STRATEGIA

SPEKULACJI

I ODRACZANIA

Jabłońska Ewa

Rowiska Joanna

STRATEGIA SPEKULACJI I

ODRACZANIA

Strategia spekulacji i odraczania to

strategia łańcucha dostaw obejmująca
określoną grupę działań
uruchamianych na podstawie planów i
prognoz oraz procesy inicjowane na
podstawie rzeczywistego popytu
klientów.

STRATEGIA ODRACZANIA

Odraczanie (postponement) jest

koncepcją polegającą na wstrzymywaniu
wykonywania działań związanych z
indywidualizacją i finalizacją produktu w
łańcuchu dostaw aż do nadejścia zamówień
klientów. Punkt w łańcuchu dostaw, do
którego dociera zamówienie klienta, nosi
nazwę punktu rozdziału zamówienia klienta
(CODP - Customer Order Decoupling Point).
Punkt rozdziału zamówienia klienta jest także
punktem przypisania produktu do
określonego klienta.

POTENCJALNE MIEJSCA

LOKALIZACJI MATERIAŁOWEGO

PUNKTU ROZDZIAŁU

Źródło: S. Hoekstra, J. Romme, Integrated logistics structures: Developing Customer Oriented Goods Flow, McGraw-Hill, London
1999.

UMIEJSCOWIENIE PUNKTU

ROZDZIAŁU - SKUTKI

Umiejscowienie punktu rozdziału w początkowych

ogniwach łańcucha dostaw skutkuje:



bardziej elastycznymi formami reakcji firmy na
potrzeby klienta,



wydłużeniem czasu realizacji zamówienia,



wyższą ceną nabywanych produktów.

Umiejscowienie punktu rozdziału w końcowych

ogniwach łańcucha dostaw skutkuje:



zmniejszeniem zdolności łańcucha do elastycznej
reakcji na potrzeby odbiorców,



skrócenie czasu realizacji zamówienia,



niższą ceną nabywanych produktów.

STRATEGIA ODRACZANIA

Odraczanie dąży do przesuwania punktu

przypisania produktu określonemu klientowi
do końcowych faz łańcucha dostaw.
Koncepcja ta jest stosowana dla
zredukowania wpływu niepewności popytu
klienta i poprawy efektywności przy
zachowaniu reaktywności łańcucha dostaw.
Efektywność w górnej części łańcucha
dostaw jest osiągana dzięki produkcji
planowanej w oparciu o prognozy
zagregowanego popytu, który wykazuje
mniejszą niepewność w porównaniu z
popytem zindywidualizowanym.

WARUNKI OKREŚLAJĄCE MOŻLIWOŚĆ

APLIKACJI STRATEGII ODRACZANIA

STRATEGIA SPEKULACJI

I ODRACZANIA

Opierając się na kryterium lokalizacji

materiałowego punku rozdziału w przepływie
produktów, w łańcuchu dostaw można
wyróżnić następujące rodzaje strategii
odraczania i spekulacji:



pełne odraczanie,



odraczanie wytwarzania,



odraczanie montażu.



odraczanie logistyczne,



pełną spekulację.

STRATEGIA PEŁNEGO

ODRACZANIA

Strategia pełnego odraczania oznacza,

że wszystkie działania w łańcuchu dostaw są
inicjowane na podstawie rzeczywistego
popytu ujawnianego na rynku. W związku z
tym materiałowy punkt rozdziału jest
zlokalizowany głęboko w łańcuchu dostaw na
poziomie „projektowania na zamówienie”.

STRATEGIA PEŁNEGO

ODRACZANIA

Stosowanie strategii pełnego odraczania w

łańcuchu dostaw jest uzasadnione w
przypadku dostarczania wyrobów
luksusowych, które zaspakajają specyficzne
potrzeby klientów oraz w sytuacji gdy
wymagania dotyczące produktów zostały
bardzo szczegółowo określone przez
nabywców.

STRATEGIA ODRACZANIA

WYTWARZANIA

Kolejne dwie odmiany strategii to

odraczanie wytwarzania oraz odraczanie
montażu. Określane są one wspólnym mianem
odraczania produkcji. Niektórzy autorzy pod
pojęciem strategii odraczania produkcji
rozumieją także strategię odraczania
pakowania oraz znakowania. W kontekście
umiejscowienia materiałowego punktu rozdziału
strategię odraczania wytwarzania łączy się z
wytwarzaniem na zamówienie (make to order).

STRATEGIA ODRACZANIA

WYTWARZANIA

Lokalizacja materiałowego punktu

rozdziału w tym miejscu jest uzasadniona w
przypadku dostępu do wielu różnych
procesów technologicznych i posiadania
zaawansowanego parku maszynowego,
umożliwiającego relatywnie łatwe i szybkie
przezbrojenie infrastruktury produkcyjnej na
inną technologię wytwórczą.

STRATEGIA ODRACZANIA

MONTAŻU

Strategia odraczania montażu polega

na centralnym utrzymywaniu zapasu
komponentów, z których jest zbudowany
produkt finalny. Indywidualizacja produktu
jest ograniczona i dotyczy najczęściej
predefiniowanej oferty dostępnej dla
klientów. Konstrukcja wyrobu gotowego
nierzadko opiera się na wspólnej
standardowej platformie.

STRATEGIA ODRACZANIA

MONTAŻU

Lokalizacja materiałowego punktu

rozdziału w tym miejscu jest
uzasadniona w przypadku modułowej
struktury produktów i ma szerokie
zastosowanie np. w branży
motoryzacyjnej.

STRATEGIA ODRACZANIA

LOGISTYCZNEGO

Strategia odraczania logistycznego

oznacza, że zapas centralny jest
zlokalizowany w głównym magazynie, który
obsługuje rybki lokalne. W przypadku
odraczania logistycznego produkt ma formę
finalną, a użyteczność tej strategii
determinują przede wszystkim walory
logistyczne, takie jak użyteczność miejsca i
czasu.

STRATEGIA ODRACZANIA

LOGISTYCZNEGO

Użyteczność miejsca w kontekście

strategii odraczania logistycznego obejmuje
opóźnianie przemieszczania dóbr w kierunku
rynku zbytu do czasu otrzymania zamówień,
utrzymywanie ich w centralnych punktach
gromadzenia zapasów.

Użyteczność czasu natomiast obejmuje

opóźnianie działań do czasu otrzymania
realnych, a nie przewidywanych zamówień
na rynku.

SCHEMAT KANAŁU

LOGISTYCZNEGO BEZ ORAZ Z

ZASTOSOWANIEM ZASADY

ODRACZANIA LOGISTYCZNEGO

STRATEGIA PEŁNEJ

SPEKULACJI

Strategia pełnej spekulacji jest

osiągana poprzez umiejscowienie
materiałowego punktu rozdziału blisko rynku
i klientów. Mówi się wówczas o produkcji na
zapas (make to stock).

STRATEGIA PEŁNEJ

SPEKULACJI

Strategia pełnej spekulacji oznacza

realizowanie procesów zaopatrzeniowych i
wytwórczych na podstawie sporządzonych
prognoz, a zapasy utrzymywane w łańcuchu
dostaw przyjmują postać wyrobów finalnych
w tej formie oczekują na klienta. Lokalizacja
materiałowego punktu rozdziału w tym
miejscu jest uzasadniona w przypadku
produktów standardowych, o długim cyklu
życia, na które popyt jest względnie łatwy do
przewidzenia.

REZULTATY STRATEGII

ODRACZANIA

Do głównych rezultatów wdrożenia i realizacji strategii

odraczania w łańcuchu dostaw należy zaliczyć:



nadanie produktom i usługom formy wymaganej przez
indywidualnych klientów,



efektywne wykorzystywanie w łańcuchu dostaw informacji
zawartej w zamówieniu składanym przez klienta (uzależnienie
od wykonywanych w łańcuchu operacji od danych
napływających z rynku),



interfunkcjonalne wysiłki związane z ostateczną kompletacją i
montażem produktów blisko klientów (powiązane sfery produkcji
z dystrybucją, projektowanie produktów zgodnych z potrzebami
klienta),



krytyczną rolę sieci dostawców przejawiająca się w potrzebie
zagwarantowania przez nich dostępności produktów w możliwie
najbardziej standardowych modułach i częściach, w
wymaganym momencie przed procesem ostatecznego montażu.

STRATEGIA ODRACZANIA

Wpływ na projekt wyrobu

oraz proces jego produkcji

Stosowana w celu

osiągnięcia zdolności do

wykonania zleceń zgodnie z

indywidualną wolą i

potrzebami klientów

STRATEGIA ODRACZANIA

Strategia

odraczani

a

analiza otoczenia

sektorowego łańcucha

dostaw w celu

identyfikacji głównych

determinant strategii

nie jest uniwersalnym

środkiem

umożliwiającym

podnoszenie

efektywności

funkcjonowania

łańcuchów dostaw we

wszystkich sektorach

zbadać zasoby i

możliwość aplikacji

strategii w łańcuchu

dostaw

DETERMINANTY WYBORU

STRATEGII ODRACZANIA I

SPEKULACJI

Podstawowe determinanty wyboru

strategii odraczania i spekulacji to:



możliwości różnicowania produktu finalnego,



charakter popytu klientów,



przyjęty sposób funkcjonowania

łańcucha dostaw.

ZALETY STRATEGII

ODRACZANIA

Głównymi zaletami stosowania strategii
odraczania w łańcuchu dostaw są:



możliwość utrzymywania zapasów na poziomie
centralnym (wyeliminowanie konieczności
utrzymywania wielu pozycji asortymentowych
dóbr), a co za tym idzie – zmniejszenie całkowitej
wielkości zapasu,



poprawa poziomu obsługi,



zwiększenie elastyczności ze względu na
utrzymywanie zapasów w formie ogólnej i
możliwość tworzenia różnych kompozycji wyrobów
finalnych z tych samych części,



dopasowanie oferty do rzeczywistych potrzeb
odbiorców.

STRATEGIA ODRACZANIA

PRZYKŁAD

Przykładem praktycznego zastosowania

odraczania jest firma odzieżowa Benetton -
włoskie przedsiębiorstwo zajmujące się
produkcją i sprzedażą detaliczną odzieży,
obuwia oraz akcesoriów.

LITERATURA:

1.

Danuta Kisperska-Moroń, Edyta Klosa, Artur
Świerczek, Ryszard Piniecki, Funkcjonowanie małych
i średnich firm produkcyjnych w łańcuchu dostaw,
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola
Adamieckiego w Katowicach, Katowice 2010.

2.

Sołtysik Marian, Świerczek Artur, Podstawy
zarządzania Łańcuchami dostaw, Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w
Katowicach, Katowice 2009.