S

Prądy impulsowe

małej częstotliwości

Prądy bodźcowe



Prądy złożone z impulsów elektrycznych o różnej
częstotliwości 0,5-500Hz powstające na podłożu
prądu stałego.



Impulsy prądu o odpowiednich parametrach
powodują powstanie rozprzestrzeniającego się
potencjału czynnościowego w błonach
pobudliwych komórek.



Potencjał czynnościowy wywołuje skurcz mięśnia
lub wrażenia czuciowe.

Potencjał spoczynkowy



Błona komórkowa jest spolaryzowana



Potencjał spoczynkowy błony komórkowej
powstaje wskutek różnicy potencjałów między
wnętrzem włókna nerwowego i mięśniowego, a
płynem pozakomórkowym



Płyn pozakomórkowy               +



Różnica potencjałów  70 mV ______



Komórka nerwowa               - - -    - -

Potencjał spoczynkowy



Potencjał spoczynkowy nerwu -70mV



Mięśnia poprzecznie prążkowanego -80 -90 mV



Podczas elektrostymulacji mięśni zdrowych
najpierw dochodzi do pobudzenia włókien
nerwowych dopiero później mięśniowych

Potencjał czynnościowy



czyli iglicowy - przejściowa zmiana potencjału
błonowego komórki, związana z przekazywaniem
informacji.



Bodźcem do powstania potencjału
czynnościowego jest zmiana potencjału
elektrycznego w środowisku zewnętrznym
komórki. Wędrujący potencjał czynnościowy
nazywany jest impulsem nerwowym

Potencjał czynnościowy



Faza depolaryzacji i repolaryzacji błony komórkowej
(iglica) trwa nie więcej niż 1 ms i osiąga maksymalnie
wartości około +30 mV.



Depolaryzacja – zmniejszenie ujemnego potencjału
elektrycznego w błonie komórkowej spowodowane
napływem przez kanały jonowe jonów sodu do cytoplazmy
komórki. Prowadzi ona do pobudzenia komórki nerwowej
lub mięśniowej. Jeżeli wartość potencjału przekroczy
wartość progową to dojdzie do przekazania informacji.

Potencjał czynnościowy



Hiperpolaryzację - stan nadmiernej polaryzacji
błony komórkowej w następstwie zwiększenia
elektroujemności wewnątrz komórki - trwa
stosunkowo krótko. Podczas hiperpolaryzacji
komórka nie jest zdolna do przewodzenia impulsu
- przekazywania informacji.



Hiperpolaryzacja następcza może trwać
kilkadziesiąt milisekund.

Potencjał czynnościowy



W trakcie potencjału czynnościowego neurony stają się
niepobudliwe, zaś później, podczas hiperpolaryzującego
potencjału następczego ich pobudliwość jest zmniejszona.



Zjawiska te nazywamy refrakcją bezwzględną i względną.



Ze względu na okres refrakcji bezwzględnej oraz względnej
komórki nerwowe człowieka nie mogą generować
potencjałów czynnościowych z dowolną częstotliwością.

Parametry



Czas trwania impulsu (ms) – czas narastania,
trwania i opadania impulsu – długie impulsy
(powyżej 1ms) są gorzej znoszone niż krótkie
(poniżej 1ms), które wymagają dla odpowiedniej
skuteczności większej amplitudy



Czas narastania impulsu – czoło impulsu –
narastanie impulsu do czasu osiągnięcia wartości
szczytowej

Parametry



Czas trwania natężenia w impulsie –
amplituda – ma duże znaczenia dla uzyskania
pobudzenia, im większa amplituda, tym większa
efektywność prądu. Efektywna siła prądu zależy
od amplitudy i stosunku czasu trwania impulsu do
czasu trwania przerwy – im dłuższa przerwa tym
słabsze działanie prądu.

Parametry



Częstotliwość impulsów – liczba impulsów w czasie;
okres to łączny czas impulsu i następującej po nim
przerwy, im dłuższa przerwa tym mniejsza możliwość
zmęczenia mięśnia



Częstotliwość wpływa na powstanie pobudzenia nerwu i
mięśnia – musi być dostosowana do właściwości
elektrofizjologicznych ich błon komórkowych



Istotny jest moment zadziałania impulsu – w czasie
występowania potencjału czynnościowego czy po nim



Poniżej 10Hz – skurcze pojedyncze



10-20Hz - skurcze tężcowe niezupełne



20-80Hz – skurcze tężcowe zupełne



Powyżej 80Hz – drażnienie mięśni, rozluźnienie

Parametry



Czas opadania impulsu – czyli osiągnięcie
wartości zerowej - nie ma istotnego znaczenia dla
wywołania skurczu, jedynie wydłużenie tego czasu
łagodzi drażniące działanie prądu



Kształty impulsów

Kształty impulsów

Impulsy prostokątne



Gwałtowny pionowy wzrost natężenia, po który następują
faza plateau – przepływ prądu o stałym natężeniu, po czym
następuje równie gwałtowny spadek natężenia do wartości
zerowej



Bodźcowe działanie tylko w czasie narastania i zanikania
impulsu – skurcz mięśnia, a w czasie plateau występują
objawy czuciowe jak przy galwanizacji, które są tym
wyraźniejsze im dłużej ta faza się utrzymuje (długie impulsy
stosujemy tylko przy elektrodiagnostyce przy wyznaczaniu
krzywej it)



Stosuje się je tylko do pobudzania mięśni zdrowych lub tylko
nieznacznie uszkodzonych



Prostokątny prąd impulsowy 2ms/5ms wywołuje skurcze
tężcowe, co w następstwie wywołuje zmniejszenie napięcia
mięśniowego

Impulsy trójkątne -

ekspotencjalne



Impulsy o przedłużonym czasie narastania i opadania
natężenia prądu



Impuls ekspotencjalny to taki, w którym linia narastania
wzrasta wykładniczo, ma kształt trójkątny z wypukłym
ramieniem wstępującym i zstępującym oraz dłuższym
czasem utrzymywania się natężenia szczytowego. Czas
wzrastania natężenia jest około 2 razy dłuższy niż czas
jego zanikania (prądy wykładnicze, ekspotencjalne)



Jeżeli czas narastania się skraca to w pewnym
momencie impuls traci swój charakter wykładniczy, a
gdy jest krótszy od 10ms ma działanie do prądu
prostokątnego

Impulsy trójkątne -

ekspotencjalne



Prąd trójkątny 1ms/19ms (50Hz) to tzw. prąd
neofaradyczny (prąd trójkątny 50) stosowany do
wywoływania długotrwałych skurczów tężcowy
mięśni



Prądy o trójkątnych impulsach stosuje się przede
wszystkim do stymulacji mięśni odnerwionych w
celu zapobiegania zanikowi, które w przeciwieństwie
do zdrowych mięśni utraciły zdolność do akomodacji
(przystosowania) i reagują skurczem na prąd o
średniej amplitudzie - zdrowe mięśnie nie reagują
skurczem, chyba, że będzie bardzo wysoka
amplituda, która powoduje drażnienie zakończeń
nerwowych i nieprzyjemne wrażenia czuciowe

Impulsy trapezowe



Mają kształt trapezu –ramię wstępujące impulsu
ma przebieg ekspotencjalny i po osiągnięciu
maksymalnego natężenia utrzymuję się na tym
poziomie przez pewien czas, a następnie spada
ekspotencjalnie

Impulsy o przebiegu

sinusoidalnym



Mogą mieć charakter prądu zmiennego
sinusoidalnego oraz prądu sinusoidalnego
wyprostowanego, który powstaje w wyniku
prostowania prądu sinusoidalnego zmiennego
składającego się z impulsów stanowiących
połówkę sinusoidy

Modulowanie impulsów



Polega na generowaniu serii impulsów w pakietach (modułach,
salwach) składających się z kilku lub kilkuset pojedynczych
impulsów



Modułom można nadawać kształty – trapezoidalny,
sinusoidalny, prostokątny – określone przez obwiednię, czyli
linie łączącą szczyty impulsów zawartych w module



Moduły mogą być wytwarzane w określonym rytmie z
przerwami międzymodułowymi lub bez o określonym czasie –
moduł z przerwą nazywamy okresem modularnym. Przerwa
powinna być 3-5 razy dłuższa niż czas salwy – możliwość
usunięcia produktów przemiany materii i uzupełnienie
niedoborów tlenowych i energetycznych.

Modulowanie impulsów



Modulacja może dotyczyć amplitudy, czasu
trwania impulsu i częstotliwości



Zmiany mogą być regularne – niestochastyczne
lub stochastyczne – nieregularne, przypadkowe.



Prądy obrzmiewające – impulsy w grupach o
stopniowo wzrastającej a następnie opadającej
amplitudzie – impulsy obrzmiewające

Modulowanie impulsów



Modulacja pozwala na zmniejszenie lub całkowitą
eliminację przystosowania się mięśni – akomodacji
- do prądu pobudzającego.



Modulowanie impulsów redukuje również
możliwość występowania nagłych skurczów mięśni
i łagodzi nieprzyjemne wrażenia czuciowe

Prądy diadynamiczne



Powstają w wyniku prostowania prądu sinusoidalnego
zmiennego 50Hz lub 100Hz – dodatniego jednofazowego i
dodatkowej komponenty prądu stałego



Mamy zatem 2 składowe prądu DD – basis – prąd stały o
natężeniu 1-4mA oraz dosis - prąd zmienny



Czas trwania impulsu jest równy czasowi przerwy10ms/10ms



Łączą właściwości bodźcowe prądów impulsowych i
właściwości prądu stałego o małym natężeniu



Komponenta galwaniczna – działanie
przeciwbólowe, naczynioruchowe i
zmniejszające pobudliwość układu nerwowo-
mięśniowego



Komponenta prądu zmiennego – działanie
bodźcowe



Dzięki kombinacji 2 częstotliwości 50 i 100Hz oraz
modulacji amplitudy i częstotliwości powstało 6
podstawowych rodzajów DD

Prąd MF – stała monofaza



Jednopołówkowy, wyprostowany prąd zmienny 50Hz



10ms/10ms – impuls/przerwa



Najsilniej bodźcowy – stosowany na początku zmniejsza
opór skóry i zwiększa napięcie mięśni, w czasie impulsu
powoduje skurcz mięśnia, w czasie przerwy rozluźnienie,
ale dla uzyskania takiego efektu trzeba stosować duże
natężenia, co powoduje drażnienie włókien czuciowych
w skórze – ograniczone zastosowanie

Prąd DF – stała difaza



Dwupołówkowy prąd zmienny 100Hz



10ms/0ms – impuls/przerwa



Działa przeciwbólowo (szybki efekt, ale
krótkotrwały) dzięki podwyższeniu progu
pobudliwości i zmniejszeniu napięcia mięśni –
zalecany u pacjentów z silnym zespołem bólowym
na początku leczenia prądami DD

Prąd CP - krótkookresowy



Naprzemienne występowanie 1s – MF, a następnie 1s –
DF



Stosowany przeciwbólowo - przekrwiennie, jako
izometryczna gimnastyka – nie na powłoki brzuszne, bo
powoduje bolesne skurcze mięśni gładkich jelit, dla
poprawy trofiki tkanek i procesów resorbcyjnych



Ma silne działanie drażniące na receptory skóry i nie jest
wskazany u pacjentów nadwrażliwych na bodźce, a
także w okresie ostrym schorzenia

Prąd LP - długookresowy



Nałożenie na MF takiego samego prądu , ale o
zmodulowanej amplitudzie i przesuniętego w fazie o
180

o

, jednocześnie część zmodulowana trwa 10s a

niezmodulowana 6s



10ms/0ms - impuls/przerwa



Stosowany przeciwbólowo (szybki efekt i utrzymuje się
przez kilka godzin), dla poprawienia trofiki i procesów
resorpcji, można na powłoki brzuszne – łagodne zmiany
częstotliwości – nie ma działania drażniącego (jak CP)

Prąd RS – rytm synkopowy



Przerywanie prądu MF 1s/1s



Stosowany do elektrostymulacji mięśni w zanikach
z unieruchomienia i pourazowych

Prąd MM – monofaza

modulowana



Prąd MF o zmodulowanej amplitudzie, którego
obwiednia modulacji odpowiada połówce sinusoidy
10s/10s



1s/1s – impuls przerwa



Elektrostymulacja mięśni w zanikach prostych po
urazach lub powstałych z unieruchomienia

Działanie



Prądy DD działają w zakresie między progiem
pobudliwości, przy najsłabiej odczuwanych impulsach a
progiem kiedy impulsy wywołują ból – zakres
czynnościowy prądów DD



Działanie przeciwbólowe – bramka kontrolna, zwiększenie
endorfin i enkefalin oraz usuwanie mediatorów bólu



Przekrwienie – poprawa trofiki i procesów resorbcyjnych



Odczyn inhibicji – przizwyczajenie do prądów DD

Metodyka zabiegu



Natężenie prądu 0-30mA



Czas trwania 10-12min (2min dla DF, 10min dla
innego)



Ilość zabiegów w serii: 6-10 zabiegów, przerwa 6-8
dni



Natężenie prądu – czuciowo nadprogowe 50Hz –
mrowienie grube, 100Hz mrowienie drobne



Pełny cykl leczniczy 2-3 serie



 Elektroda czynna: katoda w miejscu bólowym

Metodyka zabiegu



Elektroda obojętna duża – proksymalnie



W większości wypadków stosuje się na początku:



1min DF, a później przez 5min CP lub LP



Przeciwbólowo DF 1-2min, MF 0,5-1min,CP4-6min



Jw. DF 2min, CP 4-6min



Zmniejszenie napięcia CP i LP po 2-3min



Zwiększenie przekrwienia DF 1-1,5min, CP 5min
/LP 5-6min

Wskazania



Zespoły bólowe w przebiegu choroby
zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa



Nerwobóle splotów nerwowych



Nerwobóle nerwu trójdzielnego



  Rwa kulszowa



Zapalenie okołostawowe



Choroby zwyrodnieniowe stawów



Samorodna sinica kończyn

Wskazania



Półpasiec



Stany po urazach stawów, mm, ścięgien



Odmrożenia



Obrzęki na tle zaburzeń odżywczych



Choroba Raymonda



Dyskopatia



Porażenie obwodowe nerwu twarzowego

Przeciwwskazania



Stany zapalne skóry



Ubytki naskórka w miejscu zabiegu



Nadwrażliwość na prąd



Rozrusznik



Czynna gruźlica



Nowotwory



Choroby metaboliczne