Planowanie pracy

dydaktyczno-wychowawczej

w przedszkolu

Jeśli praca z dziećmi ma
przynieść dobre efekty, powinna
być systematyczna i dobrze
przygotowana. Z tego powodu
każdy nauczyciel powinien
codziennie: starannie zaplanować
zajęcia dydaktyczne, wybrać pomoce
dydaktyczne i przygotować je przed
zajęciami, zaplanować dzieciom cały
dzień, także zajęcia rano, na spacerze
i po południu oraz opracować
konspekty zajęć
dydaktycznych. Bardzo istotne jest
przy tym prowadzenie na bieżąco
dokumentacji pracy
pedagogicznej. 
 

Planowanie dydaktyczne to:

 kolejność realizacji szczegółowych
celów kształcenia (w oparciu o
wymagania programowe)

 określenie stopnia ich opanowania
przez przyporządkowanie
poszczególnym celom kategorii
taksonomicznych (A, B, C, D) i poziomu
(P, PP)

Plan dydaktyczny to plan oczekiwanych
rezultatów, to indywidualny dokument
nauczyciela, który uwzględnia możliwości
ucznia i nauczyciela oraz zasoby
organizację i materialne placówki
oświatowej.

Rozkład materiału nauczania nastawiony
jest na pełną realizację materiału
nauczania, a plan dydaktyczny jest
nastawiony na wynik efektów
kształcenia.

Planowanie dydaktyczne

 wspomaga efektywność procesu
kształcenia,

 pozwala lepiej wykorzystać potencjał
zarówno ucznia jak i nauczyciela,

 zapewnia rytmiczność osiągania
założonych celów

 pozwala nauczycielowi na ocenę
skuteczności własnej pracy

Plan dydaktyczny powstaje w szkole i
powinien uwzględniać miejscowe
uwarunkowania: możliwości uczniów,
nauczycieli, a także zasoby materialne i
organizacyjne.

W planie dydaktycznym powinny
się znaleźć zapisy określające:

 treści kształcenia(wymagania
szczegółowe)

cele operacyjne (wykaz czynności
opanowanych przez ucznia),

 kategoria celów (A,B,C,D)

 poziom wymagań (np. podstawowy i
ponadpodstawowy)

 metody pracy, środki dydaktyczne

 tematy, liczba godzin

 sposoby sprawdzania osiągnięć
uczniów

Punktem wyjścia dla opracowywania
planu dydaktycznego powinny być
sprecyzowane na początku etapu
kształcenia wymagania edukacyjne.
Wiadomości i umiejętności, które uczeń
zdobywa w danej dziedzinie kształcenia
sformułowane są w języku wymagań
ogólnych i szczegółowych.
Wymagania ogólne – cele
kształcenia
określają zasadnicze efekty kształcenia i
nadają strukturę wymaganiom
szczegółowym.
Wymagania szczegółowe – treści
kształcenia
opisują oczekiwany zakres wiadomości i
umiejętności ucznia.

Dokonując analizy i syntezy treści
nauczania trzeba pamiętać, że
koniecznie należy dobierać materiał
nauczania do celów kształcenia.
Nigdy odwrotnie!
Treści, jakie zamierzamy umieścić w
planie dydaktycznym powinny zostać
sformułowane operacyjnie
Sformułowanie celów operacyjnych,
opisanie umiejętności uczniów ich
kategoryzacja i określenie poziomu
wymagań pozwoli na dobranie
materiału nauczenia, który umożliwi
nauczenie uczniów zaplanowanych
umiejętności

Cel operacyjny powinien
zawierać:

 Działanie (zachowanie
końcowe) - opis zadania, które
ma być wykonane, wyrażone za
pomocą czasownika w stronie
czynnej

 Warunki opisanie
okoliczności w jakich działanie
ma mieć miejsce (zalecany
sposób prezentacji, wykaz
środków, dostarczenie danych,)

 Kryterium - jakościowe lub
ilościowe określenie wymagań

Cele powinny być:

 wykonalne

 logiczne (jasno i szczegółowo
sformułowane)

 jednoznaczne

obserwowalne

mierzalne

Plan dydaktyczny dla nauczyciela to:

 wymagania edukacyjne, z którymi jest
zobowiązany zapoznać uczniów i ich
rodziców

uszczegółowiony przedmiotowy system
oceniania (P/PP)

plan pracy z uczniami na najbliższe kilka
lub kilkanaście jednostek lekcyjnych

plan sprawdzania skuteczności
kształcenia

Wyróżniamy następujące rodzaje
planowania dydaktycznego : 

a) Roczny plan dydaktyczny

Nauczyciel , przygotowując się do realizacji
zadań dydaktycznych czekających go w
nowym roku szkolnym , sporządza dla
każdej klasy , w której ma uczyć roczny
plan nauczania w zakresie swojej
specjalności , zwany także rozkładem
materiału . Podstawę opracowania tego
planu stanowi program odpowiedniego
przedmiotu . Zawartym w programie
hasłom nadaje się bardziej szczegółowy
charakter , uwzględniając przy tym zadania
i warunki pracy w danej klasie , a
zwłaszcza stopień zaawansowania

uczniów w nauce , posiadane środki
dydaktyczne , zakres i sposoby rozwinięcia
poszczególnych haseł programu
figurujących w odpowiednich rozdziałach i
podrozdziałach podręcznika , przewidziane
wycieczki, liczbę godzin służących
powtarzaniu przerabianego materiału ,
jego kontroli i ocenie . 
Roczny plan nauczania wpisuje się na ogół
– jeśli administracyjne przepisy nie
stanowią inaczej – na początku roku
szkolnego do dziennika zajęć danej klasy
od razu na wszystkie okresy nauki lub w
ustalonych przez władze szkolne
terminach dla każdego okresu oddzielnie .
Plany roczne zawierają na ogół wykaz tzw.
Grup tematycznych odnoszących się do
poszczególnych jednostek metodycznych 

b) Okresowy plan dydaktyczny 

W okresowych planach
dydaktycznych eksponuje się tematy
poszczególnych lekcji . Za celowość
ich sporządzania przemawia zarówno
fakt , iż wyznaczają one konkretne i
zarazem szczegółowe zadania
dydaktyczne , jaki i to , że pozwalają
uwzględniać zmiany wynikające np. z
szybkiej lub opóźnionej realizacji
okresowych haseł programu w ciągu
poprzedniego okresu nauki . Plany te
są więc , po pierwsze rozwinięciem
planów rocznych , a po drugie ,
stanowią podstawę racjonalnego , bo
aktualizowanego okresowo
pojedynczych lekcji . 

c) Codzienny plan dydaktyczny 

Obejmuje on następujące punkty : 
· Temat;
· Założone do zrealizowania cele
dydaktyczne i wychowawcze wyrażone
najczęściej w kategoriach czynności ,
jakie w wyniku lekcji mają być
opanowane przez uczniów ;
· Porządek lekcji , na który składają się
przeważnie : czynności
przygotowawcze , jak np. sprawdzenie
listy obecności uczniów , kontrola pracy
domowej itp. , czynności końcowe , do
których należy zwykle utrwalenie
przerobionego na lekcji materiału oraz
zadanie uczniom pracy domowej . 

Rodzaje dokumentacji pracy

pedagogicznej

Nauczyciel wychowawca ma obowiązek
dokumentować swoją pracę z dziećmi w
postaci:        

 dziennika zajęć (tematy zajęć,
frekwencja),

planu pracy dydaktyczno-wychowawczej i
opiekuńczej,

planów miesięcznych,

arkuszy obserwacji dziecka,

konspektów zajęć – w przypadku
nauczycieli ubiegających się o kolejne
stopnie awansu zawodowego lub
prowadzących zajęcia otwarte dla innych
nauczycieli,

innej dokumentacji wynikającej z potrzeb
przedszkola.

Dziennik zajęć

Nie ma sztywno ustalonych zasad
wpisywania tematów do dziennika.
Sposób jego prowadzenia zależy
m.in.: od ramowego rozkładu dnia,
planów pracy i ustaleń przyjętych
przez radę
pedagogiczną. Program
realizowany przez przedszkole
musi być zatwierdzony przez
ministerstwo lub upoważnione
do tego jednostki. Wszystkie
zapisy w dzienniku powinny być
zgodne z przyjętymi przez daną
placówkę ustaleniami.

Nauczyciel może dowolnie
modyfikować strony dziennika i
dostosować je do potrzeb
przedszkola, powinien jednak
każdorazowo podawać:

temat zajęć,

ich cel ogólny,

wykorzystane pomoce
dydaktyczne.

Plan pracy miesięcznej

Od zadań dydaktyczno-
wychowawczych nałożonych na
przedszkole zależą dobór i układ
treści kształcenia oraz metody
organizacyjne pracy z dziećmi.

Podstawowym obowiązkiem
przedszkola jest zapewnienie każdemu
dziecku warunków do wszechstronnego
rozwoju osobowości i przygotowanie go
do udanego startu w szkole (dokładny
rejestr zadań zawarty jest w
programach zatwierdzonych przez
MENiS).

Dobry program wychowawczo-
dydaktyczny powinien
organizować proces edukacyjny
tak, by dzieci rozwijały takie
cechy i umiejętności, jak: 

zdolność obserwacji,

pamięć,

koncentracja uwagi,

ciekawość,

wyobraźnia,

zainteresowanie wyjaśnianiem
zjawisk,

potrzeba sprawdzania,

twórcza postawa wobec świata,

indywidualny sposób myślenia i
działania.

Na podstawie programu
dydaktyczno-wychowawczego
nauczyciel opracowuje
miesięczne plany. Każdy taki
plan może zawierać stałe
elementy:

nazwę miesiąca,

kompleksowe tematy zajęć,

treści programowe (dostosowane
do wieku dzieci),

cele pracy dydaktyczno-
wychowawczej,

spis wykorzystanej literatury,

proponowane metody
prowadzenia zajęć,

uwagi nauczyciela.

Arkusze obserwacji dziecka

Arkusze obserwacji służą do
monitorowania rozwoju dzieci i
pozwalają na ocenę jego
prawidłowości. Konstrukcja arkuszy
jest dowolna. Najczęściej są one
opracowane w formie tabeli. Tworząc
arkusz obserwacji, należy uwzględnić
podstawowe umiejętności, które
powinny zdobyć dzieci w określonym
wieku. Na tej podstawie można
ocenić, czy dziecko rozwija się
prawidłowo. Osiągnięcia edukacyjne
dziecka należy uzupełniać w arkuszu
zgodnie z podstawą programową.
 

Dokumentacja kontaktów z

rodzicami

Nauczyciele mogą
dokumentować kontakty z
rodzicami wychowanków w
formie:

protokołów zebrań z rodzicami
(krótka notatka: data, plan, temat
zebrania, wnioski),

kart z indywidualnych spotkań.

Inna dokumentacja

To, czy nauczyciel będzie zobowiązany
do sporządzania innej dokumentacji
niż opisana powyżej, zależy od
zwyczajów danego
przedszkola. Obowiązek
prowadzenia szczególnej
dokumentacji może zostać
nałożony przez radę pedagogiczną
lub dyrektora i wynikać z potrzeb
przedszkola. Takimi dokumentami
mogą być: roczny plan pracy
dydaktyczno-wychowawczej,
indywidualny program nauczania,
protokoły rad pedagogicznych, zebrań
z rodzicami, kronika przedszkola lub
grupy itp.

Dziękuję  !