Mozaika religijna w
Europie i w Polsce



W ciągu kilku tysięcy lat istnienia europejskiej
cywilizacji kształtowała się chrześcijańska
formuła religijności, która nastała po wiekach
politeizmu greckiego, rzymskiego oraz innych
kultur przedchrześcijańskich.



Chrześcijaństwo w Europie, które podlegało i
podlega wciąż ewolucji, kształtowało się wraz z
dwom innymi wyznaniami monoteistycznymi:
islamem oraz judaizmem. Relacje pomiędzy nimi,
pozytywne jak i negatywne, spowodowały, że
Europa nie jest religijnym monolitem.



Polska, z powodu swojego położenia
geograficznego, a także powadzonej od
czasów króla Kazimierza Wielkiego do wieku
XVII polityce otwartości i ekspansji okazała
się obszarem kształtowania kościoła
katolickiego w relacji do obrządków
prawosławnych i protestanckich.

Na jej zmiennym politycznie obszarze

dokonywała się uniwersalna konfrontacja
chrześcijaństwa zachodniego i
wschodniego, w obliczu zagrożenia przez
islam (do wieku XVIII) oraz sytuacji niechęci
wobec rozwijających się dynamicznie
nurtów judaizmu.



Dziedzictwem I Rzeczypospolitej jest więc
tradycja wieloreligijności i wieloetniczności.
O ile wieloetniczność należy do przeszłości
(na skutek wojen i polityki komunistycznej)
to różnorodność religijna nadal funkcjonuje,
choć nie w takim stopniu jak przed rokiem
1945.



Dominującemu katolicyzmowi towarzyszą liczne
kościoły oraz związki i grupy wyznaniowe,
działające oficjalnie. Nowym problemem są
nierejestrowane i aktywne sekty, stanowiące
zagrożenia dla mniejszych kościołów.



Większe kraje katolickie w Europie:



Włochy, Niemcy, Polska, Francja, Hiszpania,
Portugalia, Austria, Słowacja, Węgry, Belgia, Litwa.



Kraje prawosławne:



Rosja, Bułgaria, Rumunia, Serbia, Ukraina,
Białoruś, Mołdowa.

Kraje protestanckie:
Wielka Brytania, Dania, Szwecja, Norwegia, Finlandia, Niemcy,

Szwajcaria, Holandia, Estonia, Łotwa.

Kraje islamskie:
Bośnia i Hercegowina, Turcja, zaliczana częściowo do Europy)
Kraje judaistyczne:
Izrael (zaliczany częściowo do Europy).

Kraje wyznaniowe, gdzie wyznanie jest częścią polityki

państwowej (Izrael),

Kraje konkordatowe (Włochy, Polska), związane umową z

ośrodkiem religijnym, nachylone w stronę jednego
dominującego wyznania

Kraje w których polityka wyznaniowa nie stanowi zagadnienia

społ.-polit. (Francja, Czechy)



Główne centra religijne:



Watykan – papież, głowa kościoła katolickiego



Moskwa – prawosławny patriarchat moskiewski,
patriarcha



Konstantynopol – patriarchat prawosławny,
patriarcha



Konstantynopol – główny imam, mufti zachodnich
odłamów islamu



Tel-Awiw – Centralna rada rabinów



Canterbury – siedziba biskupów anglikańskich



Zadanie do opracowania:



Podstawa prawna działalności kościołów w RP.



Konkordat RP z Watykanem



Centra działalności.



Struktura.



Historia



Działalność współczesna: religijna, kulturalna,
społeczna.



(Studenci przygotują charakterystyki wybranych
kościołów i związków według podanego schematu)



Dotacje państwa dla kościołów i związków
wyznaniowych w Polsce



Konstytucja wymaga od państwa bezstronności w
sprawach przekonań religijnych. Podobne wymagania
zawiera Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i
wyznania, dopuszczając jednak wyjątki (jest ich
sporo). Dzięki temu znaczące sumy pieniędzy
przekazywane są z budżetu państwa na rzecz
kościołów, większość przypada na Kościół katolicki.



Metody finansowania kościołów przez RP.



Komisja Majątkowa i sprawa odzyskiwania przez
Kościół katolicki dóbr zabranych przez władze
komunistyczne.



Zob.



1/ Artykuł

25 Konstytucji

Rzeczypospolitej

Polskiej [www.].



2/ Artykuł 15

Konkordatu między

Rzecząpospolitą Polską a Stolicą
Apostolską z roku 1993 [www.]



Ekumenizm w działalności i myśli Jana Pawła II

-studenci zwracają uwagę na zagadnienie

ekumenizmu, wyłożone w myśli teologiczno-

filozoficznej Jana Pawła II, gdzie podkreśla się

szacunek dla odmienności etnicznej, kulturowej,

religijnej i jako zadanie główne stawia się

obowiązek dialogu pomiędzy różnymi wyznaniami

i religiami.



Rada Ekumeniczna przy Episkopacie Polski.



Czasopismo „Oikumene”.



Działalność ekumeniczna wśród młodzieży.



Ortodoksja religijna wobec ekumenizmu.



1. Konstytucja RP (art. 25 i 53) oraz Ustawa o gwarancjach
wolności sumienia i wyznania z 17.05.1989 r. (tekst jednolit
Dz. U. 2006, Nr 231, poz. 1965 ze zm.).



2. Mniejszości narodowe i religijne w Europie
Środkowowschodniej: wybrane materiały z konferencji
„Samoidentyfikacja narodowa i religijna a sprawa
mniejszości narodowych i religijnych w Europie
Środkowowschodniej” zorg. w dniach 19-21 października,
red. naukowa J. Kłoczowski, P. Kras. Lublin 1993.



3. Religie świata. „Polityka” Wyd. specjalne 2009, nr 6,
ss.129, „Niezbędnik inteligenta+”. Całość.



4. Benedict R., Relatywizm kulturowy. W: Antropologia
kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa 2003, s.
565-568 [Materiały dołączone do ćwiczeń].