Identyfikacja i wyodrębnianie

kosztów logistycznych.

Budżetowanie kosztów

logistycznych.

Literatura:

1. M. Biernacki, R. Kowalak, Rachunek kosztów logistyki w
zarządzaniu

przedsiębiorstwem, UE we Wrocławiu, Wrocław 2010.

2. P. Szczypa, Rachunkowość zarządcza. Klucz do sukcesu,

CeDeWu,

Warszawa 2011.
3. Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. 2009

nr 152, poz. 1223 ze zm.

4. E. Nowak, Rachunkowość zarządcza w przedsiębiorstwie,

CeDeWu, Warszawa 2011.

5.

Rachunkowość

zarządcza,

podejście

operacyjne

i

strategiczne, red. I. Sobańska, C.H. Beck, Warszawa 2010.

6. A. A. Jaruga, P. Kabalski, A. Szychta, Rachunkowość

zarządcza, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.

Konsultacje: 13.15-16.00 w dniu zjazdów Pokój 500.6

Kontakt:

[e-mail]

Tel. [phone]

Plan zajęć



Klasyfikacje kosztów w
rachunkowości finansowej



Klasyfikacje kosztów w
rachunkowości zarządczej



Klasyfikacja kosztów logistyki



Budżetowanie kosztów logistycznych

Koszty w logistyce

Stanowią wyrażone w pieniądzu:



celowe zużycie różnorodnych składników
majątku,



energii,



usług obcych,



pracy pracowników wyrażonej w ich
wynagrodzeniach.

Koszty i straty

w ustawie o rachunkowości

Przez

koszty

i

straty

rozumie

się

uprawdopodobnione

zmniejszenia

w

okresie

sprawozdawczym

korzyści

ekonomicznych,

o

wiarygodnie

określonej

wartości,

w

formie

zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia
wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do
zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia
jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie
środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3
ust. 1 pkt.31).

Przychody i zyski

Przez

przychody

i

zyski

rozumie

się

uprawdopodobnione

powstanie

w

okresie

sprawozdawczym

korzyści

ekonomicznych

o

wiarygodnie

określonej

wartości,

w

formie

zwiększania wartości aktywów, albo zmniejszania
wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu
kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w
inny sposób niż wniesienie środków przez
udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt.30)

Koszty

Koszty przyjmują formę:
1) Zużycia czynników produkcji:



Środków pracy (środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych),



Przedmiotów pracy (materiałów),



Samej pracy,



Usług obcych i energii obcej,

2) Nakładów czysto pieniężnych nie

odzwierciedlających zużycia (koszty
publicznoprawne),

3) Odpisów dokonywanych z mocy prawa

bilansowego,

1. Klasyfikacja kosztów dla potrzeb wyceny zapasów produktów

pracy i pomiaru wyniku finansowego

Ze względu na wpływ kosztów na wartość produktów
1.1. Koszty produkcji – są to koszty przypisywane produktom pracy,

poniesione na ich

wytworzenie i wyznaczające wartość zapasu wyrobów nie

sprzedanych

1.2. Koszty okresu – są to koszty nieprodukcyjne: funkcjonowania firmy

jako całości

(ogólnego zarządu) oraz koszty fazy poprodukcyjnej (sprzedaży);

dotyczą okresu

sprawozdawczego, a nie produktów pracy, stąd ich wysokość nie

wpływa na

wartość zapasu wyrobów nie sprzedanych.

Ze względu na ujęcie kosztów w sprawozdaniu finansowym

1.3. Koszty zrealizowane – wykazywane są w „Rachunku zysków i

strat”, są to koszty produkcji wyrobów sprzedanych oraz koszty
okresu

1.4. Koszty niezrealizowane – wykazywane są w „Bilansie” są to

koszty produkcji wyrobów nie sprzedanych.

Ze względu na możliwość odniesienia kosztów na produkty

pracy

1.5. Koszty bezpośrednie – koszty, których odniesienie na produkty

pracy (lub inny obiekt) w oparciu o źródłowe dokumenty
zużycia jest możliwe, istotne i opłacalne.

1.6. Koszty pośrednie – koszty, których odniesienie na produkty

pracy (lub inny obiekt) w oparciu o źródłowe dokumenty
zużycia jest niemożliwe, nieistotne lub nieopłacalne.

Ze względu na reakcje na zmiany poziomu produkcji

1.7. Koszty zmienne- zależne od wielkości produkcji.
1.8. Koszty stałe- niezależne od wielkości produkcji.

Amortyzacja komputerów 420 zł

Delegacja kierownika jednostki 300 zł

Wynagrodzenie pracowników administracyjnych 2 000

zł

Wynagrodzenie pracowników produkcyjnych 4 500 zł

Wynagrodzenie z tytułu umowy-zlecenia

600 zł

Podatek od nieruchomości 260 zł

Usługi telekomunikacyjne

460 zł

Zużycie materiałów biurowych 220 zł

Składki na ubezpieczenie społeczne, FP i FGSP

płacone przez pracodawcę

3 600 zł

Amortyzacja maszyn i urządzeń

2 200 zł

Dzierżawa pomieszczeń biurowych 680 zł

Zużycie energii w pomieszczeniu magazynowym 380 zł

Na podstawie wyszczególnionych pozycji ustalić sumę

kosztów rodzajowych w siedmiu podstawowych

grupach

Kryteria podziału kosztów

- Miejsce powstania kosztów



Koszty działalności podstawowej



Koszty wydziałowe działalności
podstawowej



Koszty wydziałowe działalności
pomocniczej



Koszty zarządu



Koszty zakupu



Koszty sprzedaży

W przedsiębiorstwie produkcyjnym w danym miesiącu

poniesiono następujące koszty rodzajowe:



zużycie materiałów biurowych — 150 zł,



amortyzacja maszyn produkcyjnych — 1000 zł,



dzierżawa pomieszczeń biurowych — 1600 zł,



wynagrodzenie pracowników administracyjnych —

6000 zł,



koszty obróbki obcej produktów — 3200 zł,



wynagrodzenie pracowników produkcyjnych — 15

000 zł,



zużycie energii na wydziale produkcyjnym — 5000

zł,



wynagrodzenie kierownika wydziału działalności

podstawowej — 1200 zł,



amortyzacja programów komputerowych — 300 zł,



podróż służbowa kierownika wydziału — 200 zł,



zużycie materiałów podstawowych — 8000 zł

Na podstawie danych o kosztach rodzajowych ustalić

miejsca ich powstawania (ośrodki odpowiedzialności

za koszty).

Koszty rodzajowe, miejsca

powstawania kosztów i nośniki

kosztów

Kryteria podziału kosztów

- Czasowe rozgraniczenie

kosztów

Kryteria klasyfikacji

kosztów

w rachunkowości zarządczej

Kryterium

- Stopień zależności od

rozmiarów produkcji



Koszty stałe



Koszty zmienne

Koszty zmienne całkowite a wielkość

produkcji

(proporcjonalnie, progresywnie,

degresywnie)

Koszty zmienne

proporcjonalnie

ΔKz — zmiana kosztów zmiennych (wzrost, spadek),
Kz — koszty zmienne,
ΔQ — zmiana rozmiarów produkcji (wzrost, spadek),
Q — rozmiary produkcji;

Koszty zmienne proporcjonalne - są to takie koszty, którym
jednostkowa zmiana produkcji wywołuje jednostkową zmianę kosztów.
Zmieniają się one wprost proporcjonalnie do zmiany produkcji.Na
przykład, jeżeli produkcja wzrośnie o 10% to koszty wzrosną również o
10%.

Koszty zmienne progresywnie

ΔKz — zmiana kosztów zmiennych (wzrost, spadek),
Kz — koszty zmienne,
ΔQ — zmiana rozmiarów produkcji (wzrost, spadek),
Q — rozmiary produkcji;

Koszty zmienne progresywne

- są to takie koszty, które rosną szybciej

niż wielkość produkcji. Jednostkowa zmiana produkcji powoduje
większą niż jednostkową zmianę kosztów. Zatem jeżeli produkcja
wzrośnie o 10% to koszty wzrosną o więcej niż 10%.

Koszty zmienne degresywne

 występują wtedy, gdy wraz ze

wzrostem produkcji koszty całkowite określonego rodzaju również
wzrastają, ale w mniejszym stopniu niż produkcja. Koszt jednostkowy
dla tego rodzaju kosztów jest wielkością w małym stopniu malejącą
pod wpływem wzrostu produkcji.

Koszty zmienne degresywne

Koszty stałe

Ks – koszty stałe

Koszty bezwzględnie stałe

i względnie stałe a wielkość

produkcji

Kryterium

- Stopień złożoności

kosztów



Proste



Złożone

Kryterium

- Istotność kosztów przy

podejmowaniu decyzji



Koszty istotne



Koszty nieistotne

Kryterium

- Inne cele decyzyjne



Koszty utraconych korzyści



Koszty zapadłe



Koszty uznaniowe

Kryterium

- Celowość i możliwość

kontroli



Koszty kontrolowalne



Koszty niekontrolowalne

Kryterium

- Związek z nośnikiem

kosztów



Bezpośrednie



Pośrednie

Kryterium

- Związek z przychodami ze

sprzedaży



koszty produktów (koszty
bezpośrednie oraz koszty pośrednie)



koszty okresu

Kryterium

- Związek z systemem

jakości



koszty zapobiegania (prewencji)



koszty oceny



koszty braków wewnętrznych



koszty braków zewnętrznych

Koszty dla wyceny zapasów

Przykład 1 Klasyfikacja kosztów (stałe,

zmienne)

Proszę zakwalifikować pozycje kosztów ze względu

na stopień reakcji na zmianę wielkości produkcji

do kosztów stałych lub zmiennych:



drewno użyte do produkcji mebli,



masa plastyczna w produkcji zabawek,



płytki szklane używane do badań laboratoryjnych

w szpitalu,



amortyzacja budynku liczona według metody

liniowej,



wynagrodzenie dla zarządu firmy,



koszty energii elektrycznej wykorzystywanej do

napędu maszyn produkcyjnych,



koszty ubezpieczenia w gabinecie

stomatologicznym,



czynsz za wynajem budynku produkcyjnego,



skóra użyta do produkcji obuwia,



koszty reklamy produktów,



wynagrodzenie pracowników bezpośrednio

produkcyjnych ustalone na zasadzie akordu

prostego.

Przykład 2 Klasyfikacja kosztów

(produktu i okresu)



klimatyzacja biur 2000



podatek od nieruchomości za budynek

produkcyjny 3000



amortyzacja ciężarówek używanych do

dostarczania wyrobów klientom 1500



wynagrodzenie zapłacone kontrolerowi

jakości w wydziale produkcji 1000



koszty reklamy wytwarzanych wyrobów

1300



wynagrodzenia pracowników bezpośrednio

produkcyjnych 4700



zużycie materiałów podstawowych 12000

Obliczyć koszty okresu i koszty produktu

Przykład 3 Koszty produktu a koszty

okresu

W przedsiębiorstwie handlowym

zakupiono 100 kostiumów damskich po

jednostkowej cenie 200 zł. Kierownictwo

planuje sprzedawać te kostiumy po 400 zł.

W ciągu miesiąca sprzedano 90 ubrań po

400 zł. Poniesiono koszty: ubezpieczenie

majątkowe 700 zł, miesięczne koszty

utrzymania administracji

przedsiębiorstwa wynoszą 2400.

Obliczyć koszty okresu i koszty

produktu.

Przykład 4 Przepływy i kalkulacja

kosztów

Przedsiębiorstwo IGA rozpoczęło działalność w maju.

W miesiącu tym poniosło następujące koszty:



Materiały i robocizna (bezpośrednie koszty

produkcji) 8000



Pośrednie koszty produkcji (koszty wydziałowe):

zmienne 2000, stałe 2500



koszty zarządu 1200, koszty sprzedaży 1000,

koszty finansowe 200



Produkcję nie zakończoną na koniec maja

wyceniono na 3000 zł.



W maju osiągnięto przychody gotówkowe ze

sprzedaży 14000, zapas wyrobów gotowych

wyceniono na 1000 zł. Zaksięgować przepływ

kosztów oraz sprzedaż wyrobów na kontach,

wiedząc, że jedną piątą kosztów stałych

wydziałowych uznano za nieuzasadnione.

Sporządzić rachunek zysków i strat za miesiąc maj.

Typowy łańcuch

logistyczny

Źródło: J. Majewski, Tworzenie i wykorzystanie zbiorów informacji o kosztach logistycznych,
„Logistyka" 1995, nr 2, s. 22

Koszty logistyki

(M. Kufel)

Są

szczegółową

kategorią

kosztów,

oznaczającą

pieniężne

odzwierciedlenie

zużycia

substancji

majątkowej

przedsiębiorstwa,

wywołanego

planowaniem, realizacją i kontrolą poza
technologicznych procesów przemieszczeń
w czasie i przestrzeni wszystkich form
materiałów

Koszty logistyki

(Cz.

Skowronek)

Wyrażone w pieniądzu zużycie pracy żywej,
środków i przedmiotów pracy, wydatki
finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń
nadzwyczajnych, które są powodowane
przepływem

dóbr

materiałowych

w

przedsiębiorstwie

i

między

przedsiębiorstwami, a także utrzymanie
zapasów

Koszty logistyki powinny

obejmować

(J. Kwejt)



planowane koszty logistyki (transportu

dostaw, wytworzenia, utrzymania i starzenia

się zapasów, gospodarki magazynowo-

transportowej, oprocentowania kredytów,

informacji itp.),



koszty logistyki ponadplanowe i

pozaplanowe, np. utrzymania nadmiernych

zapasów i kredytów (magazynowania, obsługi,

oprocentowania środków i kredytów), koszty

niewłaściwego transportu (nieekonomicznych

partii, naruszania geografii dostaw) itp.,



straty spowodowane wadliwą gospodarką

materiałową np. przestoje z braku materiału,

braki produkcyjne zawinione niewłaściwym

materiałem i kary za niewłaściwe dostawy.

Koszty logistyki z punktu

widzenia czynników je

generujących



koszty zapasów,



koszty infrastruktury,



koszty personelu,



koszty transportu - w dystrybucji
głównej (do magazynów
regionalnych) i w dystrybucji
końcowej (do klientów końcowych).

Źródła powstawania

kosztów logistyki w fazach

produkcyjnych:



pozyskiwania materiałów od
dostawców,



transportu zewnętrznego i
wewnątrzzakładowego,



planowania produkcji określającego
intensywność przepływu materiałów
przez fazę produkcji,



magazynowania półproduktów,
wyrobów, materiałów i odpadów,



przekazywania wyrobów gotowych
odbiorcom.

Koszty w marketingu i

logistyce

Obecnie stosowane style

rachunkowości

w ograniczony sposób wspierają

decyzje dotyczące logistyki



zbyt silne ukierunkowanie na sferę
produkcji,



zbyt małe rozróżnienie rodzajów kosztów
logistyki,



brak kompleksowego spojrzenia na
koszty logistyki,



błędne rozliczenie kosztów logistyki w
zakresie różnych płaszczyzn logistyki,



błędne doliczanie kosztów usług
logistycznych do np. produktów,
klientów, kanałów dystrybucji, itp.

Najważniejsze zadania i

zakres rachunku kosztów

logistyki



kontrola efektywności działania,



kalkulacja, względnie pomoc w
kształtowaniu cen,



ustalenie i rejestrowanie
krótkookresowych wyników,



przygotowanie informacji do
podejmowania decyzji i do wyceny
działań w przedsiębiorstwie.

Klasyfikacja form i przekrojów

rachunku kosztów logistyki

P. Blaik, Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania, PWE, Warszawa

2001, wyd. 2, s. 313

Koszty ogólne lub całkowite

= (koszty obsługi zamówień

+ koszty transportu

+ koszty wysyłki

+ koszty zarządzania zapasami

+ koszty magazynu)

+ (koszty poziomu obsługi + koszty partii

towarów)

Koncepcja globalnych kosztów

logistyki



opiera się na założeniu, że wszystkie
działania przedsiębiorstwa mające
znaczenie w fizycznym przepływie i
składowaniu surowców i materiałów
do produkcji oraz wyrobów gotowych
powinny być traktowane jako całość,
a nie indywidualnie.

Koszty logistyki

charakteryzuje



rozproszenie wśród wielu grup

kosztów wg tradycyjnych przekrojów



wysoki i często rosnący udział w

całkowitych kosztach,



zmienność wielkości w poszczególnych

okresach,



rozdzielenie odpowiedzialności za

kształtowanie się tych kosztów na

wiele komórek organizacyjnych,



pracochłonność w ustaleniu wielkości

tych kosztów.

Współzależności kosztów

logistyki

Źródło: F.J. Beier, K. Rutkowski, Logistyka, SGH, Warszawa 1993, s. 25.

Współzależności kosztów

logistyki

Całkowite koszty

logistyki - CKL

CKL = Kt + Km + Kz + Kr + Ko + Ku

gdzie:
Kt - koszty transportu
Km - koszty magazynowania (utrzymania

magazynów),

Kz - koszty przechowywania zapasów,
Kr - koszty realizacji zamówień,
Ko - koszty opakowań,
Ku - koszty utraconych korzyści.

Całkowite koszty logistyki

Kl = Kt + Kmu + Ksz + Kz + Kd + Kp +

Ki + Kzs + Kps + Ku

KL -koszty logistyki w sferze zbytu (zaopatrzenia),

KT - koszty transportu,

Kmu - koszty utrzymania magazynów,

Ksz - koszty składowania zapasów,

Kz - koszty zamawiania,

Kd - koszty dostaw (odbioru i wstępnej kontroli),

Kp - koszty pakowania i sortowania,

Ki - koszty informacji,

Kzs - koszty zarządzania,

Kps - koszty przygotowania towarów do wysyłki,

Ku - koszty usług świadczonych nabywcom.

Zakres i przekroje kosztów

logistyki

Źródło: Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie,
PWE, Warszawa 1995, s. 230

Podstawowe kryteria podziału

kosztów logistyki w

przedsiębiorstwie

Źródło: M. Nowicka-Skowron, Efektywność systemów logistycznych,
PWE, Warszawa 2000, s. 93.

Czynniki wpływające na koszty

logistyki

1.

Zaopatrzenie



wysokie koszty procesów
zaopatrzenia,



zamrożenie środków obrotowych
poprzez wydłużony czas transportu,



wysokie zapasy magazynowe,



wysokie nakłady na transport,



wysokie straty (ubytki) materiałowe,



niedostateczne związki z dostawcami.

Czynniki wpływające na koszty

logistyki

Produkcja:



długie czasy przepływów i niska
rytmiczność dostaw,



niedostateczne wyprzedzenie
informacyjne procesów zaopatrzenia,



niski poziom procesów TPM (transport,
przeładunek, magazynowanie).

Czynniki wpływające na koszty

logistyki



Zbyt:



wydłużone czasy dostaw,



zła (niska) gotowość dostaw,



niska pewność (niezawodność) dostaw,



wysokie koszty procesu dystrybucji,



zła jakość dostaw.

Struktura całkowitych kosztów

logistyki

KL = Kzp + KSp + KM + KT + KKz + KPp + Kpi + Ko +

Kns,



Kzp - koszty kształtowania, planowania, sterowania i

kontroli, przepływów materiałów i towarów (koszty

zarządzania przepływami),



KSp - koszty logistyczne planowania i sterowania

produkcją oraz realizacją zamówień,



KM - koszty magazynowania,



KT - koszty transportu,



KKz - koszty kształtowania zapasów,



KPp - koszty przygotowania produktów do wysyłki i

sprzedaży



Kpi - koszty kształtowania przepływów informacyjnych

i opracowania zleceń,



Ko - koszty serwisu, obsługi logistycznej,



Kns - koszty niesprawności.

Podział kosztów wg

segmentów logistyki

1.

Koszty przepływów fizycznych

2.

Koszty zapasów

3.

Koszty przepływów informacyjnych

1) System kosztów przepływów

fizycznych

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 370.

1) Koszty przepływów

fizycznych



globalne koszty transportu,



koszty transportu wewnętrznego,



koszty transportu zewnętrznego,



koszty manipulacyjne procesów
transportowych

Koszty transportu (Kt)

Kt = Kas + Kpts + Kmts + Kb + Ku+ Krs + Kd +

Kints + Kut



Kas - koszty amortyzacji samochodów i

budynków bazy samochodowej,



Kpts - koszt pracy kierowców i obsługi

transportowej z narzutami,



Kmts -koszty zużycia materiałów, paliw i

energii związanych z eksploatacją

samochodów,



Kb - koszty biurowe,



Ku - koszty ubezpieczenia środków

transportu,



Krs - koszty remontów i konserwacji środków

transportu,



Kd - koszty dzierżawy (garaży, placów,

pomieszczeń),



Kints - inne koszty bazy transportowej,



Kut - koszty zewnętrznych usług

transportowych.

2) Koszty zapasów

Źródło: Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie,
PWE, Warszawa 1995, s. 249.

Koszty gromadzenia zapasów

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 379.

Informacyjne koszty tworzenia

zapasów

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 380.

Koszty utrzymania

zapasów

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 381.

Koszty składowania

zapasów

Koszty zamrożonego

kapitału

Koszty utrzymania

zapasów

Źródło: M.D. Lambert, J.R. Stock, Strategie Logistic Management,
R.D. Irwin Inc., Boston, 1993, s. 113-116

Koszty kapitałowe (kz)

Kf = Mz x So



Kf - koszt zaangażowania kapitału,



Mz - przeciętny stan zapasów w
danym okresie,



So - przeciętna stopa procentowa.

Koszty magazynowania (ks)



Amortyzacja składników majątku
trwałego zaangażowanego w
magazynach,



Zużycie materiałów, paliw i energii
służące realizacji funkcji
magazynowania,



Praca wraz z narzutami,



Usługi obce,



Inne koszty - podatki od nieruchomości i
środków transportowych.

Koszty magazynowania

Km = Mz x Sm



Km - całkowite koszty
magazynowania,



Mz - przeciętny stan zapasów
magazynowych,



Sm - empirycznie ustalony wskaźnik
kosztów magazynowania w %
wartości zapasów.

Koszty manipulacyjne

obsługi zapasów

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 384

Koszty tworzenia zapasów

– koszty dostaw



Koszty zamawiania (akwizycji)



Koszty przestawiania produkcji (ks
wyposażenia do zmian produkcji, kz
koszty personalne)

Koszty wyczerpania

(niedoboru) zapasów

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 393

Podstawowe kategorie kosztów

związanych z zapasami

Źródło: S. Krzyżaniak, Podstawy zarządzania zapasami w przykładach,
Biblioteka Logistyka, Poznań 2002, s. 15.

3) Koszty procesów

informacyjnych

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001, s. 374.

Kosztowe trade-of

Model minimalizacji kosztów

zapasów oparty o koszty tworzenia

i utrzymania zapasów

Źródło: V.Jog, C.Suszyński. „Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa”

Konflikty celów i funkcji w

przedsiębiorstwie

K. P. Konkol, logistyka – wykład, Politechnika Wrocławska,

http://www.ioz.pwr.wroc.pl

Systemowe ujęcie kosztów

logistyki

Źródło: K. Ficoń, Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie,
Wyd. Impuls Plus Consulting, Gdynia 2001.

Całkowite koszty

logistyki (KL)

Kl = Km + Kt + Kz + Kpt + Koik + Ku

Koszty magazynowania (Km)
Koszty transportu (Kt,)
Koszty przygotowania i realizacji zamówień

(Kz)

Koszty przygotowania towarów do wysyłki i

sprzedaży (Kpt)

Koszty organizacji i zarządzania przepływem

towarów i informacji (Koik)

Koszty świadczenia usług nabywcom (Ku)

Budżetowanie jest to metoda bieżącego zarządzania
przedsiębiorstwem, określająca zasady planowania i wykorzystania
środków finansowych w celu efektywnego wykonania zadań
produkcyjnych.

BUDŻETOWANIE – RODZAJE I METODY

Metoda przyrostowa:

Metoda ta, która jest uważana za tradycyjną metodę budżetowania i
jest w praktyce najczęściej stosowana, polega na korygowaniu
danych wynikowych z ubiegłego okresu o przewidywane zmiany w
następnych okresach objętych budżetem. Podstawową wadą tej
metody jest niebezpieczeństwo uwzględniania w budżecie
nieefektywnych

procesów

zaistniałych

w

przeszłości,

a

najważniejszą zaletą jest jej relatywnie niska pracochłonność i
prostota. Wynika to z tego, że przy sporządzaniu budżetu na dany
okres może być wykorzystana procedura zastosowana w
poprzednim okresie.

Sposoby sporządzania budżetu

budżetowanie „od zera”

Metoda ta polega na oszacowaniu wielkości produkcji, sprzedaży,
przychodów, wpływów, zapasów, kosztów, wydatków, zysków,
wypłacalności przy założeniu, że realizowane przez jednostkę
procesy i programy występowały po raz pierwszy.

– Opracowanie założeń rocznego planu organizacyjnego
przedsiębiorstwa.
– Opracowanie założeń rzeczowego planu zadaniowego dla ośrodków
odpowiedzialności.
– Sporządzanie i negocjowanie budżetów podmiotowych i
przedmiotowych.
– Koordynacja, weryfikacja i finalne zatwierdzenie budżetów.
– Zbieranie i ewidencja danych o kosztach rzeczywistych okresu.
– kontrola wykonania budżetów – monitoring.
– Zatwierdzenie i przyjęcie budżetów.

Proces tworzenia budżetów

Ze względu na klasyfikację kosztów na koszty bezpośrednie i
pośrednie w stosunku do produktu (przedmiotu) działalności:

- budżet przedmiotowy- obejmuje koszty bezpośrednie przedmiotu,
czyli koszty dające się bezpośrednio odnieść do produktu na
podstawie dokumentów źródłowych
- budżet podmiotowy-obejmuje koszty pośrednio związane z
produktem, które są przyporządkowane jednak do konkretnego
podmiotu odpowiedzialności za koszty. Jest wiec to budżet kosztów
utrzymania jednostek budżetowych.

Ze względu na to, dla jakich ośrodków odpowiedzialności jest
kierowany:

- budżet jednostkowy- jest sporządzany dla podstawowych jednostek
odpowiedzialności

-budżet zbiorczy- powstaje przez agregację informacji zapisanych w

budżetach jednostkowych

Ze względu a charakter kosztów podlegających budżetowaniu:

-budżet kosztów stałych- opracowuje się go przy założeniu pełnego

wykorzystania zdolności produkcyjnych mierzonego w
roboczogodzinach lub innych jednostkach. Wynika to z istoty
kosztów stałych – są to koszty tworzone przez posiadany potencjał
produkcyjny podmiotu.

- budżet kosztów zmiennych- buduje się go dla planowanego stopnia
wykorzystania zdolności produkcyjnych, tj. np. planowanego zużycia
roboczogodzin. Poziom kosztów zmiennych zależy więc od
planowanych rozmiarów produkcji.

Ze względu na okres, dla którego są sporządzane:

- budżet statyczny- jest opracowywany jednorazowo dla pewnego
okresu np. jednego roku
- budżet ciągły- w budżecie tym zestawia się informacje odnoszące się
do większej liczby przedziałów czasowych, na przykład : za następne
sześć miesięcy

- budżet kroczący- sporządza się go na przykład: za okres sześciu

lub dwunastu miesięcy, dodając co miesiąc przewidywane wielkości
następnego miesiąca i odejmując wielkości miesiąca ubiegłego

-

Ze względu na odpowiedzialność za koszty:

- budżet brutto- zawiera koszty kontrolowane i niekontrolowane
- budżet netto- obejmuje koszty, za które odpowiedzialne jest
kierownictwo podmiotu

Ze względu na sposób tworzenia budżetów:

- budżet narastający (przyrostowy)- polega na aktualizowaniu wartości,
które pojawiły się w budżecie z poprzedniego roku o wskaźniki takie
jak: przewidywana inflacja, wzrost wybranych pozycji kosztów.
Uwzględnia się także inne planowane zmiany, jak zatrudnienie nowych
pracowników czy zakup nowych środków trwałych.
- budżet tworzony „od zera” (od podstaw)- jest konstruowany od
podstaw na podstawie analizy działań

Ze względu na miejsce tworzenia budżetu:

- budżet nakazowy (odgórny)- jest on tworzony na szczeblu zarządu
jednostki, a następnie dezagregowany na niższe szczeble zarządzania
- budżet partycypacyjny (oddolny)- pierwotnie powstaje w ośrodkach
odpowiedzialności, a później na jego podstawie jest tworzony budżet
zbiorczy dla całej jednostki