HORMONALNE
UWARUNKOWANIA
ZABURZEŃ
GŁOSU
Magdalena Harmacińska
Małgorzata Pomorska
Sandra Radomska
Magda Sajewicz
Logopedia I rok MSU UG
mutacja i jej zaburzenia,
zaburzenia głosu w czasie miesiączki,
zaburzenia głosu w czasie ciąży,
zaburzenia głosu w okresie przekwitania,
głos starczy,
zmiany wirylizacyjne w narządzie głosu,
zaburzenia głosu w akromegalii,
zaburzenia głosu w dysfunkcjach tarczycy,
zaburzenia głosu w chorobach kory
nadnerczy,
zaburzenia głosu w niedoczynności
przytarczycy,
wpływ grasicy na głos;
Mutacja jest zmianą głosu w okresie
dojrzewania płciowego. W następstwie
biologicznego uaktywniania się gruczołów
płciowych dotychczas jednakowa struktura krtani
u obu płci zmienia się, rozrastając się przede
wszystkim w płaszczyźnie poziomej z
wydłużeniem i poszerzeniem fałdów głosowych.
Fałdy głosowe wydłużają się u chłopców o 6-10
mm, u dziewcząt 3-4 mm. Jednocześnie dochodzi
do wydłużenia szyi, z przemieszczeniem puszki
krtaniowej ku dołowi, powiększenia rezonatorów
nasady oraz pojemności życiowej płuc.
W następstwie tych zmian głos u chłopców
obniża się o jedną oktawę, u dziewczynek o tercję.
Jednocześnie stopniowo poszerza się zakres
głosu.
Zmiany mutacyjne trwają od 6 tygodni do 3 miesięcy.
Prawidłowa mutacja może trwać do 12 miesięcy.
Zmiany mutacyjne pojawiają się w trzech etapach:
okres przedmutacyjny:
głos staje się matowy, chwilami ochrypły,
w śpiewie zanikają wyższe częstotliwości,
okres właściwego kryzysu głosowego:
głos ochrypły,
niepewna intonacja,
gwałtowne przeskoki od niskich do wysokich
częstotliwości (detonacje),
okres pomutacyjny:
dojrzewanie głosu do określonej osobniczo jakości.
Okres ten może trwać od 2 do 3 lat.
Zaburzenia mutacyjne:
Przetrwały glos fistułowy
Z powodu nadmiernego napięcia mięśnia pierścienno-tarczowego średnie
położenie głosu mówionego podwyższa się ponad wartości dziecięce.
W leczeniu stosujemy zabiegi zmniejszające napięcie mięśnia
pierścienno-tarczowego.
Mutacja przedłużona
Zmiany charakterystyczne dla okresu mutacji utrzymują się przez kilka
miesięcy a nawet ponad rok.
Mutacja przedwczesna
Zmiany mutacyjne pojawiają się przed 8 rokiem życia.
Mutacja perwersyjna
Znaczne obniżenie głosu u dziewcząt, przy jednoczesnym nadmiernym
wzroście krtani. Dodatkowo mogą występować objawy wirylizacji.
Mutacja utajona
Przez wiele miesięcy utrzymuje się chrypka i niewielkie zaczerwienienie
fałdów głosowych. Dolegliwości ustępują wraz z obniżeniem się głosu.
Mutacja opóźniona
Zmiana głosu pojawia się po dwóch latach od wystąpienia objawów
pokwitania.
Pseudomutacja
Zaburzenia głosu, które mogą być zwiastunem schorzeń neurologicznych
np. stwardnienia rozsianego.
Zaburzenia głosu w okresie cyklu
miesiączkowego
Dysphonia premenstrualis może
występować na 7-10 dni przed miesiączką.
Spowodowana jest obniżeniem poziomu
estrogenów. Obrzęk i pogubienie fałdów
głosowych.
Dysphonia menstrualis charakteryzuje się
ograniczoną sprawnością narządu
głosowego.
Zaburzenia głosu w czasie ciąży
postać obrzękowa,
sucha,
nerwowa z uczuciem ciała obcego w
gardle.
Zaburzenia głosu w okresie
przekwitania
Zmiany w narządzie głosu w okresie
klimakterium uwarunkowane są
hormonalnie. Wygasa wytwarzanie
hormonów płciowych żeńskich, przy
utrzymanym wytwarzaniu hormonów
płciowych męskich przez jajniki i korę
nadnerczy. Zasadniczym objawem jest
maskulinizacja krtani z jednoczesnym
wystąpieniem hirsutyzmu. Głos obniża
się, pojawia się wzmożona męczliwość
głosowa, głos jest mniej nośny.
Głos starczy
Starzenie się głosu rozpoczyna się zazwyczaj po 60 r.ż.,
chociaż u wielu osób wiek nie ma wpływu na głos.
Przyczyny:
•
zmiany inwolucyjne w OUN
•
zmiany degenaracyjne i atroficzne w gardle i krtani,
•
zmiany biochemiczne i endokrynologiczne,
•
zmiany w płucach prowadzące do zmniejszonej pojemności
życiowej i zwiększenie ilości powietrza zalegającego.
Dolegliwości dotyczą zarówno kobiet jak i mężczyzn. U
mężczyzn średnie położenie głosu mówionego podwyższa się
do tzw. dyszkantu starczego, u kobiet natomiast obniża się.
W laryngoskopii:
•
obniżenie napięcia fałdów głosowych,
•
niewydolność fonacyjna głośni.
Zakres głosu zawęża się, czas fonacji ulega skróceniu,
natężenie głosu słabnie, łatwo ulega zmęczeniu zwłaszcza po
obciążeniu głosowym.
Zmiany wirylizacyjne w narządzie
głosu
Powstają w następstwie wzmożonego
działania androgennego pochodzenia
egzo- i endogennego:
endogenne: guzy jajnika, guzy i przerost
kory nadnerczy, wrodzony zespół
nadnerczowo-płciowy, torbielowatość
jajnika.
egzogenne: terapia testosteronowa
(m..in. leczenie zaburzeń
klimakteryjnych), preparaty anaboliczne.
Wystąpienie zmian wirylizacyjnych w narządzie
głosowym zależy nie tylko od dawki i czasu
stosowania preparatów androgennych, ale też od
osobniczej wrażliwości na te preparaty.
Do czynników predysponujących do wystąpienia
zaburzeń głosu po steroidach płciowych należą także
zawodowe obciążenia narządu głosu oraz asymetrie
morfologiczno-czynnościowe krtani.
Objawy:
•
zmatowienie głosu,
•
zwiększona męczliwość głosu,
•
osłabienie natężenia głosu,
•
załamywanie się głosu w zakresie tonów wysokich,
•
uczucie niemocy głosowej,
•
obniżenie średniego położenia głosu mówionego,
•
zawężenie skali głosu,
Akromegalia jest następstwem nadmiernego
wydzielania hormonu wzrostu przez przysadkę mózgową.
Zmiany w krtani:
•
powiększenie wymiarów krtani,
•
fałdy głosowe długie i szerokie,
•
przerost błony śluzowej krtani.
•
przerost języka, zmiana ukształtowania żuchwy.
Powyższe zmiany warunkują dysfonię akromegaliczną:
•
obniżenie średniego położenia głosu,
•
zakres głosu przesuwa się ku dołowi skali,
•
głos jest matowy, szorstki,
•
męczliwość głosowa,
•
dysglosja akromegaliczna powoduje zaburzoną
artykulację.
Nadczynność gruczołu tarczowego.
Zaburzenia głosu warunkowane są osłabioną siłą
mięśniową i objawami wzmożonej pobudliwości
nerwowej:
•
osłabienie i drżenie głosu,
•
wzmożona męczliwość głosu,
•
głos może być ochrypnięty,
•
nastawienie głosowe jest twarde,
•
średnie położenie głosu mówionego podwyższone,
•
zakres głosu zawężony,
•
czas fonacji skrócony,
•
natężenie głosu obniżone.
Może pojawić się przyspieszone tempo mowy.
Obniżone napięcie mięśniowe może prowadzić do
wystąpienia nosowania otwartego.
Niedoczynność gruczołu tarczowego.
Zaburzenia głosu warunkowane są zmianami
atroficznymi i obrzękowymi w błonie śluzowej
krtani oraz znacznym obniżeniem ogólnego
napięcia mięśniowego:
•
głos jest niski, ochrypnięty, szorstki,
•
zakres głosu zawężony,
•
czas fonacji skrócony,
•
niedomykalność więzadeł głosowych.
Niedrożność nosa na skutek zmian obrzękowych
powoduje nosowanie zamknięte. Niedoczynność
tarczycy w wieku dziecięcym może również
spowodować niedosłuch odbiorczy oraz opóźniony
rozwój mowy. Mowa w niedoczynności tarczycy
jest spowolniała, monotonna, pozbawiona
elementów muzycznych.
NADNERCZA
Choroba Addisona (bezpośrednie
uszkodzenie nadnerczy spowodowane
gruźlicą lub zanikiem samoistnym o
podłożu autoimmunizacyjnym):
•
zmęczenie głosowe,
•
chrypka,
•
afonia
Zespół nadnerczowo-płciowy:
zmiany wirylizacyjne w narządzie głosu.
GRASICA
W przebiegu miastenii , stwierdza się
u 50% chorych guzy lub przerosty
grasicy.
Objawy:
szybka i łatwa męczliwość głosu,
chrypka, afonia,
nosowanie otwarte, dysartria.
Bibliografia
Chęciek M. Mój głos – skarb w:
Biuletyn Metodyczny nr 1/2003
Wodzisław Śląski 2003 r.
Pruszewicz A. Foniatria kliniczna
Warszawa 1998 r.