Ćwiczenie II

Schorzenia układu

moczowego

Kłębkowe zapalenie nerek

Stan chorobowy w przebiegu,

którego dochodzi pod wpływem
działania czynników
immunologicznych do zmian
zapalnych w nerkach.

Kłębkowe zapalenie nerek

WYSTĘPOWANIE:
Choroba może występować u

wszystkich gatunków zwierząt, ale
praktyczne znaczenie ma u psów i
kotów.

Kłębkowe zapalenie nerek

ETIOPATOGENEZA:
W zależności od przyczyny wyróżnia się:
a) PIERWOTNE (spontaniczne) KZN, w którym

zmiany chorobowe odgraniczają się we
wczesnym okresie wyłącznie do nerek,

b) WTÓRNE KZN będące jednym z elementów

chorób ogólnoustrojowych takich jak np.
zapalenie wsierdzia, ostre zapalenie trzustki,
ropomacicze, białaczka kotów, FIP, choroba
Rubartha, toczeń rumieniowaty, nowotwory
złośliwe, schorzenia pasożytnicze.

Kłębkowe zapalenie nerek

Jest zapaleniem o podłoży

immunologicznym.

Wyróżnia się dwa typy patogenetyczne:
a) Kompleksowe zapalenie nerek

(psy, koty)

b) Przeciwbłonowe zapalenie nerek

(u ludzi)

Kłębkowe zapalenie nerek

Przyczyną kompleksowego zapalenia nerek jest

powstawanie w kłębkach lub w innym miejscu

w organizmie i odkładaniu się w kłębkach

kompleksów złożonych z antygenu i

przeciwciał.

Przyczyną mogą być wcześniej wymienione

procesy chorobowe.

Skutkiem odkładania się kompleksów antygen-

przeciwciało w kłębkach jest aktywacja układu

dopełniacza, uwolnienie czynników zapalnych

(anafilatoksyn, histaminy, serotoniny) i

wywołanie procesu zapalenego uszkadzającego

naczynia kłębkowe. Skutkiem tego jest

zwiększenie przepuszczalności błony sączącej.

Kłębkowe zapalenie nerek

OBJAWY KLINICZNE:
Ze względu na przebieg kliniczny wyróżnia się:
-

Ostre KZN (rzadko występujące)

Przewlekłe KZN (występujące częściej)

Objawy choroby podstawowej.
Utrata apetytu, bolesność nerek, białkomocz,

mocznica.

Kłębkowe zapalenie nerek

OBJAWY KLINICZNE, cd.:
Badanie moczu:
We wczesnej fazie: skąpomocz (mocz wyglądu

popłuczyn mięsnych – krwiomocz), ciężar

właściwy (1,020-1,050)

Niskie pH, 2-3
W osadzie moczu: erytrocyty, leukocyty

(przewaga erytrocytów) nabłonki okrągłe,

wałeczki szkliste, nabłonkowe, ziarniste i

czasami erytrocytarne.

We krwi: hipoproteinemia, podwyższony poziom

mocznika i kreatyniny.

Pewne rozpoznanie daje biopsja nerek.

Kłębkowe zapalenie nerek

LECZENIE:
1. Chorobę zasadniczą (np. histerektomia)
2. Antybiotyki
3. Leczenie objawowe:

a) zmniejszenie białkomoczu: dieta niskobiałkowa

(kontrolować masę ciała, lub poziom białka

całkowitego),
b) zahamowanie tworzenia kompleksów

immunologicznych: glikokortykoidy
Prednisolon (Encorton i Encortolon 0,5-1 mg/kg m.c.

przez 2-4 tygodnie, następnie 1-2 mg/kg m.c. co II

dzień, jeżeli poziom białka w moczu, a mocznika,

kreatyniny we krwi spadnie, to dawkę należy

zmniejszyć do 0,5 mg/kg m.c.

Kłębkowe zapalenie nerek

LECZENIE, cd:
3. Leczenie objawowe:

b) zahamowanie tworzenia kompleksów

immunologicznych:
cytostatyki
Azathioprin (Imuran, Imurec): 2 mg/kg m.c.

po uzyskaniu poprawy można stosować co

II dzień. Azathioprynę można stosować

naprzemiennie z preparatami sterydowymi.
Cyklophosphamid (Endoxan, Endoxana):

1,5 mg/kg u psów >25 kg, 2 mg/kg u psów

5-25 kg, oraz 2,5 mg/kg u psów <5 kg.

Kłębkowe zapalenie nerek

LECZENIE, cd:
3. Leczenie objawowe:

c) leczenie obrzęków obwodowych i

wodobrzusza:
Moczopędne (Furosemid 2-4 mg/kg m.c.)
d) Leczenie nadciśnienia tętniczego:
inhibitory angiotensyny (enalapril 0,250,5

mg/kg m.c. lub kaptopril 0,5-2 mg/kg m.c. .

Dodatkowy efekt: zmniejszenie białkomoczu,

należy jednak uważać! NIE STOSOWAĆ W

MOCZNICY!
e) stosowanie witamin z grupy B,
f) unikanie stresu

Śródmiąższowe zapalenie nerek

Stan zapalny tkanki śródmiąższowej

nerek wywołane nie bezpośrednim
działaniem bakterii, lecz
powstające na tle toksycznym lub
alergicznym.

Śródmiąższowe zapalenie nerek

WYSTĘPOWANIE:
Choroba może występować u

wszystkich gatunków zwierząt.
Najczęściej jednak występuje u
psów i bydła, zwłaszcza starszych
zwierząt w wieku 7-10 lat.

Śródmiąższowe zapalenie nerek

ETIOPATOGENEZA:
ŚZN może występować u zwierząt w

przebiegu:

Ostrych chorób zakaźnych tła
bakteryjnego i wirusowego jako powikłanie
tych chorób, np. u psów – nosówki,
choroby Rubartha, leptospirozy, u bydła –
leptospirozy, wąglika, zgorzeli gazowej, u
świń – różycy.

Bakteryjnych chorób narządowych, np.
metritis, zapalenia otrzewnej, mastitis.

Śródmiąższowe zapalenie nerek

ETIOPATOGENEZA:
ŚZN może występować u zwierząt w

przebiegu:

3. Zatruć wywołanych czynnikami

chemicznymi, roślinnymi lub lekami
(miedzią, ołowiem, glikolem etylenowym,
czterochlorkiem węgla, sulfonamidami,
antybiotykami)

Pomimo częstego występowania u zwierząt,

patogeneza nie została jeszcze dokładnie
wyjaśniona.

Śródmiąższowe zapalenie nerek

ETIOPATOGENEZA:
Sądzi się, że w wyniku działania czynników

nefrotoksycznych, wydalanych przez nerki, lub

alergicznych dochodzi do rozwoju w tkance

śródmiąższowej nerek nacieków zapalnych o

charakterze nieropnym. Powstający wysięk

powoduje obrzęk tkanki śródmiąższowej, ucisk

na nefrony i ich stopniową atrofię. Przy

krótkotrwałym oddziaływaniu szkodliwych

czynników możliwe jest cofnięcie się zmian i

całkowite wyleczenie. Częściej jednak dochodzi

do przejścia w proces przewlekły i stopniowego

przerostu nerek tkanką łączną marskość

nerek

Śródmiąższowe zapalenie nerek

OBJAWY ostrego ŚZN:
-

osowiałość, brak apetytu

bolesność ze strony nerek (niechęć do poruszania się,

ostrożny i napięty chód, kyfoza)

wymioty, objawy zapalenia żołądka (objawy mocznicy)

omacywaniem: bolesność, wzmożone napięcie powłok

brzusznych;

oliguria/oligoakisuria (na początku schorzenia)

zmiany w moczu: ciemna barwa, wysoki c.w.,

białkomocz (1-2‰), w osadzie: duża ilość okrągłych

nabłonków z nerek, pojedyncze erytrocyty, leukocyty,

wałeczki szkliste, nabłonkowe i ziarniste. Brak:

leukocyturii i bakterii w moczu;

we krwi: nie kiedy wzrost stężenia mocznika >50 mg

% i kreatyniny >1,5 mg%

Śródmiąższowe zapalenie nerek

OBJAWY przewlekłego ŚZN:
-

często brak wyraźnych objawów;

może być: wychudzenie, matowość sierści, bladość

bł. śluzowych;

wielomocz

oddawanie moczu w nietypowych miejscach, w nocy

nycturia

objawy mocznicy

omacywaniem: zmiany objętości nerek i ich

powierzchni

w moczu: hipostenuria (1.002-1.012), niewielki

białkomocz (1-2‰), niewielka ilość osadu

zawierającego nabłonki nerkowe, wałeczki szkliste i

ziarniste.

Brak leukocyturii i bakteriurii

Śródmiąższowe zapalenie nerek

LECZENIE:
1. Leczyć chorobę pierwotną
2. Dieta oszczędzająca nerki
3. W okresie skąpomoczu ograniczyć ilość H

do picia a w okresie wielomoczu zapewnić
H

O ad libitum

4. Podawać roztwór 5% glukozy wraz z

witaminami z grupy B przez kilka kolejnych
dni

5. W przypadku wystąpienia objawów mocznicy,

postępowanie adekwatne do schorzenia

Zapalenie pęcherza moczowego

Stan zapalny błony śluzowej

pęcherza moczowego, który
może mieć charakter nieżytowy,
ropny lub krwotoczny. Ze
względu na przebieg: ostry, lub
przewlekły.

Zapalenie pęcherza moczowego

WYSTĘPOWANIE:
Jest dosyć często występującą

infekcją u psów i kotów. Może

występować również u innych

gatunków zwierząt. Częściej

dotyczy samic niż samców co

wynika z długości cewki moczowej

oraz bliskiego sąsiedztwa pochwy i

odbytu co sprzyja zakażeniom

bakteriami enterobacteriaceae

Zapalenie pęcherza moczowego

ETIOPATOGENEZA:
Najczęstszą przyczyną są infekcje bakteryjne.

Do zakażenia dochodzi drogą wstępującą.

Enterobacteriaceae (E.coli, Proteus,

Klebsiella), Staphylococcus i Streptococcus.

Do czynników sprzyjających zakażeniu należą:

kamica, urazy pęcherza moczowego,

cewnikowanie, porażenie pęcherza

moczowego, zatrzymanie moczu, odpływ

pęcherzowo-moczowodowy, spadek

odporności, niedobór witaminy A.

Zapalenie pęcherza moczowego

OBJAWY KLINICZNE:
-

Ból (zgarbiona postawa, bolesność przy

oddawaniu moczu)

Domieszka krwi pod koniec mikcji

Psy oddają mocz w domu, domagają się

częstszych spacerów

Koty oddają mocz w nietypowych

miejscach

Przy ostrej formie: utrata apetytu i

osowiałość

Omacywaniem: bolesność pęcherza

(pęcherz jest pusty)

Zapalenie pęcherza moczowego

ZMIANY W MOCZU:
-

C.w. prawidłowy dla gatunku

Barwa: może być mętny, może pojawiać

się śluz lub czerwone zabarwienie

pH >7 (przy bakteriach ureazododatnich)

Białko: (+) lub (++)

W osadzie: nabłonki płaskie oraz leukocyty,

świeże erytrocyty i ewentualnie bakterie

Zapalenie pęcherza moczowego

LECZENIE:
1. Zapewnić dostęp ad libitum do świeżej wody
2. Antybiotyki:

Ampicylina: 10 mg/kg m.c. TID, per os

Amoksycylina: 10 mg/kg m.c. TID, per os

Cefaleksyna: 10 mg/kg m.c. TID, per os

Penicylina proc.: 40-50 tyś j.m./kg m.c. BID, i.m., s.c.

Gentamycyna: 4 mg/kg m.c. I dnia BID, II dnia SID

s.c.

3. Sulfonamidy:

Sulfametoksazol z trim. (Biseptol): 15 mg/kg m.c. BID

Urenil: 50 mg/kg m.c.

Sulpha-trim: 1 ml/8 kg m.c.

Zapalenie pęcherza moczowego

LECZENIE:
4. Pochodne nitrofuranu:

- Furagin: 4 mg/kg m.c. TID, per os

5. Przeciwbólowe:

- Vegentalgin, supp. 1 szt. BID

6. Preparaty roślinne:

- Żurawina błotna (Urinal): zwiększa

odporność dróg moczowych na

zakażenia Escherichia coli poprzez

zaburzenie adherencji bakterii do

nabłonka dróg moczowych, obniża pH

moczu. 1 kaps. BID dla psów dużych ras

Zapalenie pęcherza moczowego

LECZENIE:
6. Preparaty roślinne, cd:

- Czosnek (Aliofil): allicyna w moczu
ma działanie przeciwgrzybicze oraz
przeciwbakteryjne.
- Mącznica lekarska (Urosan, Urofort):
arbutyna działa antyseptycznie na
drogi moczowe. Konieczne jest
utrzymywanie pH w granicach 7,5-8,0

Zapalenie pęcherza moczowego

LECZENIE:
6. Preparaty roślinne, cd:

- Urofort: preparat złożony
zawierający mącznicę lekarska,
pokrzywę, ziele nawłoci o działaniu
przeciwzapalnym. 20 kropli TID
- Berberys zwyczajny, gorzknik
kanadyjski: zawiera berberynę,
naturalny antybiotyk, skuteczny w
zakażeniach E.coli