Radioizotopy w leczeniu

paliatywnym

Zaklad Farmakologii i Terapii

Monitorowanej z Oddzialem

Chorób Wewnętrznych

dr Grzegorz Andryskowski

2004r

NOWOTWORY W POLSCE

Zapadalność na100 tys. rocznie:

-nowotwory; 200 mężczyzn i 170 kobiet

-rak sutka - 60 (50% - przerzuty do kości)

-rak prostaty - 50 (50% - przerzuty do

kości)

-rak nerki -10 (33% - przerzuty do

kości)

Definicja bólu

nowotworowego

•Ból jest przykrym

doznaniem czuciowym i
emocjonalnym,
związanym z aktualnym
lub potencjalnym
uszkodzeniem tkankowym

Czynniki wplywające na

odczuwanie bólu

• Depresja:utrata pozycji spolecznej,prestiżu zawodowego

i dochodów, utrata roli w rodzinie, bezsenność i
przewlekle zmęczenie, uczucie beznadziejności,
zeszpecenie

• Lęk: strach przed szpitalem, lęk przed bólem i śmiercią,

niepokój o rodzinę i finanse. Niepewność o przyszlość

• Irytacja: biurokratyczny balagan, opóźnienia w

diagnostyce, dostępność lekarzy, niepelna informacja o
chorobie, niepowodzenie w terapii, poczucie opuszczenia
przez przyjaciól

• Fizykalne : inne objawy, subiektywne, szkodliwe,

uboczne skutki leczenia

Objawy bólowe są

związane z:

• Naciskiem i uciskiem okostnej -

bogatej w zakończenia nocyceptywne.
Ból pojawia się zwykle gdy ciśnienie
wewnątrz kości wzrasta ponad
50mmHg.

• Naciekiem i uciskiem galęzi

nerwowych, szczególnie korzeni
nerwowych w obrębie kanalu
kręgowego

Radioizotopy stosowane w paliacji

nowotworowego bólu kostnego

• Fosfor - P-32; t -1/2 = 14,3 d
• Stront - Sr-89; t - 1/2 = 50,6 d
• Syna - Sn 117; t - 1/2 =13,6 d
• Ren - Re 186; t -1/2 = 90,6 godz
• Samar - Sm 153; t - 1/2 = 46,3

godz

Wskazania do leczenia Sr-

89

Dolegliwości bólowe spowodowane
przerzutami do kości w przebiegu raka
prostaty, sutka, pluc, nerki i innych
potwierdzone scyntygraficznie , u których
dotychczasowe leczenie przeciwbólowe nie
jest wystarczająco skuteczne lub występuje
zagrożenie ucisku na rdzeń kręgowy i
zlamań patologicznych

Przeciwskazania

• Bezwzględne - ciąża, karmienie piersią
• Względne - rozpoznane zlamanie patologiczne
• Ucisk na rdzeń kręgowy
• leukopenia poniżej 3000
• trombocytopenia poniżej 60000
• niewydolność nerek
• zupelny brak kontroli nad mikcją
• obecność przerzutów w wątrobie

Kwalifikacja pacjentów

• Kwalifikuje onkolog, urolog, chirurg, lekarz

opieki paliatywnej

• Ma sens u chorych z przewidywalnym czasem

przeżycia min. 3 mies.

• Może być stosowane równolegle leczenie

lekami p. bólowymi

• 3-4 tygodnie po zakończonej chemioterapii
• Minimum 2 tygodnie przed podaniem izotopu

morfologia, mocznik, kreatynina, scyntygrafia
kośćca

Podanie dawki strontu

• Dożylnie 1,5-2,2 MBq/kg,
• W Zakladzie Medycyny

Nuklearnej

• Pisemna zgoda pacjenta z

informacją o korzyściach i
zagrożeniach wynikających z
podania izotopu

Ważne informacje

• Po 2-3 dobach może nastąpić nasilenie się bólu
• ustąpienie dolegliwości po około 20 dniach po

rozpoczęciu kuracji

• terapia daje 60-80% szans na redukcję bólu, 30%

calkowita likwidacja

• przez 3 pierwsze dni szczególna higiena osobista
• ocena stanu ogólnego i bólu
• terapia jest calkowicie nieszkodliwa dla osób

kontaktujących się z chorym(rodzina, personel
medyczny)

• brak interakcji z innymi przyjmowanymi lekami

Kontrola leczenia

• Przez 2 miesiące stala opieka medyczna
• wizyty lekarskie minimum co 2 tygodnie

(morfologia krwi)

• po 3 miesiącach analiza stanu pacjenta z

możliwością ponownego podania
radiofarmaceutyku

(P-32)Ortofosforan

• Mechanizm dzialania :
• wzmożenie gromadzenia znacznika w

tkankach otaczających przerzut

• w kościach w krysztalach

hydroksyapatytów

• komórkach nowotworowych i limfocytach
• cakowita dawka 5-20 mCi
• efekt terapeutyczny w 70% przypadków
• powikaniem depresja szpiku

Nowotwory rozsiane w jamie

brzusznej

Leczenie paliatywne

• Wodobrzusze powstaje;
• 1 - lite guzki nowotworowe w surowicówce

liczba komórek w plynie 50-1000/mm3

• 2 - naciek nowotworowy i niedrożność

naczyń limfatycznych i krwionośnych w
plynie komórek neo brak

• 3 - masywny rozsiew komórek neo do jamy

otrzewnej w plynie wysiękowym
4000kom/mm3

Wskazania do leczenia

radioizotopowego

wodobrzusza

• Stale narastające wodobrzusze, mimo

częstych odbarczeń

• spodziewany okres przeżycia ponad 3

miesiące

• brak innych powiklań: krwawienia

niedrożności żóltaczki

• nietolerancja, czy przeciwwskazania do

podjęcia leczenia
chemioterapeutycznego

Wodobrzusze leczenie

• Y - 90, P - 32, Au - 198.
• Dawka 15-25 mCi
• Leczenie może być powtarzane

co kilka miesięcy

• Bardzo dobry i dobry wynik

leczenia obserwuje się w 53 -
85% przypadków

Radioizotopowe leczenie

w raku jajnika

• Raki jajnika dają często przerzuty do

jamy otrzewnej

• P-32 (10-20mCi)
• Wynikiem leczenia jest destrukcja

komórek nowotworowych
zaimplantowanych w jamie brzusznej

• 5 letni czas przeżycia po leczeniu

operacyjnym 60%, po operacyjnym i
izotopowym 93%

Wysięki w jamie oplucnej

• W znacznych wysiękach (rak

sutka, pleuromesotelioma)

• Koloid krzemowy znakowany Y -90

(50-70 mCi) dodaje się do oplucnej

• W wyniku dzialania

promieniowania dochodzi do
zrosnięcia jam oplucnej

Nowotwory wątroby

• W przerzutach do wątroby podaje

się radioizotop do tętnicy
wątrobowej

• Radiofarmaceutyk- lipiodol

znakowany I - 131 0,9 - 2,4 GBq

• Leczenie radioizotopowe powoduje

przedlużenie życia ponad 6
miesięcy

Przerzuty w węzlach

chlonnych

• Radioizotop 131 - I - trioleina
• Promieniowanie powoduje

sklerotyzację i wlóknienie
węzlów chlonnych

• Po leczeniu przemijające

powiększenie i bolesność
węzlów chonnych

RADIOTERAPIA

• Cel-ograniczenie bólu poprzez wtórne

uwapnienie ogniska i stabilizacja kości
ograniczająca możliwość zlamań
patologicznych.

• Efekt przeciwbólowy występuje w 73-

96% przypadków

• Dawka 500-2000cGy zależna od

polożenia zmiany

CHEMIOTERAPIA

• Terapia hormonalna (estrogeny,

tamoxifen)lub chemioterapia (5-
fluorourac

• yl)lagodzi ból u 25-30% chorych.
• Stilbestrol i orchitektomia zmniejszają

dolegliwości bólowe u chorych z rakiem
prostaty w 75% przypadków

• oporne na leczenie chemioterapeutyczne

są przerzuty raków nerek i pluc