Model mistrza

piątek, 11 listopada 2005

Katarzyna Pindela

MM – model mistrza

Model mistrza

Jest to „abstrakcyjny/wyobrażeniowy/układ, którego

zadanie jest imitowanie wybranych, najistotniejszych cech

oryginału, takich jak dzisiejszego lub przyszłego mistrza w

określonej dyscyplinie sportu”.

MM można otrzymać dokonując ilościowej oceny

najistotniejszych cech najwybitniejszych zawodników i śledząc

zachodzące u nich w miarę upływu czasu i podnoszenia się

poziomu osiągnięć sportowych

MM może być, wykorzystywany

jako cel główny i etapowy

prowadzonego treningu a także

jako wskaźnik predyspozycji,

wykorzystywany w trakcie

doboru i w procesie selekcji.

Wykorzysta
nie

W ostatnich latach

formułowanie MM jako

wzorca do którego się dąży i

który wyznacza kierunek

treningu w określonej

dyscyplinie, uznane zostało

za istotny element

doskonalenia procesu

treningu sportowego. Dąży

się do tego, aby taki model

obejmował wszystkie

najistotniejsze cechy

oryginału, czyli mistrza.

Przyszło
ść

Dąży się do tego, aby opracowane

„modele mistrza” obejmowały

następujące parametry:

Wiek

(określa się go, analizując

dane dotyczące tej cechy u

rekordzistów oraz finalistów

kolejnych igrzysk olimpijskich –

zebrane dane stanowią model dla

dnia dzisiejszego; obserwowane

tendencje zmian wykorzystuje się

przy opracowywaniu modelu tej

cechy dla najbliższej przyszłości

PARAMETRY
MODELU
MISTRZA

to czas, który musi upłynąć od

momentu rozpoczęcia treningu

w danej dyscyplinie do momentu

uzyskania najlepszego wyniku.

Ciągłą obserwacja tej cechy

pozwala zauważyć i sformułować

średnie wielkości stażu

treningowego rekordzistów

świata, medalistów igrzysk

olimpijskich itd.

STAŻ
TRENINGOW
Y

Oprócz łatwo dostępnych wskaźników

budowy [wzrost i waga] celowe jest

posługiwanie się bardzie szczegółowymi

danymi, jak np.: długością tułowia, dł.

Kończyn, grubością tkanki tłuszczowej,

wielkością beztłuszczowej masy ciała,

obwodami ud, szerokością barków itd.

Wybór ich zależy od charakteru

konkurencji.

modelu tej cechy dokonuje się, na podstawie

danych zbieranych w sposób opisanych przy

omawianiu wieku. Zaobserwowane tendencje

w minionych latach, pozwalają prognozować,

elementy budowy somatycznej na lata

kolejne.

Budowa
somatyczna

konieczne staje się ustalenie wartości tj.:

szybkość, siła mięśniowa, wytrzymałość,

koordynacja ruchowa, gibkość,

nieodzownych dla zapewnienia możliwości

kształtowania perspektywistycznej techniki.

Szczególna uwaga winna być skierowana na

cechy wywierające istotny wpływ na wynik

w uprawianej dyscyplinie, a przy tym trudno

poddające się kształtowaniu. Poziom

rozwoju takich cech w znacznym stopniu

określa perspektywy rozwojowe zawodnika

Poziom

ukierunkowanego

przygotowania sprawnościowego

jego poziom ocenia się w zależności

od charakteru dyscypliny np. w

sportach o cyklicznym charakterze

ruchu chodzi o umiejętność

rozwinięcia i utrzymania dużej

prędkości na całym dystansie przy

możliwie najmniejszym nakładzie

energii. Trzeba jednak pamiętać, że

w większości dyscyplin sportu

metody pomiaru poziomu

przygotowania technicznego nie

zostały jeszcze ujednolicone

Przygotowan
ie techniczne

jego poziom można określić przez

ustalenie zasobu opanowanych działań

taktycznych oraz stopnia wykorzystania

techniki i poziomu przygotowania

sprawnościowego. Stosuje się tu metody :

obserwacji, pomiaru czasowych i

liniowych parametrów konkurencji, a

także specjalne testy i analizę osiągnięć

sportowych, np. w konkurencja

wytrzymałościowych o cyklicznych

charakterze ruchów za ilościowy wskaźnik

doskonałości taktycznej przyjmuje się

często wielkość średniego odchylenia od

średniego tempa pokonywania dystansu

Przygotowa
nie
taktyczne

za jego poziom przyjmujemy stan

charakteryzujący się optymalnym

pobudzeniem emocjonalnym i jasnością

myślenia, trzeźwą oceną swoich możliwości,

brakiem lęku przed swoim przeciwnikiem oraz

chęcią aktywnej walki do końca o możliwie

najlepszy wynik. Najczęściej stosowanymi tu

metodami są pomiary poziomu motywacji,

poziomu pobudzenia emocjonalnego,

poziomu percepcji i struktury osobowości. Dla

pełnej oceny poziomu przygotowania

psychicznego nieodzowna jest też opinia

poziomu odporności psychicznej na

specyficzne obciążenia, a także stabilności

procesów psychicznych i zdolności do

kierowania stanem psychicznym podczas

ekstremalnych obciążeń

Przygotowanie
psychiczne

Schemat matrycy służącej do opracowywania „modelu mistrza”
w wybranej dyscyplinie sportu.

CECHY

SKALA PROCENTOWA

25 20 15 10 100 5 10 15

20 25

-

+

Wynik sportowy

Wiek

Staż treningowy

Budowa

somatyczn
a

Wysokość ciała

Masa ciała

Ukierunkowane

przygotow
anie

sprawnośc
iowe

Siła

Szybkość

Wytrzymałość

Zwinność

Gibkość

Przygotowanie techniczne (arsenał

środków, struktura ruchów, stopień

wykorzystania ukierunkowanego
przygotowanie sprawnościowego)

Przygotowanie

taktyczne

Zasób działań

taktycznych

Stopień wykorzystania

techniki

Przygotowanie

psychiczne

Poziom motywacji

Poziom pobudzenia

emocjonalnego

Struktura osobowości

Czy istnieje molizliwosc

kompensacji wysokim

poziomem innych cech ?

Czy kandydat posiada

odpowiedni poziom cech nie

poddajacych się

ksztaltowaniu ?

Czy kandydat posiada

odpowiedni poziom cech

poddajacych sie

ksztaltowaniu ?

Czy istnieje mozliwosc

uzupelnienia istniejacych

brakow ?

CZY ISTNIEJE MOZLIWOSC

UZUPELNIENIA ISTNIEJACYCH

BRAKOW ?

Czy kandydat posiada

odpowiednia motywacje ?

Czy istnieje mozliwosc

kompensacji wysokim

poziomem innych cech ?

Skierowac do innej

dyscypliny sportu

Wstepnie zakwalifikowac

Oszacowac potencjal

mistrzowski

Opracowac strategiczny plan

rozwoju

Wyznaczyc cele, etapy,

techniki kierowania

tak

nie

tak

tak

tak

tak

nie

nie

nie

tak

Sformułowany w postaci modelu mistrza zbiór danych często

jest punktem wyjścia do opracowania charakterystyk

modelowych wieloletniego programu treningowego. Obejmuje

o wówczas wskaźniki docelowe pożądanego poziomu

przygotowania ogólnego, ukierunkowanego i specjalnego, lecz

także tzw. cele etapowe, tj. wskaźnik dla kolejnych lat treningu.

Charakterystyki modelowe poszczególnych dyscyplin można wykorzystywać równie podczas postępowania
kwalifikacyjnego, jak też przy okresowej weryfikacji przydatności danego zawodnika do zespołu lub oceny
jego dalszych możliwości rozwojowych.

Zaleca się wówczas postępowanie :