Zioła śródziemnomorskie
versus chłód: stres czy
nie stres?
Koło Naukowe Rolników
Sekcja Fizjologii i Biochemii Roślin
Beata Serek, Aleksandra Oleksiewicz, Joanna Maślak, Anna
Hyrlicka, Agnieszka Adamska, Jacek Góra, Aleksandra Sajdak,
Krzysztof Płaczek
Opiekunowie naukowi: dr inż. Renata Bączek-Kwinta (AR), mgr inż.
Krzysztof Tokarz (IFR PAN
), mgr inż. Ewa Pociecha (AR), dr inż. Ilona
Czyczyło-Mysza (IFR PAN)
Wprowadzenie
Polska jest jednym z czołowych producentów ziół
w Europie. W związku z przystąpieniem
Polski do Unii Europejskiej uprawa ziół
może stać się szansą dla polskiego rolnictwa.
Klimat Polski charakteryzuje się dużą liczbą
chłodnych dni w sezonie wegetacyjnym.
Umiarkowany chłód ogranicza różne procesy
życiowe roślin prowadząc do zmniejszenia
biomasy ziela przeznaczonego do bezpośredniej
konsumpcji, czy na susz.
Cel badań
Przedmiotem doświadczenia było zbadanie
wpływu umiarkowanego chłodu (15°C)
działającego przez 7 dni, na kondycję
roślin:
Bazylii właściwej (Ocimum basilicum L.),
Melisy lekarskiej (Melissa officinalis L.),
Szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.).
Materiał i metody
Pomiary przeprowadzono po 7 dniach działania
chłodu (15°C).
W celu określenia kondycji roślin wykonano
pomiary:
długości łodyg,
powierzchni liści,
zawartości wody w liściach (metodą wagową),
wymiany gazowej (przewodnictwa szparkowego, transpiracji,
fotosyntezy
netto - analizatorem podczerwieni),
wewnątrzkomórkowego stężenia CO
2
(jw.),
potencjału osmotycznego soku komórkowego (aparatem Wescor)
.
Liczba powtórzeń biologicznych 7-15 (najmłodsze
wykształcone liście). Analiza statystyczna: test t-
Studenta.
Wyniki
Ryc. 1. Długość łodyg badanych gatunków ziół po 7 dniach stosowania
temperatury wegetacji 15°C w porównaniu z kontrolą (22°C). * – różnice
istotne statystycznie przy P< 0,05; ns. - różnice nieistotne; n=12-15.
*
*
ns.
Ryc. 2. Powierzchnia liści ziół po 7 dniach stosowania temperatury wegetacji
15°C w porównaniu z kontrolą (22°C). * – różnice istotne statystycznie przy P<
0,05;
** – P< 0,01; ns. – różnice nieistotne; n=12-15.
ns.
ns.
*
P
o
w
ie
rz
c
h
n
ia
l
iś
c
i
[c
m
2
]
Ryc. 3. Zawartość wody w liściach ziół po 7 dniach stosowania temperatury
wegetacji 15°C w porównaniu z kontrolą (22°C). * – różnice istotne
statystycznie przy P< 0,05;
** – P< 0,01; ns. – różnice nieistotne; n=7-8.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Z
a
w
a
rt
o
ś
ć
w
o
d
y
[
%
]
szałwia
melisa
bazylia
kontrola
chłód
ns.
**
**
Ryc. 4. Parametry wymiany gazowej ziół:
transpiracja, przewodnictwo szparkowe i
intensywność fotosyntezy netto po 7 dniach
stosowania temperatury wegetacji 15°C w
porównaniu z kontrolą (22°C). * – różnice
istotne statystycznie przy P< 0,05; ** – P<
0,01; n=7-8.
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
sza³ wia
melisa
bazylia
kontrola
ch³ ód
Tr
a
n
sp
ir
a
cj
a
[
m
m
o
l
H
2
O
/m
2
/s
]
Fo
to
sy
n
te
za
n
e
tt
o
[
μ
m
o
l
C
O
2
/m
2
/s
]
**
*
**
*
**
ns.
**
**
**
P
rz
e
w
o
d
.
sz
p
a
rk
.
[m
o
l
H
2
O
/m
2
/s
]
Ryc. 5. Wewnątrzkomórkowe stężenie CO
2
w liściach ziół po 7 dniach
stosowania temperatury wegetacji 15°C w porównaniu z kontrolą (22°C).
*** – różnice istotne statystycznie przy P< 0,001; * – P< 0,05; n=7-8.
W
e
w
n
ą
tr
zk
o
m
ó
rk
o
w
e
s
tę
że
n
ie
C
O
2
[μ
m
o
l
C
O
2
/m
2
p
o
w
ie
tr
za
]
*
***
***
Ryc. 6. Potencjał osmotyczny soku komórkowego liści ziół po 7 dniach
stosowania temperatury wegetacji 15°C w porównaniu z kontrolą (22°C).
* – różnica istotna statystycznie przy P< 0,05; ns. – różnice nieistotne; n=7-8.
P
o
te
n
c
ja
ł
o
s
m
o
ty
c
z
n
y
[
M
P
a
]
*
ns.
ns.
Ocena wizualna
KONTROLA
CHŁÓD
Wnioski
w chłodzie przeważają procesy rozkładu
nad syntezą,
temperatura 15°C nie wywołuje
drastycznych zmian biomasy
przeznaczonej do konsumpcji,
spośród badanych ziół
śródziemnomorskich bazylia jest
najbardziej wrażliwa na chłód.
Dziękuję za
uwagę