim i wodnym;
8) obywatelstwa;
9) ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów;
10)
rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imion i nazwisk.
36
36
• art. 7 ust. 1 pkt 14 Ustawy z 8 grudnia 1990
r. o samorządzie gminnym - gmina ma
obowiązek zaspokajania zbiorowych potrzeb
wspólnoty, co jest jej zadaniem własnym, a
zadanie to obejmuje w szczególności sprawy
porządku i bezpieczeństwa obywateli oraz
ochrony przeciwpożarowej i
przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i
utrzymania gminnego magazynu
przeciwpowodziowego. Dodatkowo zadania te
gmina może wykonywać również jako zadania
zlecone z zakresu administracji rządowej.
37
37
• art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy z 5 czerwca 1998 r.
o samorządzie powiatowym - powiat
wykonuje określone ustawami zadania
publiczne o charakterze ponadgminnym w
zakresie bezpieczeństwa obywateli.
• art. 40–44 ustawy o samorządzie powiatowym
w stanowią, że rada powiatu może wydawać
powiatowe przepisy porządkowe dla
zapewnienia m.in. bezpieczeństwa
publicznego, o ile przyczyny te występują na
obszarze więcej niż jednej gminy.
38
38
• art. 60 ust. 1 Ustawy z dnia 23 stycznia
2009 r. o wojewodzie i administracji
rządowej w województwie stanowi, że
rozporządzenia porządkowe może wydać
wojewoda, jeżeli jest to niezbędne do
zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.
• art. 22 pkt. 2 i 4 ustawy o wojewodzie i
administracji rządowej w województwie -
utrzymywanie bezpieczeństwa
publicznego jest także ustawowo
określonym zadaniem wojewody.
39
39
• art. 25. 1 ustawy o wojewodzie i
administracji rządowej w województwie
- Wojewoda może wydawać polecenia
obowiązujące wszystkie organy administracji
rządowej działające w województwie, a w
sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa
w art. 22 pkt 2, obowiązujące również organy
samorządu terytorialnego. O wydanych
poleceniach wojewoda niezwłocznie
informuje właściwego ministra.
40
40
• stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy, polecenie
wojewody jest wezwaniem do wykonania określonej
czynności; skierowane do organów i pracowników, dla
których wojewoda jest zwierzchnikiem, jest poleceniem
służbowym, a skierowane do innych organów i jednostek
wykonujących administrację rządową w województwie – jest
środkiem nadzoru. Wojewoda może jednakże wydawać
polecenie wobec wszystkich jednostek administracji
publicznej tylko w sytuacjach nadzwyczajnych w myśl art. 25
ust. 1, wobec całej administracji rządowej zaś w każdej
sytuacji, nie tylko w sytuacjach nadzwyczajnych, a podstawą
tych poleceń jest prawo wojewody do „wglądu w tok każdej
sprawy” prowadzonej przez te organy oraz żądanie
informacji i wyjaśnień (art. 26). Polecenie nie może dotyczyć
jednakże rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w
drodze decyzji administracyjnej, czynności operacyjno-
rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z
zakresu ścigania wykroczeń (art. 20 ust. 2).
41
41
• Art. 14 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 5
czerwca 1998 r. o samorządzie
województwa – województwo
samorządowe wykonuje zadania o
charakterze wojewódzkim w zakresie
bezpieczeństwa publicznego.
42
42
• art. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym
stanowi, że w sytuacji szczególnego zagrożenia
bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym
spowodowanego działaniami terrorystycznymi, które nie może
być usunięte poprzez użycie zwykłych środków
konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o
skierowaniu do Prezydenta RP wniosku o wprowadzenie stanu
wyjątkowego. We wniosku tym Rada Ministrów określa
przyczyny wprowadzenia i niezbędny czas trwania stanu
wyjątkowego oraz obszar, na jakim stan wyjątkowy powinien
być wprowadzony, a także odpowiednie do stopnia i
charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym niniejszą
ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i
obywatela.
• art. 3 ww. ustawy - Prezydent niezwłocznie rozpatruje taki
wniosek, a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu
stanu wyjątkowego na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni,
lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia.
43
43
• Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej przedstawia Sejmowi w ciągu 48
godzin od jego podpisania.
• W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu
wyjątkowego określa się przyczyny
wprowadzenia, czas trwania i obszar, na
jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz,
w zakresie dopuszczonym niniejszą
ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i
praw człowieka i obywatela.
44
44
• Art. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym
oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i
zasadach jego podległości konstytucyjnym organom
Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że w razie
zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym
spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej
napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z
umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do
wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady
Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na
całym terytorium państwa.
• We wniosku, o którym mowa wyżej, Rada Ministrów
określa przyczyny i obszar, na którym ma być
wprowadzony stan wojenny, a także odpowiednie do
stopnia i charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym
niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw
człowieka i obywatela.
45
45
• Art. 3. ww.ustawy stanowi, że Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje
wniosek RM, a następnie wydaje rozporządzenie o
wprowadzeniu stanu wojennego albo postanawia
odmówić wydania takiego rozporządzenia.
Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia
Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.
• W rozporządzeniu, o którym mowa wyżej, określa się
przyczyny wprowadzenia oraz obszar, na którym
wprowadza się stan wojenny, a także - w zakresie
dopuszczonym niniejszą ustawą - rodzaje
ograniczeń wolności i praw człowieka i
obywatela.
46
46
• art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o
stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego
Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości
konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej
stanowi, że w czasie stanu wojennego w przypadku
osób, których działalność zagraża bezpieczeństwu
państwa, można dokonać przeszukania tych osób lub
przeszukania ich mieszkania, a także zajęcia
przedmiotów wykorzystywanych do prowadzenia tej
działalności,
• art. 25 ust. 1 pkt 1 powyżej wskazanej ustawy
stanowi, że można w czasie stanu wojennego
nakładać na przedsiębiorców dodatkowe zadania,
których realizacja jest niezbędna dla bezpieczeństwa.
47
47
• Art. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji - Tworzy się Policję
jako umundurowaną i uzbrojoną formację służącą społeczeństwu i
przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi (człowiek na
pierwszym miejscu !!!) oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i
porządku publicznego.
• Nazwa "Policja" przysługuje wyłącznie formacji, o której mowa
wyżej.
• Do podstawowych zadań Policji należą m.in.:
• 1)
ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi
zamachami naruszającymi te dobra;
• 2)
ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym
zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach
publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu
drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego
korzystania;
• art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji - wójt może
żądać od właściwego komendanta Policji przywrócenia stanu
zgodnego z porządkiem prawnym lub podjęcia działań
zapobiegających naruszeniu prawa, a także zmierzających do
usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego.
48
48
• Stosownie do art. 3 ww. ustawy Wojewoda oraz wójt (burmistrz,
prezydent miasta) lub starosta sprawujący władzę administracji
ogólnej oraz organy gminy, powiatu i samorządu województwa
wykonują zadania w zakresie ochrony bezpieczeństwa lub
porządku publicznego na zasadach określonych w ustawach.
• Stosownie do art. 18. ust. 1 ustawy o policji w razie zagrożenia
bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego,
zwłaszcza poprzez sprowadzenie:
1) niebezpieczeństwa powszechnego dla życia, zdrowia lub wolności
obywateli,
2) bezpośredniego zagrożenia dla mienia w znacznych rozmiarach,
3) bezpośredniego zagrożenia obiektów lub urządzeń, o których
mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,
4) zagrożenia przestępstwem o charakterze terrorystycznym bądź
jego dokonania w stosunku do obiektów mających szczególne
znaczenie dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, bądź
mogącym skutkować niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego
- Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw
wewnętrznych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego
lub przywrócenia porządku publicznego, może zarządzić użycie
uzbrojonych oddziałów lub pododdziałów Policji.
W przypadkach niecierpiących zwłoki decyzję, o której mowa wyżej,
podejmuje minister właściwy do spraw wewnętrznych,
zawiadamiając o niej niezwłocznie Prezesa Rady Ministrów.
49
49
Tok I
Jeżeli użycie uzbrojonych oddziałów i pododdziałów
Policji okaże się niewystarczające, do pomocy
uzbrojonym oddziałom i pododdziałom Policji mogą być
użyte oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "Siłami
Zbrojnymi", na podstawie postanowienia Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej wydanego na wniosek Prezesa
Rady Ministrów.
• W razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku
publicznego, jeżeli siły Policji są niewystarczające do
wykonania ich zadań w zakresie ochrony
bezpieczeństwa i porządku publicznego, Prezes Rady
Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw
wewnętrznych uzgodniony z Ministrem Obrony
Narodowej, może zarządzić użycie żołnierzy
Żandarmerii Wojskowej do udzielenia pomocy Policji.
50
50
• W razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego
lub porządku publicznego, jeżeli użycie Policji okaże
się niewystarczające, minister właściwy do spraw
wewnętrznych może zarządzić użycie
funkcjonariuszy Straży Granicznej do udzielenia
pomocy Policji.
• W przypadkach, o których mowa w art. 18 ust. 1,
Komendant Główny Policji lub komendant
wojewódzki Policji może zarządzić zastosowanie
przez Policję urządzeń uniemożliwiających
telekomunikację na określonym obszarze, przez
czas niezbędny do wyeliminowania zagrożenia lub
jego skutków, z uwzględnieniem konieczności
minimalizacji skutków braku możliwości korzystania
z usług telekomunikacyjnych.
51
51
• Bezpieczeństwo wewnętrzne – instytucje
i organy: ONZ, NATO, UE.
• Członkostwo w tych organizacjach
międzynarodowych jest związane z
prowadzoną przez Polskę stałą polityką
zagraniczną, która skutkowała akcesją.
Wpływa ono nie tylko na zwiększenie
bezpieczeństwa zewnętrznego ale także
na zwiększenie bezpieczeństwa
wewnętrznego, poprzez
minimalizowanie zewnętrznych dla
państwa zagrożeń oddziaływujących na
jego sytuację wewnętrzną.
52
52
• Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
odpowiada za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa
międzynarodowego oraz umacnianiem roli
pełnionej w tym względzie przez Radę
Bezpieczeństwa. Czynione są wysiłki w celu
adaptacji ONZ do zmieniających się realiów
międzynarodowych i do nowych wyzwań. Polska
będzie się angażować w podejmowane przez ONZ
działania mające na celu rozwiązywanie konfliktów,
a także zgłaszać kadry wojskowe, policyjne oraz
cywilne do udziału w operacjach pokojowych i
stabilizacyjnych. Będzie też dążyć do zwiększenia
skuteczności ONZ w przeciwdziałaniu zagrożeniom,
które wynikają z niedorozwoju gospodarczego i
nierozwiązanych problemów społecznych.
53
53
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), United Nations to
organizacja powstała po II wojnie światowej 24 października
1945, w dniu wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych
będącej statutem tej organizacji. Jest drugą po Lidze Narodów
powszechną organizacją międzynarodową.
Cele działalności ONZ dotyczą współpracy politycznej,
gospodarczej i społecznej między narodami, utrzymania pokoju i
bezpieczeństwa międzynarodowego, obrony praw człowieka,
poszanowania zobowiązań międzynarodowych, pomocy krajom
rozwijającym się.
Karta Narodów Zjednoczonych ustanowiła szereg organów i
instytucji, m.in. :
• Zgromadzenie Ogólne, będące swego rodzaju parlamentem, w
którym każde państwo członkowskie ma jeden głos. Decyzje
zapadają zwykłą większością głosów, w sprawach ważnych
większością 2/3 głosów. Obraduje podczas corocznych sesji
zwyczajnych. Mogą być zwoływane sesje nadzwyczajne.
54
54
• Rada Bezpieczeństwa, którą tworzy pięciu członków stałych:
Chiny, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Rosja
reprezentująca Wspólnotę Niepodległych Państw oraz
dziesięciu członków niestałych wybieranych na kadencję
dwuletnią (5 z Afryki i Azji, 2 z Ameryki Łacińskiej, 3 z Europy).
Ostatni raz Polska była członkiem Rady Bezpieczeństwa 1995–
1997.
Stali członkowie dysponują prawem weta, które zawiesza każde
postępowanie. W sprawach proceduralnych decyzje zapadają
zwykłą większością, a w sprawach merytorycznych większością
9 głosów.
Do najważniejszych kompetencji Rady Bezpieczeństwa należą:
wyłączne prawo nakładania sankcji politycznych i
ekonomicznych oraz decyzje użycia sił zbrojnych w celu
przeciwdziałania agresji lub usuwania jej skutków.
• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze
(jako instytucja – organ sądowy ONZ), powołany do
rozstrzygania sporów międzynarodowych w składzie 15
sędziów.
55
55
• Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski
najważniejszą formą współpracy wielostronnej w
polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczeństwa
oraz filarem stabilności na kontynencie, a także
główną płaszczyzną stosunków transatlantyckich.
Priorytetem pozostaje zwiększanie zdolności NATO
do pełnienia jego podstawowych funkcji - zbiorowej
obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji
miedzysojuszniczych w razie zagrożenia. Polska w
pełni popiera wszechstronny rozwój potencjału
Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz
prowadzenia operacji stabilizacyjnych. Uznaje
również potrzebę doskonalenia zdolności Sojuszu
do zwalczania zagrożeń nietradycyjnych, w tym
spowodowanych przez terroryzm.
56
56
• Sojusz Północnoatlantycki lub Pakt Północnoatlantycki –
organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 w
wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego
przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej
(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Dania,
Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Sojusz
Północnoatlantycki utworzono w celu obrony militarnej przed
ZSRR. Potem stał się on elementem utrzymania równowagi
strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu
Warszawskiego spełnia rolę stabilizacyjną podejmując działania
zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów lokalnych.
• W lutym 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955
RFN, a 30 maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO
powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do
RFN. 12 marca 1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa byłego
Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29 marca 2004
Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1
kwietnia 2009 Albania i Chorwacja.
57
57
• Najwyższym i jedynym organem statutowym jest Rada
Atlantycka, która ustanawia inne organy i ustala ich
kompetencje. Zbiera się kilka razy w roku na szczeblu
ministerialnym, ale praktycznie obraduje stale w
osobach stałych przedstawicieli w randze
ambasadorów. Pracami Rady kieruje sekretarz
generalny. Do najważniejszych zadań Rady zalicza się:
konsultacje polityczne pomiędzy członkami,
wyznaczanie dyrektyw dla władz wojskowych, obronę
cywilną, ustalanie wysiłku zbrojeniowego państw
członkowskich.
Najwyższym organem wojskowym jest Komitet
Wojskowy, w skład którego wchodzą szefowie sztabów
wszystkich państw członkowskich oprócz Islandii.
58
58
• Członkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu
determinuje podstawy bezpieczeństwa zewnętrznego
Polski. Radykalnie zwiększyło możliwości realizacji polskiej
polityki bezpieczeństwa i zdolności oddziaływania
międzynarodowego. Wzmocniło pozycje Polski w świecie,
ale jednocześnie spowodowało wzrost jej
odpowiedzialności za kształt porządku międzynarodowego.
Dzięki takim instrumentom, jak: Wspólna Polityka
Zagraniczna i Bezpieczeństwa, Europejska Polityka
Bezpieczeństwa i Obrony, Jednolity Rynek Europejski,
wspólna polityka handlowa, Fundusz Spójności oraz inne
mechanizmy wspierania rozwoju, współpraca w zakresie
sądownictwa i spraw wewnętrznych, udział Polski w UE
wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo i możliwości
rozwojowe państwa we wszystkich wymiarach życia
politycznego, gospodarczego i społecznego. Zarazem
bezpieczeństwo Polski w coraz większym stopniu stanowi
integralna cześć bezpieczeństwa UE.
59
59
Unia Europejska to gospodarczo-polityczny związek
demokratycznych państw europejskich, powstały 1
listopada 1993 na mocy traktatu z Maastricht, będący
efektem wieloletniego procesu integracji politycznej,
gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej
wojnie światowej. Od 1 stycznia 2007 r. związek
dwudziestu siedmiu państw.
• Po Traktacie Lizbońskim (wszedł w życie 1.XII. 2009 r.)
Unia Europejska stała się jednolitą organizacją
międzynarodową. Dzięki temu UE uzyskała osobowość
prawną. Jest to pojęcie występujące w prawie
międzynarodowym i dzięki temu Unia staje się
podmiotem prawa międzynarodowego. Dzięki temu
może między innymi zawierać umowy tak jak inne
organizacje międzynarodowe i państwa. Wcześniej UE
korzystała z podmiotowości Wspólnot Europejskich.
60
60
• Bezpieczeństwo wewnętrzne –
instytucje i organy (c.d.) Sejm,
Senat, Prezydent RP; Rada
Ministrów, Prezes RM,
Ministrowie – Konstytucja RP,
Ustawa o działach administracji
rządowej, Ustawa o Radzie
Ministrów.
61
• Wg SBN RP rozwój sprawnego, wydajnego, właściwie
zorganizowanego systemu bezpieczeństwa państwa
pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki
bezpieczeństwa. Na system ten składają się wszystkie
odpowiedzialne za bezpieczeństwo w świetle Konstytucji
RP i właściwych ustaw organy oraz instytucje należące do
władz ustawodawczych, wykonawczych i sadowniczych,
w tym Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i
centralne organy administracji rządowej. Ważnymi jego
elementami są siły zbrojne oraz służby i instytucje
rządowe zobowiązane do zapobiegania i przeciwdziałania
zagrożeniom zewnętrznym, zapewnienia bezpieczeństwa
publicznego, prowadzenia działań ratowniczych oraz
ochrony ludności i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych,
a także - w zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i
właściwych ustawach - władze samorządowe oraz inne
podmioty prawne, w tym przedsiębiorcy tworzący
potencjał przemysłowo – obronny.
62
Art. 95 Konstytucji RP stanowi, że władzę ustawodawczą
w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat.
Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady
Ministrów w zakresie określonym przepisami
Konstytucji i ustaw, w tym w zakresie bezpieczeństwa
państwa. Do czego ma odniesienie art. 115
Konstytucji RP. Stanowi on, że Prezes Rady Ministrów i
pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek
udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania
poselskie w ciągu 21 dni. Ponadto Prezes Rady
Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają
obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach
bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.
63
• Art. 116 Konstytucji stanowi, że Sejm decyduje
w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i
o zawarciu pokoju. Sejm może podjąć uchwałę o
stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z
umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do
wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie
może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny
postanawia Prezydent Rzeczypospolitej.
• Zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana
umowa międzynarodowa lub ustawa. Zasady
pobytu obcych wojsk na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i zasady przemieszczania
się ich przez to terytorium określają ratyfikowane
umowy międzynarodowe lub ustawy.
64
• Art. 123 Konstytucji RP stanowi, że Rada
Ministrów może uznać uchwalony przez siebie
projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw
podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta
Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów
samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój
i właściwość władz publicznych, a także kodeksów.
- Taki projekt może zatem obejmować sprawy
bezpieczeństwa państwa.
• Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu
określają odrębności w postępowaniu
ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.
• W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt
został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez
Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy
przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.
65
• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest
najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej
Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.
• Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad
przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży
suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz
nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.
• Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje
zadania w zakresie i na zasadach określonych w
Konstytucji i ustawach (Art. 126 Konstytucji
RP).
66
• Art. 134 Konstytucji RP stanowi, że Prezydent
Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
• W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje
zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem
Ministra Obrony Narodowej.
• Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu
Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas
określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania
przed jej upływem określa ustawa.
• Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek
Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił
Zbrojnych. W tym samym trybie może on Naczelnego
Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać. Kompetencje Naczelnego
Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości
konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa
ustawa.
• Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony
Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.
67
• Art. 135 Konstytucji RP stanowi, że o
rganem doradczym
Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i
zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa
Narodowego - jako organu doradczego Prezydenta w zakresie
bezpieczeństwa państwa. Członków tej rady powołuje i odwołuje
Prezydent Rzeczypospolitej. Do zadań Rady należy: wyrażanie opinii
w sprawach wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa,
a w szczególności: rozpatrywanie ogólnych założeń bezpieczeństwa
państwa, założeń i kierunków polityki zagranicznej w zakresie
bezpieczeństwa państwa, określanie zagrożeń bezpieczeństwa oraz
środków przeciwdziałania im, rozpatrywanie kierunków rozwoju Sił
Zbrojnych.
• Art. 136 Konstytucji RP stanowi, że
w razie
bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent
Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza
powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do
obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
• Art. 141 Konstytucji RP stanowi, że
w sprawach
szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę
Gabinetową. Radę Gabinetową tworzy Rada Ministrów obradująca
pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej. Radzie
Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów.
68
O pozycji i zadaniach Rady Ministrów w strukturach RP stanowi w
pierwszej kolejności Art. 146 Konstytucji RP.
Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. W
skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady
Ministrów. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także
funkcję ministra. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto
powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.
Art. 148 Konstytucji RP stanowi, że Prezes Rady Ministrów:
1)
reprezentuje Radę Ministrów,
2)
kieruje pracami Rady Ministrów,
3)
wydaje rozporządzenia,
4)
zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa
sposoby jej wykonywania,
5)
koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
6)
sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i
formach określonych w Konstytucji i ustawach,
7)
jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji
rządowej.
69
• Art. 149 Konstytucji RP stanowi, że Ministrowie
kierują określonymi działami administracji
rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im
przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania
ministra kierującego działem administracji
rządowej określają ustawy.
• Minister kierujący działem administracji rządowej
wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na
wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić
rozporządzenie lub zarządzenie ministra.
• Do przewodniczących określonych w ustawach
komitetów, stosuje się odpowiednio przepisy
odnoszące się do ministra kierującego działem
administracji rządowej.
• Przedstawicielem Rady Ministrów w
województwie jest wojewoda.
70
Tok I
• USTAWA z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z
2003 r., nr 24, poz. 199 j.t.) w art. 26 stanowi, że Kancelaria
Prezesa Rady Ministrów, zwana dalej "Kancelarią", zapewnia
obsługę:
1) Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów;
2) wiceprezesów Rady Ministrów;
3) (skreślony);
4) Kolegium do Spraw Służb Specjalnych;
5) Rady Legislacyjnej;
6) Szefa Służby Cywilnej.
• 2. Kancelaria może obsługiwać również pełnomocnika Rządu
oraz wskazane przez Prezesa Rady Ministrów organy
pomocnicze, komisje i komisje wspólne
• Ww. ustawa w art. 29 stanowi, że do zadań, które z
upoważnienia Prezesa Rady Ministrów realizuje Kancelaria,
należy w szczególności m.in. : wykonywanie zadań z zakresu
obronności i bezpieczeństwa państwa określonych w
odrębnych przepisach.
71
71
• USTAWA z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej
(Dz.U. z 2007 r., nr 65, poz. 437 j.t.) wielokrotnie odwołuje się do
zagadnień szeroko pojmowanego bezpieczeństwa, np.:
Art. 7. Dział budżet obejmuje m.in. sprawy: systemu finansowania
bezpieczeństwa państwa;
Art. 9 Do ministra właściwego do spraw gospodarki należą w
szczególności sprawy m.in. : funkcjonowania krajowych systemów
energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i
potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju, kontroli obrotu z
zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania
międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w związku z
porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi;
Art. 11. 1. Dział gospodarka wodna obejmuje sprawy m.in. : ochrony
przeciwpowodziowej, w tym budowy, modernizacji oraz utrzymania
urządzeń wodnych zabezpieczających przed powodzią oraz
koordynacji przedsięwzięć służących osłonie i ochronie
przeciwpowodziowej państwa;
Art. 29. 1. Dział sprawy wewnętrzne obejmuje sprawy m.in. : ochrony
bezpieczeństwa i porządku publicznego, przeciwdziałania skutkom
klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających
bezpieczeństwu powszechnemu;
Art. 33. 1. Dział zdrowie obejmuje sprawy m.in. : w zakresie
bezpieczeństwa i zdrowia ludzi.
72
72
• Bezpieczeństwo wewnętrzne – organy (c.d.):
organy bezpieczeństwa wewnętrznego w
ramach administracji rządowej podległe
prezesowi Rady Ministrów (AW, ABW, CBA)
oraz podległe innym centralnym organom
administracji rządowej (Policja, Straż
Graniczna, Biuro Ochrony Rządu, Państwowa
Straż Pożarna, Służba Kontrwywiadu
Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego,
Żandarmeria wojskowa, Służba celna, straż
gminna,
Inspekcja kontroli skarbowej, Służba Więzienna,
Straż ochrony Kolei, Straż Leśna, Państwowa Straż Rybacka,
Państwowa Straż Łowiecka, Straż Parków, Służba Ochrony
Zabytków, Inspekcja Transportu Drogowego
)
73
73
USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji
Wywiadu (Dz.U. z 2010 r., Nr 29, poz. 154 j.t.)
Art. 1. Tworzy się Agencję Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, zwaną dalej "ABW", właściwą w
sprawach ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego
państwa i jego porządku konstytucyjnego.
Art. 2. Tworzy się Agencję Wywiadu, zwaną dalej "AW",
właściwą w sprawach ochrony bezpieczeństwa
zewnętrznego państwa.
Art. 3. 1. Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
zwany dalej "Szefem ABW", i Szef Agencji Wywiadu,
zwany dalej "Szefem AW", są centralnymi organami
administracji rządowej, działającymi odpowiednio przy
pomocy ABW i AW, będącymi urzędami administracji
rządowej.
• 2. Szef ABW i Szef AW podlegają bezpośrednio
Prezesowi Rady Ministrów.
• 3. Działalność Szefa ABW i Szefa AW podlega kontroli
Sejmu.
74
74
Art. 5. 1. Do zadań ABW należy:
1) rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w
bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek
konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową
pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także
obronność państwa;
2) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw:
– a)
szpiegostwa, terroryzmu, bezprawnego ujawnienia lub
wykorzystania informacji niejawnych i innych przestępstw godzących w
bezpieczeństwo państwa,
– b)
godzących w podstawy ekonomiczne państwa,
– c)
korupcji osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w
art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia
działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U.
z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r.
Nr 178, poz. 1375), jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa,
– d)
w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i
usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa,
– e)
nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią,
amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz
środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie
międzynarodowym
• oraz ściganie ich sprawców;
75
75
3)realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań
związanych z ochroną informacji niejawnych oraz
wykonywanie funkcji krajowej władzy
bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji
niejawnych w stosunkach międzynarodowych;
4)uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i
przekazywanie właściwym organom informacji
mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony
bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego
porządku konstytucyjnego;
5)podejmowanie innych działań określonych w
odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.
76
76
Art. 6. 1. Do zadań AW należy:
1) uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie
właściwym organom informacji mogących mieć istotne
znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i
obronnego;
2) rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym
godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i
nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej
Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb
specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę
interesom Rzeczypospolitej Polskiej;
4) zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi
placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty
kurierskiej;
5) rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu
oraz międzynarodowych grup przestępczości
zorganizowanej;
77
77
6)rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią,
amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami
odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz
towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią
masowej zagłady i zagrożeń związanych z
rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej
przenoszenia;
7)rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w
rejonach napięć, konfliktów i kryzysów
międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo
państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu
eliminowanie tych zagrożeń;
8)prowadzenie wywiadu elektronicznego;
9)podejmowanie innych działań określonych w odrębnych
ustawach i umowach międzynarodowych.
78
• USTAWA z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym
Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U. z 2006 r., nr
104, poz. 708 ze zm.)
• Stosownie do art. 1. ww. ustawy tworzy się
Centralne Biuro Antykorupcyjne, zwane dalej
"CBA", jako służbę specjalną do spraw zwalczania
korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w
szczególności w instytucjach państwowych i
samorządowych, a także do zwalczania działalności
godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
• 2. Nazwa Centralne Biuro Antykorupcyjne i jej skrót
"CBA" przysługuje wyłącznie Centralnemu Biuru
Antykorupcyjnemu.
79
• Do zadań CBA należy m.in. :
rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw
przeciwko:
– działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego,
– wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi
publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi
gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,
określonych we właściwych przepisach szczegółowych (m.in. Kk),
jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w
interesy ekonomiczne państwa,
– finansowaniu partii politycznych, określonych w art. 49d i 49f
ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z
2001 r. Nr 79, poz. 857, z późn. zm.4)), jeżeli pozostają w związku z
korupcją,
– obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji,
określonych w rozdziale 6 ustawy z dnia 10 września 1999 r. -
Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, z późn.
zm.5)), jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością
godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
– zasadom rywalizacji sportowej, określonych w art. 46-48 ustawy z
dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857)
– oraz ściganie ich sprawców;
80
USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o
Straży Granicznej (Dz.U. z 2011 r., nr 116,
poz. 675 j.t.).
• Art. 1 ww. ustawy stanowi, że do ochrony
granicy państwowej na lądzie i na morzu
oraz kontroli ruchu granicznego tworzy się
jednolitą umundurowaną i uzbrojoną
formację - Straż Graniczną.
• Nazwa "Straż Graniczna", jej skrót "SG"
oraz znak graficzny Straży Granicznej
przysługują wyłącznie ww. formacji.
81
Do zadań Straży Granicznej należy m.in.:
• ochrona granicy państwowej;
• organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;
• wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej,
w tym wiz;
• rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i
wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie
właściwości Straży Granicznej, m.in. :
– przestępstw przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu oraz
przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji,
pozostających w związku z wykonywaniem komunikacji lotniczej,
• zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji
międzynarodowej i porządku publicznego w zasięgu
terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie
właściwości Straży Granicznej - także w strefie
nadgranicznej;
• przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa w zasięgu
terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach
transportu w komunikacji międzynarodowej;
82
• zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków
powietrznych wykonujących przewóz lotniczy
pasażerów;
• ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym
znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością,
której zwalczanie należy do właściwości Straży
Granicznej;
• prowadzenie czynności w celu rozpoznawania i
przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem;
• ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących
do ochrony granicy państwowej;
• gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu
ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu
granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom
państwowym;
• nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich
oraz przestrzeganiem przez statki przepisów
obowiązujących na tych obszarach;
83
• ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej
Rzeczypospolitej Polskiej przez prowadzenie obserwacji
statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących
przez granicę państwową na małych wysokościach, oraz
informowanie o tych przelotach właściwych jednostek Sił
Powietrznych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
• zapobieganie transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego
w myśl odrębnych przepisów, przez granicę państwową
odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz
materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także
zanieczyszczaniu wód granicznych;
• zapobieganie przemieszczaniu, bez zezwolenia wymaganego
w myśl odrębnych przepisów przez granicę państwową
środków odurzających i substancji psychotropowych oraz
broni, amunicji i materiałów wybuchowych;
• przeprowadzanie kontroli legalności wykonywania pracy przez
cudzoziemców, prowadzenia działalności gospodarczej przez
cudzoziemców, powierzania wykonywania pracy
cudzoziemcom;
• wykonywanie zadań określonych w innych ustawach.
84
Tok II
• USTAWA z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze
Ochrony Rządu <BOR> (Dz.U. z 2004 r., nr
163, poz. 1712 j.t.)
• Art. 1. ww. ustawy stanowi, że tworzy się
Biuro Ochrony Rządu jako jednolitą,
umundurowaną, uzbrojoną formację, zwaną
dalej "BOR", wykonującą zadania z zakresu
ochrony osób, obiektów i urządzeń.
• 2. Nazwa Biuro Ochrony Rządu i jej skrót
BOR przysługuje wyłącznie formacji, o
której mowa wyżej.
85
• Art. 2. ww. ustawy stanowi, że do zadań BOR należy ochrona:
– Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka
Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesa Rady Ministrów,
ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra
właściwego do spraw zagranicznych;
– innych osób ze względu na dobro państwa;
– byłych prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ustawy z
dnia 30 maja 1996 r. o uposażeniu byłego Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 75, poz. 356 oraz z 1998 r. Nr
160, poz. 1065);
– delegacji państw obcych przebywających na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
– polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych
oraz przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych poza
granicami Rzeczypospolitej Polskiej;
– obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu oraz zapewnienie ich
funkcjonowania;
– prowadzenie rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego obiektów
Sejmu i Senatu;
– obiektów służących Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,
Prezesowi Rady Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych.
86
USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży
Pożarnej (Dz.U. z 2009 r., nr 12, poz. 68 j.t.)
• Art. 1. ww. ustawy stanowi, że powołuje się Państwową
Straż Pożarną jako zawodową, umundurowaną i
wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację,
przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami
żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
• Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej
należy m.in.:
1)rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych
miejscowych zagrożeń;
2)organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w
czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji
miejscowych zagrożeń;
3)wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności
ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji
miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze.
87
• Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba
Wywiadu Wojskowego – USTAWA z dnia 9 czerwca
2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie
Wywiadu Wojskowego (Dz.U. z 2006 r., nr 104, poz. 709)
• Art. 1 ww. ustawy stanowi, że tworzy się Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego, zwaną dalej "SKW", jako
służbę specjalną, właściwą w sprawach ochrony przed
zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności Państwa,
bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej "SZRP", oraz
innych jednostek organizacyjnych podległych lub
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.
• Art. 2. Tworzy się Służbę Wywiadu Wojskowego, zwaną
dalej "SWW", jako służbę specjalną, właściwą w sprawach
ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla
obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej
SZ RP oraz innych jednostek organizacyjnych podległych
lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.
88
• Art. 3. Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
zwany dalej "Szefem SKW", i Szef Służby
Wywiadu Wojskowego, zwany dalej "Szefem
SWW", są centralnymi organami administracji
rządowej, działającymi odpowiednio przy pomocy
SKW i SWW, będącymi urzędami administracji
rządowej. Szef SKW oraz Szef SWW podlegają
Ministrowi Obrony Narodowej, z zastrzeżeniem
określonych w ustawie uprawnień Prezesa Rady
Ministrów lub Ministra Koordynatora Służb
Specjalnych, w przypadku jego powołania.
Działalność Szefa SKW oraz Szefa SWW podlega
kontroli Sejmu.
89
• Wg Art. 5. do zadań SKW należy m.in. :
•
1)
rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie
popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną służbę
wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ
RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw:
a)
przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych
określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. -
Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3)), a także
innych ustawach i umowach międzynarodowych,
b)
przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale
XVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, oraz
takich czynów skierowanych przeciwko państwom obcym,
które zapewniają wzajemność,
c)
określonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. -
Kodeks karny,
d) określonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. -
Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub
zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek
organizacyjnych MON,
90
– e)
przeciwko ochronie informacji określonych w rozdziale
XXXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeżeli
mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP
lub innych jednostek organizacyjnych MON, a także takich
czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, które
zapewniają wzajemność,
– f)
określonych w art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r.
o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o
znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz.
U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2315),
– g)
związanych z działalnością terrorystyczną oraz innych
niż wymienione w lit. a-f, godzących w bezpieczeństwo
potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek
organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają
wzajemność;
•
2)
współdziałanie z Żandarmerią Wojskową i innymi
organami uprawnionymi do ścigania przestępstw wymienionych w
pkt 1;
91
3) uzyskiwanie, gromadzenie,
analizowanie, przetwarzanie i
przekazywanie właściwym organom
informacji mogących mieć znaczenie dla
obronności państwa, bezpieczeństwa lub
zdolności bojowej SZ RP lub innych
jednostek organizacyjnych MON, w
zakresie określonym w pkt 1, oraz
podejmowanie działań w celu
eliminowania ustalonych zagrożeń.
92
• Wg art. 6. ww ustawy do zadań SWW należy m.in. :
1) uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i
przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć
istotne znaczenie dla:
a) bezpieczeństwa potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej,
b) bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP,
c) warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
2) rozpoznawanie i przeciwdziałanie:
a) militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność
Rzeczypospolitej Polskiej,
b) zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
3) rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i
materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami
o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i
zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków
jej przenoszenia;
4) rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach
napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ
na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także
podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych
zagrożeń;
93
• Żandarmeria wojskowa - USTAWA z dnia 24 sierpnia 2001
r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach
porządkowych (Dz.U. z 2001 r., nr 123, poz. 1353).
Żandarmeria Wojskowa jest właściwa m.in. wobec:
• żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową,
• żołnierzy niebędących w czynnej służbie wojskowej w czasie
noszenia przez nich mundurów oraz odznak i oznak
wojskowych,
• pracowników zatrudnionych w jednostkach wojskowych…
Zadaniami Żandarmerii Wojskowej są m.in. :
1)zapewnianie przestrzegania dyscypliny wojskowej,
2)ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach
jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych,
3)ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego
przed zamachami naruszającymi te dobra,
4)wykrywanie przestępstw i wykroczeń, w tym skarbowych,
ujawnianie i ściganie ich sprawców oraz ujawnianie i
zabezpieczanie dowodów tych przestępstw i wykroczeń,
94
• dokonywanie analizy oświadczeń o stanie majątkowym
żołnierzy zawodowych i przedstawianie Ministrowi
Obrony Narodowej wniosków w tym względzie,
• zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz
innym zjawiskom patologicznym, a w szczególności:
alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych,
• współdziałanie z polskimi oraz zagranicznymi organami
i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i
porządku publicznego oraz policjami wojskowymi,
• zwalczanie klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych
zagrożeń środowiska i likwidowanie ich skutków oraz
czynne uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych,
ratowniczych i humanitarnych, mających na celu
ochronę życia i zdrowia oraz mienia,
• wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych
przepisach.
95
• Służba celna – USTAWA z dnia 27 sierpnia
2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U. z
2009.168.1323). Wg tej ustawy Służba
celna to jednolita umundurowana formacja,
utworzona w celu zapewnienia ochrony i
bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty
Europejskiej, w tym zgodności z prawem
przywozu towarów na ten obszar oraz
wywozu towarów z tego obszaru, a także
wykonywania obowiązków określonych w
przepisach odrębnych, w szczególności w
zakresie podatku akcyzowego oraz podatku
od gier.
96
Wg art. 2. ww. ustawy, do zadań Służby Celnej należy m.in. :
• rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie
przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów
dotyczących wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych
ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na
bezpieczeństwo i porządek publiczny lub
bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności takich
jak odpady, substancje chemiczne i ich mieszaniny, materiały
jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje
psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz
towary i technologie o znaczeniu strategicznym;
• rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie
przestępstw i wykroczeń przeciwko m.in.: ograniczeniom obrotu
towarami i technologiami o znaczeniu strategicznym,
określonym w art. 33 ust. 1-3 ustawy z dnia 29 listopada 2000
r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o
znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także
dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
(Dz. U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2315 oraz z 2009 r. Nr 18, poz.
97)…
97
• Samorządowa formacja bezpieczeństwa
wewnętrznego – straż gminna. Możliwość jej
powołania zakłada ustawa z dnia 29 sierpnia
1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r.,
nr 123, poz. 779 ze zm.), która w art.1
stanowi, że do ochrony porządku
publicznego na terenie gminy może być
utworzona samorządowa umundurowana
formacja - straż gminna, zwana dalej
"strażą". Straż spełnia służebną rolę wobec
społeczności lokalnej, wykonując swe zadania
z poszanowaniem godności i praw obywateli.
98
• Rada gminy może utworzyć straż gminną. Tworzy ją po
zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta
wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, o czym zawiadamia
wojewodę. W przypadku nieotrzymania opinii, rada gminy
może utworzyć straż po upływie 14 dni od dnia
przedstawienia wniosku o wydanie opinii.
• W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz
(prezydent miasta), straż nosi nazwę "straż miejska".
• Art. 3. ww. ustawy stanowi, że Gminy sąsiadujące na
obszarze jednego województwa mogą zawrzeć, po
zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta
wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, porozumienie o
utworzeniu wspólnej straży. W przypadku nieotrzymania
opinii gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa
mogą zawrzeć porozumienie o utworzeniu wspólnej straży po
upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o wydanie
opinii.
• Art. 10. ww. ustawy stanowi, że Straż wykonuje zadania w
zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z
ustaw i aktów prawa miejscowego.
99
Zgodnie z art. 11. ww. ustawy, do zadań straży należy w
szczególności:
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w
zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,
3) kontrola publicznego transportu zbiorowego - w zakresie
określonym w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia
2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. Nr 5,
poz. 13),
3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie
ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu
awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz
innych miejscowych zagrożeń,
4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub
innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych
takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub
zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia
właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości,
świadków zdarzenia,
100
5)ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności
publicznej,
6)współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w
ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez
publicznych,
7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień
lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem
swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym,
znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub
zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
8)informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach
zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach
mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i
wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i
współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi,
samorządowymi i organizacjami społecznymi,
9)konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych
lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.
101
• 2. W związku z realizowanymi ww. zadaniami,
straży przysługuje prawo do obserwowania i
rejestrowania przy użyciu środków
technicznych obrazu zdarzeń w miejscach
publicznych w przypadku, gdy czynności te są
niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:
1)
utrwalania dowodów popełnienia
przestępstwa lub wykroczenia,
2)
przeciwdziałania przypadkom naruszania
spokoju i porządku w miejscach publicznych,
3)
ochrony obiektów komunalnych i urządzeń
użyteczności publicznej.
102
• System administrowania i
decydowania w sprawach
bezpieczeństwa wewnętrznego
(Struktura zarządzania
kryzysowego); Organy kontroli -
inspekcje
103
• USTAWA z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu
kryzysowym (Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz. 590)
• Art. 1. Ustawa określa organy właściwe w
sprawach zarządzania kryzysowego oraz ich
zadania i zasady działania w tej dziedzinie, a także
zasady finansowania zadań zarządzania
kryzysowego.
• Art. 2. Zarządzanie kryzysowe to działalność
organów administracji publicznej będąca
elementem kierowania bezpieczeństwem
narodowym, która polega na zapobieganiu
sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do
przejmowania nad nimi kontroli w drodze
zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku
wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich
skutków oraz odtwarzaniu zasobów i
infrastruktury krytycznej.
104
Struktura zarządzania kryzysowego administracji
publicznej :
Poziom 1
• Rada Ministrów (art. 7 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r.
o zarządzaniu kryzysowym Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz.
590 ze zm.)
• Prezes Rady Ministrów (także art. 7 ww. ustawy)
• Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego (utworzony
na mocy art. 8 ww. ustawy). W skład Zespołu wchodzą:
1)Prezes Rady Ministrów - przewodniczący;
2)Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do
spraw wewnętrznych - zastępcy przewodniczącego;
3)Minister Spraw Zagranicznych;
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓
105
4)Minister Koordynator Służb Specjalnych - jeżeli został
powołany.
• Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (utworzone na mocy
art. 10 ww. ustawy)
• Zespoły Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i
Centralnych Organów Administracji Rządowej (art. 12 ust.
2a ww. ustawy)
• Centra Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i Centralnych
Organów Administracji Rządowej (art. 13 ww. ustawy)
Poziom 2
• Wojewoda (art. 14 ust. 1)
• Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego (art. 14 ust.
7)
• Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego
(utworzone na mocy art. 16 ww. ustawy)
106
Poziom 3
• Starosta Powiatowy (art. 17 ust. 1)
• Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego (art.
17 ust. 4)
• Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego
(art.. 18 ww. ustawy)
Poziom 4
• Wójt (Burmistrz, Prezydent miasta) art. 19 ww.
ustawy
• Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego
• Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego (art.
20 ust. 2)
107
Sytuacja kryzysowa - wg ww. ustawy należy przez nią
rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom
bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach
lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w
działaniu właściwych organów administracji publicznej
ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i
środków.
Infrastruktura krytyczna - to
systemy oraz
wchodzące w ich skład powiązane ze sobą
funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane,
urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla
bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz
służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania
organów administracji publicznej, a także instytucji
i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna
obejmuje systemy:
108
– a)
zaopatrzenia w energię, surowce
energetyczne i paliwa,
– b)
łączności,
– c)
sieci teleinformatycznych,
– d)
finansowe,
– e)
zaopatrzenia w żywność,
– f)
zaopatrzenia w wodę,
– g)
ochrony zdrowia,
– h)
transportowe,
– i)
ratownicze,
– j)
zapewniające ciągłość działania administracji
publicznej,
– k)
produkcji, składowania, przechowywania i
stosowania substancji chemicznych i
promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji
niebezpiecznych.
109
Europejska infrastruktura krytyczna - należy
przez nią rozumieć systemy oraz wchodzące w
ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie
obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia i
instalacje kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i
jego obywateli oraz służące zapewnieniu
sprawnego funkcjonowania organów administracji
publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców w
zakresie energii elektrycznej, ropy naftowej i gazu
ziemnego oraz transportu drogowego,
kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego,
żeglugi oceanicznej, żeglugi morskiej bliskiego
zasięgu i portów, zlokalizowane na terytorium
państw członkowskich Unii Europejskiej, których
zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ
na co najmniej dwa państwa członkowskie.
110
Ochrona infrastruktury krytycznej - to wszelkie
działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności,
ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej
w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym
punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków
oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na
wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń
zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.
Planowanie cywilne - należy przez to rozumieć:
– całokształt przedsięwzięć organizacyjnych mających
na celu przygotowanie administracji publicznej do
zarządzania kryzysowego,
– planowanie w zakresie wspierania Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej w razie ich użycia oraz
planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej do realizacji zadań z zakresu
zarządzania kryzysowego.
111
• Art. 5b. - Rada Ministrów przyjmuje, w drodze
uchwały, Narodowy Program Ochrony Infrastruktury
Krytycznej, zwany dalej "programem", którego
celem jest stworzenie warunków do poprawy
bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w
szczególności w zakresie:
1. zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania
infrastruktury krytycznej;
2. przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące
niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę krytyczną;
3. reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia
funkcjonowania infrastruktury krytycznej;
4. odtwarzania infrastruktury krytycznej.
112
Organy kontroli - inspekcje:
• Inspekcja Ochrony Środowiska - USTAWA z dnia 20 lipca 1991 r.
o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2007 r., nr 44,
poz. 287 j.t. );
• Inspekcja Sanitarna - USTAWA z dnia 14 marca 1985 r. o
Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2011 r., nr 212,
poz. 1263 j.t.);
• Inspekcja Handlowa – USTAWA z dnia 15 grudnia 2000 r.
o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 2009 r., nr 151, poz. 1219
j.t.);
• Inspekcja Farmaceutyczna - USTAWA z dnia 6 września 2001 r.
Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z2008 r., nr 45, poz. 271
j.t. ) – rozdział 8;
• Państwowa Inspekcja Pracy – USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz.
589);
• Inspekcja Weterynaryjna – USTAWA z dnia 29 stycznia 2004 r.
o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z2010 r., nr 112, poz.
744 j.t.).
113
• Pośród organów administracji publicznej
RP powołano i takie których zadaniem
jest dbałość o bezpieczeństwo.
Specyfika ww. wyspecjalizowanych
inspekcji predysponuje je do
zabezpieczenia określonego jego
rodzaju, np. społecznego, ekologicznego
czy ekonomicznego, choć oczywiście
mogą się one przenikać.
114
•
Inspekcja Ochrony Środowiska jest powołana do
kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska
oraz badania i oceny stanu środowiska.
•
Organami Inspekcji Ochrony Środowiska są:
1) Główny Inspektor Ochrony Środowiska;
2) wojewódzki inspektor ochrony środowiska jako organ
rządowej administracji zespolonej w województwie.
•
Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym
organem administracji rządowej nadzorowanym przez
ministra właściwego do spraw środowiska.
•
Główny Inspektor Ochrony Środowiska kieruje
działalnością Inspekcji Ochrony Środowiska. Powołuje go
Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w
drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek
ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes Rady
Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Ochrony
Środowiska.
115
• Wojewódzki inspektor ochrony środowiska
kieruje działalnością Inspekcji Ochrony
Środowiska na obszarze województwa.
Powołuje go i odwołuje wojewoda, za zgodą
Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.
• Wojewódzki inspektor ochrony środowiska, za
zgodą Głównego Inspektora Ochrony
Środowiska, może powierzyć, w drodze
porozumienia, prowadzenie spraw z zakresu
właściwości wojewódzkiego inspektora
ochrony środowiska, w tym wydawanie w jego
imieniu decyzji administracyjnych, powiatom
położonym na terenie województwa.
116
• Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do
realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w
szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami:
•
1)
higieny środowiska,
•
2)
higieny pracy w zakładach pracy,
•
3)
higieny radiacyjnej,
•
4)
higieny procesów nauczania i wychowania,
•
5)
higieny wypoczynku i rekreacji,
•
6)
zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów
użytku,
•
7)
higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać
personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są
udzielane świadczenia zdrowotne
• - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym
wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych,
zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i
zawodowych.
117
• Państwowa Inspekcja Sanitarna podlega ministrowi właściwemu do
spraw zdrowia. Kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny jako centralny
organ administracji rządowej. Zadania swe wykonuje on przy pomocy
Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Organizację Głównego
Inspektoratu Sanitarnego określa statut nadany w drodze
rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Organem
doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w
sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej
jest Rada Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat.
• Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują następujące organy:
1) Główny Inspektor Sanitarny;
2) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, jako organ rządowej
administracji zespolonej w województwie;
3) państwowy powiatowy inspektor sanitarny, jako organ rządowej
administracji zespolonej w powiecie;
4) państwowy graniczny inspektor sanitarny dla obszarów przejść
granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich,
portów lotniczych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze
wód terytorialnych.
118
• Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli
powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów
gospodarczych państwa.
• Do zadań Inspekcji należy m.in. :
• kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców
prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów
odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług;
• kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu w;
• kontrola produktów w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o
ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229, poz. 2275, z późn.
zm.3);
• kontrola substancji chemicznych, ich mieszanin, wyrobów i detergentów
przeznaczonych dla konsumentów;
• kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub
przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu;
• podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów;
• organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów
konsumenckich (tworzone są na podstawie umów o zorganizowaniu
takich sądów, zawartych przez wojewódzkich inspektorów z
organizacjami pozarządowymi reprezentującymi konsumentów lub
przedsiębiorców oraz innymi zainteresowanymi jednostkami
organizacyjnymi);
• prowadzenie poradnictwa konsumenckiego…
119
Zadania Inspekcji wykonują:
• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
• wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora
inspekcji handlowej, jako kierownika wojewódzkiej
Inspekcji Handlowej wchodzącej w skład zespolonej
administracji rządowej w województwie.
Inspekcja współdziała z powiatowym (miejskim)
rzecznikiem konsumentów (art. 39-43 ustawy z dnia
16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów), organami administracji rządowej i
samorządowej, organami kontroli oraz
organizacjami pozarządowymi reprezentującymi
interesy konsumentów.
120
Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna sprawuje nadzór
nad:
1)warunkami wytwarzania i importu produktów leczniczych i
produktów leczniczych weterynaryjnych,
2)jakością i obrotem produktami leczniczymi, z wyłączeniem
produktów leczniczych weterynaryjnych,
3)obrotem wyrobami medycznymi, z wyłączeniem wyrobów
medycznych stosowanych w medycynie weterynaryjnej
- w celu zabezpieczenia interesu społecznego w zakresie
bezpieczeństwa zdrowia i życia ludzi przy stosowaniu
produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
znajdujących się w hurtowniach farmaceutycznych,
aptekach, działach farmacji szpitalnej, punktach aptecznych
i placówkach obrotu pozaaptecznego.
• Inspekcją Farmaceutyczną kieruje Główny Inspektor
Farmaceutyczny. Nadzór nad nim sprawuje minister
właściwy do spraw zdrowia.
121
Zadania Inspekcji Farmaceutycznej wykonują organy:
1) Główny Inspektor Farmaceutyczny, jako centralny
organ administracji rządowej, przy pomocy
Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego;
2)wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora
farmaceutycznego jako kierownika wojewódzkiej
inspekcji farmaceutycznej, wchodzącej w skład
zespolonej administracji wojewódzkiej.
• W sprawach związanych z wykonywaniem zadań i
kompetencji Inspekcji Farmaceutycznej, organem
pierwszej instancji jest wojewódzki inspektor
farmaceutyczny, a jako organ odwoławczy - Główny
Inspektor Farmaceutyczny.
122
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jest organem
powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli
przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także
przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej
pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.
PIP podlega Sejmowi. Nadzór nad nią w sprawuje Rada
Ochrony Pracy.
• Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji
Pracy są: Główny Inspektorat Pracy, okręgowe
inspektoraty pracy oraz Ośrodek Szkolenia Państwowej
Inspekcji Pracy im. Profesora Jana Rosnera we
Wrocławiu, zwany dalej "Ośrodkiem".
• Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor
Pracy przy pomocy zastępców.
123
• Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje
Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady
Ochrony Pracy i właściwej komisji sejmowej.
• Główny Inspektor Pracy pełni obowiązki do dnia
powołania jego następcy. Zastępców powołuje i
odwołuje Marszałek Sejmu, na jego wniosek po
zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.
• Okręgowy inspektorat pracy obejmuje zakresem
swojej właściwości terytorialnej obszar jednego lub
więcej województw. W okręgowych inspektoratach
pracy mogą być tworzone oddziały.
• Okręgowym inspektoratem pracy kieruje okręgowy
inspektor pracy przy pomocy zastępców.
• Okręgowych inspektorów pracy powołuje i odwołuje
Główny Inspektor Pracy po zasięgnięciu opinii Rady
Ochrony Pracy.
124
Inspekcja Weterynaryjna realizuje zadania z zakresu ochrony zdrowia
zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego w
celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.
Inspekcja wykonuje swoje zadania w m.in. przez:
• zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych;
• badania kontrolne zakażeń zwierząt;
• monitorowanie chorób odzwierzęcych;
• badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego;
• przeprowadzanie:
• a)
weterynaryjnej kontroli granicznej,
• b)
kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt…
Organami Inspekcji są:
1) Główny Lekarz Weterynarii;
2) wojewódzki lekarz weterynarii, jako kierownik wojewódzkiej inspekcji
weterynaryjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej
w województwie;
3) powiatowy lekarz weterynarii, jako kierownik powiatowej inspekcji
weterynaryjnej wchodzącej w skład niezespolonej administracji
rządowej;
4) graniczny lekarz weterynarii.
125
• Zadania organów Inspekcji wykonują:
1) lekarze weterynarii i inne osoby zatrudnione w Inspekcji oraz
lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania określonych
czynności;
2) osoby niebędące lekarzami weterynarii wyznaczone do
wykonywania określonych czynności o charakterze
pomocniczym.
• Inspekcją kieruje Główny Lekarz Weterynarii będący
centralnym organem administracji rządowej.
• Główny Lekarz Weterynarii podlega ministrowi właściwemu do
spraw rolnictwa. Organem doradczo-opiniodawczym Głównego
Lekarza Weterynarii jest Rada Sanitarno-Epizootyczna.
• Wojewódzki lekarz weterynarii podlega, w zakresie
zapewnienia bezpieczeństwa sanitarno-epizootycznego na
obszarze swojej właściwości, Głównemu Lekarzowi
Weterynarii. Graniczny lekarz weterynarii podlega Głównemu
Lekarzowi Weterynarii.
• Powiatowy lekarz weterynarii podlega wojewódzkiemu
lekarzowi weterynarii.