WŁAŚCIWOŚCI

 TECHNOLOGICZNE 

PROSZKÓW

 



SYPKOŚĆ PROSZKU



GĘSTOŚĆ NASYPOWA



GĘSTOŚĆ NASYPOWA  Z USADEM



ZGĘSZCZALNOŚĆ



FORMOWALNOŚĆ 

SYPKOŚĆ PROSZKU

Określana jest jako czas przesypywania określonej 
ilości proszku przez lejek o ustalonym kształcie. W 
praktyce jest to czas przesypywania 50 gramowej 
próbki proszku przez lejek Halla z otworem ø2,5mm, 
wyrażona w sekundach. Największą sypkość maja 
proszki kuliste. 

     Sypkość proszku zależy od: 
- kształtu i wielkości cząstek proszku
- obecności środków poślizgowych w mieszance    

proszków

- stopnia utlenienia proszków
- wilgotności powietrza

Właściwość ta, posiada zasadnicze 

znaczenie przy formowaniu wyprasek 
na szybkobieżnych prasach z 
automatycznym dozowaniem. 
Skrócenie czasu zasypywania proszku 
do formy zwiększa wydajność pras. 
Stała i określona sypkość proszku 
gwarantuje zasyp wymaganej porcji 
proszku na każdą wykonywaną 
wypraskę. 

  

t

s

 - czas przesypywania w sekundach

f  - współczynnik korygujący
C – cecha lejka, tj. czas wylewania się 

100cm

3

 wody destylowanej w 

sekundach. Cecha powinna wynosić 
25±2 sekundy. 

Sypkość wyraża się wzorem:

LEJEK HALLA

GESTOŚĆ 

NASYPOWA

Określana jest jako stosunek masy luźno zasypanego 
proszku do objętości naczynka, w którym się znajduje.. 
Gęstość nasypową oznacza się jako dn, a jest ona 
wyrażana w Mg/m3 (g/cm3, g/ml, kg/l). Objętość ta 
zawiera przestrzeń pomiędzy ziarnami proszku, 
przestrzeń wewnątrz porów ciała stałego, a także 
objętość samego ciała stałego. Jest to właściwość ważna 
np. przy projektowaniu matryc, gdyż od gęstości 
nasypowej proszku zależy wysokość matrycy, w której 
będzie prasowany proszek. Jeżeli gęstość nasypowa 
proszku jest duża, to proszek zajmuje mniejszą objętość. 
Gdy gęstość nasypowa jest mała – ta sama masa proszku 
zajmuje większą objętość. Od gęstości nasypowej zależy 
gęstość materiałów uzyskanych po spiekaniu luźno 
zasypanego proszku.

Oznaczenie gęstości nasypowej można 

przeprowadzić na dwa sposoby:



metodą A, za pomocą wolumetru Scotta – 
proszek przesypywany jest przez układ 
skośnie ustawionych płytek. Wolumetr 
wyposażony jest w układ drgający zasilany 
prądem elektrycznym. Jest on 
wykorzystywany do pomiaru gęstości 
nasypowej proszków nie 
poddających 

     się łatwemu 

przesypywaniu.

    

- Metodą B, za pomocą 
przepływomierza Hall’a. – przy użyciu 
lejka stożkowego

Gęstość nasypową dn wyznacza się ze wzoru: 



m – masa proszku ze zbiornikiem 
pomiarowym, 



mo – masa zbiornika pustego, 



V – pojemność zbiornika 
pomiarowego. 

GĘSTOŚĆ NASYPOWA Z 
USADEM

Określana jest jako stosunek masy proszku do 
najmniejszej objętości, jaką on zajmuje w wyniku 
wstrząsania naczynka, w którym się znajduje. To 
własność mająca wpływ na gęstość materiałów 
zagęszczanych wibracyjnie. Wpływa ona także na 
odpowiedni dobór wielkości pojemników do 
pakowania proszku (np. beczek, worków). oznaczana 
jest jako du. Proszek w pojemniku zagęszcza się 
przez wstrząsanie za pomocą urządzenia 
wstrząsającego aż do momentu, gdy nie wystąpi 
dalsze obniżenie objętości proszku. Masa proszku 
podzielona przez jego objętość, uzyskaną po próbie, 
daje gęstość nasypową z usadem.

Przyrząd do wykonywania 

pomiarów gęstości 

nasypowej z usadem

Gęstość nasypową z usadem określa się ze wzoru: 



m – naważka (porcja) proszku, 



V- objętość proszku po 
utrzęsieniu

ZGĘSZCZALNOŚĆ

Jest to zdolność proszku do tworzenia 
wyprasek o dużej gęstości pod 
wpływem przyłożonej siły ściskającej. 
Za miarę tej wielkości przyjęto 
stosunek względnej gęstości wypraski 
do wielkości stosowanego ciśnienia 
prasowania. Określenie zgęszczalności 
polega na wykonaniu wyprasek przy 
różnych ciśnieniach prasowania 
jednakowych porcji proszku i określeniu 
gęstości tak otrzymanych wyprasek.

       Przyrząd do prasowania

Zgęszczalność wyraża się za 
pomocą wzoru:

FORMOWALNOŚĆ

Zdolność proszku do zachowania 
kształtu w wyniku prasowania w 
matrycy. Oznaczenie polega na 
określeniu minimalnej i maksymalnej 
miejscowej gęstości wypraski wykonanej 
w specjalnej matrycy. Formowalność 
umożliwia określenie najmniejszych 
ciśnień prasowania dla uzyskania 
prawidłowych wyprasek. Najlepszą 
formowalność wykazują proszki o 
rozwiniętej powierzchni i frakcji 0,063-
0,125 mm.

Literatura:

1. Tadeusz Pieczonka, Andrzej Ciaś 

„Własności proszków metalu i ich 
badanie”, Kraków 1989

2. L. Dobrzański, „Metaloznawstwo z 

podstawami nauki o materiałach”, 
Warszawa 1999