Praktyczne rozwiązania w

zakresie pracy socjalnej w

środowisku lokalnym

1

Pomoc i wsparcie na rzecz osób

potrzebujących i zmarginalizowanych
jest głównym przedmiotem działań
organizacji rządowych i
pozarządowych .

2

RZĄDOWE FORMY WSPOMAGANIA

- żłobki - poradnie - Sąd Rodzinny - Polski

Komitet

- przedszkola przedmałżeńskie Pomocy

Społecznej

- szkoły - poradnie - Miejski

Ośrodek

pedagogiczno – psychologiczne Pomocy

Rodzinie

- poradnie zdrowia psychicznego - Domy

Pomocy
- ośrodki terapii nerwic Społecznej
- świetlice terapeutyczne

- Polski Czerwony

Krzyż

Źródło: B. Krzesińska – Żach, Człowiek w sytuacji zagrożenia jako podmiot oddziaływań pracownika

socjalnego, Białystok 2006, s. 71

INSTYTUCJE

WSPOMAGAJĄ

CE RODZINĘ

PORADNICT

WO

SĄDOWNIC

TWO

INSTYTUCJE,

PLACÓWKI

I ORGANIZACJE

POMOCY

SPOŁECZNEJ

POLICJ

A

3

POZARZĄDOWE FORMY

WSPOMAGANIA:

• STOWARZYSZENIA
• FUNDACJE
• RUCHY SPOŁECZNE
• „CARITAS” POLSKA
• KOŚCIOŁY RÓŻNYCH WYZNAŃ

4

STOWARZYSZENIA

To forma nieinstytucjonalnej działalności ochotniczej

zmierzającej do realizowania celów o charakterze
niezarobkowym służąca rozwojowi prospołecznej
aktywności.

Stowarzyszenia na rzecz dzieci z różnymi

schorzeniami:

• Stowarzyszenie „Otwórz Serce”;
• Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niesłyszącym;
• Stowarzyszenie Pomocy Ludziom ze Schorzeniami Wątroby;
• Wiara i Światło – Wspólnota Osób z Upośledzeniem

Umysłowym ich Rodzin i Przyjaciół.

W kwietniu 2004 roku w rejestrze REGON

zarejestrowanych było 458 915 stowarzyszeń

5

FUNDACJE

To zorganizowany (wg wymogów prawa) zespół ludzi,

którzy pełnią zarząd nad majątkiem im powierzonym,
wykorzystują środki materialne zgodnie z wolą
fundatorów, uczestniczą w promowaniu oraz
zaspokojeniu potrzeb społecznych, określonych statutem
fundacji.

Znane fundacje:
• Fundacja Chorym Dzieciom;
• Fundacja Osób Niepełnosprawnych;
• Fundacja na Rzecz Ochrony Dzieci przed Okrucieństwem;
• Fundacja: Z Pomocą Rodzinie.

W kwietniu 2004 roku w rejestrze REGON

zarejestrowanych było 7210 fundacji.

6

RUCHY SPOŁECZNE

To spontaniczne i masowe wiązanie się ludzi z

określonymi ideałami społeczno – moralnymi często
ukierunkowanymi politycznie.

W celach ogólnoludzkich: ekologiczne, gospodarcze,

samorządowe, konsumenckie.

Powodowane niemożliwością przebicia się nowatorskich

projektów do ośrodków decyzyjnych: oświatowe,
ekologiczne, gospodarcze, antynarkotyczne.

Ukierunkowane na pomaganie jednostkom: ludziom

bezdomnym, samotnym, matkom, ludziom chorym,
niepełnosprawnym, uzależnionym.

O charakterze buntu przeciwko profesjonalistom i

ich działaniu w służbie publicznej: grupy AA, ruchy
hospicyjne, ruchy samopomocy, pomocy chorym.

7

„CARITAS” POLSKA
Przedsięwzięcia cykliczne:
zbiórki, wakacje, Tydzień Miłosierdzia, specjalne dni.
Pomoc indywidualna:
opłacenie obiadów, wydawanie paczek

żywnościowych, wydawanie używanej odzieży,
opłacanie leków.

Akcje:
wsparcie finansowe ludzi dotkniętych klęskami

żywiołowymi.

Formacja edukacyjna:
Dom samotnej Matki, dom dla ofiar przemocy,

ośrodki wypoczynkowe rekolekcyjne, ośrodki
rehabilitacyjne, warsztaty terapii zajęciowej, dom
dziennego pobytu, dom stałego pobytu.

8

KOŚCIOŁY RÓŻNYCH WYZNAŃ

Formy działania:
Udzielanie wszechstronnej pomocy rodzinom

wielodzietnym, samotnym rodzicom,
rodzinom dysfunkcyjnym, opieka nad
ludźmi chorymi, starymi,
niepełnosprawnymi, bezdomnymi, opieka i
praca z dziećmi z rodzin ubogich i z
wychowankami domów dziecka,
poradnictwo rodzinne, zwalczanie
alkoholizmu, organizowanie kolonii dla
dzieci z rodzin najuboższych.

Źródło: M. Gumowska, J. Herbs, Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych –

raport z badania 2004.

9

ORGANIZACJA POMOCY SPOŁECZNEJ W POLSCE

POZIOM CENTRALNY

MINISTER DS.

ZABEZPIECZEN

IA

SPOŁECZNEGO

WOJEWÓDZTWO

SAMORZĄDOWE

POWIAT

STAROSTA

GMINA

PREZYDENT

BURMISTRZ

WÓJT

DEPARTAMENT

POMOCY

SPOŁECZNEJ

RADA

POMOCY

SPOŁECZNEJ

REGIONALNY

OŚRODEK

POLITYKI

SPOŁECZNEJ

INSPEKTORAT

NADZORU I

KONTROLI

WOJEWODA

CENTRUM

POMOCY

RODZINIE

OŚRODEK

POMOCY

SPOŁECZNEJ

10

Ustawa o samorządzie wojewódzkim zakłada

:

- opracowanie i realizację wojewódzkiej strategii

integracji i polityki społecznej obejmującej
programy pomocy społecznej, wyrównywania
szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania
ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w
realizacji zadań na rzecz zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych,

- identyfikowanie przyczyn ubóstwa oraz wspieranie

i prowadzenie działań na rzecz wyrównywania
poziomu życia mieszkańców województwa (ROPS).

11

Ustawa o samorządzie powiatowym zakłada

główne zadania z zakresu pomocy
społecznej, które są realizowane przez
powiat poprzez, m.in.:

- opracowanie i realizację powiatowej strategii

integracji i polityki społecznej obejmjącej
programy pomocy społecznej, polityki
prorodzinnej, ochrony zdrowia, edukacji
publicznej, wspierania osób niepełnosprawnych,
przeciwdziałania bezrobociu, aktywizacji
lokalnego rynku pracy (po konsultacji z
właściwymi terytorialnie grupami – PCPR).

12

Gmina – Ośrodek Pomocy Społecznej

1. Udzielanie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania

osobom tego pozbawionym, w tym bezdomnym.

2. Organizowanie i prowadzenie gminnych ognisk

wychowawczych, świetlic, klubów środowiskowych dla
dzieci, a także organizowanie mieszkań chronionych.

3. Świadczenie usług opiekuńczych, w tym

specjalistycznych w miejscu zamieszkania.

4. Udzielanie zasiłków celowych na: pokrycie świadczeń

zdrowotnych osób bezdomnych i innych oraz na
pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia
losowego.

5. Praca socjalna.
6. Sprawianie pogrzebu (w tym osobom bezdomnym)

13

ORGANIZACJA POMOCY SPOŁECZNEJ NA POZIOMIE POWIATU

/ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA/

POWIAT - STAROSTA

GMINNE

OŚRODKI

ZADANIA , W

TYM ZLECONE Z

ZAKRESU

POMOCY

SPOŁECZNEJ

CENTRUM POMOCY

RODZINIE

PRACOWN

ICY

SOCJALNI

STRARE

GIA

DORADZT

WO

METODYCZ

NE

ZESPÓŁ DS.

ORZEKANIA O

STOPNIU

NIEPEŁNOSPRAWN

OŚCI

Ponadlok

alne

domy

pomocy

społeczne

j

Ośrod

ki

Wspar

cia

Ośrodki
Interwe

ncji

Kryzyso

wej

Placówki

Opiekuńcz

o -

Wychowaw

cze

Rodziny

zastępc

ze

Poradnictw

o

Specjalisty

czne

14

• PONADLOKALNE DOMY POMOCY

SPOŁECZNEJ DLA:

osób starych, przewlekle

somatycznie chorych, umysłowo
upośledzonych, przewlekle psychicznie
chorych, niepełnosprawnych fizycznie,
samotnych kobiet;

• OŚRODKI WSPARCIA

– środowiskowe domy

samopomocy, mieszkania chronione,
schroniska dla bezdomnych, kluby, punkty
zbiorowego żywienia, ośrodki opiekuńcze;

• OŚRODKI INTERWENCJI KRYZYSOWEJ

–

hostele, poradnictwo specjalistyczne

15

ORGANIZACJA POMOCY SPOŁECZNEJ NA

POZIOMIE GMINY

/Administracja samorządowa/

GMINA

PREZYDENT

BURMISTRZ

WÓJT

OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ

PRACOWNICY

SOCJALNI

PORADNICTWO

SOCJALNE

GMINNE

OŚRODKI

LOKALNE

DOMY

POMOCY

SPOŁECZNE

J

LOKALNE
OŚRODKI

WSPARCIA

SERWIS

USŁUG

16

• GMINNE OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ

–

ośrodki opiekuńcze, punkty opieki nad chorym w
domu, stacje opieki, kluby, punkty zbiorowego
żywienia, schroniska dla bezdomnych;

• LOKALNE DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ DLA

:

osób starych, przewlekle, somatycznie chorych,
umysłowo upośledzonych, niepełnosprawnych
fizycznie, samotnych kobiet;

• LOKALNE OŚRODKI WSPARCIA

: środowiskowe

domy pomocy, mieszkania chronione, schroniska dla
bezdomnych, ośrodki opiekuńcze;

• SERWIS USŁUG

: opiekuńczych i specjalistycznych

17

Ustawa o pomocy społecznej

przyjmuje, że adresatem działań
pomocowych jest rodzina jako
całość, a jej wzmacnianie powinno
być traktowane jako zasadnicza
dyrektywa przy planowaniu i
realizowaniu wsparcia.

Pomoc społeczna udzielana jest

osobom i rodzinom z powodu:
ubóstwa, sieroctwa, bezdomności,
bezrobocia i z wielu innych… a
zadania z zakresu pomocy społecznej
realizowane są przez samorząd
terytorialny (gminy, powiatu i
województwa).

18

W praktyce wsparcie i pomoc adresowana

jest do określonych grup, jednostek, w
kręgu zainteresowań są m.in.:

• rodzina,
• dzieci i młodzież,
• osoby niepełnosprawne i stare i wiele

innych.

Do tych grup kierowane są różne formy

pomocy (środowiskowej,
instytucjonalnej).

19