CHOROBA WYSOKOŚCIOWA

Maciej Orzeł

gr.XIII

Zespół chorobowy spowodowany brakiem

adaptacji do warunków panujących na
dużych wysokościach

Występuje :



u ludzi bez aklimatyzacji



na wysokościach powyżej 2500m



nie wcześniej niż po 6 godzinach

Charakterystyczne:

a.

początkowy ↑ tętna i ciśnienia krwi

b.

następnie osłabienie pracy serca i ↓
ciśnienia krwi -> do omdlenia

Ostra choroba wysokościowa

(AMS, choroba d'Acosty)

Najczęstsze objawy:



bóle głowy



osłabienie



zawroty głowy



nudności



brak łaknienia



bezsenność

Objawy najsilniejsze w 2-3 dniu pobytu na
wysokości i ustępują samoistnie 4-5 dnia.



postać omdleniowa



postać z obrzękiem
mózgu



postać z obrzękiem
płuc

Postacie ostrej choroby

wysokogórskiej



Brak objawów złej tolerancji niedotlenienia.
Nagle może wystąpić utrata przytomności,
czasem poprzedzona drgawkami
klonicznymi.



Czynność układu krążenia i oddychania do
czasu utraty przytomności nie wykazuje
większych odchyleń od normy, obserwuje
się hiperwentylację i tachykardię.



W następstwie hiperwentylacji pojawia się
hipokapnia. Spadek PaCO2 obniża
chemiczny napęd oddychania, spotęgowany
niedotlenieniem neuronów oddechowych.

Postać omdleniowa



Rozpoczyna się bólem głowy, uczuciem
zmęczenia, nudnościami, zaburzeniami snu,
niezbornością ruchową i niemożnością
wykonywania precyzyjnych ruchów.



Szybko postępuje patologiczny wzrost
przepuszczalności naczyń włosowatych.



Wzrost ciśnienia śródczaszkowego.



Stopniowo narastające niedotlenienie mózgu
działa demobilizująco, bez świadomości
zagrożenia.



Może dojść do śmierci we śnie wskutek
hipokapniczego hamowania napędu
oddechowego i wpływu hipoksji na neurony
oddechowe

.

Postać z obrzękiem mózgu

Wysokościowy obrzęk mózgu (WOM)- występuje u około
5% osób wchodzących na wysokość powyżej 2500 metrów.
Kluczową rolę w patogenezie odgrywa wzrost ciśnienia
śródczaszkowego, który spowodowany jest wzrostem
przepuszczalności bariery naczyniowo-mózgowej.

Inne zaburzenia ze strony ukł.krwionośnego:

1.

Obwodowy obrzęk wysokościowy występuje u około 18%
osób na wysokości powyżej 4200 metrów, częściej u
kobiet. Dotyczy twarzy, dłoni i podudzi. Ich przyczyną jest
retencja płynu w organizmie

2.

Krwawe wylewy do siatkówki występują często na
wysokościach powyżej 5200 metrów. W badaniu dna oka
stwierdza się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego,
rozszerzone i poskręcane żyły siatkówki oraz wylewy
krwawe pochodzenia żylnego. Wylewy krwawe wchłaniają
się samoistnie po 7-14 dniach. Zazwyczaj są bezobjawowe,
choć wylewy w okolicy plamki żółtej mogą spowodować
zaburzenia widzenia np. mroczki.

3.

Ogniskowe zaburzenia neurologiczne występują głównie
na wysokościach powyżej 5500 metrów. Mają charakter
przemijającego niedokrwienia mózgu. Brana jest pod
uwagę patogeneza krwotoczna, zakrzepowa oraz skurcz
naczyń. Mogą się objawiać porażeniem połowicznym,
niedowładem połowicznym, afazją, mroczkami,
niedowidzeniem połowicznym i porażeniem nerwów
czaszkowych.



Związana z niewydolnością lewej komory serca.



Narażenie na hipoksję hipobaryczną zwęża
tętniczki płucne (podwyższenie ciśnienia
płucnego), co razem z uszkodzeniem przez
hipoksję naczyń włosowatych, przyczynia się
do obrzęku.



Obrzęk powstaje w wyniku niewydolności lewej
komory serca oraz uwalniania endoteliny 1 z
komórek śródbłonka, co potęguje zwężenie
tętnic płucnych i rozwój nadciśnienia płucnego.
Pojawiający się płyn w śródmiąższu płuc
stanowi barierę dla wymiany gazowej.



Silna duszność spoczynkowa.

Postać z obrzękiem płuc



wzrost wentylacji minutowej płuc



wzrost pracy mięśni oddechowych



wzrost gradientu pęcherzykowo –

tętniczego



wzrost wydalania CO2



wzrost zużycia O2 w miarę wzrostu pracy

mięśniowej



wzrost współczynnika oddechowego

Inne zmiany ze strony

układu oddechowego:



Dotyczy mieszkańców wysokich gór oraz
pracowników kopalń położonych na
wysokości 4600 m n.p.m..



Długotrwałe działanie niedotlenienia
wysokościowego przyczynia się do
rozwoju choroby przewlekłej.



Nazwa pochodzi od nazwiska lekarza-
fizjologa peruwiańskiego, który
dokładnie opisał chorobę.

Przewlekła choroba

wysokościowa

(choroba Monge)



Choroba stanowi odmianę niedotlenienia
wysokościowego, charakteryzującą się
powolnym rozwojem nadciśnienia
tętniczego w krążeniu płucnym i
przerostem mięśnia sercowego.



Rozwija się policytemia wywołana
wzmożonym wydzielaniem erytropoetyny.



Hemoglobina erytrocytów jest
przeładowana żelazem.



Występuje skłonność do zakrzepów żylnych
i w konsekwencji powstawania zatorów
płucnych.

Patogeneza:

Objawy:



uczucie dyskomfortu,



zmęczenie,



zaburzenia snu,



bóle głowy,



bóle w klatce piersiowej.

W rezultacie rozwija się wtórne

nadciśnienie płucne.

Osoby, które osiągają duże wysokości
powoli, w ciągu kilku dni lub kilkunastu dni,
nie mają objawów AMS. Również nie wszyscy
nieklimatyzowani chorują. Znaczna wrażliwość
ośrodków oddechowych na hipoksję ma być
czynnikiem chroniącym przed AMS. Objawy
łagodnej lub ciężkiej AMS mogą wystąpić u
zaaklimatyzowanych osób podczas wchodzenia
na większe wysokości. Prawidłowa
aklimatyzacja wymaga czasu. Aby się dobrze
zaaklimatyzować do warunków panujących
powyżej wysokości 3000m n.p.m., różnica
wysokości pomiędzy kolejnymi noclegami nie
powinna być większa niż 300m, a po każdym
1000m zdobytej wysokości należy zrobić jeden
dzień odpoczynku.

Stwierdzono, że pewne objawy AMS

utrwalają się, jeśli następuje dalsza wspinaczka
(zaburzenia snu powyżej 5000 m dotyczą
większości turystów i polegają na ograniczeniu
trwania 3 i 4 fazy snu NREM i prawie
całkowitym braku snu REM.) Zauważa się
również występowanie bezdechów podczas snu
(około 15/godzinę). Zjawisko to nosi nazwę
„okresowego oddychania”. Jest ono podobne do
oddechu Cheynego-Stokesa. Normalne oddechy
są przedzielane trwającymi 7-15 sekund
okresami bezdechu – co w trakcie snu prowadzi
do pospolicie zwanego „chrapania”. Taki typ
oddychania powoduje dodatkowe nasilenie
hipoksji tkankowej, ponieważ każdy bezdech to
dodatkowe obniżenie się wysycenia krwi
tętniczej tlenem. Dlatego istotne jest
podawanie inhibitora anhydrazy węglanowej
lub tlenu co zmniejsza nasilenie oddychania
okresowego.

Strefa pełnej kompensacji występuje od
2000 do 4000 m n.p.m. Tutaj człowiek jest
w stanie całkowicie przystosować się
fizjologicznie i biochemicznie do
przebywania w ciężkich dla niego
warunkach.
Od 4000 do 7000 m n.p.m to strefa
niedostatecznej kompensacji, pojawiają się
często objawy choroby wysokogórskiej.
Strefa krytyczna występuje powyżej 7000
m n.p.m. Na takie wysokości w latach 70-
tych wspinano się tylko ze zbiornikiem
tlenowym. Obecnie dobra aklimatyzacja
umożliwia osiągnięcie Mount Everestu bez
tlenu. Świadczy to o wielkich
możliwościach adaptacyjnych organizmu.

Najbardziej skuteczną terapią

chorób wysokościowych jest
przetransportowanie pacjenta na niższe
wysokości. Niestety w wysokich górach
często bywa to niemożliwe. Dlatego
należy zastosować przenośny worek
hiperbaryczny, w którym umieszcza się
pacjenta, po czym przez wpompowanie
powietrza do środka worka stwarza się
w nim środowisko o ciśnieniu wyższym
niż ciśnienie otoczenia, stymulując w
ten sposób schodzenie pacjenta na
niższą wysokość.

Profilaktyka i leczenie



poprawna aklimatyzacja

1.

powyżej 3000m – 300m/dzień

2.

po każdym 1000m dzień odpoczynku

3.

unikać bezpośredniego transportu
powyżej 2750 m n.p.m.

•

przyjmowanie 250mg acetazolamidu co
12 h

Leczenie AMS



zaprzestanie wchodzenia i leczenie objawowe:

a)

ból głowy – Paracetamol (500mg co 3h)

b)

wymioty – Prochlorperazyna (10 mg co 12h)



przetransportowanie pacjenta na niższe
wysokości



worek hiperwentylacyjny (1-2h co 5-10h) – o
220 mmHg ciśnienie wyższe niż otaczające



podać tlen i zejść o 500 – 1000 m



gdy zejście niemożliwe –inhibitor Anhydrazy
węglanowej (np. acetazolamid)



Dzięk

uję z

a uwa

gę