Role nadawczo-odbiorcze

w komunikacji

Kądziel Angelika
Maziarz Agata

Komunikowanie, komunikowanie

się, komunikacja



mają wspólne pochodzenie

etymologiczne od łacińskiego słowa
communicatio, communicare –
zawiadamiać, być w relacji z kimś,
uczestniczyć w czymś.



nie są synonimami – dubletami,

każdy z nich ma swój inny odcień
znaczeniowy.

Komunikowanie się



to proces, w którym

interlokutorzy zmieniają się
rolami i wspólnie uczestniczą w
przekazywaniu informacji, są ze
sobą w interakcji,



jest dwukierunkowy i wymaga

bądź styczności fizycznej
nadawcy i odbiorcy, bądź
medium, które umożliwia
sprzężenie zwrotne, np. czat.

Komunikowanie



to proces dokonujący się dzięki

mediom i środkom transmisji
informacji,



charakteryzuje się

jednokierunkowością,



ważny jest nadawca, odbiorca

zaś „słucha”.

Komunikacja



dotyczy przepływu informacji,

krążenia, „bycia w sieci”.

Schemat komunikacji

Ze względu na podział ról
nadawczo – odbiorczych
wyróżniamy komunikacje:



jednokierunkowe i

dwukierunkowe,



symetryczne i niesymetryczne,



formalne i nieformalne.

Komunikowanie jednokierunkowe



nadawca przekazując komunikat

odbiorcy nie oczekuje sprzężenia
zwrotnego (odpowiedzi) od
odbiorcy. Są to komunikaty o
charakterze rozkazu, polecenia,
nakazu, komendy.

Komunikowanie
dwukierunkowe



występuje, gdy nadawcy zależy

na utrzymaniu i wytworzeniu
sprzężenia zwrotnego.

Konstruktywna informacja

zwrotna

Pozytywna informacja zwrotna

służy utrzymaniu kontaktu,

ukierunkowaniu zachowania tak,

by partner był najważniejszy.

Natomiast negatywna informacja

zwrotna pomaga korygować,

tłumić niepożądane zachowania

rozmówcy.

Cechy konstruktywnej informacji

zwrotnej



Jest opisowa…



Michał, podoba mi się Twój

scenariusz. Ma jasny i zwięzły styl,
treści zaś są logicznie poukładane,
przemyślany jest dobór metod.
Materiały, które przygotowałeś
sprawiły, że problem stał się
wiarygodny i żywy.



….nie oceniająca.



Michał to była fantastyczna lekcja.

Cechy konstruktywnej informacji
zwrotnej



Skupia się na zachowaniu…



Trochę zwolnij Michał, a myślę, że będzie
łatwiej śledzić tok twojego wykładu.



…nie na cechach osobowości.



Mógłbyś lepiej poprowadzić ten wykład,
jeśli byłbyś bardziej skoncentrowany.



Jest konkretna…



Nie mogłam cię usłyszeć Michale z tego
miejsca, gdzie siedziałam.



…nie ogólna.



Michał, twój głos jest bez mocy.

Cechy konstruktywnej informacji
zwrotnej



Jest proponowana…



Michał, być może mój komentarz do

twojej lekcji pomoże ci w
przygotowaniu się do pracy. Czy
miałbyś ochotę na spotkanie dziś po
południu?



…nie narzucana.



Michał, muszę pogadać z tobą na

temat twojej lekcji, zanim pójdziesz
na praktyki.

Komunikowanie symetryczne



zarówno nadawca jak i odbiorca

mają podobny status (społeczny,
zawodowy) lub nawet taki sam.
Charakter wypowiedzi jest
niewymuszony, bezpośredni,
nieformalny, spontaniczny,
nieregularny.

Komunikowanie
niesymetryczne
(asymetryczne)



gdy w rolach nadawców i odbiorców
kontaktują się między sobą osoby o
zróżnicowanym statusie. Ma ono
przeważnie charakter sformalizowany,
wymuszony, regularny, często
pośredni, zwraca się większą uwagę na
formę i precyzję przekazywanych
informacji, jakość formy zależy często
od rzeczywistego autorytetu osoby lub
grupy mającej wyższy status.

Komunikowanie formalne



odbywa się na podstawie różnych
uregulowań normatywno – prawnych.
Uregulowania te określają kto, gdzie,
kiedy, w jakiej sprawie, w jaki sposób i z
kim powinien się kontaktować w celu
wymiany informacji, a także w jakim
charakterze bierze udział w procesie
komunikowania (nadawca, odbiorca,
pośrednik). W ramach struktur formalnych
zachowania członków są dokładnie
sprecyzowane i rygorystycznie
egzekwowane.

Komunikowanie nieformalne



obejmuje wszelkie spontaniczne

akty porozumiewania się ludzi
(skróty, żargon zawodowy).

Graficzne przedstawienie
komunikacji

INTERAKCJA

Interakcja – M. Ziółkowski



interakcja - sposoby działań

jednostki w konkretnych
sytuacjach oraz stosowane pot
ocznie zabiegi rozumienia i
dostosowywania się działań
partnerów

Zachowania w interakcji



Nadawanie sensu zachowaniom

w trakcje interakcji jest procesem
nieustanie się zmieniającym,
ponieważ ciągle powstają nowe
relacje między psychicznymi
stanami nadawcy, jego intencją
oraz sytuacją. Im układy tych
relacji powtarzają się częściej,
tym łatwiej odbiorca ujmuje
zachowanie jako sensowne.

Role społeczne



„wzory” zachowań regulujące

porządek interakcji: przywilej jej
rozpoczęcia i zakończenia,
tempo, rodzaj obranego kodu,
bardziej utarty lub bardziej
zindywidualizowany tok jej
przebiegu. Są czynnikiem
stabilizującym zachowania,
klarują w dużym stopniu ich
przewidywalność.

Układ ról wg S. Grabiasa



Społecznie trwałe

-Oficjalne –

równorzędne/nierównorzędne

-Nieoficjalne –

równorzędne/nierównorzędne



Społecznie nietrwałe

- Oficjalne –

równorzędne/nierównorzędne

- Nieoficjalne-

równorzędne/nierównorzędne

Układ ról społecznych- przykłady

1. Społeczne role trwałe
a) oficjalne – równorzędne:



służbowe – dyrektor – dyrektor,



zawodowe – lekarz – lekarz,

b) oficjalne – nierównorzędne



Służbowe – przełożony – podwładny



Utrwalone w procesie nauczania –
nauczyciel – uczeń



Utrwalone w procesie tradycji życia
religijnego – duchowny – wyznawcy.

Układ ról społecznych

c) nieoficjalne- równorzędne



rodzinne- ojciec – matka, brat –
siostra,



towarzyskie – kontakty przyjaciół.

d) nieoficjalne – nierównorzędne



sytuacje rodzinne – dziadek –
wnuczek, teściowa – synowa,



utrwalone w procesie wychowania
– dziecko – rodzice.

Układ ról społecznych

2. Społeczne role nietrwałe:
a) Oficjalne - równorzędne:
- kontakty nieznajomych osób, np. w pociągu,
b) Oficjalne - nierównorzędne:
- relacje petent – pełniący funkcję, urzędnik –

załatwiający sprawę,

- sytuacje wyznaczone etykietą, czytelnik –

pisarz,

c) Nieoficjalne – równorzędne:
- zachowania spotkanych przypadkowo

znajomych.

Interakcja



Interakcja rozpoczęcie,

utrzymywanie i zakończenie
kontaktu z odbiorcą w celu
porozumienia się z nim,
dostosowania się do wspólnych
działań. Zachodzi nie tylko
poprzez komunikację, lecz
również w wyniku symboli,
znaków, sposobu zachowania.