PLANOWANIE I ORGANIZACJA PRACY

DYDAKTYCZNEJ

PROGRAM ZAJĘĆ

• Planowanie
• Rodzaje planowania
• Narzędzia planowania
• Cechy dobrego planu
• Zasady planowania
• Planowanie dydaktyczne
• Etapy planowania dydaktycznego
• Czas pracy ucznia
• Ocenianie

PLANOWANIE

•jest oddziaływaniem na określony przedmiot lub grupę
przedmiotów,
•jest oddziaływaniem świadomym i zamierzonym,
•w wyniku tego oddziaływania mają nastąpić w przedmiocie
określone zmiany.

Tadeusz Kotarbiński ,,Zaniedbanie planowania, to
planowanie zaniedbania”
 Bereźnicki F. ,Podstawy dydaktyki, Oficyna Wydawnicza Impuls,
Kraków 2011
•Rodzaje planów nauczycielskich

PLANOWANIE

Z uwagi na obszar działań:

•szkolny plan wychowawczy (plany wychowawców

klasowych, kalendarz imprez)

•plan profilaktyki

•plan pracy pedagoga

•plan pracy psychologa

•plan pracy logopedy

•plan pracy świetlicy szkolnej

•plan pracy biblioteki

•plan dyżurów

•plan wycieczek

•plany dydaktyczne, dydaktyczno - wychowawcze

NARZĘDZIA PLANOWANIA

cz. I

• Programy (wychowawczy, profilaktyki)
• Plany edukacyjne (roczne, semestralne,

miesięczne, tygodniowe, jednodniowe,

jednostek lekcyjnych)

• Plany (pedagog, psycholog, …)
• Indywidualne (edukacyjno-terapeutyczny –

IPET; KIPU, PDW)

• Plany pracy z grupą
• Plany pracy korekcyjno-kompensacyjne
• Plany pracy wyrównawczej

NARZĘDZIA

PLANOWANIA cz. II

• Plan pracy rewalidacyjnej

• Plan pracy socjoterapeutycznej

• Plan działań wspierających (PDW)

• Karta indywidualnych potrzeb

ucznia (KIPU)

• Plany lekcji

• Konspekty/scenariusze lekcji

• Inne (protokoły RP, RR, kronika

itp.)

 

CECHY DOBREGO PLANU

Wg rozważań T. Kotarbińskiego (,,Sprawność i błąd.
Z myślą o dobrej robocie nauczyciela”, Warszawa
1960, PZWS) za B. Niemierko ,,Kształcenie
szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki”,
Warszawa 2007, WAiP

CECHY DOBREGO PLANU

1. Trafność planu
2. Logiczna konstrukcja planu
3. Walory użytkowe planu

CECHY DOBREGO PLANU

1. Trafność planu:

•celowość – powinien ,,wskazywać
właściwe środki do celu, któremu służy”
•perspektywiczność – większą wartość
mają ,,plany długodystansowe”
•strategiczność – szczegółowość planu
powinna być ,,należycie ograniczona”.

CECHY DOBREGO PLANU

2. Logiczna konstrukcja planu:

•racjonalność – rozumność,
,,ugruntowanie poznawcze”,
•kompletność – niepozostawianie luk
i niedomówień,
•wewnętrzna zgodność – żadna część
planu nie jest sprzeczna z inną częścią.

CECHY DOBREGO PLANU

3. Walory użytkowe planu:

•wykonalność – zgodność z doświadczeniem,
ustrzeżenie się fantazjowania,
•operatywność – poręczność, wygoda w
stosowaniu,
•elastyczność – plan ,,giętki, plastyczny,
zwrotny”, możliwy do skorygowania przy
nieprzewidywalnych okolicznościach,
•terminowość - ,,wyznaczenie przyszłego kresu
robocie”
•skuteczność – wysoka pewność ,,dobrej
roboty” i pożądanego wyniku.

ZASADY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

Bolesław Niemierko, ,,Kształcenie szkolne.

Podstawy skutecznej dydaktyki”

Zasady planowanie dydaktycznego
• Zasada świadomości
• Zasada przystępności
• Zasada poglądowości
• Zasada systematyczności
• Zasada trwałości

ETAPY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

•Planowanie kierunkowe
•Planowanie wynikowe
•Planowanie metodyczne

PLANOWANIE

KIERUNKOWE

Wytycza kierunki działania edukacyjnego w

określonym przedmiocie szkolnym. Planowanie

kierunkowe wiąże cele emocjonalne kształcenia z

celami poznawczymi oraz wskazuje materiał

kształcenia niezbędny do osiągnięcia tych celów.

Ma szeroki zasięg – może obejmować cały szczebel

szkoły, rok szkolny lub semestr.

PLAN KIERUNKOWY

porządkuje emocjonalne i poznawcze cele kształcenia
• wiąże te cele z materiałem
• daje wstępną orientację co do podziału czasu

potrzebnego uczniom do osiągnięcia tych celów

PLANOWANIE WYNIKOWE

• Określa wymagania

programowe w związku z
kolejnymi tematami zajęć.

• Obejmuje moduł programowy,

dział lub kilkugodzinną jednostkę
tematyczną przedmiotu

.

PLANOWANIE

METODYCZNE

• Wytycza przebieg zajęć

edukacyjnych (lekcji).

• Plan metodyczny (plan zajęć,

konspekt-scenariusz) przetwarza
treść kształcenia w sytuacje
dydaktyczne skłaniające uczniów
do wykonywania przewidzianych
czynności.

PLAN METODYCZNY

•

część wstępna ( cele, motywacja,

organizacja zajęć; nawiązanie do

wcześniejszej wiedzy)

•

część główna (obserwacja, wypowiedzi

uczniów, słuchanie, czytanie, pisanie,

ćwiczenia, prace praktyczne)

•

część końcowa (podsumowanie,

wnioski, oceny, plany na przyszłość,

podsumowanie)

 

Część lekcji

Dydaktyka tradycyjna

Dydaktyka
współczesna

Część
wstępna

Uświadamianie

celów

i

zadań nauczania

Wstępne
uporządkowanie
(pojęciowe)
Umotywowanie
uczniów do pracy

Część główna Zaznajamianie uczniów z

nowym materiałem
Uogólnianie

nowego

materiału
Utrwalanie

nowego

materiału
Kształtowanie umiejętności
i nawyków

Przyswajanie,
odkrywanie,
przeżywanie

i

działanie jako drogi
uczenia się

Część
końcowa

Wiązanie teorii z praktyką
Kontrola i ocena wyników
nauczania

(Rozwiązanie
problemu)
Wspólne
podsumowanie
zajęć
Końcowe

uznanie

dorobku lekcji

PLANOWAN

IE

1. Wg F. Bereźnickiego ,,Podstawy dydaktyki
,,Przygotowanie rzeczowe i metodyczne nauczyciela”
2. J. Półturzycki ,,Dydaktyka dla nauczycieli”
Środki dydaktyczne – rodzaje, rola, wykorzystanie

PLANOWANIE METODYCZNE

Johna B. Carroll (1963) wyróżnia pięć kategorii czasu ucznia:

Czas

planowany/przydzielony/

zajęty/wykorzystany/niezbędny

B. Niemierko, ,,Kształcenie szkolne. Podstawy
skutecznej dydaktyki”
Zalety i wady planowania dydaktycznego

ZALETY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

WADY

PLANOWANIA

DYDAKTYCZNEGO

1. Porządkowanie treści

kształcenia

2. Przygotowanie do lekcji
3. Rozważne

podejmowanie decyzji

1. Pracochłonność
2. Obniżenie wrażliwości

i elastyczności

nauczyciela

1. Pozorowanie działania

PLANOWANIE

WYMIARY

TREŚCI

KSZTAŁCENIA

ZAKRES

kierunkowe

cel i materiał

semestr, rok

wynikowe

materiał
i wymagania

moduł
programowy

metodyczne

przebieg
uczenia się

pojedyncza lekcja

OCENIANIE
Wg F. Bereźnickiego ,,Podstawy dydaktyki”
Ocenianie w procesie kształcenia (ocenianie wewnątrzszkolne,
ocenianie zewnętrzne)

Mankamenty oceniania

szkolnego:

(wg J. Ochenduszki) cz. I

• Niemal wyłączne ocenianie dziedziny poznawczej

(wiedzy ucznia)

• Silnie obciążone czynnikami pozatreściowymi

obniżającymi obiektywizm

• Brak porównywalności ocen w szkole i między

szkołami

• Skoncentrowane na błędach i potknięciach

• Słabo informuje o jakości osiągnięć

• Nie wskazuje postępów ucznia

• Przerost znaczenia stopni

• Interpretowane ilościowo (średnie), a nie

jakościowo

Mankamenty oceniania

szkolnego:

(wg J. Ochenduszki) cz. II

• Identyfikowane z karami i nagrodami
• Słabo ukierunkowuje uczenie się
• Wątpliwie motywuje do uczenia się i aktywności
• Słabo wspiera samokontrolę i samoocenę
• Słabo analizowane, modyfikowane i ulepszane
• Ograniczone do tradycyjnych metod sprawdzania
• Silnie obciążone lękiem
• Pozbawione jasnych i znanych uczniom wymagań

programowych

• Pospieszne i powierzchowne