SYSTEMY MEDIALNE

PAŃSTW

ŚRÓDZIEMNOMORSKICH :

• Francji

• Hiszpanii

• i troszkę Włoch ;)

Francja

Historia :
• Rozwój prasy we Francji rozpoczął się w wieku XVII.
• 1791 – Deklaracja praw – gwarancja wolności słowa
• 1798 - Rewolucja francuska - duży wpływ na

powstawanie gazet

• 1881 – ustawa o prasie
• II wojna światowa – podporządkowanie prasy wpływom

niemieckim, zamknięcie większości tytułów, działają
tylko gazety partyjne.

• Rozporządzenie z roku 1944:
- Zabraniało publikacji wszystkim dziennikom które
kolaborowały z Niemcami.
- Powołano do życia poszczególne grupy tytułów:

DZIENNIKI

:

• oparły się okupantowi – Le Figaro, Le Republican

Lorrain

• wydawane były nielegalnie – Combat, Liberation
• utworzone przez Ruch Oporu – L’Union de Reims
• założone z prywatnej inicjatywy przez członków Ruchu

Oporu – Sud Ouest

• założone przez osoby nieskompromitowane

kolaboracją – Le Monde

• 1945 – zniesienie cenzury, ale nie autoryzacji

tekstów – ograniczenie wolności publikacji.

• Ustawa – propozycja walki z prasą kolaboracyjną –

likwidacja tytułów, możliwość wpływania rządu na
prasę.

• 1946 – ustawa, która zabroniła funkcjonowania prasy

kolaboracyjnej – brutalne posunięcie – zamknięto
masę tytułów, które czasem były apolityczne.

• 1947 – zniesienie autoryzacji – rozkwit prasy;
• prasa nadal była kontrolowana przez mało liberalne

ustawy – wymuszenie pewnych pozycji politycznych.
Bezrobocie + zniszczenie wojenne – brak
społecznego zainteresowania prasą.

• 1951 – trudna sytuacja prasy – strajk dziennikarzy –

powstało 1 stowarzyszenie dziennikarzy, które miało
wspierać niezależność dziennikarzy.

SYTUACJA WSPÓŁCZESNEJ

PRASY CODZIENNEJ

• Brak gazet dla masowego czytelnika
• Francuskie tytuły rzadziej opisują życie

sławnych ludzi, więcej miejsca zajmuje w
nich sport i rozrywka

• Z początkiem lat 80 kryzys na rynku

(przyczyny) :

-konkurencja z mediami audiowizualnymi
-wysoka cena gazet
-pojawienie się na masowa skalę internetu
-pojawienie się prasy gratisowej

DZIENNIKi:

Ogólnokrajowe

• La Croix
• Le Figaro
• Le Monde
• Liberation
• Aujourd’hui en France
• France Soir
• Les Echos
• L’Equipe

Regionalne

Prasa lokalna i
regionalna często
działa w warunkach
monopolu. Chętniej
się je kupuje bo gra
tu rolę cena.
Dziennik
ogólnokrajowy
kosztuje 1 euro a
gazeta regionalna
średnio 0,80 centów
• „Ouest-France”

CZASOPISMA:

•

L’Express

•

Le Nouvel
Observateur

•

Le Point

•

Na szczególna uwagę
zasługują komiksy np.
Asterix i Obelix czy
Smerfy

magazyny kobiece
• Marie Claire czy Elle jednak

przebijają je czasopisma
„poradnikowe” takie jak np.

• Femme Actuellle.

Największym ekskluzywnym
tygodnikiem dla kobiet jest

• Madame Figaro. Jest

sprzedawany osobno ale
przyczynił się do
popularyzacji słynnego

• Le Figaro. Stanowi obok Le

Figaro Magazine jeden z
najbardziej dochodowych
tytułów w koncernie
Socpresse.

Radio

• 1922 – pierwsza prywatna radiostacja Radiola
• II wojna światowa - radia kolaborujące: Radio Tuluza czy

Radio Lyon

• 23.03.1945 – Rozporządzenie na monopol państwa na

nadawanie programów radiowych:

• 11.1945 utworzono państwową instytucję radiowo-

telewizyjną (RTF), przemianowano ją w roku 1964 na ORTF.

• Lata 70 radia pirackie - np. Radio Campus w Lille czy Radio

Live w Paryżu

• komisja Saute Autorite de la Communication Audiovisuelle

stała na straży niezawisłości mediów. W roku 1986
zmieniono jej nazwę na Comminion Nationale de la
Communication et des Libertes a w roku 1989 powołano
na jej miejsce Conseil Superieur de l’Audiovisuel (CSA).
Działa do dziś.

Radio we Francji podzielone jest między
nadawców publicznych oraz prywatnych.
CSA przyznaje prawo do nadawania
programów dzieląc radiofonię prywatną na
kilka kategorii:

• A: radiostacje gminne i wspólnotowe
• B: radiostacje lokalne lub regionalne,

nieafiliowane przy żadnej z sieci
ogólnokrajowej.

• C: radiostacje regionalne lub lokalne

afiliowane przy sieciach ogólnokrajowych

• D: radiostacje nadające programy sieci

tematycznych ogólnokrajowych bez podziału
na regiony, mają zasięg ogólnokrajowy,
ponadregionalny

• E: radiostacje o zasięgu ogólnokrajowym:

Europe1, RTL, RMCInfo,

Radiofonia publiczna we Francji jako spadkobierca ORTF jest

podzielona na Radio France (na terenie Francji) i RFI dla

odbiorców zagranicznych.

RFI (Radio France
International) ma trzy
pasma:

• RFI I – informacyjny serwis

światowy emitowany w
języku francuskim

• RFI II – jako serwis

światowy nadaje w 17
innych językach

• RFI III – W całości ma

profil muzyczny

Radio France jest
podzielone na
następujące stacje :

• France Inter
• France Info
• France Bleu
• France Culture
• France Musique
• Le Mouv’
• France Vivace

RADIOSTACJE PRYWATNE:

• RTL : RTL, RTL 2, FUN RADIO
• EUROPE1 : EUROPE1,

EUROPE2,RFM

• NRJ : NRJ,CHERIE FM ,RIRE ET

CHANSONS,NOSTALGIE

• NEXTRADIO : RMC, BFM
• SKYROCK

TELEWIZJA

We Francji sektor publiczny tworzą
trzy kanały France Television oraz
kanał Arte.

• France Television jako holding został

oficjalnie powołany w roku 2000. W
skład holdingu France 2, France 3,
France 5, oraz na specjalnych prawach
RFO

• Arte – Kanał francusko – niemiecki. Jest

od 2003 roku telewizją niezależną od
France Television.

Telewizja prywatna podzielona jest
między trzy stacje w tym jeden kanał
płatny.
Cechą tego rynku jest całkowita
zależność od reklam a Francja jako
członek UE wprowadziła wiele
ograniczeń związanych z emisją
reklam :

• TF1
• Canal +
• M6

TELEWIZJA PRYWATNA :

KONCENTRACJA GRUP

MEDIALNYCH:

• Na rynku francuskim istnieje wiele grup

medialnych zarówno francuskich jak i
zagranicznych. O stopniu koncentracji
(jest dość wysoki)decydują następujące
czynniki:

- spadek liczby tytułów
- istnienie dominujących w znaczącym
stopniu organów medialnych w danym
sektorze
- istnienie związków i organizacji, które
kontrolują znaczną część przedsiębiorstw.

PODSTAWY PRAWNE

DZIAŁALNOŚCI MEDIÓW :

• 1791 – Deklaracja praw człowieka i obywatela
• 29.07.1881 - Ustawa o prawie prasowym
• Odpowiedzialność mediów w dużej mierze

wyznaczana jest przez zasady zawarte w
kodeksie prawnym i cywilnym.

• Francja również przyjęła Europejską Konwencji

Praw Człowieka z 04.11.1950 roku.

• Do najważniejszych dokumentów należy również

ochrona źródła informacji z 04.01.1993 roku.

• We Francji status zawodu dziennikarzy jest

prawnie określony w dok. z lat 1935 i 1982.

Hiszpania

GEZENZA I ROZWÓJ HISZPAŃSKIEJ
PRASY DRUKOWANEJ:

• 1661 – Gazeta Madrycka – raz w miesiącu
• 1758 – „Diaro noticioso curioso-euriditio y comercial

publico y

• Economico
• 1732 – Dziennik Historyczny (ale nie codziennie)
• 1093 – 1 wydanie dziennika ABC (do dziś)
• 1966 – dziennik Madryt

Najważniejsze dzienniki o zasięgu krajowym, to:

• Fi Pais – od 1976, 450 tyś. egz.,

właściciel Grupo Prisa.

• El Mundo – od 1989, 310 tys. egz.,

Grupo Unidada Editorial.

• ABC – od 1903, 275 tys. egz., Grupo

Vocento

• La Razon – od 1990, właściciel La

Razon.

Dzienniki regionalne:

Katalonia:

• La Vanguardia
• El Periodico de Catalunya
• Avui

Kraj Basków:

• El Correo Espanol-El Puebla
• El Diario Vasco
• Deia
• Egin

Galicja:

• La Voz de Galicia

Czasopisma:

• Interviu
• Tiempo de Hoy
• Epoca
• Cambio16

Tygodniki:

• Pronto, Hola, Diez Munitos, Semana, Lecturas, Que me

dices, Interviu

Miesięczniki:

• Cosas de Casa, Muy Interesante, Cosmopolitian, El Meble,

Quo, National Geographic, Saber Vivir

Czasopisma kobiece:

• Pronto, Hola, czy Diez Munitos i one zostawiają w tyle

światowe marki takie jak Cosmopolitian czy Elle

POCZĄTKI I ROZWÓJ RADIA

HISZPAŃSKIEGO:

• 1916 - pierwsze połączenie radiowe między

Madrytem a Parto (Antonio Castella).

• 1924 – państwo udziela koncesji

radiowych.Pierwszą koncesję otrzymało Radio
Espana które rozpoczęło emisję 10.11.1924
roku. 14.11.1924 roku rozpoczęło działalność
Radio Barcelona

• 1937 - powołano Radio Nacional de Salamanca
• 1983 - powstało Catalunya Radio, rok później

Radio Asociacio de Catalunya – obie podległe
rządowi autonomicznemu

• 1985 - w Galicji powstało Radio Galega

nadające w każdej prowincji w języku
wspólnoty. W następnym roku powołano
autonomiczne Onda Madrid

• 1989 ukonstytuowano popularne Canal

Sur w Andaluzji

WSPÓŁCZESNY RYNEK RADIOWY:

• 1987 - Ustawa o Regulacji Telekomunikacji

porządkowała hiszpański system radiowy.

• Funkcjonuje on w systemie dualnym, co oznacza, że

radio publiczne skupione jest w państwowym holdingu
RTVE.

• Wśród rozgłośni radiowych wyróżnia się generalitas

(ogólne, muzyczne , informacyjne) oraz tematyczne
(np. muzyczne i informacyjne).

• Lata 90 - konsolidacja najpopularniejszych obecnie

sieci radiowych tzn :
-RNE – Radio Nacional de Espana,
-SER – Sociedad Espanola de Radiofusion,
-Onda Cero oraz COPE – Cadena de
Ondas Popularem de Espana.

TELEWIZJA:

• 29.10.1956 inauguracja powstania
• 1965 - powstał drugi program telewizji państwowej – La2.
• 1982 rozpoczeła emisję pierwsza telewizja autonomiczna Euscal

Telebista – z Kraju Basków. Rok później dołączyła do niej nadawana
w Katalonii TV3. Do roku 1995 powstało osiem niezależnych
kanałów autonomicznych nadawanych w sześciu regionach obok
dwóch państwowych TVE – Jedynka i La2 - Dwójka.

• W roku 1988 uchwalono Ustawę o Telewizji Prywatnej na

podstawie której przyznano 3 kanały nadawcom prywatnym.
Licencje otrzymały stacje: Antena 3, Tele 5 i Canal Plus.
Obowiązywały w uchwale 3 główne zasady:

- Przedsiębiorca nie mógł uzyskać więcej niż 1 z 3 przyznawanych
koncesji
- 1 udziałowiec nie mógł posiadać więcej niż 25% akcji w spółkach
będących właścicielami nowych telewizji.
- Jednocześnie łączny udział kapitału zagranicznego w spółce
telewizyjnej nie mógł przekraczać 25%.

WSPÓŁCZESNY RYNEK

TELEWIZYJNY

•

System dualny ( współistnienie mediów prywatnych i
państwowych )

•

Media państwowe :

Radio Television Espanola

(RTVE)

: - obiektywizm, prawdziwość i bezstronność

informacji

- oddzielenie informacji od opinii i oznaczenie kto
jest ich autorem
- wolność wyrażania opinii
- poszanowanie: pluralizmu politycznego, religijnego
itp.
- poszanowanie: godności, dobrego mienia, życia
osobistego itp.
- ochrona dzieci i młodzieży

• Skład

RTVE -

Television Espanola, Television

Espanola Internacional, Television Espanola
Tematica, Radio Nacional de Espana,
Państwowy Instytut Radia i Telewizji oraz
Chór i Orkiestra Symfoniczna.

• TVE Tematica: Docu TVE, Canal 24 Horas,

Teledeporte, Clan TVE oraz Canal Clasico

• Media prywatne : Antena 3, Telecinco,

Canal Plus

PRAWNE PODSTAWY DIZAŁALNOŚCI

INFORMACYJNEJ :

• Konstytucja Hiszpanii z roku 1978

poddała ochronie wolność wypowiedzi i
prawo do informacji. (art.20).

• Klauzula Sumienia czerwiec 1997

Włochy :

• Piąty największy rynek na świecie pod względem mediów
• Nakład gazet bezpłatnych stanowi 48 % całkowitego nakładu

wszystkich gazet. Zaś 67% Włochów czyta gazety płatne.

Radio i TV:

• RAI - Radio Audizioni Italia – od 1944.
• Ustawa z 1974 r. o działalności nadawczej działalnością publiczną.
• Podział kanałów – RAI 1 - chrześcijańscy demokraci, RAI 2 –

socjaliści, RAI 3 – partia komunistyczna. Aktualnie system
charakteryzowany jest jako mieszany, nadawca publiczny musi
onkurować z prywatnym.

• Organ reglamentujący – Gwaranta ds. Radia, Telewizji i

Wydawnictw, kadencja 3 letnia, powołuje prezydent.

• Obecnie media są zdominowane przez Berlusconiego, właściciela 3

kanałów TV(MEDIASET) z oglądalnością 45 %, oraz największego we
Włoszech wydawnictwa prasowego Mondadori.