Sztuka Japonii.

Architektura ,

malarstwo , sztuki walki

Borys Kołodziejski

Zuzanna Rutkowska

Architektura

Cechą charakterystyczną kultury japońskiej jest wyjątkowy szacunek dla natury. Japończycy,
w przeciwieństwie do Europejczyków, nie czują się panami przyrody, a jedynie jej częścią.
Związane jest to z religią shintoistyczną, stąd w Japonii zamiłowanie do przestrzeni, również
w architekturze. Inną twórczą siłą, głęboko zakorzenioną w tradycji kultury japońskiej,
jest asymetria. Spotykana symetria jest odbiciem aspektów kultury chińskiej, bądź
zachodniej.
Kult przyrody najłatwiej odnaleźć w architekturze świątyń i ich otoczeniu. Najważniejszym
sanktuarium shintoistycznym w Japonii jest świątynia bogini słońca Amaterasu w Ise , która
powstała w III wieku. Forma świątyń shinto przejęta została z najbardziej cenionego obiektu
archaicznej zagrody japońskiej, jakim był spichrz. Światynia w Ise została zbudowana z
drewna cyprysowego i pokryta korą, bez użycia gwoździ. Całość konstrukcji umieszczona jest
na palach. Naturalny kolor materiałów idealnie łączy budynek z otaczającą przyrodą,
stwarzając wrażenie, jakby budynek ten wyrastał z otaczającego środowiska.
Świątynia w Ise co 20 lat jest przebudowywana na nowo, przy użyciu takich samych
materiałów, powtarzając wiernie całą konstrukcję i detale. Tradycja ta utrzymana jest od
roku 685.
Wraz z przybyciem do Japonii buddyzmu przyjęte zostają nowe, chińskie wzory operujące
osiowością i symetrią układu kompozycyjnego. Nowością było posadowienie budynku na
kamiennym cokole czy dach kryty ceramiką.
Pierwsza świątynia buddyjska powstała w Japonii w roku 558 (już nie istnieje).
Najcenniejszym zabytkiem z tego okresu jest zespół świątynny Horyuji, wzniesiony w
latach587–607 (obecny układ z lat 670–708; pożar w 670). Kompleks ten jest uważany za
najstarszy zabytek architektury drewnianej, nie tylko w Japonii, ale na całym świecie.
Jednakże i tu widać japońską inwencję wyrażającą się poprzez asymetryczne rozmieszczenie
pagody.

Świątynia

buddyjska- Horyuji

Świątynia Amaterasu

w Ise

Epoki

Lata 794–1185 noszą nazwę okresu Heian, który jest bardzo istotny dla rozwoju kultury japońskiej. W drugiej połowie

tego okresu nastąpiło wyraźne osłabienie wpływu kultury chińskiej, także w architekturze. Mimo zachowania
podstawowej idei budynku, odpowiadającej wzorcom chińskim, całość konstrukcji nabrała specyficznej lekkości
drewnianej konstrukcji, ustawionej w tradycyjny sposób na słupach. Także powrót do dachów krytych korą cyprysową
nadawał całości charakterystyczny japoński charakter.

Jednym z obiektów zachowanych z tego okresu jest pawilon świątyni Byōdō-in w Uji koło Kioto, znany jako Pawilon

Feniksa.

W okresie Muromachi (1338–1573) bogaty rozwój sztuk plastycznych, towarzyszących architekturze, a także

osiągnięcia sztuki ogrodowej, doprowadziły do powstania nowego, swobodnego w swoim układzie stylu rezydencji
mieszkaniowej. Jego charakterystyczne elementy to: „tokonoma” – mała alkowa o podwyższonym nieco poziomie
podłogi, podkreślającym znaczenie tego miejsca, w którym umieszczano akcent plastyczny w postaci grafiki
(kakemono) i ikebany; „gō–tenjō” – kasetonowy sufit, a także „engawa” – weranda obiegająca dom dookoła, którą
możemy postrzegać w dwóch aspektach - jako element wewnętrzny i zewnętrzny, wskazujący na stosunek
Japończyków do przestrzeni (przykład: Złoty i Srebrny Pawilon). Dom otoczony był ogrodem, co wyrażało uwielbienie
dla natury. Kompozycja ogrodowa często urządzona była w stylu „zen” (szczególnie w okresie Muromachi).
Charakterystycznymi elementami były kamienie i woda. W przypadku braku wody zastępował ją gruboziarnisty
piasek zagrabiony w fale. Ogrody te służyły medytacjom i zgodnie z zasadami „zen” – „im mniej ekspresyjny, tym
większa zawartość”, tak wiec redukowano te ogrody zarówno pod względem rozmiaru jak i tego, co zawierały.

Zamek Himeji (1601)
Kolejny okres, Azuchi Momoyama(1573–1603), cechuje głównie budowa zamków. Mimo iż budowane były jako bazy

wojskowe stanowiły także o prestiżu władcy, dlatego przy jego wznoszeniu dbano o walory estetyczne. Ich forma
modyfikowana była z powodu wprowadzenia broni palnej (w 1543 r. do Japonii dotarli Portugalczycy, a
w 1593 Hiszpanie). W odróżnieniu od średniowiecznych europejskich warowni, gdzie umacniano głównie mury
budowli, japońskie fortyfikacje wykorzystywały raczej ukształtowanie terenu, np.: zamki lokowano na wzniesieniach,
budowano tamy, które umożliwiały wypuszczenie spiętrzonej wody na podchodzącego doliną nieprzyjaciela.

Zamek Himeji

Świątynia Byodoin

Malarstwo

Japonia była w niezwykle długiej izolacji, podczas
której obce kraje nie miały wpływu na jej kulturę.

Choć korzenie japońskiej kultury wywodzą się z

Chin, to jednak są to dwie różne rzeczy.

Japończycy potrafili tak zjaponizować chińską

kulturę, że dziś jest to coś zupełnie innego, jest to

teraz ich własna kultura. Jednakże od czasu gdy

Stany Zjednoczone zaczęły mieć ogromny wpływ

na Japonię ich kultura zbliżyła się znacznie do

kultury zachodniej. Lecz nadal jest to coś zupełnie

innego.

Najstarsze japońskie malowidła, które przetrwały do dnia dzisiejszego, znajdują się we

wnętrzach grobowców z okresu Kofun. Malowidła te składające się z kilku barw, z dominacją
czerwieni, są zbiorem figur geometrycznych, ułożonych w taki sposób, że do tej pory nie
udało się nikomu odgadnąć, co one przedstawiają. Jednak rozwój malarstwa w Japonii jako
sztuki w prawdziwym słowa tego znaczeniu nastąpił po wprowadzeniu buddyzmu, który
przyczynił się do emigracji wykształconych mnichów koreańskich, którzy przywożąc ze sobą
obrazy, teksty religijne i inne przedmioty różnego przeznaczenia wywołali zainteresowanie
kulturą starych cywilizacji wśród Japończyków. Pierwszymi artystami byli emigranci z Korei i
Chin. Po 700 roku Japonia nawiązała bezpośrednie kontakty z Chinami, co zapoczątkowało
znaczny wzrost zainteresowania tym Krajem. Wielu japońskich mnichów, artystów,
nauczycieli wyjeżdżało do Państwa środka by pobierać tam lekcje przez szereg lat. Wracając
do kraju, przywozili mnóstwo rzeczy z Chin, które później były często wykorzystywane jako
wzór przez japońskich artystów. W 894 roku zaprzestano wysyłania oficjalnych poselstw do
Chin, gdyż korzyści wynikające z regularnych kontaktów były mniejsze niż koszty wysłania
poselstwa. Japończycy dzięki zdobytej wiedzy zaczęli tworzyć własną niepowtarzalną kulturę
przystosowując pewne elementy kulturalne pochodzące z Chin do własnych gustów.
Ożywienie kontaktów z Chinami nastąpiło dopiero w okresie Kamakura, co zaowocowało
nowym nurtem w malarstwie - malarstwo monochromatyczne . Obrazy malowane tuszem
(suibokuga) stawały się coraz modniejsze, by w okresie Muromachi (1392-1573), zająć
pozycję głównego stylu w malarstwie.

Wielu artystów prócz malarstwa, zajmowało się także poezją, i często dopisywali oni na swoich

obrazach stosowne inskrypcje poetyckie. W XV wieku zwyczaj umieszczania tekstu na obrazach stał
się obowiązującą regułą. W okresie Mumoyama nastąpił rozkwit malarstwa barwnego, zadziwiającego
swoim rozmachem i siłą wyrazu. Gdy Kanô Tan'yu został oficjalnym malarzem shoguna, kontynuatorzy
szkół malarskich okresu Momoyama zostali odsunięci na bok i po roku 1615 większość z nich
próbowała zarabiać na życie jako właściciele sklepików z obrazami, którzy od czasu do czasu malowali
obrazy na zamówienie, lub też pracując na roli. W XVI i XVII wieku wzorem dla malarstwa rodzajowego
były kompozycje pejzażowe. Przedstawiano sławne widoki, zabytki i sceny z życia miast, zaczęto kłaść
większy nacisk na poszczególne postacie, oddając wiernie wygląd strojów ze wszystkimi szczegółami.
W XVII wieku rozwinął się w Kyoto ruch artystyczny, manga, który skupiał grupę artystów związanych z
kulturą chińską, tworzących nastrojowe pejzaże. W XVIII wieku w Edo (dzisiejsze Tokyo) powstał nowy
kierunek sztuki określany terminem ukiyo-e. Malarstwo tego gatunku przedstawiało świat łatwych
rozrywek, przyjemności i wszelkich uciech doczesnych niezgodnych z obowiązującym wówczas
kodeksem moralnym. W XIX wieku rząd Meiji starał się w jak największym stopniu "unowocześnić" kraj
i wdrażał w życie wiele wzorców z zachodu. Nie ominęło to także malarstwa, zaczęły powstawać
obrazy olejne malowane na płótnie, które nazywano - yôga (zachodnie malarstwo). Wielu artystów
yôga wyjeżdżało do Europy, by wzbogacić swoją wiedzę. Jednak nie zapomniano o tradycji i wielu
artystów tworzyło obrazy wierne dalekowschodnim ideałom, które zwane były dla odróżnienia -
nihonga (japońskie malarstwo). Oba kierunki tj. yôga i nihonga istnieją obecnie obok siebie. Większość
malarzy tworzy w jednym z tych styli, ale coraz częściej można zauważyć w pracach dzisiejszych
artystów przenikanie się obu rodzajów malarstwa, i tworzenie się nowego nurtu w japońskiej sztuce.

Jednym z najwybitniejszych malarzy Japonii był Hakusai Kasushika. Specjalizował się on rysunkami,

drzeworytami jak i karykaturami .

Sztuki Walki

•

Aikido

•

Judo

•

Karate

•

Kenpō

•

Sumo

Aikido

Japońska sztuka walki

skodyfikowana

przez sensei'a Morihei'

a Ueshibę pod koniec

dziewiętnastego i na

początku dwudziestego

wieku.

Polega na umiejętności koordynacji
ruchów dzięki wewnętrznym
spokoju.

Techniki:

•Rzuty

•Dźwignie

•Uniki

Judo

Judo (jap. 

柔柔

  judo,

"łagodna droga, łagodny
sposób"; "droga
miękkości" ) – sztuki
walki powstała w Japonii.

Techniki:



Rzuty – nage



Chwyty – katame



Uderzenia – atemi

Karate

(jap. 

柔柔

„ pusta ręka” ) 

Twórcami tej sztuki są

mieszkańcy Okinawy. Jest
to metoda samoobrony.

Techniki:



Chwyty – kihon



Rzuty – kumite



Podcięcia - kata

Sumo

(jap. 

柔

柔

  sumo) –

 japoński sport naro

dowy znany od początku VIII
wieku. Stylem walki
przypomina zapasy. W
dosłownym tłumaczeniu "sumo"
oznacza szybkie
przeciwdziałanie uderzeniom
przeciwnika. Polega na
wypchnięciu przeciwnika z koła
(tawara) o średnicy 4,55 m.
Sumo wiąże się z kultem
religijnym o czym świadczy
rzucanie garści soli przez
zawodników aby oczyścić pole
walki przed duchami, czy
kołysaniem się, przenosząc
ciężar ciała z nogi na noge
(shike) aby przepędzić złe moce.
Przed walką zawodnicy sumo
wykonują tzw. „chirochozu” co
znaczy „oczyszczanie rąk”.
Zawodnicy wyróżniają się dużą
masą ciała, dochodzącą nawet
do 180 kg.

Samuraj

Samuraj (jap.  侍  samurai, wojownik rzeczownik pochodzący od
archaicznego czasownika saburau, który z czasem przeszedł
zmianę fonetyczną w samurau, znaczącego służyć panu) -
pierwotnie świta służąca najwyższym dostojnikom japońskim,
także gwardia cesarska (gosho-zamurai).
Samuraje jako grupa społeczna pojawili się na przełomie VII i VIII
wieku n.e. Przyczyn genezy można się dopatrywać w zmianach w
systemie politycznym ówczesnej Japonii. Od czasu powstania
w 702 r. kodeksu uznającego władzę cesarza nad krajem i
oddającego mu ziemie (należące wówczas do poszczególnych
rodów) pod władanie, rozpoczął się okres tworzenia struktur
feudalnych o nazwie shōen, zarządzanych przez gubernatorów. Z
czasem władza cesarska przestała mieć na nie wpływ. Wtedy też
zaczęły powstawać oddziały zbrojne podporządkowane
właścicielom, mające w razie potrzeby służyć obronie majątków.
Symbolem pozycji samurajów były dwa miecze: długi katana i
krótki wakizashi, razem stanowiące komplet zwany daishō. Ich
noszenie było prawem i obowiązkiem japońskich wojowników.
Daishō nie były tylko bronią. Mówiono o nich, że stanowią duszę
samuraja, toteż samuraje byli silnie związani ze swoimi mieczami
i otaczali je głęboką czcią.

Katana

Katana (jap. 侍 ) – tradycyjny
japoński miecz o długości głowni
powyżej 60 cm, jednosiecznej, o
kształcie lekko wygiętym do góry i
zaokrąglonym lub ściętym sztychu.
Jelec (jap. 侍 lub 侍 tsuba) tej broni
ma kształt bogato zdobionej
tarczki (gardy).

Rękojeść (jap.

柔

tsuka)

wykonana jest z
wydrążonego drewna lub
miedzi, z oplotem
jedwabnym lub w przypadku
tradycyjnych katan z oplotem
ze specjalnie preparowanej
cienkiej i wytrzymałej na
warunki atmosferyczne i
uszkodzenia mechaniczne
skóry rekina z elementami
dekoracyjnymi. Z
formalnego punktu
widzenia jest to rodzaj
szabli.

Dziękujemy za obejrzenie

prezentacji!!!