PLANOWANIE I

ORGANIZACJA PRACY

DYDAKTYCZNEJ

PROGRAM ZAJĘĆ

• Planowanie
• Rodzaje planowania
• Narzędzia planowania
• Cechy dobrego planu
• Zasady planowania
• Planowanie dydaktyczne
• Etapy planowania dydaktycznego
• Czas pracy ucznia
• Ocenianie

PLANOWANIE

• jest oddziaływaniem na określony

przedmiot lub grupę przedmiotów,

• jest oddziaływaniem świadomym i

zamierzonym,

• w wyniku tego oddziaływania mają

nastąpić w przedmiocie określone
zmiany.

Tadeusz Kotarbiński

,,Zaniedbanie

planowania
to planowanie
zaniedbania”
 

PLANOWANIE

Bereźnicki F. ,Podstawy dydaktyki,
Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków
2011

• Rodzaje planów nauczycielskich

PLANOWANIE

Z uwagi na obszar działań:

• szkolny plan wychowawczy (plany

wychowawców klasowych, kalendarz imprez)

• plan profilaktyki
• plan pracy pedagoga
• plan pracy psychologa
• plan pracy logopedy
• plan pracy świetlicy szkolnej
• plan pracy biblioteki
• plan dyżurów
• plan wycieczek
• plany dydaktyczne, dydaktyczno -

wychowawcze

NARZĘDZIA PLANOWANIA

cz. I

• Programy (wychowawczy, profilaktyki)
• Plany edukacyjne (roczne, semestralne,

miesięczne, tygodniowe, jednodniowe,
jednostek lekcyjnych)

• Plany (pedagog, psycholog, …)
• Indywidualne (edukacyjno-

terapeutyczny –IPET; KIPU, PDW)

• Plany pracy z grupą
• Plany pracy korekcyjno-kompensacyjne
• Plany pracy wyrównawczej

NARZĘDZIA

PLANOWANIA cz. II

•Plan pracy rewalidacyjnej
•Plan pracy socjoterapeutycznej
•Plan działań wspierających (PDW)
•Karta indywidualnych potrzeb ucznia

(KIPU)

•Plany lekcji
•Konspekty/scenariusze lekcji
•Inne (protokoły RP, RR, kronika itp.)

 

CECHY DOBREGO PLANU

Wg rozważań T. Kotarbińskiego
(,,Sprawność i błąd. Z myślą o dobrej
robocie nauczyciela”, Warszawa 1960,
PZWS) za B. Niemierko ,,Kształcenie
szkolne. Podręcznik skutecznej
dydaktyki”, Warszawa 2007, WAiP

CECHY DOBREGO PLANU

1. Trafność planu
2. Logiczna
konstrukcja planu
3. Walory użytkowe
planu

CECHY DOBREGO PLANU

1. Trafność planu:

• celowość – powinien ,,wskazywać

właściwe środki do celu, któremu
służy”

• perspektywiczność – większą

wartość mają ,,plany
długodystansowe”

• strategiczność – szczegółowość

planu powinna być ,,należycie
ograniczona”.

CECHY DOBREGO PLANU

2. Logiczna konstrukcja planu:

• racjonalność – rozumność,

,,ugruntowanie poznawcze”,

• kompletność – niepozostawianie luk

i niedomówień,

• wewnętrzna zgodność – żadna

część planu nie jest sprzeczna z inną
częścią.

CECHY DOBREGO PLANU

3. Walory użytkowe planu:

• wykonalność – zgodność z doświadczeniem,

ustrzeżenie się fantazjowania,

• operatywność – poręczność, wygoda w

stosowaniu,

• elastyczność – plan ,,giętki, plastyczny,

zwrotny”, możliwy do skorygowania przy
nieprzewidywalnych okolicznościach,

• terminowość - ,,wyznaczenie przyszłego

kresu robocie”

• skuteczność – wysoka pewność ,,dobrej

roboty” i pożądanego wyniku.

ZASADY

PLANOWANIA DYDAKTYCZNEGO

• Bolesław Niemierko, ,,Kształcenie

szkolne. Podstawy skutecznej
dydaktyki”

Zasady planowanie dydaktycznego

ZASADY

PLANOWANIA DYDAKTYCZNEGO

•Zasada świadomości
•Zasada przystępności
•Zasada poglądowości
•Zasada systematyczności
•Zasada trwałości

ETAPY

PLANOWANIA DYDAKTYCZNEGO

•Planowanie kierunkowe
•Planowanie wynikowe
•Planowanie metodyczne

PLANOWANIE

KIERUNKOWE

• Wytycza kierunki działania

edukacyjnego w określonym
przedmiocie szkolnym. Planowanie
kierunkowe wiąże cele emocjonalne
kształcenia z celami poznawczymi oraz
wskazuje materiał kształcenia niezbędny
do osiągnięcia tych celów.

Ma szeroki zasięg – może obejmować cały
szczebel szkoły, rok szkolny lub semestr.

PLAN KIERUNKOWY

• porządkuje emocjonalne i

poznawcze cele kształcenia

• wiąże te cele z materiałem
• daje wstępną orientację co do

podziału czasu potrzebnego
uczniom do osiągnięcia tych
celów

 

 

Cele emocjonalne

I.
Dostrzeganie
różnorodnośc
i i piękna
przyrody

II.
Odczuwanie
więzi

z

miejscowością

III.
Wykazywani
e szacunku i
odpowiedzia
lności
wobec
przyrody

C

el

e

po

zn

a

w

cz

e

1. Poznanie
typowych
elementów
krajobrazów
Polski

Krajobraz
Flora
Fauna

Krajobraz

 

2. Wyjaśnianie
zależności
występowania
elementów
przyrody od
ukształtowania
terenu

Flora
Fauna

Gleba
Ochrona
przyrody

Flora
Fauna
Powietrze
Krajobraz
Woda

3.
Dokonywanie
obserwacji i
opisu
obiektów

i

zjawisk
przyrodniczy
ch

Woda
Krajobraz
Flora
Fauna

 

Woda
Flora
Fauna

PLANOWANIE WYNIKOWE

• Określa wymagania

programowe w związku z
kolejnymi tematami zajęć.

• Obejmuje moduł programowy,

dział lub kilkugodzinną jednostkę
tematyczną przedmiotu

.

PLANOWANIE

METODYCZNE

• Wytycza przebieg zajęć

edukacyjnych (lekcji).

• Plan metodyczny (plan zajęć,

konspekt-scenariusz) przetwarza
treść kształcenia w sytuacje
dydaktyczne skłaniające uczniów
do wykonywania przewidzianych
czynności.

PLAN METODYCZNY

•

część wstępna ( cele, motywacja,

organizacja zajęć; nawiązanie do
wcześniejszej wiedzy)

• część główna (obserwacja, wypowiedzi

uczniów, słuchanie, czytanie, pisanie,
ćwiczenia, prace praktyczne)

• część końcowa (podsumowanie, wnioski,

oceny, plany na przyszłość, podsumowanie)

 

Część lekcji

Dydaktyka tradycyjna

Dydaktyka
współczesna

Część
wstępna

Uświadamianie

celów

i

zadań nauczania

Wstępne
uporządkowanie
(pojęciowe)
Umotywowanie
uczniów do pracy

Część główna Zaznajamianie uczniów z

nowym materiałem
Uogólnianie

nowego

materiału
Utrwalanie

nowego

materiału
Kształtowanie umiejętności
i nawyków

Przyswajanie,
odkrywanie,
przeżywanie

i

działanie jako drogi
uczenia się

Część
końcowa

Wiązanie teorii z praktyką
Kontrola i ocena wyników
nauczania

(Rozwiązanie
problemu)
Wspólne
podsumowanie
zajęć
Końcowe

uznanie

dorobku lekcji

PLANOWANIE

METODYCZNE

1. Wg F. Bereźnickiego ,,Podstawy
dydaktyki ,,Przygotowanie rzeczowe i
metodyczne nauczyciela”

2. J. Półturzycki ,,Dydaktyka dla
nauczycieli”
Środki dydaktyczne – rodzaje, rola,
wykorzystanie

PLANOWANIE

Johna B. Carroll (1963) wyróżnia pięć
kategorii czasu ucznia:
Czas planowany
Czas przydzielony
Czas zajęty
Czas wykorzystany
Czas niezbędny

PLANOWANIE

• B. Niemierko, ,,Kształcenie szkolne.

Podstawy skutecznej dydaktyki”

• Zalety i wady planowania

dydaktycznego

ZALETY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

WADY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

1. Porządkowanie

treści

kształcenia

2. Przygotowanie do lekcji
3. Rozważne

podejmowanie decyzji

1. Pracochłonność
2. Obniżenie wrażliwości

i elastyczności
nauczyciela

3. Pozorowanie działania

PLANOWANI

E

WYMIARY

TREŚCI

KSZTAŁCEN

IA

ZAKRES

kierunkowe cel i materiał semestr, rok

wynikowe

materiał
i wymagania

moduł
programowy

metodyczne przebieg

uczenia się

pojedyncza
lekcja

OCENIANIE

• Wg F. Bereźnickiego ,,Podstawy

dydaktyki”

Ocenianie w procesie kształcenia
(ocenianie wewnątrzszkolne, ocenianie
zewnętrzne)

Mankamenty oceniania szkolnego:

(wg J. Ochenduszki) cz. I

• Niemal wyłączne ocenianie dziedziny

poznawczej (wiedzy ucznia)

• Silnie obciążone czynnikami pozatreściowymi

obniżającymi obiektywizm

• Brak porównywalności ocen w szkole i między

szkołami

• Skoncentrowane na błędach i potknięciach
• Słabo informuje o jakości osiągnięć
• Nie wskazuje postępów ucznia
• Przerost znaczenia stopni
• Interpretowane ilościowo (średnie), a nie

jakościowo

Mankamenty oceniania szkolnego:

(wg J. Ochenduszki) cz. II

• Identyfikowane z karami i nagrodami
• Słabo ukierunkowuje uczenie się
• Wątpliwie motywuje do uczenia się i aktywności
• Słabo wspiera samokontrolę i samoocenę
• Słabo analizowane, modyfikowane i ulepszane
• Ograniczone do tradycyjnych metod

sprawdzania

• Silnie obciążone lękiem
• Pozbawione jasnych i znanych uczniom

wymagań programowych

• Pospieszne i powierzchowne